Ποια είναι τα πρώιμα σημάδια της υποτροπής της Κατάθλιψης;

Υποτροπή της Κατάθλιψης

Εάν έχετε βιώσει την κατάθλιψη μία φορά, μπορεί να είναι ανησυχητικό να νιώσετε ότι τα συμπτώματα ξαναέρχονται. Αλλά πόσο συχνή είναι η υποτροπή της κατάθλιψης και ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια; Παρατηρώντας κάποια συμπτώματα κλειδιά, μπορεί κάποιος να προλάβει την εμφάνιση ενός νέου καταθλιπτικού επεισοδίου.

Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της ψυχικής υγείας με υψηλό βαθμό υποτροπής. Περίπου οι μισοί άνθρωποι που έχουν περάσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο παραμένουν καλά για το υπόλοιπο της ζωής τους. Για τους άλλους μισούς όμως, η κατάθλιψη επιστρέφει μία ή περισσότερες φορές στη διάρκεια της ζωής τους.

Για τους ανθρώπους που βιώνουν επαναλαμβανόμενα καταθλιπτικά επεισόδια, τα προειδοποιητικά σημάδια ίσως να είναι διαφορετικά κάθε φορά.

Υπάρχουν όμως κάποια σημάδια-κλειδιά για την υποτροπή της κατάθλιψης και τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να προλάβουν, να θεραπεύσουν και να διαχειριστούν την κατάσταση.

Αλήθειες για την υποτροπή της κατάθλιψης

• Η κατάθλιψη μπορεί να επανέλθει εβδομάδες, μήνες ή ακόμη και χρόνια μετά το πρώτο καταθλιπτικό επεισόδιο.
• Τα καταθλιπτικά επεισόδια επανεμφανίζονται στο 50% των ανθρώπων με διαγνωσμένη κατάθλιψη.
• Η κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί ξανά μέσα σε 3 χρόνια μετά το πρώτο επεισόδιο.
• Οι ερευνητές ακόμη διερευνούν το γιατί κάποιοι άνθρωποι υποτροπιάζουν, και άλλοι όχι.

Τι είναι η υποτροπή της κατάθλιψης;

Η θλίψη ή η απώλεια του ενδιαφέροντος για καθημερινές δραστηριότητες μπορεί να είναι απολύτως φυσιολογικό κομμάτι της ζωής. Αλλά αν αυτά τα συναισθήματα συνεχίζονται σχεδόν καθημερινά για περισσότερο από 2 εβδομάδες, και αν αρχίζουν να επηρεάζουν την λειτουργικότητά σας, τη δουλειά ή την κοινωνική ζωή σας, τότε ίσως πρόκειται για κατάθλιψη.

Σύμφωνα με μελέτες η κατάθλιψη επηρεάζει γύρω στο 7% των ενηλίκων στην Αμερική κάθε χρόνο. Μετά το πρώτο καταθλιπτικό επεισόδιο σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Ψυχιάτρων η κατάθλιψη μπορεί να επιστρέψει με δύο τρόπους:

• Την "υποτροπή της Κατάθλιψηςʺ που συμβαίνει κατά την ανάρρωση από ένα προηγούμενο επεισόδιο. Η υποτροπή είναι πιο πιθανό να συμβεί μέσα σε 2 μήνες από την διακοπή της θεραπείας για το προηγούμενο επεισόδιο.
• Την "επανεμφάνιση της Κατάθλιψηςʺ η οποία συμβαίνει όταν τα συμπτώματα επιστρέφουν μετά από μήνες ή χρόνια από το τελευταίο επεισόδιο από το οποίο το άτομο έχει αναρρώσει. Αυτό είναι πιο συχνό να συμβεί μέσα στους 6 πρώτους μήνες. Περίπου το 20% των ανθρώπων θα βιώσει την επανεμφάνιση, αλλά αυτό το ποσοστό μπορεί να αυξηθεί όταν το προηγούμενο καταθλιπτικό επεισόδιο ήταν πολύ σοβαρό.

Μετά από το πρώτο καταθλιπτικό επεισόδιο,  υπολογίζεται ότι μεταξύ 50 και 85% των ανθρώπων αυτών θα περάσουν τουλάχιστον ακόμη ένα επεισόδιο στην ζωή τους.

Όμως μετά από δύο ή τρία επεισόδια, οι πιθανότητες της επανεμφάνισης της κατάθλιψης είναι πολύ υψηλότερες.

Μερικές άλλες καταθλιπτικόμορφες διαταραχές επίσης επιστρέφουν συχνά. Σε αυτές περιλαμβάνεται η εποχική καταθλιπτική διαταραχή,και η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή, η οποία είναι μια σοβαρή μορφή του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου.

Συμπτώματα της υποτροπής

 Τα συμπτώματα της υποτροπής της κατάθλιψης ίσως μερικές φορές να διαφέρουν από τα συμπτώματα που βιώνει κάποιος κατά την διάρκεια του πρώτου καταθλιπτικού επεισοδίου. Εξαιτίας αυτού, πρέπει να παρακολουθείτε όλα τα συμπτώματα ώστε να ζητήσετε βοήθεια για θεραπεία το συντομότερο δυνατό.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Ευερεθιστότητα: Νευριάζετε πολύ πιο εύκολα από ότι φυσιολογικά, ξεσπάτε σε φίλους και αγαπημένα πρόσωπα ή θυμώνετε πιο γρήγορα. Όλα αυτά μπορεί να είναι σημάδια υποτροπής.

Απώλεια ενδιαφέροντος: Αυτό συχνά είναι από τα πρωιμότερα σημάδια της κατάθλιψης, και αφορά την έλλειψη ή την ολοκληρωτική απώλεια διάθεσης για προηγούμενες δραστηριότητες ή χόμπι.

Δεν έλκεστε από τον σύντροφό σας: Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολλών άλλων αιτιών, όμως αρκετές φορές η κατάθλιψη οδηγεί και σε αποστασιοποίηση από τη σχέση και απώλεια του ενδιαφέροντος για σεξ.

Δυσκολία στην συγκέντρωση: Η δυσκολία στην συγκέντρωση είναι ένα συχνό σύμπτωμα της κατάθλιψης. Πολλοί άνθρωποι πιάνουν τον εαυτό τους να δυσκολεύουν να συγκεντρωθούν λόγω της κατάθλιψης. Αυτό επηρεάζει επίσης τη λήψη αποφάσεων (αναποφασιστικότητα).

Διαταραχές ύπνου: Ένα ακόμη πρώιμο σύμπτωμα της υποτροπής της κατάθλιψης είναι η δυσκολία στον ύπνο. Αυτό μπορεί να συμβεί εξαιτίας της έντασης που νιώθετε όλη την μέρα. Οι σκέψεις που αφορούν τα προβλήματα και άλλα δυσάρεστα συμβάντα μπορούν να σας κρατήσουν ξύπνιους. Επίσης μπορεί να παρατηρηθεί και περισσότερος ύπνος (υπερυπνία) από τον κανονικό, καθώς και αντιστροφή του ύπνου (δηλαδή κάποιος να παραμένει ξύπνιος το βράδυ και να κοιμάται το πρωί).

Κοινωνική απόσυρση: μπορεί να έχει τη μορφή αποφυγής κοινωνικών εκδηλώσεων, να μένει κλεισμένος στο σπίτι, ή κάποιος να αισθάνεται απομονωμένος όταν συμμετέχει σε αυτές. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στις σχέσεις, και χειροτερεύει την κατάθλιψη.

Αίσθηση πεσμένης διάθεσης ή απελπισίας για μεγάλη χρονική περίοδο : Όλοι μας έχουμε κακές μέρες κάποια στιγμή στη ζωή μας. Αν αισθάνεστε έτσι λόγω γεγονότων ή προβλημάτων είναι φυσιολογικό. Αν αισθάνεστε έτσι χωρίς κάποια προφανή αιτία ή διαρκεί για περισσότερο από δύο εβδομάδες, ωστόσο, μπορεί να είναι σημάδι ότι η κατάθλιψη επιστρέφει.

Αισθάνεστε ότι δεν αξίζετε : Η κατάθλιψη βλάπτει την αυτοπεποίθησή σας. Αυτό μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε ότι δεν αξίζετε τα ωραία πράγματα στην ζωή. Αυτό το συναίσθημα μπορεί να είναι δύσκολο, να προέρχεται από το πουθενά ή να κυριαρχεί.

Αλλαγές βάρους: Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει την απώλεια όρεξης για φαγητό, με αποτέλεσμα κάποιος να χάνει βάρος. Αντίθετα σε άλλους μπορεί να προκαλέσει αύξηση βάρους λόγω υπερφαγίας, έλλειψης ενδιαφέροντος για υγιεινή ζωή και άσκηση. Αν ξαφνικά παίρνετε ή χάνετε βάρος σκεφτείτε τι κρύβετε από πίσω. Σημαντικές αλλαγές βάρους πρέπει να ελέγχονται.

Κόπωση: Ένα από τα πιο γνωστά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι η κόπωση. Ίσως να αισθάνεστε εξουθενωμένοι ακόμη και όταν κάνετε απλά πράγματα της καθημερινότητας.

Πρώιμα σημάδια της υποτροπής της κατάθλιψης

Ένα άτομο μπορεί συχνά να αναγνωρίσει τα γνωστά προειδοποιητικά σημάδια της κατάθλιψης από το προηγούμενο επεισόδιο. Όμως τα συμπτώματα ενός νέου επεισοδίου μπορεί να είναι διαφορετικά. Κάποια προειδοποιητικά σημάδια κατάθλιψης είναι :

• Η καταθλιπτική διάθεση: αίσθηση θλίψης, κενού και απελπισίας.
• Η απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που απολαμβάνατε: δεν απολαμβάνετε τίποτα (όπως τα χόμπι σας), ανηδονία.
• Η μειωμένη libido: δεν έχετε καμία διάθεση για σεξ.
• Η κοινωνική απομόνωση: αποφεύγετε κοινωνικές εκδηλώσεις, χάνετε την επαφή με φίλους.
• Η κόπωση: οι καθημερινές δουλειές σας δυσκολεύουν και σας παίρνουν πιο πολύ χρόνο, όπως το να πλυθείτε και να ντυθείτε το πρωί.
• Η ανησυχία: νευρικότητα και συνεχής κινητικότητα.
• Οι αλλαγές στον ύπνο: αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος, διακεκομμένος ύπνος, αντιστροφή ύπνου
• Οι αλλαγές στην όρεξη: αυξημένη ή μειωμένη όρεξη.
• Η αυξημένη ευερεθιστότητα: εκνευρίζεστε πιο εύκολα από ότι συνήθως.
• Η αίσθηση ότι δεν αξίζετε, ενοχές και τύψεις: αυτομομφές,σκέφτεστε συνέχεια γεγονότα του παρελθόντος.
• Τα προβλήματα στην συγκέντρωση και στην μνήμη: δυσκολία να συγκεντρωθείτε, να σκεφτείτε, να μιλήσετε
• Σωματικά ενοχλήματα και πόνος: ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως ανεξήγητοι πονοκέφαλοι, πόνοι στο στομάχι ή μυϊκοί πόνοι.
• Οι αυτοκτονικές σκέψεις και απόπειρες: ο αυτοκτονικός ιδεασμός είναι σημάδι ενός σοβαρού καταθλιπτικού επεισοδίου.

 Πιθανές αιτίες υποτροπής

Υπάρχουν κάποιες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν ένα καταθλιπτικό επεισόδιο σε ανθρώπους που έχουν ιστορικό κατάθλιψης, συγκριτικά με εκείνους που δεν έχουν βιώσει κατάθλιψη.

Συχνές αιτίες υποτροπής ή επανεμφάνισης της κατάθλιψης είναι :

• Ψυχοπιεστικά γεγονότα και γενικότερα αγχωτικές καταστάσεις που συμβαίνουν στην διάρκεια ή μετά την ανάρρωση. Αυτές περιλαμβάνουν οικογενειακές διαφωνίες, αλλαγές στην σχέση και το πένθος.
• Ατελής ανάρρωση από το τελευταίο καταθλιπτικό επεισόδιο. Αν τα κύρια συμπτώματα δεν έχουν πλήρως θεραπευτεί, η κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να επιστρέψει.
• Η πρώιμη διακοπή της θεραπείας. Η κατάθλιψη δεν διορθώνετε πάντα εύκολα, χρειάζεται να δεσμευτείτε στην θεραπεία για 6 ή παραπάνω μήνες αφού θα αισθανθείτε καλύτερα, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος επανεμφάνισης της κατάθλιψης.
• Προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία και τα καρδιαγγειακά προβλήματα μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του κινδύνου για επανεμφάνιση κατάθλιψης.

Πως μπορείτε να προλάβετε την υποτροπή;

 Οι παρακάτω στρατηγικές πρόληψης μπορεί να βοηθήσουν να σταματήσετε την κατάθλιψη πριν να εμφανιστεί ξανά :

• Επιμείνετε στη φαρμακευτική θεραπεία: Αν ολοκληρώσετε τον κύκλο της φαρμακευτικής αγωγής μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπής. Αυτό μπορεί να είναι πολύ σημαντικό κατά την διάρκεια των πρώτων 6 μηνών από την έναρξη της θεραπείας με αντικαταθλιπτικά.
• Ψυχοθεραπεία: Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να αναγνωρίσει τον αρνητικό τρόπο σκέψης και να αναπτύξει τρόπους διαχείρισης. Μια μελέτη έδειξε ότι η ψυχοθεραπεία μειώνει την υποτροπή της κατάθλιψης κατά 50% μέσα σε ένα χρόνο.
• Εκπαίδευση φίλων και οικογένειας: Μιλήστε στους φίλους και την οικογένειά σας για τα προειδοποιητικά σημάδια έτσι ώστε να μπορέσουν να προλάβουν ένα νέο καταθλιπτικό επεισόδιο.

 Θεραπεία και αντιμετώπιση της υποτροπής

Όταν τα συμπτώματα της κατάθλιψης επανέρχονται στην διάρκεια της θεραπείας, ίσως αυτό να σημαίνει ότι οι θεραπευτικές μέθοδοι που ακολουθείτε δεν δουλεύουν για εσάς. Ένας γιατρός μπορεί να σας προτείνει αλλαγές στην θεραπεία, ή να αυξήσει την δόση του φαρμάκου ώστε να σας βοηθήσει να ελέγξετε την κατάθλιψη.

Η θεραπεία της κατάθλιψης περιλαμβάνει :

• Ψυχοθεραπεία: ενδυναμώνει τον άνθρωπο, μειώνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης της κατάθλιψης.
• Φαρμακευτική αγωγή: αντικαταθλιπτικά ή σταθεροποιητές της διάθεσης. Η συνεχής λήψη των αντικαταθλιπτικών για 6 ή περισσότερους μήνες μετά τα συμπτώματα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο υποτροπής.
• Άσκηση: Η σωματική άσκηση μπορεί να δρα σαν φυσικό αντικαταθλιπτικό. Με την άσκηση απελευθερώνονται ενδορφίνες που βελτιώνουν την διάθεση. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η άσκηση έχει αντικαταθλιπτική δράση στην ήπια ή μέτρια κατάθλιψη.

Όταν η κατάθλιψη είναι πολύ σοβαρή και δεν ανταποκρίνεται στις συνήθεις θεραπείες, ο ψυχίατρος μπορεί να σας προτείνει εναλλακτικές θεραπείες.