Ψυχοθεραπεία για την ινομυαλγία

Ψυχοθεραπεία και Ινομυαλγία

Η ινομυαλγία αποτελεί ακόμα μια ιατρικώς ανεξήγητη πηγή χρόνιου πόνου, κόπωσης και συνοφών ψυχικών διαταραχών που επηρεάζει το 1-2% του πληθυσμού. Κάποιοι ασθενείς αναρρώνουν από μόνοι τους, όμως γενικά η ινομυαλγία παρουσιάζει ως νόσος μία ανθεκτικότητα στη θεραπεία και είναι δύσκολο να βρει κανείς τη θεραπευτική λύση.

Η ινομυαλγία συνδέεται με καταστάσεις όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, τις ημικρανίες, τις διαταραχές της διάθεσης, την αρθρίτιδα και ειδικά τον πόνο σε ευαίσθητα σημεία των μυών. Είναι πολλά τα μη-ειδικά συμπτώματα της ινομυαλγίας που συχνά μπερδεύονται με άλλες παθήσεις και καταστάσεις.

Σχετικά με την ινομυαλγία επικρατεί μια διαμάχη όσον αφορά τη διάγνωση και την θεραπεία. Καμιά ιατρική ειδικότητα δεν ειδικεύεται στην ινομυαλγία. Οι ρευματολόγοι και οι νευρολόγοι συχνά αναλαμβάνουν με ασθενείς με ινομυαλγία, ενώ δεν έχουν ιδέα τι να κάνουν με αυτούς τους ασθενείς. Η εναλλακτική ιατρική, όπως ο βελονισμός και η ομοιοπαθητική, έχει καλύψει κενά στη θεραπευτική αντιμετώπιση της ινομυαλγίας. Βέβαια υπάρχουν ακόμη αυτοί που υποστηρίζουν ότι η ινομυαλγία είναι "μόνο στο μυαλό" ή οφείλεται σε μια "αδυναμία" του χαρακτήρα, όμως οι μελέτες δείχνουν ότι η ινομυαλγία έχει βιολογική βάση.

Αλήθειες σχετικά με την ινομυαλγία

Οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από την ινομυαλγία προκαλεί διενέξεις. Αυτό είναι κατανοητό, ειδικά δεδομένης της παρεξηγημένης άποψης της κοινωνίας και της ιατρικής κοινότητας που υποστηρίζουν ότι η ινομυαλγία είναι ʺαπλάʺ μια μορφή κατάθλιψης ή κάποια άλλη ψυχική διαταραχή.

Το πιο σημαντικό πράγμα για την κατανόηση της νόσου είναι ότι ενώ η θεραπεία όντως επικεντρώνεται στα ψυχολογικά θέματα , αυτό δεν σημαίνει ότι η ινομυαλγία είναι μια ψυχική νόσος.

Κάποιες αλήθειες για την ινομυαλγία περιλαμβάνουν:

• Η ινομυαλγία είναι μια νευρολογική νόσος και σε αυτή εμπλέκονται νευροδιαβιβαστές (χημικές ουσίες στον εγκέφαλο) που επίσης διαταράσσονται σε κάποιες ψυχικές νόσους (όπως η σεροτονίνη).
• Το στρες είναι ένας κύριος παράγοντας επιδείνωσης της ινομυαλγίας στις περισσότερες περιπτώσεις. Το στρες είναι ύποπτο ως αιτιολογικός παράγοντας καθώς εντείνει τα συμπτώματα και προκαλεί εξάρσεις.
• Η κατάθλιψη και το άγχος συχνά συνυπάρχουν με την ινομυαλγία.
• Οι μελέτες δείχνουν ότι το ψυχικό τραύμα στην παιδική ηλικία αλλάζει την φυσιολογική απόκριση στο στρες, οδηγώντας στην εμφάνιση της νόσου αργότερα στη ζωή.
• Το να ζει κάποιος με μια χρόνια, εξουθενωτική νόσο είναι δύσκολο και μπορεί να οδηγήσει σε πολλά αρνητικά συναισθήματα, και πολλές θεραπείες ίσως βοηθούν στην ανακούφιση από αυτά τα συναισθήματα (αυτό είναι αλήθεια για νόσους όπως ο καρκίνος, ο οποίος δεν είναι ψυχικό νόσημα).
• Η ψυχοθεραπεία συστήνεται συμπληρωματικά στη φαρμακευτική αγωγή
• Ο εγκέφαλος μεταβάλλεται. Οι σκέψεις επηρεάζουν τη χημεία του εγκεφάλου, έτσι αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης μπορεί να γίνουν και φυσιολογικές αλλαγές.

Οι άνθρωποι που πάσχουν από ινομυαλγία συχνά παίρνουν φάρμακα που δεν είναι αποτελεσματικά και έχουν πολλές παρενέργειες. Χρειάζονται νέα φάρμακα και η ψυχοθεραπεία έρχεται να καλύψει το κενό που υπάρχει.

Εξατομικευμένη θεραπεία για την ινομυαλγία

Ένα σημαντικό εμπόδιο στη θεραπεία της ινομυαλγίας είναι ότι εκφράζεται διαφορετικά σε κάθε ασθενή. Κάθε ασθενής έχει τα δικά του μοναδικά συμπτώματα. Οι περισσότεροι ερευνητές πιστεύουν ότι η ινομυαλγία αποτελείται από διαφορετικούς υποτύπους, και εφόσον αυτοί αναγνωριστούν, ο γιατρός μπορεί να συστήσει την κατάλληλη θεραπεία.

Οι ψυχίατροι-ψυχοθεραπευτές πολλές φορές δυσκολεύονται να εξηγήσουν στους ασθενείς με ινομυαλγία ότι τα συμπτώματα προέρχονται από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος), και όχι από τους μύες ή την περιφέρεια του σώματος. Πολλές φορές για παράδειγμα οι ασθενείς έχουν μυικοί πόνοι στο θώρακα ή στα άκρα. Όμως στην ινομυαλγία, είναι ο εγκέφαλος είτε παράγει είτε ενισχύει σήματα που κανονικά δεν θα έπρεπε να προκαλούν πόνο. Χρειάζεται όμως να κατανοήσουμε ότι ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να αλλάζει με τις εμπειρίες, και όσο πιο δυνατή συναισθηματικά είναι μια εμπειρία, τόσο πιο ισχυρές είναι οι αλλαγές στον εγκέφαλο. Πολλοί ασθενείς έχουν δυνατές αρνητικές εμπειρίες στη ζωή τους, τις οποίες θυμούνται πολύ καλά. Όμως μπορούμε να δημιουργήσουμε άλλες υγιείς συναισθηματικά εμπειρίες, που θα αντικαταστήσουν τις παλιές και θα αλλάξουν τον εγκέφαλο προς το καλύτερο. Αυτές οι υγιείς αλλαγές φαίνεται ότι μειώνουν τα σήματα του πόνου (τα οποία ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται ως σήματα κινδύνου).

Φυσικά και δεν μπορούμε να πούμε ότι όλοι οι ασθενείς με ινομυαλγία έχουν άλυτα συναισθηματικά θέματα, ή ότι αυτού του είδους τα θέματα προκαλούν τη νόσο. Όμως οι έρευνες δείχνουν η αντιμετώπιση αυτών ψυχικών θεμάτων βοηθάει ώστε κάποιος να αισθανθεί καλύτερα και να βελτιώσει τη λειτουργικότητα του.

Πώς η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς με ινομυαλγία;

Ο πόνος, ειδικά ο πόνος της ινομυαλγίας δεν είναι πάντα σωματικός. Περίπου το 30% των ανθρώπων με ινομυαλγία βιώνουν κατάθλιψη, άγχος, ή κάποια άλλη διαταραχή της διάθεσης. Οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη καθορίσει αν η ινομυαλγία προκαλεί αυτές τις διαταραχές ή αν συμβαίνει το αντίθετο, αλλά αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι όταν η διάθεσή μας καταβάλλεται από τον σωματικό πόνο, ο σωματικός πόνος είναι πιο δυνατός. Για αυτό οι γιατροί συστήνουν έναν ψυχοθεραπευτή ή ψυχίατρο παράλληλα με τις υπόλοιπες θεραπευτικές παρεμβάσεις για την ινομυαλγία.

Η ινομυαλγία είναι μια πολύπλοκη κατάσταση. Τα συμπτώματά της ποικίλουν και συχνά επηρεάζουν την καθημερινότητα με τρόπους πέρα από το σωματικό πόνο. Ο πόνος και η κόπωση από μόνα τους έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον τρόπο ζωής και επηρεάζουν τη διάθεση. Για να ελέγξετε τα συμπτώματα ίσως να χρειάζεται μια πολύπλευρη προσέγγιση που θα περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία και ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί ένα κομμάτι του θεραπευτικού πλάνου της ινομυαλγίας. Τα συσσωρευμένα συναισθήματα, οι σκέψεις, το στρες της ζωής, όλα επιδεινώνουν την ψυχική κατάσταση και τα συμπτώματα της ινομυαλγίας.

Ότι δεν λέει το στόμα, το λέει το σώμα!

Η τακτική άσκηση φαίνεται να βοηθά τους ασθενείς με ινομυαλγία, αλλά ορισμένες φορές μπορεί και να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Οι ασθενείς χρειάζεται να παραμένουν υγιείς όσο γίνεται, ειδικά να κοιμούνται καλά και να αποφεύγουν τις ναρκωτικές ουσίες, το αλκοόλ και το κάπνισμα. Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της ινομυαλγίας είναι αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά, καθώς και παυσίπονα.

Η σύνδεση μεταξύ ινομυαλγίας, κατάθλιψης και άγχους

Για την καλύτερη κατανόηση της σχέσης της ινομυαλγίας με την κατάθλιψη και το άγχος, χρειάζεται να δούμε τις ομοιότητες και τις διαφορές. Οι άνθρωποι πολλές φορές συγχέουν το άγχος με την κατάθλιψη. Είναι αλήθεια ότι κάποιος μπορεί να έχει ταυτόχρονα κατάθλιψη και άγχος, ωστόσο αποτελούν διαφορετικές διαταραχές:

Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από μεγάλη και χρόνια θλίψη. Ίσως να λέτε ότι νιώθετε “κατάθλιψη” μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά, αλλά η κατάθλιψη είναι πολύ πιο σοβαρή κατάσταση. Ο κάθε άνθρωπος διαχειρίζεται την κατάθλιψη με το δικό του τρόπο. Άλλοι κλαίνε καθημερινά ή αντίθετα μπορεί έχουν ξεσπάσματα θυμού. Κάποιοι δεν μπορούν να σηκωθούν από το κρεβάτι ή τρώνε υπερβολικά για να αντιμετωπίσουν τον πόνο. Όποια και αν είναι η αιτία, το πιο σημαντικό είναι να αναγνωρίσετε τις αλλαγές στη συμπεριφορά σας. Αν πιάνετε τον εαυτό σας να σκέφτεται, ʺΗ ζωή μου δεν έχει νόημα, είμαι σε αδιέξοδο, είναι ανυπόφορηʺ ή αν έχετε ευχές θανάτου ή σκέψεις αυτοκτονίας, τότε χρειάζεται να μιλήσετε σε ένα ψυχίατρο ή ψυχοθεραπευτή.

Το άγχος από την άλλη πλευρά, είναι γνωστό ότι προκαλεί κατακλυσμιαία αισθήματα φόβου, πανικού και υπερβολική ανησυχία. Ίσως να αισθάνεστε έντονη ταχυπαλμία, και να συγχέετε το άγχος με κάποιο καρδιακό πρόβλημα.

Στον παρακάτω πίνακα μπορείτε να δείτε τις διαφορές μεταξύ ινομυαλγίας, άγχους και κατάθλιψης. Το σύμβολο “X” αντιστοιχεί στα στατιστικώς πιο συχνά συμπτώματα για κάθε διαταραχή (πχ όταν κάποιος πάσχει από κατάθλιψη το πιο πιθανό είναι να κοιμάται λιγότερο από το φυσιολογικό, αλλά επίσης συμβαίνει να κοιμάστε περισσότερο από το συνηθισμένο).

Ψυχοθεραπεία για τη βελτίωση της ινομυαλγίας

Μπορεί η ψυχοθεραπεία να βοηθήσει στη διαχείριση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας, ακόμη και αν τα συμπτώματα έχουν σωματική αιτία; Σύμφωνα με μια μελέτη του 2017 στο Journal Pain, μπορεί. Αυτό συμβαίνει χάρη στην ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει (νευροπλαστικότητα) και την δική μας επιθυμία να κάνουμε θετικές αλλαγές.

Στόχοι της ψυχοθεραπείας λοιπόν είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να διαχειριστούν τα προβλήματα της καθημερινότητας, να βελτιώσουν τη σχέση με τον εαυτό τους αλλά και τους γύρω τους, να αντιμετωπίσει τα άλυτα συναισθηματικά ζητήματα και τα ψυχικά τραύματα που βαραίνουν έναν άνθρωπο.Αν και η ένταση του πόνου δεν βελτιώνεται άμεσα, η ψυχοθεραπεία πετυχαίνει τα ακόλουθα :

• Μείωση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας
• Λιγότερο εκτεταμένο πόνο
• Καλύτερη λειτουργικότητα
• Καλύτερη γνωστική λειτουργία
• Λιγότερο άγχος
• Αντιμετωπίζει την κατάθλιψη
• Ενισχύει τα θετικά συναισθήματα και τη θετική στάση ως προς τη ζωή
• Βελτιώνει την ποιότητα ζωής και την ικανοποίηση από τη ζωή

Αν εσείς (ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο) έχετε ινομυαλγία, να είστε σίγουρος ότι ο σωματικός πόνος και η ευαισθησία στον πόνο είναι πραγματική. Δεν είναι στο μυαλό σας, απλά αποτελεί μια συνέπεια του πως το κεντρικό νευρικό σύστημα αντιλαμβάνεται τον πόνο.