Συνήθειες που οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη

Χαμηλή Αυτοεκτίμηση

Όταν η αυτοεκτίμησή μας είναι χαμηλή, έχουμε περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουμε κατάθλιψη. Η αυτοεκτίμηση αφορά σε όσα εμείς σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας, περιλαμβάνει τη θετική και την αρνητική αυτοαξιολόγηση. Η καλή αυτοεκτίμηση είναι μια θετική ματιά προς τον εαυτό μας. Είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων που αντανακλά αυτοσεβασμό και δεν καθορίζεται από συγκρίσεις ή επιβεβαίωση από τους άλλους. Η αποδοχή του εαυτού είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό των ανθρώπων με αυτοπεποίθηση. Είναι ένα συναίσθημα ότι είμαστε αρκετά καλοί, χωρίς να χρειάζεται να είμαστε τέλειοι για να αγαπήσουμε τον εαυτό μας ή να αγαπηθούμε από τους άλλους. Νιώθουμε ότι αξίζουμε και είμαστε άξιοι να αγαπηθούμε, όχι μόνο λόγω της ομορφιάς, του ταλέντου, των επιτυχιών, της εξυπνάδας, της κοινωνικής θέσης ή της κοινωνικότητας. Είναι μια αίσθηση εσωτερικής αναγνώρισης και αποδοχής.

Όλοι έχουμε εσωτερικές αξίες, που δεν βασίζονται στο πως φαινόμαστε ή στο τι κάνουμε ή στο τι δίνουμε. Όπως κάθε μωρό και κάθε είδος στη γη είναι μοναδικά και άξια αγάπης, έτσι είμαστε κι εμείς. Δυστυχώς, ως αλληλοεξαρτώμενα όντα, πολλοί από εμάς μεγαλώνουν σε οικογένειες που η αγάπη είναι ανύπαρκτη ή υπό όρους. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να κερδίσουν την αγάπη των γονιών τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, να φοβόμαστε να είμαστε αυθεντικοί, από τον φόβο να μην γίνουμε αντιπαθητικοί. Έχοντας αυτές τις εμπειρίες στην παιδική ηλικία, είναι πολύ πιθανό στη συνέχεια της ενήλικης ζωής να επιδιώκουμε την αγάπη αυτών που δεν μπορούν να αγαπήσουν και μας απορρίπτουν. Καταλήγουμε να κάνουμε ή να δίνουμε πολλά στις σχέσεις και στη δουλειά, και να νιώθουμε πικρία και ότι μας εκμεταλλεύονται.

Συνήθειες που καταστρέφουν την αυτοεκτίμηση

Η αυτοεκτίμηση είναι ουσιαστική για να μπορείτε να απολαμβάνετε τη ζωή και να έχετε υγιείς σχέσεις. Οι ακόλουθες κακές συνήθειες, μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε ανασφάλεια, ντροπή, ανησυχία, θλίψη και απελπισία:

1. Συγκρίνετε αρνητικά τον εαυτό σας με τους άλλους
2. Νομίζετε ότι κάνετε συνεχώς λάθη
3. Τυραννάτε τον εαυτό σας με πολλά ʺπρέπειʺ
4. Κάνετε αυτοκριτική και φαντάζεστε ότι οι άλλοι σας κρίνουν
5. Δεν δοκιμάζετε νέα πράγματα για να αποφύγετε την αποτυχία
6. Είστε αναβλητικοί
7. Αμφισβητείτε συνεχώς το "ένστικτο" και τις αποφάσεις σας
8. Αγνοείτε τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας
9. Δεν θέτετε όρια και επιτρέπετε την κακοποίηση, την κριτική ή την εκμετάλλευση
10. Αρνείστε να συγχωρήσετε τον εαυτό σας

Όταν συγκρίνουμε τον εαυτό μας με κάποιον άλλο, συγκρίνουμε τον εαυτό μας με ένα εξωτερικό πρότυπο. Όταν νιώθετε ʺκαλύτεραʺ από κάποιον άλλο πραγματικά σημαίνει ότι αντισταθμίζετε την υποκείμενη ντροπή και τη χαμηλή σας αυτοεκτίμηση. Η ανάταση που νιώθετε είναι ψευδής. Θα ήταν πολύ πιο βοηθητικό να αναρωτηθείτε γιατί χρειάζεστε να συγκρίνετε τον εαυτό σας με κάποιον άλλο. Όταν συγκρίνουμε τον εαυτό μας αρνητικά, νιώθουμε ντροπή. Αισθανόμαστε κατώτεροι, χάνουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και δεν μας αρέσουμε. Αυτά όμως μας προκαλούν καταθλιπτική διάθεση και μας αποθαρρύνουν.

Η εσωτερική επικριτική φωνή μας πιέζει με πολλά ʺπρέπειʺ και ʺδεν πρέπειʺ, και έτσι έχουμε αμφιβολίες για όσα έχουμε ήδη κάνει. Όταν βρίσκουμε συνεχώς λάθη υποθέτουμε ότι οι άλλοι μας βλέπουν όπως βλέπουμε εμείς τον εαυτό μας. Με αυτό τον τρόπο, προβάλλουμε την κριτική μας στους άλλους και περιμένουμε και νιώθουμε τις επιδράσεις της κριτικής που φανταζόμαστε, ακόμη και όταν αυτό δεν συμβαίνει. Αυτά τα χαρακτηριστικά στους ανθρώπους οδηγούν σε κοινωνικό άγχος,  στην επιθυμία να ευχαριστούν τους άλλους και στις διαφωνίες στις σχέσεις.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση προκαλεί τον φόβο να μην κάνουμε λάθη, να μην φανούμε ανόητοι ή να αποτύχουμε.  Η αυτοεκτίμησή είναι ένα χαρακτηριστικό των ανθρώπων που πάντα δοκιμάζεται, γιατί είναι πιο ασφαλές να μην προσπαθείτε να δοκιμάσετε κάτι καινούργιο που θα σας κάνει να φανείτε αποτυχημένοι. Αυτός είναι ένα ακόμη λόγος που αναβάλλουμε πράγματα ή εμπειρίες που είναι καινούργια ή αποτελούν πρόκληση. Την ίδια στιγμή, κατακρίνουμε τον εαυτό μας για την αποτυχία να επιτύχουμε τους στόχους μας. Αντί να αρπάξουμε μια ευκαιρία, πείθουμε τον εαυτό μας να μην προσπαθήσει, πράγμα που ενισχύει την αποτυχία και την χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Η ικανοποίηση των άλλων από μικρή ηλικία μας αφήνει αβέβαιους για τις αξίες και τις πεποιθήσεις μας και ενθαρρύνει την εξάρτηση από τους άλλους. Η λήψη αποφάσεων γίνεται δύσκολη, και μπορεί ακόμη και να μας παραλύσει. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η ντροπή είναι χαρακτηριστικά των ανθρώπων που ενισχύουν τον φόβο μήπως κάνουν λάθη, οδηγούν σε αμφιβολίες, ανασφάλεια και αναποφασιστικότητα. Έτσι λοιπόν, κωλυσιεργούμε ή ψάχνουμε την επιβεβαίωση, τις απόψεις και τις απαντήσεις  στους άλλους, με αποτέλεσμα να υπονομεύουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και την αυτοεκτίμησή μας.

Η ικανοποίηση των άλλων μας απομακρύνει από τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Όταν δεν γνωρίζουμε, δεν εκφράζουμε και δεν συναντάμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας, παραδεχόμαστε ότι ο εαυτός μας και οι άλλοι δεν είναι τόσο σημαντικοί, επομένως ούτε εμείς είμαστε σημαντικοί. Από την άλλη πλευρά, η ανάληψη της ευθύνης για να ανακαλύψουμε τις ανάγκες μας ενισχύει την αυτοεκτίμησή μας. Όταν δεν το κάνουμε αυτό, νιώθουμε αβοήθητοι και θύματα των περιστάσεων και των άλλων ανθρώπων.

Όταν νιώθουμε ότι δεν αξίζουμε την αγάπη και το σεβασμό, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι τα αρνούμαστε, γινόμαστε ευάλωτοι στην κακοποίηση και στην εκμετάλλευση. Αισθανόμαστε ότι δεν αξίζουμε την καλή συμπεριφορά και δικαιολογούμε την κακοποίηση ή την εκμετάλλευση. Εξαρτόμαστε από την έγκριση των άλλων, φοβόμαστε να θέσουμε όρια  για να μην αποξενώσουμε τους ανθρώπους που αγαπάμε ή έχουμε ανάγκη. Κατηγορούμε εύκολα τον εαυτό μας και αποδεχόμαστε τις κατηγορίες των άλλων, επειδή νιώθουμε ενοχές εξαιτίας της ντροπής. Αν και συγχωρούμε τα λάθη των άλλων, ειδικά αν μας ζητήσουν συγνώμη, δεν είμαστε το ίδιο ευγενικοί με τον εαυτό μας. Η συγνώμη προς τον εαυτό μας δεν μετρά. Στην πραγματικότητα, μπορούμε να τιμωρήσουμε τον εαυτό μας ή να του κρατήσουμε κακία για τα λάθη του παρελθόντος.

Θεραπεία για την χαμηλή αυτοεκτίμηση και την κατάθλιψη

Η αυτοεκτίμηση είναι ένα χαρακτηριστικό των ανθρώπων που μπορεί να ενισχυθεί. Η αυτοεκτίμηση ενισχύει την δημιουργικότητα, τη φιλοδοξία, τη σωματική και συναισθηματική υγεία, τις ερωτικές σχέσεις, και την ανθεκτικότητα στις αντιξοότητες. Είναι το κλειδί για την προσωπική και επαγγελματική επιτυχία στη ζωή.