Κυκλοθυμία

Κυκλοθυμία

Τι είναι η κυκλοθυμία;

Η κυκλοθυμία (ή κυκλοθυμική διαταραχή) είναι μια ήπια διαταραχή της διάθεσης, με συμπτώματα παρόμοια με αυτή της διπολικής διαταραχής. Η κυκλοθυμία και η διπολική διαταραχή αφορούν συναισθηματικές διακυμάνσεις.

Η κυκλοθυμία χαρακτηρίζεται από περιόδους με ήπια καταθλιπτικά συμπτώματα μέχρι περιόδους με ήπια μανία (υπομανία). Τα συμπτώματα πρέπει να παρατηρούνται για τουλάχιστον δύο χρόνια πριν γίνει η διάγνωση της κυκλοθυμίας. Αυτές οι αλλαγές στη διάθεση τείνουν να κάνουν κύκλους, με τη διάθεση να ανεβαίνει και να πέφτει απότομα. Μεταξύ αυτών των εναλλαγών, ίσως να νιώθετε ότι η διάθεσή σας είναι σταθερή.

Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο διαταραχών είναι η ένταση των συμπτωμάτων. Οι εναλλαγές της διάθεσης που συνδέονται με την κυκλοθυμία δεν είναι τόσο έντονες όσο εκείνες που συνοδεύουν την διπολική διαταραχή: οι άνθρωποι με διπολική διαταραχή έχουν πολύ έντονα συμπτώματα που πληρούν τα κλινικά κριτήρια για τη διάγνωση της μανίας ή της μείζονος κατάθλιψης, ενώ εκείνοι με κυκλοθυμία  έχουν πιο ήπιες διακυμάνσεις, όπως η υπομανία και η ήπια κατάθλιψη. Αν παραμείνουν αυτές οι διαταραχές χωρίς θεραπεία αυξάνεται ο κίνδυνος για την εμφάνιση διπολικής διαταραχής.

Συνήθως η κυκλοθυμία εμφανίζεται στην εφηβεία. Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή συχνά εμφανίζονται να λειτουργούν φυσιολογικά, αν και φαίνονται ʺιδιότροποιʺ ή ʺδύσκολοιʺ στους άλλους. Οι άνθρωποι συχνά δεν ζητούν βοήθεια επειδή οι εναλλαγές της διάθεσης δεν φαίνεται να είναι τόσο σοβαρές. Οι άνθρωποι με κυκλοθυμία ίσως περιστασιακά να είναι υπερδραστήριοι.

Σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM-V η κυκλοθυμία είναι μια διαφορετική διαταραχή από τη διπολική διαταραχή επειδή δεν πληρεί τα κριτήρια της μείζονος κατάθλιψης, της μανίας, ή και τα δύο. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι με κυκλοθυμία μπορεί να εμφανίσουν διπολική διαταραχή αργότερα στη ζωή τους.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κυκλοθυμίας;

Οι άνθρωποι με κυκλοθυμία συνήθως βιώνουν για πολλές εβδομάδες ήπια κατάθλιψη που ακολουθείται από ένα επεισόδιο ήπιας μανίας που διαρκεί αρκετές ημέρες.

Τα καταθλιπτικά συμπτώματα της κυκλοθυμίας περιλαμβάνουν:

• Ευερεθιστότητα
• Επιθετικότητα
• Αϋπνία ή υπερβολικό ύπνο
• Αλλαγές στην όρεξη
• Απώλεια ή αύξηση βάρους
• Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας
• Χαμηλή σεξουαλική επιθυμία και λειτουργία
• Αισθήματα απελπισίας, αβοηθητότητας ή ενοχών
• Απροσεξία, δυσκολία στη συγκέντρωση, ή προβλήματα στη μνήμη
• Ανεξήγητα σωματικά συμπτώματα

Τα συμπτώματα μανίας στην κυκλοθυμία περιλαμβάνουν:

• Υπερβολική αυτοπεποίθηση
• Υπερβολική ομιλία ή πολύ γρήγορη ομιλία (μερικές φορές οι άνθρωποι μιλούν τόσο γρήγορα που οι γύρω τους δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τι λένε)
• Βομβαρδισμός σκέψεων (μπερδεμένες και αποδιοργανωμένες)
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Νευρικότητα και υπερκινητικότητα
• Έντονη ανησυχία
• Ελάχιστος ή καθόλου ύπνος (χωρίς να νιώθουν κουρασμένοι)
• Αντιδραστικότητα
• Υπερσεξουαλικότητα
• Απερίσκεπτη ή παρορμητική συμπεριφορά

Μερικοί άνθρωποι παρουσιάζουν περιόδους με μικρά συμπτώματα, δηλαδή συνδυασμό των συμπτωμάτων μανίας και κατάθλιψης, που κρατούν λίγο.

Διάγνωση της κυκλοθυμίας

Αν και δεν εξακριβωμένες οι αιτίες για την εμφάνιση της κυκλοθυμίας, είναι ωστόσο γνωστό ότι η κυκλοθυμία είναι μια διαταραχή που διατρέχει οικογένειες.

Ένα άτομο δεν έχει κυκλοθυμία αν δεν έχει συμπτώματα για παραπάνω από δύο μήνες. Για το διαχωρισμό της κυκλοθυμίας από την συνηθισμένη θλίψη, ο γιατρός σας θα συγκρίνει τα συμπτώματά σας σύμφωνα με τα ακόλουθα κλινικά κριτήρια:

• Πολλές περιόδους με αυξημένη διάθεση (υπομανία) και κατάθλιψη για τουλάχιστον δύο χρόνια που συμβαίνουν τουλάχιστον για το μισό χρόνο.
• Περιόδους σταθερής διάθεσης που διαρκούν λιγότερο από δύο μήνες.
• Συμπτώματα που επηρεάζουν κοινωνικά της καθημερινή σας ζωή, στο πανεπιστήμιο, στη δουλειά κλπ.
• Συμπτώματα που δεν πληρούν τα κριτήρια της διπολικής διαταραχής, της μείζονος κατάθλιψης ή κάποιας άλλης ψυχικής διαταραχής.
• Τα συμπτώματα δεν προκαλούνται από εθισμούς σε ουσίες ή κάποια άλλο πρόβλημα υγείας.

Θα συζητήσετε τα συμπτώματα σας και το ιατρικό ιστορικό με το γιατρό σας. Αυτός θα σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με το αν λαμβάνετε ουσίες ή αλκοόλ.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις θα δείξουν αν υπάρχει κάποια άλλο ιατρικό πρόβλημα (πχ θυροειδής) που να προκαλεί τα συμπτώματα.

Θεραπεία της κυκλοθυμίας

Η κυκλοθυμία είναι μια χρόνια κατάσταση που απαιτεί θεραπεία εφόρου ζωής. Αν σταματήσετε την φαρμακευτική σας αγωγή, ακόμη και κατά τη διάρκεια της ύφεσης, τα συμπτώματα θα επιστρέψουν ξανά.

Επειδή η κυκλοθυμία μπορεί να μετατραπεί σε διπολική διαταραχή, είναι πολύ σημαντικό να λάβετε την κατάλληλη θεραπεία. Το αλκοόλ και οι ναρκωτικές ουσίες μπορεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα.

Οι κύριοι τύποι φαρμακευτικής αγωγής που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κυκλοθυμίας περιλαμβάνουν:

• Σταθεροποιητές της διάθεσης όπως το λίθιο.
• Αντιεπιληπτικά φάρμακα (αυτά τα φάρμακα είναι γνωστά επίσης ως αντισπασμωδικά) και περιλαμβάνει την λαμοτριγίνη (Lamictal) και το βαλπροϊκό οξύ (Depakine, Depakine Chrono).
• Τα άτυπα αντιψυχωσικά φάρμακα όπως η ολανζαπίνη (Zyprexa), η κουετιαπίνη (Seroquel, Quepin) και η ρισπεριδόνη (Risperdal) ίσως να βοηθούν τους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στην αντιεπιληπτική φαρμακευτική αγωγή.
• Αγχολυτικά φάρμακα, όπως οι βενζοδιαζεπίνες (όπως το Xanax).
• Τα αντικαταθλιπτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε συνδυασμό σε σταθεροποιητές της διάθεσης καθώς μπορεί να προκαλέσουν μανιακά επεισόδια όταν λαμβάνονται μόνα τους σε ασθενείς με συναισθηματικές αλλαγές.

Η ψυχοθεραπεία είναι ένα ζωτικό κομμάτι στη θεραπεία της κυκλοθυμίας.  Η ψυχοθεραπεία επικεντρώνεται στην αναγνώριση των αρνητικών πεποιθήσεων και συμπεριφορών, τις οποίες αντικαθιστά με θετικές ή πιο υγιείς. Βοηθά επίσης στη διαχείριση των συναισθημάτων, του στρες και στην εκμάθηση στρατηγικών διαχείρισης. Επίσης η ψυχοθεραπεία επικεντρώνεται στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας της ζωής, αντί να διορθώνει μεμονωμένα ψυχολογικά συμπτώματα. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο συνδυασμός της ψυχοθεραπείας και της φαρμακευτικής αγωγής είναι πολύ αποτελεσματικός στη βελτίωση της ζωής των ασθενών με κυκλοθυμία.

Άλλες μορφές ψυχοθεραπείας που μπορεί να ωφελήσουν τους ασθενείς περιλαμβάνουν την οικογενειακή ή την ομαδική ψυχοθεραπεία.