Τα ψυχικά τραύματα της παιδικής ηλικίας επηρεάζουν την υγεία

Ψυχικά tραύματα pαιδικής hλικίας

Τα ανεπίλυτα ψυχικά τραύματα της παιδικής ηλικίας αποτελούν τεράστιο βάρος για την ψυχή και το σώμα. Τα τραύματα της παιδικής ηλικίας είναι ύπουλα και μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορα προβλήματα, όπως ψυχικά νοσήματα (πχ κατάθλιψη, άγχος), ψυχοσωματικά συμπτώματα αλλά και καρδιακά νοσήματα, αναπνευστικά προβλήματα και αυτοάνοσα νοσήματα.

Οι μελέτες αποκαλύπτουν ότι η ψυχοθεραπεία έχει την ικανότητα να επουλώνει το μυαλό και το σώμα, αντιστρέφοντας τις επιπτώσεις του τραύματος και βελτιώνοντας την ψυχική υγεία. Η αναγνωρισμένη πλέον σύνδεση μυαλού και σώματος, μας υπενθυμίζει επίσης ότι η υγεία μας εξαρτάται από τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, και συμπεριφορές όπως η άσκηση, η υγιεινή διατροφή και οι θετικές κοινωνικές σχέσεις που ενισχύουν την αντοχή μας πνευματικά, συναισθηματικά και σωματικά.

Ένα ψυχικό τραύμα μπορεί να σας αφήσει πληγές στο σώμα (ασθένειες και ψυχοσωματικά συμπτώματα), στην ψυχή και στο DNA σας. Νιώθετε ότι έχει ραγίσει η καρδιά σας. Όμως οι πληγές ενός ψυχικού τραύματος μπορούν να επουλωθούν, και αξίζει να προσπαθήσετε.

Τραύμα της παιδικής ηλικίας και υγεία

Πλέον σε ψυχολογικό και ιατρικό επίπεδο αναγνωρίζεται ότι τα παιδιά που έχουν εκτεθεί σε ένα ψυχικό τραύμα έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποιο πρόβλημα υγείας, αργότερα στη ζωή τους ως ενήλικες. Οι μελέτες που αφορούν σε ανεπιθύμητες εμπειρίες στην παιδική ηλικία έχουν δείξει τις παρακάτω κύριες μορφές παιδικού τραύματος: τη σωματική, λεκτική ή σεξουαλική κακοποίηση, την έκθεση σε ενδοοικογενειακή βία, τους εθισμούς, τις ψυχικές διαταραχές ή την φυλακή.

Τα επαναλαμβανόμενα ψυχικά τραύματα της παιδικής ηλικίας χαρακτηρίζονται από την αίσθηση αβοηθητότητας. Χαρακτηριστικά της αβοηθητότητας είναι η προσωποποίηση, η επιμονή και η μονιμότητα. Για παράδειγμα, επειδή δεν υπάρχει κανένας τρόπος ένα παιδί να σταματήσει την κακοποίηση και να τερματίσει την ενδοοικογενειακή βία, ή να πείσει τον ένα γονέα να σταματήσει να πίνει, νιώθει αδύναμο, και λέει στον εαυτό του "Είναι δικό μου λάθος, τα κάνω θάλασσα σε όλα και πάντα θα είναι έτσι τα πράγματα".

Οι αρνητικές εμπειρίες στην παιδική ηλικία είναι δείκτες πρόβλεψης για κακή υγεία και συνήθειες όπως η κακή διατροφή, το κάπνισμα και η έλλειψη άσκησης. Επίσης παρατηρήθηκες αυξημένος κίνδυνος για προβλήματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και η αυτοκτονία και αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο, καρδιακά προβλήματα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ηπατική νόσο.

Η επούλωση από τα τραύματα της παιδικής ηλικίας περιλαμβάνει την αναγνώριση μεν ότι το παρελθόν μας αφήνει σημάδια, αλλά πως δεν θέλουμε πια να επιτρέπουμε στο παρελθόν να μας καθορίζει. Μπορείτε να απελευθερώσετε τον εαυτό σας από τον πόνο. Όταν αναγνωρίζετε τις περιοριστικές πεποιθήσεις που διατρέχουν τη ζωή σας, μπορείτε να ανακτήσετε τον έλεγχο του μυαλού σας και να δημιουργήσετε μια θετική άποψη για τη ζωή.

Ψυχικό τραύμα και τελομερή

Τι είναι αυτό που συνδέει το ψυχικό τραύμα με την υγεία; Τα τελευταία χρόνια η ερευνητική προσοχή έχει στραφεί στο DNA, σε μικρές αλληλουχίες του DNA που ονομάζονται τελομερή. Τα τελομερή δρουν σαν προστατευτική ασπίδα στα άκρα των χρωμοσωμάτων. Τα τελομερή φυσιολογικά μικραίνουν με την πάροδο των ετών και αφήνουν τα χρωμοσώματα εκτεθειμένα και πιο ευάλωτα στις βλάβες. Χωρίς τελομερή τα κύτταρα δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πεθαίνουν.

Τα κοντά τελομερή συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για σωματικά και ψυχικά προβλήματα υγείας. Το στρες και τα ψυχικά τραύματα οδηγούν σε πρόωρη μείωση του μήκους των τελομερών. Μια μελέτη του 2011 σε παιδιά που είχαν εκτεθεί σε πολλές μορφές βίας (ενδοοικογενειακή βία, εκφοβισμό ή σωματική κακοποίηση από έναν ενήλικα) έδειξε ότι είχαν πιο κοντά τελομερή συγκριτικά με τα παιδιά που δεν είχαν κακοποιηθεί. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα κοντά τελομερή ίσως να είναι ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο στρες στην πρώιμη ζωή και τα νοσήματα αργότερα στη ζωή.

Το σώμα έχει την ικανότητα να παράγει τελομεράση, ένα ένζυμο που συμβάλλει στην διατήρηση του μήκους των τελομερών. Οι υγιεινές συνήθειες ζωής αντιστρέφουν την καταστροφή του DNA. Η  γνώση γύρω από τα τελομερή είναι ακόμη στα πρώτα της στάδια και παραμένουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Τα αυξημένα επίπεδα της τελομεράσης παρεμποδίζουν τον αναγκαίο, υγιή κυτταρικό θάνατο και έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη καρκίνου. Όπως με πολλά πράγματα στο σώμα μας, υπάρχει μια πολύ λεπτή ισορροπία στη δραστηριότητα των τελομερών που προάγει την υγεία.

Θεραπεία ψυχικού τραύματος

Μπορείτε να ανακτήσετε τον έλεγχο του μυαλού και του σώματός σας μετά από ένα ψυχικό τραύμα. Οι μελέτες δείχνουν ότι το EMDR και η ψυχοθεραπεία μπορεί να αντιστρέψει τις επιδράσεις ενός ψυχικού τραύματος στο σώμα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η ψυχοθεραπεία για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες μπορεί να επαναφέρει τα τελομερή σε φυσιολογικά επίπεδα. Η αντιστροφή της βλάβης του DNA σε άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρες, δείχνει ξεκάθαρα ότι υπάρχει τελικά πιθανότητα όχι μόνο να περιοριστούν οι ψυχολογικές επιδράσεις ενός τραύματος αλλά επίσης μακροπρόθεσμα και οι σωματικές επιδράσεις.

Ψυχική και σωματική υγεία

Για την διατήρηση της ψυχικής και σωματικής υγείας υπάρχουν 4 στοιχεία-κλειδιά :

• Ενδοσκόπηση και κατανόηση: με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας, μπορείτε να επεξεργαστείτε τα αρνητικά γεγονότα ζωής και να τα ξεπεράσετε. Η ψυχοθεραπεία πάει αυτή τη διαδικασία παρακάτω και σας βοηθά να αναγνωρίσετε τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς που διαιωνίζει τα δύσκολα συναισθήματα ή τα επώδυνα πρότυπα που σχετίζονται με τους άλλους. Η ψυχοθεραπεία για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες και το EMDR δουλεύουν τις γνωστικές και τις σωματικές επιδράσεις ενός τραυματικού γεγονότος. Το πιο σημαντικό όταν δουλεύετε με έναν ειδικό ψυχοθεραπευτή είναι ότι νιώθετε εμπιστοσύνη και ελπίδα.
• Ηρεμία και χαλάρωση: όταν στερούμαστε τον ύπνο δεν είμαστε ο εαυτός μας. Η κρίση μας δεν είναι ορθή, το σώμα μας είναι βαρύ και τα επίπεδα ενέργειας ελάχιστα. Η χρόνια έλλειψη ύπνου συνδέεται με πιο κοντά τελομερή. Η ηρεμία και η χαλάρωση είναι πολύ σημαντικές πρακτικές για την ψυχική και σωματική μας υγεία και μακροζωία. Βοηθάει να υιοθετήστε συνήθειες που σας επιτρέπουν να νιώσετε γαλήνη και σας τονώνουν όπως μια βόλτα στη φύση, ο διαλογισμός ή η μουσική.
• Άσκηση: η άσκηση έχει ιδιαίτερη σημασία για τη θεραπεία της κατάθλιψης και του άγχους. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες επικεντρώνονται στις αλλαγές στο μήκος των τελομερών που συνδέονται με την άσκηση. Το μέτρο είναι το κλειδί. Ο καθιστικός τρόπος ζωής και η υπερβολική άσκηση συνδέονται με την μείωση του μήκους των τελομερών.
• Υγιεινή διατροφή και τρόπος ζωής: μια διατροφή με επεξεργασμένα τρόφιμα, πολυακόρεστα λίπη και ζάχαρη συνδέεται με πιο κοντά τελομερή. Το κάπνισμα και το αλκοόλ συμβάλλουν επίσης σε αυτό. Η ισορροπημένη διατροφή συνδέεται με καλύτερη υγεία.