Κατάθλιψη: Συμπτώματα, αιτίες, θεραπεία

Κατάθλιψη

Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή που ξεκινά με αλλαγές στη διάθεση, στον τρόπο σκέψης, στα συναισθήματα και στη γενική λειτουργικότητα. Στη συνέχεια προκαλεί συναισθήματα απελπισίας, αβοηθητότητας και αναξιότητας.

Αυτό είναι το σημείο στο οποίο μπορεί να γίνει η διάγνωση της κατάθλιψης καθώς χάνετε την επαφή με μεγάλο κομμάτι της ζωής σας. Αρχίζετε να φαντάζεστε ότι έρχεται μια επικείμενη καταστροφή ακόμη και όταν δεν υπάρχουν απειλές.

Τυπικά, ο καθένας μας μπορεί να νιώσει "καταθλιπτικός" κάποια στιγμή στη ζωή του αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει απαραίτητα κατάθλιψη. Αν αντιμετωπίζετε δυσκολίες, ίσως να έχετε άγχος. Αν το άγχος όμως παραμείνει ανεπίλυτο μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη. Αν και το άγχος και η κατάθλιψη είναι στενά συνδεδεμένα έχουν κάποιες διαφορές.

Το 2016 μια μελέτη έδειξε ότι το 2015, 16 εκατομμύρια ενήλικες Αμερικανοί βίωσαν τουλάχιστον ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο. Οι γυναίκες είχαν υψηλότερο κίνδυνο συγκριτικά με τους άνδρες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμός Υγείας περισσότεροι από 300 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν από κατάθλιψη. Και αυτό είναι μια σημαντική αιτία αναπηρίας.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η κατάθλιψη μπορεί να είναι αποτέλεσμα έντονου και αθεράπευτου άγχους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το άγχος οδηγεί σε ανησυχία και τελικά σε κατάθλιψη. Βέβαια, υπάρχουν και οι άνθρωποι που έχουν κατάθλιψη χωρίς να έχουν στρες ή ανησυχία.

Συμπτώματα κατάθλιψης

Όπως και σε οποιοδήποτε άλλο νόσημα, η κατάθλιψη έχει συμπτώματα που μπορούν να ανιχνευθούν. Μερικά από αυτά τα συμπτώματα είναι ίδια με του άγχους εξαιτίας της στενής σύνδεσης ανάμεσα στις δύο καταστάσεις.

Αυτά τα συμπτώματα είναι:

Συναισθήματα απελπισίας και αβοηθητότητας

Αυτά είναι πολύ χαρακτηριστικά συναισθήματα της κατάθλιψης και σημαίνουν ότι έχετε φτάσει τον εαυτό σας στα άκρα. Είτε νιώθετε ότι έχετε παραιτηθεί ή ότι θέλετε να εγκαταλείψετε την προσπάθεια.

Βλέπετε την κατάσταση στην οποία είστε και σκέφτεστε με αρνητικό τρόπο. Είστε πεπεισμένοι ότι τα πράγματα πάνε τόσο άσχημα που δεν μπορούν να αλλάξουν. Επίσης, πιστεύετε ότι δεν μπορείτε να κάνετε κάτι για να βελτιωθούν τα πράγματα.

Τότε τα παρατάτε και έχετε αυτοκτονικές σκέψεις. Αυτές οι σκέψεις κλιμακώνονται και μπορεί αν οδηγήσουν σε απόπειρα αυτοκτονίας. Αν έχετε αυτοκτονικές σκέψεις είναι ανάγκη να γνωρίζετε ότι τα πράγματα μπορούν να βελτιωθούν, ζητήστε άμεσα βοήθεια.

Απώλεια ενδιαφέροντος για καθημερινές δραστηριότητες

Ένα από τα πιο προφανή συμπτώματα της κατάθλιψης είναι η απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που πριν απολαμβάνατε. Αυτό αποκαλείται ανηδονία.

Κάθε άνθρωπος έχει συγκεκριμένα θέλω και επιθυμίες και απολαμβάνει το χρόνο με τους φίλους και την οικογένεια του. Αλλά για εσάς ωστόσο, αυτός μπορεί να μην είναι ο κανόνας.

Από τα χόμπι που είχατε μέχρι τις δραστηριότητες που κάνατε πλέον δεν σας ευχαριστεί τίποτα. Την ίδια στιγμή, δεν νοιάζεστε για δραστηριότητες όπως το κολύμπι, το διάβασμα ή η παρακολούθηση προγραμμάτων στην τηλεόραση.

Η απώλεια ενδιαφέροντος οδηγεί στη μείωση της ευχαρίστησης. Αν πριν αγαπούσατε μια δραστηριότητα τώρα πλέον δεν σας προσφέρει καμιά ευχαρίστηση. Δεν απολαμβάνετε τα πάρτι, τη μουσική ή το σεξ.

Για να το διαχειριστείτε αυτό είναι σημαντικό να συνεχίσετε να κάνετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Μπορείτε να μειώσετε τον αριθμό των δραστηριοτήτων αλλά όχι να τις σταματήσετε όλες μαζί. Επίσης να είστε ανοιχτοί στην υποστήριξη από τους φίλους, την οικογένεια και τις κοινωνικές επαφές.

Αλλαγές στην όρεξη και στο βάρος

Η κατάθλιψη επίσης επηρεάζει την όρεξή σας. Ίσως να έχετε μειωμένη όρεξη και να παραλείπετε γεύματα ή να τρώτε πολύ και ανθυγιεινό φαγητό.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μείωση ή την αύξηση του βάρους σας, από τη στιγμή που δεν μπορείτε να το ελέγξετε αυτό, νιώθετε μεγαλύτερη απελπισία. Η συνολική σας υγεία μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά.

Για παράδειγμα, η αυξημένη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερα προβλήματα υγείας. Ίσως να καταναλώνετε φαγητό συναισθηματικά. Αυτό μπορεί να συμβεί σχεδόν φυσικά, καθώς νιώθετε καλύτερα όταν τρώτε.

Ίσως να έχετε σταματήσει να μαγειρεύετε και να τρώτε έτοιμο φαγητό. Αλλά γνωρίζετε ότι το έτοιμο φαγητό οδηγεί σε κατάθλιψη; Όταν έχετε κατάθλιψη και τρώτε έτοιμο φαγητό, όχι μόνο καταστρέφετε την υγεία σας αλλά επίσης δίνετε τροφή στην κατάθλιψη.

Αυτοαπομόνωση  

Αυτό είναι ένα σημάδι που μαρτυρά την κατάθλιψη, ειδικά σε προχωρημένο στάδιο. Ξεκινάτε να μισείτε τον εαυτό σας για κάτι που κάνατε το οποίο σας φαίνεται λάθος. Αν και η φυσιολογική αντίδραση σε ένα λάθος είναι η αναγνώρισή του, το να ζητήσουμε "συγνώμη" και να προχωρήσουμε αυτό δεν συμβαίνει στους ανθρώπους με κατάθλιψη.

Αντί να ακολουθείτε αυτή τη διαδικασία και να καταλήγετε στη συγχώρεση του εαυτού σας, μπορεί να φτάσετε μόνο μέχρι το επίπεδο της αναγνώρισης του λάθους που κάνατε. Η άποψή σας για το λάθος μεγεθύνεται και παρόλο που ίσως δεν το γνωρίζετε, μπορείτε να υπερβάλλετε.

Καταλήγετε να βλέπετε μόνο το λάθος και πόσο μεγάλο είναι αυτό. Κάθε άνθρωπος κάνει λάθη. Και αφού δεν τα αφήνετε στο παρελθόν μπορεί να μοιάζουν με αποτυχίες.

Αρχίζετε να νιώθετε ενοχές και τύψεις και λέτε στον εαυτό σας ότι κάνετε περισσότερα λάθη από οποιονδήποτε άλλο. Είστε επικριτικοί με τον εαυτό σας και αγνοείτε την συγχώρεση που λαμβάνετε από τους άλλους για τα λάθη σας. Δεν πιστεύετε ότι σας συγχωρούν επειδή σκέφτεστε ότι το λάθος σας ήταν πολύ μεγάλο για να σας συγχωρήσουν.

Αυτό σας οδηγεί στη σκέψη ότι δεν είστε τόσο καλοί όσο οι άλλοι. Επικεντρώνεστε στα καλά στοιχεία και στην επιτυχία των άλλων και βλέπετε μόνο τις αποτυχίες σας. Τελικά, νιώθετε ότι δεν αξίζετε.

Αν έχετε φτάσει σε αυτό το σημείο, ένας καλός τρόπος για να διαχειριστείτε αυτά τα συναισθήματα είναι να πείτε στον εαυτό σας ότι αξίζει. Είστε σημαντικοί.

Έχετε κάτι να προσφέρετε στον κόσμο. Είτε βγάζει νόημα είτε όχι, πείτε στον εαυτό σας ότι είστε σημαντικοί και βάλτε τα δυνατά σας να το πιστέψετε.

Οτιδήποτε σκεφτεί και πιστέψει ένας άνθρωπος, μπορεί να το επιτύχει. Ναπολέων Χιλ

Όσα λέμε στον εαυτό μας δημιουργούν την πραγματικότητά μας. Αν λέτε στον εαυτό σας ότι είστε σημαντικοί, σταδιακά θα αναπτύξετε την ικανότητα να δράτε ανάλογα. Και αυτό θα σας βοηθήσει να βελτιώσετε τα πράγματα.

Τα συναισθήματα της αναξιότητας σας κάνουν να απομονώνετε τον εαυτό σας και να σκέφτεστε ότι δεν έχετε αξία. Αυτό ανοίγει το δρόμο για τις αυτοκτονικές σκέψεις.

Αλλαγές στον ύπνο

Όταν βιώνετε την κατάθλιψη, ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα είναι η αϋπνία, οι αλλαγές στη ρουτίνα ύπνου σας. Αν και φυσιολογικά είμαστε ξύπνιοι κατά τη διάρκεια της ημέρας και κοιμόμαστε το βράδυ, αυτή η ρουτίνα μπορεί να αλλάξει. Ή η διάρκεια του ύπνου μπορεί να αλλάξει.

Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει πολλές αλλαγές στον ύπνο. Ίσως να μην κοιμάστε καθόλου ή να κοιμάστε αλλά να μην είναι επαρκής ο ύπνος για να γεμίσετε τις μπαταρίες σας. Η αϋπνία μπορεί να προκαλεί λίγο ή φυσιολογικό στρες, και αυτό να επιδεινώνεται όταν η κατάθλιψη είναι ο υποκείμενος παράγοντας.

Ένα άλλο πρόβλημα με τον ύπνο είναι ο υπερβολικός ύπνος. Αυτό είναι το ίδιο κακό με τον ελάχιστο ή καθόλου ύπνο. Κατευθύνει τον εγκέφαλό σας σε ασυνήθιστα μοτίβα. Αντί να ξυπνάτε το πρωί και να πηγαίνετε στη δουλειά σας ή να κάνετε τις δουλειές του σπιτιού, κοιμάστε υπερβολικά και όταν ξυπνάτε είστε ήδη κουρασμένοι.

Οι αλλαγές στον ύπνο μπορεί να συμβούν με διαφορετικό τρόπο. Ίσως να πηγαίνετε για ύπνο μια συγκεκριμένη ώρα και να σχεδιάζετε να ξυπνήσετε συγκεκριμένη ώρα. Ωστόσο, ξυπνάτε νωρίτερα από την αναμενόμενη ώρα. Ίσως να μην κοιμηθήκατε μέχρι τις 3:00 π.μ. και να μην μπορείτε να σηκωθείτε από το κρεβάτι. Αυτό είναι γνωστό ως πρωινή αϋπνία.

Μην σκέφτεστε ότι αυτός ο ορισμός είναι ακριβής, ίσως να θέλετε να ξυπνάτε νωρίς για να είστε πιο παραγωγικοί. Στην πραγματικότητα θα είστε αντιπαραγωγικοί. Ο πρώτος λόγος είναι ότι ποτέ δεν θα κοιμάστε αρκετά. Δεύτερον, ξυπνάτε νωρίς ως αποτέλεσμα της κατάθλιψης όχι επειδή θέλετε να ολοκληρώσετε μια εργασία.

Θυμός ή ευερεθιστότητα

Ο θυμός είναι ένα ανθρώπινο συναίσθημα. Πρέπει να εκφράζετε κάθε φορά που προκύπτει. Ο φυσιολογικός θυμός είναι διαφορετικός από την κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη σας κάνει οξύθυμους, ευερέθιστους. Νευριάζετε εύκολα και θυμώνετε γρήγορα. Με το παραμικρό μπορεί να έχετε ξεσπάσματα θυμού.

Αυτό συμβαίνει και σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει λόγος για τόσο υπερβολική αντίδραση. Αλλά για εσάς αυτό είναι μια φυσιολογική αντίδραση και όχι κάτι υπερβολικό.

Την ίδια στιγμή, η ευερεθιστότητα σας κάνει επιρρεπείς στη βία. Με κάθε ξέσπασμα θυμού, αντιδράτε βίαια σε ότι δεν σας ευχαριστεί. Αυτό χειροτερεύει την κατάσταση χωρίς να το γνωρίζετε. Αυτοί που είναι γύρω σας καταλαβαίνουν την διαφορά.

Ένα άλλο σημάδι της ευερεθιστότητας κατά τη διάρκεια της κατάθλιψης είναι η ανησυχία. Δεν έχετε υπομονή, είτε προς ανθρώπους είτε προς καταστάσεις που ξεφεύγουν από τον έλεγχό σας. Δεν μπορείτε να χαλαρώσετε ή να ηρεμήσετε είτε όταν περιμένετε κάτι είτε όταν απλά θέλετε να ξεκουραστείτε.

Απώλεια ενέργειας - κόπωση

Όσοι άνθρωποι βιώνουν κατάθλιψη, συχνά αισθάνονται ότι δεν έχουν ενέργεια να ολοκληρώσουν όλες τις υποχρεώσεις που φυσιολογικά θα έκαναν. Αν σας παίρνει είκοσι λεπτά να ολοκληρώσετε μια εργασία, τώρα η ίδια εργασία μπορεί να απαιτεί μια ώρα.

Κουράζεστε εύκολα, νιώθετε μια χρόνια κόπωση ακόμη και χωρίς να κάνετε πολλά πράγματα που απαιτούν έντονη σωματική προσπάθεια. Νιώθετε σωματικά εξαντλημένοι και γρήγορα δεν έχετε την ενέργεια να ολοκληρώσετε τις υποχρεώσεις σας.

Ίσως να μην αποδίδετε το ίδιο στη δουλειά σας. Είτε είστε στη δουλειά είτε στο σπίτι, δεν μπορείτε να κάνετε γρήγορα κάποιες εργασίες. Γνωρίζετε ότι έχετε προθεσμίες που πρέπει να τηρηθούν αλλά δεν μπορείτε να δουλέψετε τόσο γρήγορα όσο χρειάζεται.

Υιοθετείτε συμπεριφορές που σας κάνουν να ξεφεύγετε από την πραγματικότητα

Αφού αναγνωρίσετε τα λάθη που κάνετε και ότι απομονώνετε τον εαυτό σας, θα ψάξετε να βρείτε τρόπους να ανακουφιστείτε από τις σκέψεις που κάνετε. Αυτό συμβαίνει επειδή τα συναισθήματα της απελπισίας και των αυτοκτονικών σκέψεων είναι καταπιεστικά από τη φύση τους.

Το σώμα σας είναι έτσι κατασκευασμένο ώστε να σας προφυλάσσει από τραυματισμούς. Έτσι όταν αυτές οι σκέψεις σας κατακλύζουν το μυαλό, θα ψάξετε μια διέξοδο να τις απελευθερώσετε και να νιώσετε καλά για τον εαυτό σας.

Το πιο εύκολο και γρήγορο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να οδηγηθείτε στην κατάχρηση ουσιών (αλκοόλ, κάνναβη, κα). Αυτές οι ουσίες ίσως να σας προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση, αλλά δεν λύνουν τα προβλήματα και ρισκάρετε να εθιστείτε και να εμφανιστούν άλλα προβλήματα υγείας.

Μια ακόμη συμπεριφορά απόδρασης είναι ο εθισμός στα τυχερά παιχνίδια. Δεν παίζετε για να γίνετε πλούσιοι αλλά για να απασχολήσετε το μυαλό σας από τις σκέψεις που σας βασανίζουν.

Τα τυχερά παιχνίδια είναι ελκυστικά επειδή σας κάνουν να νιώθετε καλά όταν κερδίζετε. Δυστυχώς, οι νίκες δεν είναι εγγυημένες και με αυτό τον τρόπο ενισχύετε την κατάθλιψή σας.  Υπάρχουν καζίνο που λειτουργούν όλο το εικοσιτετράωρο και αυτό μπορεί να σας κάνει να χάνετε ώρες ή να περνάτε μέρες χωρίς να πάτε σπίτι σας.

Τα στοιχήματα είναι πολύ συχνά όταν παίζεται τυχερά παιχνίδια. Αυτό δίνει την εντύπωση της ευκολίας με τις διαθέσιμες επιλογές στοιχήματος που υπάρχουν στο κινητό σας. Οι εταιρίες στοιχημάτων προσπαθούν να διευκολύνουν τους ανθρώπους να στοιχηματίζουν πρακτικά οπουδήποτε.

Το πρόβλημα με αυτές τις συμπεριφορές είναι ότι δεν σας κάνουν να νιώθετε καλά γιατί δεν έχετε τίποτα να χάσετε. Μπορείτε εύκολα να στοιχηματίσετε όλες τις αποταμιεύσεις σας ελπίζοντας ότι θα κερδίσετε περισσότερα. Δεν μπορείτε να συνειδητοποιήσετε ή αγνοείτε ότι οι εταιρείες στοιχημάτων είναι επιχειρήσεις. Σύμφωνα με αυτό, φροντίζουν να εξασφαλίσουν κέρδη.

Δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε

Για να είστε παραγωγικοί και αποτελεσματικοί σε ότι κάνετε, είναι πολύ σημαντικό να συγκεντρωθείτε σε αυτό. Η έλλειψη συγκέντρωσης αποτελεί ένα πρόβλημα της κατάθλιψης. Ενώ γνωρίζετε πόση σημασία έχει να συγκεντρώνεστε και ενώ κάνετε προσπάθειες δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε.

Αυτό κάνει τη δουλειά που παράγετε μέτρια. Σαν αποτέλεσμα, νιώθετε ότι αποτυγχάνετε. Ίσως ένας συνεργάτης ή ο εργοδότης σας παραπονεθεί για την ποιότητα της δουλειάς σας. Αν δουλεύετε σε μια επιχείρηση, ίσως οι πελάτες να εκφράσουν την δυσαρέσκειά τους από τη δουλειά σας.

Αυτό δημιουργεί πίεση σε εσάς ώστε να αποδώσετε καλύτερα. Τα επίπεδα του στρες αυξάνονται αλλά ακόμη δεν μπορείτε να κάνετε τα πράγματα να δουλέψουν. Οι συγκρίσεις με τους άλλους είναι αναπόφευκτες, ειδικά όταν τα παράπονα συνεχίζονται.

Ίσως να πάρετε υποχρεωτική άδεια από τη δουλειά σας ή να κλείσετε την επιχείρηση σας από τη στιγμή που δεν έχετε κέρδος.

Η λήψη αποφάσεων είναι μια μεγάλη πρόκληση για τους ανθρώπους με κατάθλιψη. Αυτό σχετίζεται με την μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης. Ίσως να έχετε κάποιο θέμα να αντιμετωπίσετε αλλά δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε στο πραγματικό πρόβλημα.

Αν ένα πρόβλημα επανεμφανιστεί, τότε ίσως να μην μπορείτε να θυμηθείτε όλες τις λεπτομέρειες της κατάστασης. Αυτό συμβαίνει επειδή η απώλεια μνήμης είναι ένα από τα προβλήματα που συνοδεύουν την κατάθλιψη.

Δεν κατανοείτε την κατάσταση, φοβάστε ότι θα πάρετε λάθος απόφαση και τελικά δεν αποφασίζετε για τίποτα.

Ανεξήγητοι πόνοι

Η κατάθλιψη δεν επηρεάζει μόνο το μυαλό αλλά επίσης και το σώμα. Σε κάθε περίπτωση, δεν ελέγχει το μυαλό ολόκληρο το σώμα; Ένα πρόβλημα στο μυαλό μπορεί να προκαλέσει πολλά άλλα προβλήματα σε όλο το σώμα.

Η κατάθλιψη οδηγεί σε ξαφνικούς και ανεξήγητα ψυχοσωματικά συμπτώματα και πόνους στο σώμα, με πιο συχνούς τους πονοκεφάλους και τον ίλιγγο/ζαλάδα (ψυχογενής ίλιγγος). Ίσως να σκέφτεστε ότι αυτό είναι ένα σύμπτωμα άγχους αλλά σύντομα συνειδητοποιείτε ότι δεν υποχωρεί. Ο πονοκέφαλος ίσως να μην αντιμετωπίζετε με τα συνηθισμένα φάρμακα.

Οι πόνοι στην πλάτη είναι το ίδιο συχνοί με τους μυϊκούς πόνους.

Ίσως να έχετε πόνο στο στομάχι. Αν είστε γυναίκα, ίσως να θεωρείτε λανθασμένα ότι έχετε κράμπες λόγω εμμήνου ρύσεως. Αυτοί οι πόνοι μπορεί να είναι τακτικοί, να εμφανίζονται και να φεύγουν.

Αιτίες κατάθλιψης

Η κατάθλιψη, όπως και οποιαδήποτε άλλη κατάσταση, έχει συγκεκριμένες αιτίες. Σπάνια όμως έχει μόνο μία αιτία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι ο συνδυασμός παραγόντων που οδηγούν στην κατάθλιψη.

Την ίδια στιγμή, αυτές οι αιτίες μπορούν εύκολα να αναγνωριστούν αν τα συμπτώματα εντοπιστούν και διευθετηθούν νωρίς. Αυτό θα σταματήσει την μεγέθυνση του αρχικού μικρού προβλήματος που τελικά βγαίνει εκτός ελέγχου.

Η κατάθλιψη μπορεί να οφείλεται σε :

Γεγονότα της ζωής

Η ζωή έχει τα πάνω και τα κάτω της και ο καθένας το περνά αυτό. Αλλά οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της ζωής διαφορετικά. Κάποιοι διαχειρίζονται τις καταστάσεις καλύτερα από άλλους, και έτσι βγαίνουν αλώβητοι από τις δυσκολίες. Κάποιες φορές συμβαίνουν τραυματικά γεγονότα τα οποία μας στιγματίζουν και μας σπρώχνουν ακόμα περισσότερο στην κατάθλιψη.

Άλλοι δυστυχώς αποκτούν πληγές και άλλοι μένουν κολλημένοι σε αυτές τις κακές στιγμές. Αυτό μπορεί να συμβεί ψυχολογικά όταν η κατάσταση έχει τελειώσει αλλά εσείς ακόμη ασχολείστε με αυτήν. Δεν μπορείτε να προχωρήσετε και να αφήσετε πίσω σας όσα συνέβησαν.  Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν κατάθλιψη.

Κάτι ίσως να συνέβη που σας κλόνισε. Για παράδειγμα, ο θάνατος ενός αγαπημένου σας προσώπου που προκαλεί πένθος. Αν το πένθος δεν τελειώσει μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Ή ίσως να έχετε γλιτώσει εσείς από το θάνατο. Η ανάμνηση ενός τέτοιου γεγονότος σας καταδιώκει και σας κάνει να φοβάστε μήπως συμβεί ξανά.

Το πένθος που σχετίζεται με την κατάθλιψη μπορεί να σας κάνει να νιώθετε ότι δεν είναι ανάγκη να ζείτε αν το αγαπημένο σας πρόσωπο δεν είναι πια ζωντανό. Ασχολείστε συνεχώς με τέτοιες σκέψεις και με όσα είχατε σχεδιάσει να κάνετε μαζί.

Αν έχετε χάσει ένα καλό φίλο σας, ίσως να είχατε επενδύσει πολλά συναισθήματα στη σχέση αυτή. Το βοηθούσατε σε όλα τα όνειρά και τις φιλοδοξίες του και ήταν κομμάτι της ζωής σας. Ο θάνατός του μοιάζει σαν να έχουν πάρει ένα κομμάτι του εαυτού σας με αποτέλεσμα να νιώθετε κενό και απελπισία.

Βέβαια το πένθος μπορεί να αντιμετωπιστεί. Η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει σε αυτό, όπως και η υποστήριξη της οικογένειας και των φίλων.

Ένα άλλο γεγονός της ζωής που μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη είναι η απώλεια της δουλειάς. Ίσως να έχετε ακαδημαϊκές σπουδές , να έχετε δουλέψει σε μεγάλες εταιρείες και να έχετε πάει σε πολλές συνεντεύξεις. Ίσως να σκέφτεστε ότι τα πήγατε καλά σε μια συνέντευξη, αλλά αυτό τελικά να μην έγινε. Ή απλά δεν το ακούσατε από τους ανθρώπους που σας πήραν τη συνέντευξη.

Ίσως να συμπεράνατε ότι δεν θα κάνετε πολλά για τον εαυτό σας λόγω της ανεργίας. Ίσως να αποθαρρύνεστε και να πιστεύετε ότι δεν μπορείτε να έχετε το δικό σας σπίτι ή να ξεκινήσετε τη δική σας οικογένεια επειδή δεν έχετε έσοδα.

Υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ανακουφιστείτε από την κατάθλιψη. Για παράδειγμα, μπορείτε να προσφέρετε εθελοντική εργασία. Αυτό βοηθά να εξασκείτε τις δεξιότητές σας ενώ γνωρίζετε περισσότερους ανθρώπους. Ποτέ δεν ξέρετε από πού θα έρθει μια ευκαιρία για δουλειά.

Εμπειρίες της παιδικής ηλικίας

Η πηγή της κατάθλιψης σε κάποιες περιπτώσεις οφείλεται σε τραυματικά βιώματα της παιδικής ηλικίας. Τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα και μπορεί να δουν με αρνητικό τρόπο τη ζωή πολύ εύκολα. Αυτό συμβαίνει επειδή το μυαλό τους αναπτύσσεται με γρήγορο ρυθμό.

Για παράδειγμα, το διαζύγιο των γονιών σας μπορεί να σας έχει επηρεάσει. Ίσως να μην έχετε καταλάβει τα πάντα για αυτό, και ξαφνικά να συνειδητοποιήσετε ότι δεν θα έχετε μαζί και τους δύο γονείς. Στην περίπτωση που υπάρχει κοινή επιμέλεια, θα πρέπει να περιμένετε μέχρι το σαββατοκύριακο για να δείτε τον άλλο γονέα και αυτό να έχει καταστροφικές συνέπειες για εσάς.

Ίσως επίσης να έχετε παραμεληθεί ή κακοποιηθεί ως παιδί. Οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης πάντα κάνει τα πράγματα δύσκολα μέχρι να καταφέρετε να τα διαχειριστείτε κατάλληλα. Αν είχατε βιώσει κακοποίηση στο σπίτι ίσως αυτό να πήρε χρόνο να σταματήσει. Αν η κακοποίηση σταμάτησε αλλά δεν κάνατε ψυχοθεραπεία για αυτό, τότε ποτέ δεν θα επουλωθείτε.

Οι πληγές της κακοποίησης, σωματικής, ψυχολογικής ή συναισθηματικής, παίρνουν χρόνο για να επουλωθούν. Όταν αντιμετωπίζετε οτιδήποτε παρόμοιο με την κακοποίηση, οι αναμνήσεις επανέρχονται, σας φοβίζουν και σας παγιδεύουν (συχνά υπάρχει μετατραυματικό στρες το οποίο μπορείτε να αντιμετωπίσετε με EMDR). Ίσως να θέλετε να απομονωθείτε σε μια προσπάθεια να κρατηθείτε ασφαλής από τον επικείμενο κίνδυνο.

Μι άλλη αιτία κατάθλιψης που σχετίζεται με την παιδική ηλικία είναι η αποτυχία να συμβαδίσετε με τους συνομηλίκους σας. Αυτό ίσως να σημαίνει ότι δεν μπορείτε να διαβάσετε το ίδιο καλά με τους φίλους σας ή να έχετε την ίδια απόδοση στα σπορ.

Μπορεί να έχετε διαφορετικές δεξιότητες από τους συμμαθητές σας και να εκφράζεστε διαφορετικά. Αν αυτό δεν σας γνωστοποιήθηκε όταν ήσασταν παιδί, τότε ίσως να οδηγηθήκατε στο συμπέρασμα ότι δεν είστε αρκετά καλοί. Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει είναι ότι είστε μοναδικοί.

Όλα αυτά ανοίγουν το δρόμο στην κατάθλιψη καθώς μειώνεται η αίσθηση της αξίας σας και η αυτοεκτίμησή σας. Αυτό μπορεί να συνέβη, και να προσπαθήσατε ξανά να δεσμευτείτε σε κάποιο άθλημα αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Ίσως να βιώσατε μόνο εξευτελισμό και να αποφασίσατε να μην προσπαθήσετε να δοκιμάσετε ξανά κανένα σπορ.

Τέτοιες εμπειρίες ίσως να φαίνεται ότι έχουν χαθεί μέχρι αργότερα στη ζωή σας να εμφανιστούν παρόμοιες καταστάσεις. Αυτές είναι σίγουρες αιτίες κατάθλιψης.

Γενετική - Κληρονομικότητα DNA

Η κατάθλιψη πιστεύετε ότι προκαλείται από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Από αυτούς τους δύο παράγοντες, η γενετική αποτελεί το 40% και το περιβάλλον το 60% των αιτιών. Επίσης έχετε τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να βιώσετε κατάθλιψη αν οι γονείς ή οι συγγενείς σας έχουν κατάθλιψη.

Αυτό σημαίνει ότι περίπου οι μισοί άνθρωποι έχουν κατάθλιψη λόγω γενετικών παραγόντων.

Εξετάζοντας τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορείτε εύκολα να καταλάβετε ότι ο θυμός και η ευερεθιστότητα ίσως να εκδηλωθούν σε εσάς αν ο ένας ή και οι δύο γονείς είναι ευερέθιστοι. Οι πόνοι, όπως οι χρόνιοι πονοκέφαλοι και οι ημικρανίες μπορεί να είναι κληρονομικοί. Αυτό επιβαρύνει τα γονίδια μας και προκαλείται η κατάθλιψη.

Σωματικά προβλήματα υγείας

Η σωματική σας υγεία μπορεί να συμβάλλει στις πιθανότητες εμφάνισης της κατάθλιψης. Αυτό οφείλεται στο στρες που συνοδεύει κάποια προβλήματα υγείας. Ίσως να είναι πολύ δύσκολο να προσπαθείτε να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις για τη διαχείριση μιας κατάστασης.

Αυτό μπορεί να συμβεί, ειδικά αν αρρωσταίνετε σπάνια. Όταν ξαφνικά δεν νιώθετε καλά, δυσκολεύεστε να διατηρήσετε τις αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Ίσως να έχετε κάποιο νόσημα που να απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία ή να είχατε κάποιο ατύχημα. Εκτός από τις θεραπείες και τις χειρουργικές επεμβάσεις, ένα χρόνιο νόσημα μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στη διάθεση και στην ικανότητα σας να απολαμβάνετε τη ζωή όπως πριν. Ίσως να μην μπορείτε να συμμετέχετε σε πολλές κοινωνικές εκδηλώσεις ή να βγαίνετε συχνά έξω.

Άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας

Τα προβλήματα ψυχικής υγείας έχουν άμεση σύνδεση με την κατάθλιψη. Αυτό συμβαίνει λόγω του στρες.

Για παράδειγμα, αν έχετε άγχος, είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε κατάθλιψη ή καταθλιπτικά επεισόδια.

Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο άγχος και στην κατάθλιψη μπορεί να είναι δυσδιάκριτη , ειδικά αν έχετε ήπια κατάθλιψη ή υψηλά επίπεδα άγχους. Για παράδειγμα, το υπερβολικό άγχος μπορεί να σας κάνει νευρικούς, με αποτέλεσμα να πιστεύετε ότι θα κάνετε κάποιο λάθος.

Προσπαθείτε να τα κάνετε όλα τέλεια, αγχώνεστε και έτσι είστε πιο ευάλωτοι στις κρίσεις πανικού. Φοβάστε ότι δεν έχετε τον έλεγχο. Αν αυτό επαναληφθεί πολλές φορές και δεν το αντιμετωπίσετε, θα καταλήξετε με κατάθλιψη.

Η διαταραχή μετατραυματικού στρες μπορεί επίσης να προκαλέσει κατάθλιψη. Το 70% των ανθρώπων έχει βιώσει ένα τραυματικό γεγονός στη ζωή του. Από αυτό το 20% εμφανίζει διαταραχή μετατραυματικού στρες.

Παραδείγματα τραυματικών γεγονότων περιλαμβάνουν τη βίαιη επίθεση, ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, την απαγωγή, την αρπαγή ή τη σεξουαλική κακοποίηση, τη μαρτυρία υπερβολικής βίας ή μιας κατάστασης που προκαλεί φόβο για τη ζωή σας.

Αν έχετε βιώσει τέτοιες εμπειρίες, τότε η πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης είναι υψηλή. Ένας γρήγορος τρόπος για να μειώσετε αυτές τις πιθανότητες είναι να απομακρυνθείτε από το περιβάλλον στο οποίο συνέβη το τραυματικό γεγονός.

Άλλες διαταραχές

Υπάρχουν άλλες διαταραχές που μπορεί να οδηγήσουν στην κατάθλιψη. Κάποιες από αυτές οδηγούν στην κατάθλιψη λόγω των υψηλών επιπέδων στρες. Άλλες, ωστόσο, ειδικά οι διαταραχές της διάθεσης, οδηγούν στην κατάθλιψη ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης ή της αθεράπευτης κατάστασης.

Μια τέτοια διαταραχή είναι η διασπαστική διαταραχή λόγω δυσρυθμισμένης διάθεσης. Αυτή η διαταραχή παρατηρείται κυρίως στα παιδιά και στους εφήβους και το κύριο χαρακτηριστικό είναι η ευερεθιστότητα. Αυτή η ευερεθιστότητα είναι επίμονη και τα ξεσπάσματα θυμού συχνά. Χάνουν εύκολα τη  ψυχραιμία τους και οι αντιδράσεις τους είναι συνήθως πιο σοβαρές συγκριτικά με αυτές των συμμαθητών τους στην ίδια κατάσταση.

Μια άλλη διαταραχή είναι η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή, η οποία αποτελεί μια σοβαρή μορφή του  το προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονη θλίψη, ευερεθιστότητα, εναλλαγές στη διάθεση και συναισθήματα απελπισίας. Αυτά τα συμπτώματα φυσιολογικά υποχωρούν όταν ξεκινήσει η έμμηνος ρύση.

Η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή μπορεί να σας κάνει να πιστέψετε ότι δεν μπορείτε να ελέγξετε τον εαυτό σας ή το σώμα σας. Αυτό προκαλεί συναισθήματα αβοηθητότητας.  Από την άλλη πλευρά, μερικά συμπτώματα όπως η ευερεθιστότητα μπορεί να καταστρέψουν τις σχέσεις σας.  Μπορεί να σας αφήνει χωρίς ελπίδα και να πιστεύετε ότι ποτέ δεν θα χτίσετε φιλίες ή ακόμη και οικογένεια.

Η κυκλοθυμία (κυκλοθυμική διαταραχή) είναι μια διαταραχή της διάθεσης που χαρακτηρίζεται από συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα. Ταξινομείται ως μια μορφή διπολικής διαταραχής όπου οι εναλλαγές στη διάθεση είναι λιγότερο σοβαρές από αυτές της διπολικής διαταραχής. Όταν η διάθεση είναι καλή (υπομανιακά επεισόδια) μπορεί να νιώθετε ευφορία και αυξημένη διάθεση για την επίτευξη στόχων.

Όταν η διάθεση είναι πεσμένη (καταθλιπτικά επεισόδια) νιώθετε απελπισία, ξαφνικά αυξάνεται ή μειώνεται το βάρος σας, νιώθετε κόπωση, ανησυχία και έχετε αυτοκτονικές σκέψεις.

Μπορείτε να παρακολουθείτε τα συμπτώματα που έχετε και να αναγνωρίσετε αν έχετε κατάθλιψη. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι καλό να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχιάτρου ή ψυχοθεραπευτή ο οποίος μπορεί να κάνει τη διάγνωση της κατάθλιψης.

Θεραπεία κατάθλιψης

Ακόμη και αν έχετε κατάθλιψη αυτό δεν σημαίνει ότι έχει έρθει το τέλος του κόσμου. Η κατάθλιψη είναι θεραπεύσιμη και υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια. Συζητήστε με τον ψυχίατρό σας και αυτός θα σας προτείνει την καλύτερη θεραπευτική επιλογή για την κατάστασή σας.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι θεραπείας που μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες. Είναι η βιολογική, η ψυχολογική και η εναλλακτική θεραπεία.

Βιολογική

Η φαρμακευτική αγωγή που συστήνεται για την κατάθλιψη είναι τα αντικαταθλιπτικά, που είναι διαθέσιμα σε πολλούς τύπους. Πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό σας τις πιθανές παρενέργειες για να κάνετε τη σωστή επιλογή. Κοινά αντικαταθλιπτικά περιλαμβάνουν:

1. Επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης: τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα SSRI είναι η πρώτη θεραπευτική επιλογή καθώς έχουν λίγες παρενέργειες συγκριτικά με τα άλλα παλαιότερα αντικαταθλιπτικά.
2. Επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs): αυτά έχουν πολλές θεραπευτικές χρήσεις. Αποτελούν θεραπεία για το άγχος, την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης κλπ.
3. Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά: αυτά είναι ισχυρά και πολύ αποτελεσματικά για την κατάθλιψη. Όμως έχουν σοβαρές παρενέργειες. Συνταγογραφούνται μόνο όταν οι SSRIs δεν προσφέρουν ανακούφιση.
4. Άλλα φάρμακα: ο ψυχίατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει φάρμακα που θα κάνουν τα αντικαταθλιπτικά πιο αποτελεσματικά. Τέτοια φάρμακα ίσως να περιλαμβάνουν σταθεροποιητές της διάθεσης και αντιψυχωσικά φάρμακα.

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει συζήτηση με έναν ειδικό ψυχοθεραπευτή και συχνά αναφέρεται ως "θεραπεία συζήτησης". Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ψυχοθεραπεία συστήνεται ως θεραπεία συνδυαστικά με τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Αυτό συμβαίνει επειδή βοηθά στη διατήρηση της ανάρρωσης από την κατάθλιψη.

Υπάρχουν πολλές ψυχοθεραπευτικές επιλογές και μαζί με τον ψυχοθεραπευτή σας θα καταλήξετε σε αυτή που είναι η καλύτερη για εσάς. Κάποιες είναι:

1.  Γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία (CBT): αυτή η μορφή ψυχοθεραπείας σας βοηθά να αλλάξετε την οπτική σας για τη ζωή. Καθώς η κατάθλιψη σας κάνει να σκέφτεστε αρνητικά, η γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία σας βοηθά να αναπτύξετε ένα θετικό τρόπο σκέψης.
2. Συστημική ψυχοθεραπεία: αυτή η μορφή θεραπείας βασίζεται στην υπόθεση ότι η κατάθλιψη και οι διαπροσωπικές προκλήσεις σχετίζονται. Αυτό συμβαίνει επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις κατάθλιψης επηρεάζεται η κοινωνική ζωή, η δουλειά ή οι σχέσεις. Από τη στιγμή που θα αναγνωρίσετε τη σύνδεση ανάμεσα στις σχέσεις και στις ευαισθησίες σας, π.χ. αδυναμίες εξαιτίας της προσωπικότητάς σας, τότε μπορείτε να ανταποκριθείτε καλύτερα στις προκλήσεις της ζωής.
3. Θετική ψυχολογία: επικεντρώνεται στις συνθήκες που οδηγούν στη βέλτιστη λειτουργικότητα και στην ευτυχισμένη ζωή. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάνετε δραστηριότητες που βελτιώνουν την ευεξία σας. Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που μαθαίνετε είναι πώς να αφήνετε πίσω σας το θυμό και τη δυσαρέσκεια.

Εναλλακτικές θεραπείες

Μπορεί να ξεκινήσετε την άσκηση, να τρώτε τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και άλλα συμπληρώματα που βοηθούν στην κατάθλιψη όπως το St. John’s Wort. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οποιοδήποτε φάρμακο ή συμπλήρωμα (όπως CBD, 5-htp)και αν θέλετε να πάρετε πρέπει πρώτα να το συζητήσετε με τον ψυχίατρο σας. Nα θυμάστε ότι δεν πρέπει να διακόπτετε ποτέ απότομα την φαρμακευτική σας αγωγή ή να την αντικαταστείτε με κάτι πιο φυσικό.

Επίσης, η ομοιοπαθητική και ο βελονισμός μπορούν να προσφέρουν πολλά στη θεραπεία της κατάθλιψης, με φυσικό τρόπο, χωρίς παρενέργειες.