Γιατί φοβόμαστε να χωρίσουμε;

Χωρισμός

Ας υποθέσουμε ότι γνωρίζετε πολύ καλά τι θέλετε (και πως αυτό είναι να χωρίσετε), αλλά υπάρχουν παράγοντες που σας εμποδίζουν να κάνετε αυτό που επιθυμείτε: πολλές φορές αυτό που συμβαίνει είναι ότι δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον πόνο που θα προκαλέσουμε στον άλλο άνθρωπο, ειδικά αν ο άλλος άνθρωπος είναι αφοσιωμένος σε εμάς, είναι ευγενικός, νοιάζεται για την ασφάλεια και το μέλλον μας, έχει προσδοκίες από εμάς και ίσως μαζί να έχουμε σχεδιάσει ένα ταξίδι. Ίσως να έχουμε φτάσει πολλές φορές στο σημείο να μιλήσουμε για χωρισμό, αλλά πάντα κάνουμε πίσω την τελευταία στιγμή. Λέμε στον εαυτό μας ότι θα το κάνουμε "μετά τις διακοπές", "μετά το πάρτι γενεθλίων", "τον επόμενο χρόνο", "το επόμενο πρωί" και αυτή η κατάσταση διαιωνίζεται και τελικά δεν κάνουμε τίποτα.

Η δυσφορία μας έχει να κάνει με τη σκέψη που απελευθερώνει μια τρομερή αναστάτωση: ο σύντροφός μας θα κλάψει, θα παρακαλέσει, και η κατάσταση θα γίνει ανεξέλεγκτη. Θεωρούμε πως θα είμαστε υπεύθυνοι για τον πόνο και χάος που θα προκαλέσουμε στο σύντροφό μας και αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να το αντέξουμε. Ακούγεται περίεργο, αλλά ίσως να είναι πιο εύκολο να περάσουμε τις επόμενες δεκαετίες χωρίς να ακολουθούμε τις επιθυμίες μας, παρά να βιώσουμε μια σύντομη τρομερή αναστάτωση. Ένα κομμάτι του μυαλού μας σκέφτεται ότι αυτή η κατάσταση είναι τρομακτική. Περισσότερο από όσο συνειδητοποιούμε, φοβόμαστε το σύντροφό μας. Αν πούμε ότι χωρίζουμε, ρισκάρουμε μια τιτάνια έκρηξη πόνου ή θυμού. Μπορεί ο σύντροφός μας να ουρλιάξει και να μας κατηγορήσει ότι είμαστε ψεύτες. Και ίσως το ξέσπασμα αυτό να είναι ακόμα και βίαιο.

Υπάρχει μια συγκεκριμένη συμμετρία στους φόβους μας. Μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε και με αυτό τον τρόπο να τους σκοτώσουμε. Ή ίσως να τους αγνοήσουμε και να επιστρέψουν αυτοί για να μας σκοτώσουν. Θα τους σκοτώσουμε ή θα μας σκοτώσουν. Το ενήλικο κομμάτι του μυαλού μας γνωρίζει ότι αυτές οι υποθέσεις για τους  φόβους (ότι μπορούν να πεθάνουν ή να μας σκοτώσουν) δεν είναι αληθείς, αλλά αυτό μπορεί να έχει μικρή σημασία στο πως αισθανόμαστε. Η βελτίωση των λογικών επιχειρημάτων μπορεί να είναι ως ένα βαθμό αποτελεσματική, όπως όταν λέμε σε ένα άτομο με ίλιγγο ότι το μπαλκόνι δεν θα καταρρεύσει ή σε ένα άτομο με κατάθλιψη ότι έχει πολλούς λόγους για να είναι χαρούμενο. Όμως το μυαλό μας δεν υπακούει πάντα στην "σκληρή" λογική και επιχειρήματα. Ένα πρώιμο και ανώριμο κομμάτι μας, λειτουργεί με την αίσθηση ότι αντιδρούμε στις επιθυμίες ενός σημαντικού προσώπου για εμάς, πράγμα που σημαίνει ότι θέτουμε σε κίνδυνο τη ζωή του ή τη δική μας.

Για να εξηγήσουμε την προέλευση τέτοιων φόβων, πρέπει να επιστρέψουμε στην παιδική ηλικία, όπου προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε δυσανάλογους και απεριόριστους φόβους. Ίσως να ήμασταν παιδιά ενός ευαίσθητου γονέα, που τον αγαπούσαμε και δεν θέλαμε να τον απογοητεύσουμε. Ίσως ένας γονέας να είχε θέματα με την ψυχική ή την σωματική του υγεία. Ίσως οι γονείς να βασίζονταν σε εμάς για να μην νιώθουν απελπισία ή να δικαιολογούν την ύπαρξή τους. Ίσως ως παιδιά να σχηματίσαμε την εντύπωση ότι πρέπει να συμφωνούμε με τις απόψεις τους αν δεν θέλουμε να τους βλάψουμε, ότι οι επιθυμίες και οι ανάγκες μας μπορούν εύκολα να τους οδηγήσουν στα άκρα, ότι για να είμαστε ο εαυτός μας πρέπει να τους εναντιωθούμε. Πολύ απλά τους αγαπάμε πολύ και την ίδια στιγμή, νιώθουμε ότι είναι αδύναμοι για να τους ζητήσουμε να αποδεχτούν την πραγματικότητά μας. Ακόμη και στην ηλικία των τριών ετών, ασυνείδητα παίρνουμε μηνύματα από τους γύρω μας. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ότι έχουμε μάθει να παίζουμε πολύ ήσυχα, να κυριαρχεί η άγνοια ή η διάθεση για σκανταλιές, η επιθετικότητα ή η ευφυΐα, να είμαστε χαρούμενοι και να βοηθάμε στο σπίτι, να μην είμαστε "μπελάς" για κανέναν ενήλικα.

Ίσως πάλι να έχουμε ξοδέψει τα πιο ευαίσθητα χρόνια της ζωής μας μαζί με άτομα που αντιδρούσαν σε κάθε αναστάτωση από κάποιον άλλο με έντονο θυμό. Μπορεί να είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε  πόσο τρομακτικός μοιάζει ένας θυμωμένος ενήλικας σε ένα ευαίσθητο παιδί δύο χρονών. Ένας ενήλικας μπορεί να γνωρίζει ότι αυτός ο θυμωμένος ενήλικας δεν θα σκοτώσει κανέναν, και ότι ξεσπά και θα μαζέψει τα κομμάτια του σπασμένου βάζου μόλις ηρεμήσει, αλλά τα πράγματα δεν φαίνονται έτσι στα μάτια ενός παιδιού. Πώς να γνωρίζει ένα παιδί ότι αυτό το ξέσπασμα δεν μπορεί να οδηγήσει αλλού, όπως το να αρπάξει ο γονέας ένα σφυρί και να του σπάσει το κεφάλι; Πώς μπορεί να είναι σίγουρο ότι αυτό το στιγμιαίο ξέσπασμα του γονέα, ο οποίος έσπασε την πόρτα δεν μπορεί να τον κάνει να το πετάξει από το παράθυρο; Ο φόβος και ο τρόμος, η εικόνα ενός εξαγριωμένου γονέα, μπορεί να εντυπωθούν στην ψυχή ενός παιδιού, και να το κουβαλάει αυτά τα βιώματα (και τις συνέπειές τους) για το υπόλοιπο της ζωής του ως ενήλικας.

Το μυαλό μας φορτώνεται με φόβους που προέρχονται από συγκεκριμένες καταστάσεις που συνέβησαν πριν από πολύ καιρό (συνήθως της παιδική ηλικία και πρώιμη παιδική ηλικία) αλλά συνεχίζουν να έχουν ισχυρή και ύπουλη δύναμη στις ζωές μας σήμερα. Κοιτάζοντας πίσω στο παρελθόν, το θέμα είναι να αναγνωρίζουμε ότι αυτοί οι φόβοι είναι δεν είναι πραγματικοί, βρίσκονται μόνο στο μυαλό μας. Δεν ανήκουν στην ενήλικη πραγματικότητα. Η καταστροφή που φοβόμαστε ότι θα συμβεί έχει ήδη συμβεί: έχουμε ήδη βιώσει κάποιον που φαινόταν ότι ρίσκαρε να βλάψει τον εαυτό του αν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά και κάποιον που έμοιαζε ότι θα σκοτώσει οποιονδήποτε δεν του αρέσει. Αλλά όλα αυτά ανήκουν σε μια άλλη εποχή. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι είμαστε ενήλικες πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε αναπτύξει αντοχή για τον εαυτό μας και τους άλλους. Δεν είμαστε αβοήθητοι όπως τότε. Ένας άλλος ενήλικας είναι δύσκολο να ξεσπάσει πάνω μας και αν αυτό συμβεί, μπορούμε να λάβουμε τα μέτρα μας και να αμυνθούμε. Γνωρίζουμε πώς να αντιμετωπίσουμε το πένθος άμεσα και έμμεσα. Ίσως να φαίνεται ότι αυτή η κατάσταση δεν θα τελειώσει ποτέ, αλλά αυτό είναι μια παιδική άποψη και όχι ενήλικη. Στην πραγματικότητα, θα νιώσουμε άσχημα για λίγες ώρες, μέρες ή ακόμα και εβδομάδες, αλλά τελικά θα το ξεπεράσουμε. Θα επιστρατεύσουμε τη λογική μας, το χιούμορ μας, τους κοντινούς μας ανθρώπους και θα ξυπνήσουμε ένα πρωί και θα δούμε ότι δεν έχει έρθει το τέλος του κόσμου, και θα ξέρουμε πως να συνεχίσουμε. Οι γονείς ίσως να είναι θυμωμένοι, να φωνάζουν, να χρησιμοποιούν άσχημες εκφράσεις, αλλά πλέον είμαστε μεγάλοι και ανεξάρτητοι, μπορούμε να απομακρυνθούμε, υπάρχει η αστυνομία και ο νόμος, δεν θα αφήσουμε να συμβεί το ξέσπασμα, και οχυρωμένοι με αυτοπεποίθηση μπορούμε να αντιμετωπίσουμε οτιδήποτε εμφανιστεί στο δρόμο μας.

Να θυμάστε ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να "είστε" ευγενικοί και να "φαίνεστε" ευγενικοί. Μπορεί να νομίζετε ότι η ευγένεια σημαίνει να μην κάνετε ποτέ να θυμώσει ή να στεναχωρηθεί κάποιος, και έτσι ποτέ να μην μεταφέρετε στους ανθρώπους που αγαπάτε δυσάρεστα νέα ή να καταπιέζετε τις πραγματικές σας σκέψεις και συναισθήματα. Όμως το να μένετε με έναν άνθρωπο επειδή θέλετε να αποφύγετε κάποιες δυσάρεστες στιγμές δεν σημαίνει ότι του κάνετε χάρη, αν είστε κακοί, ύπουλοι, άπιστοι και καταθλιπτικοί γύρω τους για τις επόμενες δεκαετίες. Δεν βοηθάμε κανέναν αν αποφεύγουμε ένα χωρισμό και προσφέρουμε μια ζωή με δυσάρεστες στιγμές.

Ένα μεγάλο ποσοστό θλίψης και μιζέριας στον κόσμο προέρχεται το ότι οι άνθρωποι προσπαθούν υπερβολικά να είναι πάντα ευγενικοί, ή δειλιάζουν να προκαλέσουν βραχυπρόθεσμο πόνο στους άλλους. Δεν υπάρχει τίποτε κακό και επικίνδυνο στο να αποφασίσετε ότι κάποιος δεν σας ταιριάζει. Είναι όμως λάθος να μένετε στη ζωή κάποιου επειδή φοβάστε ή διστάζετε να χωρίσετε. Αυτό είναι μια συνταγή για περισσότερο πόνο αργότερα και στους δυο σας.