Τα οφέλη της φιλίας στην υγεία μας

Τα Οφέλη της Φιλίας

Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα, και δεν αποτελεί έκπληξη ότι η απομόνωση από την οικογένεια, τους φίλους και άλλα μέλη του κοινωνικού μας κύκλου έχουν τεράστια επίδραση στην ψυχική μας υγεία. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μελέτες που δείχνουν ότι η έλλειψη φίλων επιδρά σημαντικά και στη σωματική μας υγεία. Αυτό σημαίνει ότι οι φίλοι δεν είναι καλοί μονάχα για την ψυχή σας, αλλά πως έχουν πολλά οφέλη και για το σώμα σας.

Ο άνθρωπος είναι ον φύσει κοινωνικό και πολιτικό. Αυτός που μπορεί να ζήσει μακριά απ' τις ανθρώπινες κοινωνίες είναι θηρίο η θεός. Αριστοτέλης

Οι άνθρωποι που έχουν φίλους ζουν περισσότερο

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι με εκτεταμένες και ισχυρές κοινωνικές σχέσεις έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν περισσότερο σε σχέση με αυτούς που έχουν ελαττωμένες και αδύναμες κοινωνικές σχέσεις. Ο όρος "κοινωνικές σχέσεις" αφορά φίλους καθώς και μέλη της οικογένειας. Επίσης περιλαμβάνει τη συμμετοχή σε ομάδες, όπως θρησκευτικές ομάδες ή σε εθελοντικούς οργανισμούς.

Τα ευρήματα δείχνουν λοιπόν ότι οι κοινωνικές σχέσεις και η φιλία παίζουν τον ίδιο ρόλο όπως άλλοι γνωστοί παράγοντες κινδύνου για την υγεία μας και την επιβίωση, όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ, η σωματική αδράνεια και η παχυσαρκία. Η δημιουργία φίλων και νέων σχέσεων με νόημα χρειάζεται λοιπόν να συμπεριλαμβάνεται στη ζωή σας, όπως και η ισορροπημένη διατροφή και η γυμναστική! Γιατί οι κοινωνικές σχέσεις παρατείνουν τη ζωή

Οι δύο κύριες θεωρίες που εξηγούν την επίδραση των κοινωνικών σχέσεων στη μακροζωία, είναι τα θεωρητικά μοντέλα που αφορούν "το άγχος" και το μοντέλο των "κύριων επιδράσεων".

Μοντέλο ρύθμισης άγχους

Σύμφωνα με αυτό το θεωρητικό μοντέλο, οι άνθρωποι στη ζωή μας είναι μια πηγή συναισθηματικής, πρακτικής και (μερικές φορές) οικονομικής υποστήριξης. Όταν έχουμε υποστήριξη, το σώμα μας αντιδρά διαφορετικά, με λιγότερες ορμόνες στρες στα ψυχοπιεστικά γεγονότα και συνθήκες που αντιμετωπίζουμε. Τα οφέλη των κοινωνικών σχέσεων ρυθμίζουν την επιβλαβή επίδραση του άγχους. Οι φίλοι που μας υποστηρίζουν βοηθούν στις δυσκολίες, στον πόνο, στην απώλεια και στην απογοήτευση που είναι αναπόφευκτα κομμάτια της ζωής μας.

Ο πόνος όταν μοιράζεται γίνεται μίσος και η χαρά διπλή.

Μοντέλο κύριων επιδράσεων

Σύμφωνα με αυτό το θεωρητικό μοντέλο, όταν οι άνθρωποι έχουν ένα κοινωνικό δίκτυο, τυπικά συμμορφώνονται με τους κανόνες του για τη διατήρηση της υγείας και της φροντίδας του εαυτού. Η ενθάρρυνση και οι υγιείς συμπεριφορές των φίλων μας δίνουν το κίνητρο να προσέχουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Όταν είστε μέλος μιας κοινωνικής ομάδας αυτό σας δίνει μεγαλύτερο νόημα και την αίσθηση του σκοπού στη ζωή σας και αυξάνει την αυτοεκτίμησή σας. Με την άμεση ενθάρρυνση και τις υγιείς συμπεριφορές των φίλων μας , μαθαίνουμε να φροντίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Και όταν το κάνουμε αυτό, ενισχύεται η αυτοεκτίμηση μας.

Καρδιαγγειακό και ανοσοποιητικό σύστημα

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πιο λεπτομερείς μελέτες που αναγνωρίζουν συγκεκριμένες διαταραχές και καταστάσεις που επηρεάζονται από τις ισχυρές κοινωνικές σχέσεις. Όταν έχουμε καλούς φίλους και κοινωνικές σχέσεις, αυτό επιδρά σε πολλά νοσήματα, από τα καρδιαγγειακά μέχρι τον καρκίνο.

• Μια μελέτη του 2007 έδειξε ότι οι δυνατές κοινωνικές σχέσεις έχουν θετική επίδραση στο καρδιαγγειακό και νευροενδοκρινικό σύστημα, όπως επίσης στο ανοσοποιητικό και στη διαδικασία της φλεγμονής σε πολλά νοσήματα. Άλλες μελέτες συνδέουν τις φτωχές κοινωνικές σχέσεις με κατάθλιψη, μείωση των γνωστικών ικανοτήτων, φτωχή επούλωση και καθυστερημένη ανάκαμψη από τον καρκίνο.
• Μια άλλη μελέτη εξερεύνησε την επίδραση των "αρνητικών συναισθημάτων" (θυμός, κακία, απελπισία, κλπ.) στο ανοσοποιητικό σύστημα. Η φλεγμονή συνδέεται με καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, οστεοπόρωση, αρθρίτιδα, διαβήτη τύπου 2, κάποιες μορφές καρκίνου, άνοια, και ακόμη και περιοδοντική νόσο. Και επειδή αυτές οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις μπορεί να προκληθούν άμεσα από αρνητικά συναισθήματα και ψυχοπιεστικές εμπειρίες, η έρευνα έδειξε ότι οι στενές προσωπικές σχέσεις που μειώνουν τα αρνητικά συναισθήματα ίσως να έχουν θετική επίδραση στο ανοσοποιητικό και ενδοκρινικό σύστημα.

Αυτές οι μελέτες υποστηρίζουν το θεωρητικό μοντέλο ρύθμισης του άγχους: μέσω της συναισθηματικής στήριξης από τους φίλους και τις κοινωνικές σχέσεις  μειώνονται τα επίπεδα του άγχους στη ζωή και περιορίζονται οι επιδράσεις στις φυσιολογικές διαδικασίες του ανοσοποιητικού συστήματος.

Δεν είναι όλοι οι φίλοι το ίδιο

Όλοι έχουμε ακούσει ή γνωρίζουμε παιδιά τα οποία έχουν μπλέξει με λάθος άτομα και "κακές παρέες" με αποτέλεσμα να συμπεριφέρονται άσχημα και να μην έχουν καλή ακαδημαϊκή απόδοση. Ίσως να γνωρίζετε ανθρώπους που ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες που έχουν κακή επιρροή: άνθρωποι που είναι μπλεγμένοι με ναρκωτικά, οι εξαρτήσεις είναι κομμάτι της ζωής τους και γενικά εμφανίζουν παραβατικές συμπεριφορές. Ενώ ένα υποστηρικτικό δίκτυο υγιών φίλων μπορεί να σας βοηθά, όταν περιβάλλεστε από τοξικούς ανθρώπους, ανθρώπους που δεν έχουν υγιή ενδιαφέροντα και συμπεριφορές μπορεί αυτό να σας προσθέσει μόνο στρες.

Επειδή οι κοινωνικές σχέσεις επηρεάζουν τις υγιεινές μας συνήθειες, είναι σημαντικό να δημιουργούμε σωστούς δεσμούς. Στα καλύτερά τους, οι ισχυροί δεσμοί, οι υποστηρικτικές οικογενειακές σχέσεις, οι θρησκευτικές σχέσεις και οι στενές φιλίες μειώνουν το στρες και προάγουν τις υγιείς συμπεριφορές. Από την άλλη πλευρά, ένας κακός γάμος ή μια τοξική φιλία ίσως να προκαλεί αρνητικά συναισθήματα και να αυξάνει τα ατομικά επίπεδα του στρες. Σαν αποτέλεσμα, ένα άτομο με ασταθείς σχέσεις ίσως να σταματά την άσκηση, να μην τρώει υγιεινά , να πίνει περισσότερο αλκοόλ ή να καταφεύγει στη χρήση ουσιών.

Σύμφωνα με το μοντέλο των κύριων επιδράσεων, όταν τα μέλη μιας ομάδας δεσμεύονται σε ανθυγιεινές και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, ενθαρρύνουν τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Οι καλοί φίλοι είναι καλοί για την υγεία μας,  αλλά οι κακοί έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα. Να θυμάστε ότι η ποιότητα των κοινωνικών σας σχέσεων είναι πιο σημαντική από την ποσότητα.

Έχετε πολλούς φίλους αλλά δεν εμπιστεύεστε κανέναν

Καθημερινά ο πληθυσμός αυξάνεται άρα οι κοινωνικές σχέσεις είναι περισσότερες. Τα social media μας φέρνουν πιο κοντά. Τα likes μας κάνουν να νιώθουμε κοντά σε όσα συμβαίνουν μακριά μας.

Πολλοί άνθρωποι έχουν εκατοντάδες "φίλους" στο Facebook, στο Instagram και στο Twitter. Κάθε μέρα μιλάμε μεταξύ μας, ανταλλάσουμε απόψεις με tweets και μηνύματα.  Φαίνεται ότι τώρα οι άνθρωποι ξέρουν πιο πολλά ο ένας για τον άλλο από πριν, ότι είναι πιο κοντά παρά ποτέ στις ζωές των άλλων. Αλλά συμβαίνει αυτό στην πραγματικότητα;

Αν και συνδεόμαστε με περισσότερους ανθρώπους από ότι πριν, οι κοινωνικές μας σχέσεις δεν είναι τόσο οικείες και είναι πιο επιφανειακές. Εν μέρει, συμβάλλουμε στη δημιουργία μιας τέτοιας κουλτούρας που περιορίζει την επικοινωνία σε συγκεκριμένο αριθμό λέξεων και σχόλια και ενθαρρύνει τους ανθρώπους να διατυμπανίζουν τις επιτυχίες τους (αλλά όχι τις απογοητεύσεις τους) σε όλο τον κόσμο. Τίποτα από αυτά δεν ευνοεί την πραγματική οικειότητα.

Ένας πραγματικός φίλος ή ένας άνθρωπος εμπιστοσύνης είναι κάποιος που δεν τον νοιάζει μόνο να περάσει καλά μαζί σας, αλλά είναι πρόθυμος να σας ακούσει όταν υποφέρετε, και να σας μιλήσει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κατά περιόδους. Ένας αληθινός φίλος γνωρίζει ποιος είστε πραγματικά. Όταν οι άνθρωποι απλά πατούν "like" σε μια ανάρτηση στο Facebook αυτό δεν σημαίνει ότι νοιάζονται πραγματικά για εσάς.

Δεν μπορούμε να πούμε κάτι για τους περιστασιακούς γνωστούς που συναντάτε στην εκκλησία, στη δουλειά, στο σχολείο ή στη γειτονιά σας. Μερικές κοινωνικές σχέσεις είναι πιο βαθιές από άλλες,  και δεν χρειάζεται όλες να είναι πραγματικά οικείες. Όλοι μας όμως χρειαζόμαστε ένα στενό φίλο ή έναν άνθρωπο εμπιστοσύνης που θα μας ακούσει όταν θα θέλουμε να του μιλήσουμε για πιο σημαντικά ζητήματα. Οι κοινωνικές σχέσεις όλων των μορφών είναι σημαντικές αλλά είναι σημαντικό να έχετε τουλάχιστον έναν έμπιστο φίλο.

Δημιουργήστε δυνατές φιλίες

Οι άνθρωποι δημιουργούν κοινωνικές σχέσεις επειδή τις έχουν ανάγκη. Είμαστε κοινωνικά όντα από τη φύση μας, δημιουργούμε μια αίσθηση για τον εαυτό μας μέσω αυτής της συσχέτισης. Μόνο μέσα από τις προσωπικές μας σχέσεις με τους συντρόφους , τους φίλους, τα μέλη της οικογένειας μας και τους γονείς μας , μπορούμε να φτάσουμε στην αυτοπραγμάτωση.  Οι κοινωνικές επαφές είναι σημαντικές για τη συναισθηματική και σωματική μας υγεία.

Για τις φιλίες ισχύει ο χρυσός κανόνας: συμπεριφερόμαστε στους φίλους μας όπως θέλουμε να μας συμπεριφέρονται.

Πρώτα από όλα γίνετε ο φίλος που θα θέλατε να έχετε και συμπεριφερθείτε στους υποψήφιους φίλους σας με ενδιαφέρον και σεβασμό, όπως θα θέλατε να σας φερθούν. Στη συνέχεια δώστε τους προσοχή. Αν η εκτίμηση δεν είναι αμοιβαία, η κοινωνική σχέση θα μπορούσε να σας προκαλεί μονάχα στρες και αρνητικά συναισθήματα. Αυτό όμως είναι κακό για τη συναισθηματική σας ευεξία αλλά και για τη σωματική σας υγεία.