Απογοήτευση: πώς μπορούμε να την ξεπεράσουμε;

Οι απογοήτευσεις στη zωή μας

Η απογοήτευση εμφανίζεται όταν κάτι για το οποίο ελπίζαμε δεν πραγματοποιείται με τον τρόπο που θα θέλαμε. Η απογοήτευση είναι μια μορφή απώλειας και δημιουργεί συναισθήματα θυμού, ανησυχίας και θλίψης. Είναι σημαντικό να μην καταπιέζετε αυτά τα συναισθήματα αλλά να βρείτε έναν υγιή τρόπο να τα κατανοήσετε και να τα επεξεργαστείτε.

Οι απογοητεύσεις είναι αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής μας, όπως όλες οι άλλες προκλήσεις. Κάθε νέα μέρα μας δίνει τη δυνατότητα να ξεκινήσουμε από την αρχή και να σκεφτούμε πως θα προχωρήσουμε. Κομμάτι αυτής της εξέλιξης είναι να είμαστε ευγνώμονες για όλα όσα έχουμε. Αυτό δεν εξαφανίζει τις απογοητεύσεις μας αλλά είναι ένας τρόπος για να προχωρήσουμε μπροστά με γαλήνη στην καρδιά μας.

Αντιμετωπίστε την απογοήτευση

Είναι ανάγκη να είμαστε επιεικείς με τον εαυτό μας, οι πληγές χρειάζονται χρόνο για να επουλωθούν. Όταν έχουμε μια καλύτερη αίσθηση για τον εαυτό μας, μπορούμε να δούμε όλες τις δυνάμεις που κρύβουμε μέσα μας.

Πολλοί άνθρωποι που είναι επιτυχημένοι στη δουλειά τους περνούν πολλές απογοητεύσεις. Όμως, έχουν την ικανότητα να παίρνουν δύναμη από αυτές, να μαθαίνουν και να προχωρούν. Βγαίνουν πιο δυνατοί από τις απογοητεύσεις ("ότι δεν σε σκοτώνει, σε κάνει πιο δυνατό"). Αλλά υπάρχουν και άνθρωποι που δυσκολεύονται να τις αντιμετωπίσουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η απογοήτευση μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη. Πώς όμως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις απογοητεύσεις μας αποτελεσματικά;

Διαχειριστείτε τις προσδοκίες

Αρκετοί (όπως και ο Βούδας) έχουν πει ότι, "οι προσδοκίες είναι η ρίζα όλων των κακών". Βιώνουμε απογοητεύσεις επειδή οι ελπίδες και οι προσδοκίες μας δεν είναι ρεαλιστικές. Όλοι το νιώθουμε αυτό κάποιες φορές. Κάποιες από αυτές τις απογοητεύσεις δεν μας επηρεάζουν αλλά υπάρχουν και άλλες που μπορεί να αλλάξουν τη ζωή μας.

Δεδομένης της περίπλοκης φύσης της επιθυμίας, δεν υπάρχουν εμπειρίες απόλυτα ελεύθερες από την απογοήτευση. Αυτό είναι που κάνει την απογοήτευση τόσο πολύπλοκη και δύσκολη. Πολλές από τις επιθυμίες μας είναι ασυνείδητες και αντιφατικές.

Εμπειρίες της παιδικής ηλικίας

Ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τις επιθυμίες και τις απογοητεύσεις συνδέεται με την παιδική μας ηλικία, τη σχέση με τους γονείς μας και σε άλλες πρώιμες εμπειρίες.

Παραδόξως, κάποιοι άνθρωποι απογοητεύονται όταν παίρνουν αυτό που θέλουν. Ασυνείδητα σε αυτές τις περιπτώσεις οι άνθρωποι ίσως να πιστεύουν ότι η επιτυχία τους είναι αδικαιολόγητη, για αυτό και τα επιτεύγματα τους δεν τους ικανοποιούν. Σε άλλες περιπτώσεις, ακόμη και όταν παίρνουν αυτό που θέλουν, και πιστεύουν ότι το αξίζουν, ίσως να ανακαλύψουν ότι αυτό που επιθυμούν τόσο πολύ να μην φέρνει τελικά την αναμενόμενη ευτυχία και ικανοποίηση.

Μερικοί άνθρωποι προσπαθούν να αποφύγουν την απογοήτευση και έτσι δεν αποδίδουν στο μέγιστο τις ικανότητές τους. Ασυνείδητα θέτουν εμπόδια και αποφεύγουν να πάρουν ρίσκα, για να προστατεύσουν τον εαυτό τους και τους άλλους από την απογοήτευση. Χωρίς να το συνειδητοποιούν, έχουν αποφασίσει ότι η καλύτερη στρατηγική είναι να μην έχουν μεγάλα όνειρα, να μην έχουν υψηλές προσδοκίες για τίποτα. Τέτοιες συμπεριφορές αποτελούν μορφές αυτοσυντήρησης. Ωστόσο, αυτό οδηγεί σε μέτρια ζωή χωρίς ικανοποίηση. Η ειρωνεία είναι ότι, αυτοί οι άνθρωποι απογοητεύονται από όλους και τον εαυτό τους.

Άλλοι, ακολουθούν μια πολύ διαφορετική τροχιά, προσπαθούν να αποφύγουν την απογοήτευση μέσω των επιτευγμάτων τους. Λένε στον εαυτό τους ότι οι προσδοκίες για τελειότητα είναι σωστές και ρεαλιστικές, αλλά αυτές οι υποθέσεις αποδεικνύεται ότι δεν είναι καθόλου αληθινές. Θέτουν πολύ ψηλά τον πήχη για να επιτύχουν αυτό που θέλουν. Ξεχνούν ότι η τελειομανία σπάνια οδηγεί στην τελειότητα ή στην ικανοποίηση, και συχνά οδηγεί σε απογοήτευση.

Φυσικά, υπάρχουν άνθρωποι με πιο ισορροπημένη παιδική ηλικία. Αυτοί οι άνθρωποι συνήθως είχαν γονείς που δεν προσπαθούσαν να είναι τέλειοι και δεν περίμεναν από τα παιδιά τους να είναι τέλεια. Ήταν "αρκετά καλοί" γονείς, και έτσι δημιούργησαν μια ασφαλή βάση για τα παιδιά τους. Αυτά τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια στις σχέσεις τους, και έτσι έχουν την εσωτερική δύναμη να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που θα συναντήσουν στη ζωή τους.

Αν και είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις εμπειρίες που μας έχουν διαμορφώσει, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι η μοίρα μας. Είτε έχουμε μεγαλώσει με μια ασφαλή βάση είτε  όχι, η απογοήτευση μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τις πεποιθήσεις μας για τον εαυτό μας, τους άλλους ανθρώπους και τι μας κάνει χαρούμενους.

Τρόποι αντιμετώπισης

Οι μεγάλες απογοητεύσεις είναι καθοριστικές στη ζωή κάθε ανθρώπου. Η εποικοδομητική αντιμετώπιση της απογοήτευσης μπορεί να είναι μια διαδικασία που συμβάλλει στην προσωπική εξέλιξη και αυξάνει την ψυχική ανθεκτικότητά μας. Πολλοί άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι είναι πολύ πιο εποικοδομητικό να θέτουν σε νέο πλαίσιο τις απογοητεύσεις τους και να μαθαίνουν από αυτές ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν καλύτερα στο μέλλον, και χρησιμοποιούν την απογοήτευση σαν κινητήριο δύναμη για την προσωπική τους εξέλιξη. Έτσι μαθαίνουν πολλά καινούργια πράγματα για τον εαυτό τους, τον κόσμο και τους άλλους.

Πάρα πολλοί άνθρωποι, όταν αντιμετωπίζουν απογοητεύσεις τείνουν να θεωρούν τα αρνητικά γεγονότα της ζωής ως προσωπικές τους αποτυχίες. Κατηγορούν τον εαυτό τους, καθώς νιώθουν ντροπή επειδή δεν μπορούν να φτάσουν την φανταστική εικόνα που έχουν δημιουργήσει για τον εαυτό τους. Σαν αποτέλεσμα, κατευθύνουν το θυμό τους προς τα μέσα, στον εαυτό τους. Ίσως να λένε ότι τους αξίζει όλο αυτό, και ότι δεν είναι αρκετά καλοί. Άλλοι, ωστόσο, μπορεί να στρέφουν το θυμό τους προς τους άλλους, σε ανθρώπους που δεν ικανοποιούν τις προσδοκίες τους. Και αυτό συμβάλλει στα συναισθήματα κακίας, ζήλιας, εκδικητικότητας και πικρίας.

Δυστυχώς, οι συναισθηματικές αντιδράσεις κρατούν το άτομο κολλημένο σε μια απογοήτευση. Σε πολλές περιπτώσεις, η απογοήτευση μπορεί να μετατραπεί σε παρατεταμένη θλίψη, αίσθημα απώλειας ή ακόμη και προδοσίας. Συγκεκριμένα σε αυτή την περίπτωση της προδοσία πως μπορούμε να ξεπεράσουμε την απογοήτευση;

Ξεπερνώντας την απογοήτευση 

Για να αντιμετωπίσετε μια απογοήτευση, είναι ανάγκη πρώτα από όλα να κατανοήσετε τι ακριβώς συνέβη. Κάποιες περιπτώσεις απογοήτευσης είναι προβλέψιμες και αποτρέψιμες. Αλλά κάποιες άλλες είναι αναπόφευκτες και πέρα από τον έλεγχό μας. Για να διαχειριστούμε την απογοήτευση, είναι ανάγκη να διαχωρίσουμε τις καταστάσεις που εμπίπτουν στον έλεγχό μας και παράγοντες που είναι πέρα από αυτόν. Αν γνωρίζουμε τη διαφορά αυτό θα μας βοηθήσει να χειριστούμε πιο αποτελεσματικά τις απογοητεύσεις μας.

Η στάση σας απέναντι στις απογοητεύσεις και τον εαυτό σας έχει να κάνει με την παιδική ηλικία και την προσωπικότητα που χτίστηκε. Μπορεί τότε να βιώνατε την απόρριψη και την εγκατάλειψη, που οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, θλίψη και την αίσθηση ότι δεν είστε αρκετά καλοί.

Επίσης είναι ανάγκη να ελέγχουμε πότε οι προσδοκίες μας είναι δικαιολογημένες. Έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες ή στοχεύουμε πολύ ψηλά; Ή μήπως θέτουμε πολύ χαμηλούς στόχους; Αν ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που θέτουν πολύ υψηλές προσδοκίες, όταν δουλεύετε με τις απογοητεύσεις σας μπορείτε να τροποποιήσετε τις προσδοκίες σας. Μπορείτε να μάθετε να μην κυνηγάτε την τελειότητα, να αρχίσετε να αποδέχεστε ότι είστε "αρκετά καλοί". Για αυτούς που θέτουν χαμηλούς στόχους, αυτό που χρειάζεται να κάνουν είναι να σταματήσουν να πιστεύουν σε λανθασμένες πεποιθήσεις όπως, "Δεν υπάρχει καμιά ελπίδα", ή "Τίποτα δεν λειτουργεί για εμένα." Δεν είναι δυνατό στη ζωή να αποφύγετε τις απογοητεύσεις, προσπαθήστε όμως να το κάνετε με εποικοδομητικό τρόπο.

Όταν οι απογοητεύσεις είναι συχνές, καλό θα ήταν να επανεκτιμήσετε τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές σας. Μπορούμε να εξετάσουμε αν έλκουμε την απογοήτευση. Μπορούμε να επικοινωνούμε καλύτερα για όσα προσδοκούμε από τους άλλους; Ξέρουμε πραγματικά τι προσδοκούμε από τον εαυτό μας; Ακούμε τι μας λένε οι άλλοι; Θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό για να έχουμε διαφορετικά αποτελέσματα; Επίσης, δεδομένου όσων γνωρίζουμε για τον εαυτό μας, πώς μπορούμε να προσαρμόσουμε τις προσδοκίες μας για να είμαστε πιο αποτελεσματικοί την επόμενη φορά; Και τι υποστήριξη έχετε για να αντιμετωπίσετε την απογοήτευση επιτυχημένα;

Όσο δυσάρεστες και αν είναι οι απογοητεύσεις, μπορούμε πάντα να μάθουμε από αυτές

Για να αντιμετωπίσετε εποικοδομητικά την απογοήτευση, δεν σημαίνει ότι θα μείνετε απαθείς και θα βυθιστείτε στην κατάθλιψη. Η διατήρηση του αρνητικού τρόπου σκέψης δεν είναι ο σωστός τρόπος για την αλλαγή. Όταν συνεχώς ασχολούμαστε με άσχημα νέα, χάνουμε την αίσθηση για το τι είναι σωστό στη ζωή μας και στον κόσμο. Εσωτερικεύουμε τα συναισθήματα θλίψης και θυμού. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να γίνουν ασυνείδητα κομμάτι της προσωπικότητάς μας.

Όταν πιάνετε τον εαυτό σας να σκέφτεται αρνητικά, μπορείτε να ανακατευθύνετε την ενέργεια και την προσοχή σας σε θετικές σκέψεις και λύσεις. Αν και ασυνείδητα μπορεί να διστάζουμε να αφήσουμε μια απογοητευτική εμπειρία να φύγει, μακροπρόθεσμα είναι πιο επιζήμιο να την διατηρούμε. Όταν ασχολούμαστε συνεχώς με τη σκέψη μιας κατάστασης που δεν μας ικανοποίησε, απλά δημιουργούμε επιπλέον στρες.

Είναι στο χέρι μας να μην αφήσουμε τις απογοητεύσεις να μας καταστρέψουν. Μπορούμε να τις δούμε σαν μια ευκαιρία για να δυναμώσουμε ψυχικά και να μας κάνει καλύτερους. Παρά τον παροδικό συναισθηματικό αντίκτυπο, μπορούμε να δούμε την απογοήτευση σαν ένα ταξίδι προς την εξέλιξη και την αυτογνωσία. Αλλά για να είναι αυτό το ταξίδι ουσιαστικό, είναι ανάγκη να δούμε κάτω από την επιφάνεια. Μόνο δουλεύοντας τις επώδυνες εμπειρίες μπορούμε να απελευθερωθούμε από αυτές.