Απορίες για την ψυχοθεραπεία

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία για τους περισσότερους ανθρώπους μοιάζει σαν μια άλλη μορφή συζήτησης ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους ανθρώπους. Βέβαια, η ψυχοθεραπεία είναι πολλά περισσότερα από αυτό.

Αντίθετα με τις υποστηρικτικές συζητήσεις που ελπίζετε να έχετε με τους αγαπημένους σας, η συζήτηση στην ψυχοθεραπεία γίνεται με έναν εκπαιδευμένο ψυχοθεραπευτή σύμφωνα με τις επιστημονικές αρχές και έχει ως σκοπό να σας βοηθήσει. Περιλαμβάνει πολλά περισσότερα από μια απλή συζήτηση για τα προβλήματά σας καθώς ο ψυχοθεραπευτής ακούει ενεργά και σας προσφέρει πρακτικές λύσεις ή υποστήριξη. Φυσικά, η ψυχοθεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει αυτές τις πτυχές, αλλά οι ψυχοθεραπευτές έχουν ως στόχο να επιτύχουν την μακροχρόνια εξέλιξη σας και να σας βοηθήσουν να βρείτε τρόπους να δείτε, να σκεφτείτε και να νιώσετε ότι έχετε ικανότητες.

Υπάρχουν πολλές μορφές ψυχοθεραπείας και διαφέρουν σε πολλά σημεία, αλλά έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Όλοι οι ψυχοθεραπευτές παρέχουν ασφάλεια, εμπιστοσύνη, μη επικριτική στάση, αξιόπιστη και αποδεκτή βοήθεια σε εσάς. Η ψυχοθεραπεία είναι σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε εσείς και ο εσωτερικός σας κόσμος να είστε στο επίκεντρο.

Είστε αυτός που θα μοιραστεί προσωπικές λεπτομέρειες για τη ζωή του, καθώς ο ψυχοθεραπευτής δουλεύει για να σας βοηθήσει να κατανοήσετε την κατάσταση που αντιμετωπίζετε και να είστε όσο το δυνατόν πιο ανοιχτοί. Αυτό σημαίνει ότι ο ψυχοθεραπευτής αποφεύγει να μοιραστεί τις πολιτικές και θρησκευτικές του πεποιθήσεις ή κάθε άλλη άποψη ώστε να μην δυσκολεύεστε να είστε ο εαυτός σας.

Μερικές μορφές ψυχοθεραπείας περιλαμβάνουν συνεδρίες μεταξύ ενός θεραπευόμενου και ενός ψυχοθεραπευτή, ενός άλλες περιλαμβάνουν μια ομάδα ανθρώπων ή ζευγάρια. Οι συνεδρίες διαρκούν λιγότερο από μία ώρα αλλά δεν είναι ασυνήθιστο οι αρχικές συνεδρίες να διαρκούν περισσότερο. Αυτό συμβαίνει επειδή χρειάζεται περισσότερος χρόνος για την αρχική αξιολόγηση όπου γίνονται πολλές ερωτήσεις,  ενώ οι επόμενες συνεδρίες ενδέχεται να διαρκούν λιγότερο.

Ποιος χρειάζεται ψυχοθεραπεία;

Είτε δυσκολεύεστε να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία είτε περιμένετε με ανυπομονησία το πρώτο σας ραντεβού, πρέπει να νιώθετε περήφανοι για το γεγονός ότι κάνετε βήματα για να βελτιώσετε τη ζωή σας. Μπορεί να νιώθετε ηττημένοι, αλλά το να αποφασίσετε να ζητήσετε βοήθεια είναι σημάδι δύναμης, αντοχής και κουράγιου.

Ψυχοθεραπεία και επείγουσες περιπτώσεις

Η ψυχοθεραπεία απαιτεί και οι δύο πλευρές να μπορούν να σκεφτούν, να μιλήσουν και να δουν τη σημασία ή τις συνέπειες των πράξεων τους. Οι σοβαρές ψυχικές διαταραχές και οι επείγουσες καταστάσεις ίσως να καθιστούν τη διαδικασία αδύνατη. Οι επείγουσες περιπτώσεις περιλαμβάνουν καταστάσεις στις οποίες ένα άτομο δεν μπορεί να αντισταθεί στην παρόρμηση να δρα με τρόπους που θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό του ή άλλους ανθρώπους. Παραδείγματα περιλαμβάνουν την απόπειρα ενός ατόμου να αυτοκτονήσει, να βάζει σε κίνδυνο τη ζωή του και να υιοθετεί επιβλαβείς συμπεριφορές στη φάση της μανίας (π.χ. το απερίσκεπτο σεξ ή οι οικονομικές σπατάλες). Οι άνθρωποι όταν είναι σε τέτοια κατάσταση χρειάζονται κάποιον άλλον που θα παρέμβει.

Υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια αν αντιμετωπίζετε μια τέτοια επείγουσα κατάσταση. Αν βιώνετε μια τέτοια κρίση ή αν γνωρίζετε κάποιον που είναι σε κίνδυνο πρέπει:

• Να καλέσετε στο γραφείο του γιατρού
• Να καλέσετε στα επείγοντα περιστατικά
• Να πάτε στα επείγοντα περιστατικά του κοντινότερου νοσοκομείου
• Να ζητήσετε από ένα μέλος της οικογένειας ή ένα φίλο να σας πάει στο νοσοκομείο ή να καλέσει το γιατρό για εσάς

Βρείτε έναν ειδικευμένο ψυχοθεραπευτή το συντομότερο δυνατό και δουλέψτε μαζί του ώστε να σας βοηθήσει να καταλάβετε τι συνέβη και να επιστρέψετε στην κανονική σας ζωή.

Χρειάζομαι ψυχοθεραπεία;

Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρωτιούνται "Ποια είναι τα οφέλη της ψυχοθεραπείας;" και στη συνέχεια λένε ,"Χρειάζομαι ψυχοθεραπεία;" Είναι πολύ εύκολο να μείνετε κολλημένοι στη λέξη "ανάγκη" και να χάσετε το πραγματικό νόημα, π.χ. "Τι θα ήταν βοηθητικό σε αυτή την κατάσταση;" Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι ξεκινούν ψυχοθεραπεία επειδή κάτι τους βασανίζει, υπάρχουν επίσης και πολλοί που ξεκινούν ψυχοθεραπεία επειδή πιστεύουν ότι η διαδικασία θα εμπλουτίσει τη ζωή τους. Η ψυχοθεραπεία παρέχει υποστήριξη, βαθιά συνειδητότητα, βελτιώνει τις σχέσεις, αποκαλύπτει όσα σας μπλοκάρουν να εξελιχθείτε και συμβάλλει σε μια πιο ικανοποιητική ζωή.

Η ψυχοθεραπεία βοηθά σε πολλές δυσκολίες που περιλαμβάνουν: άγχος, κατάθλιψη, πανικό, συναίσθημα κενού, σαμποτάρισμα του εαυτού, εξαρτήσεις, πένθος, τραυματικό στρες, απώλεια δουλειάς, επαγγελματική εξουθένωση, σεξουαλικά προβλήματα, έντονα συναισθήματα, αμφιβολίες, ιδεοληψίες και καταναγκασμούς, προβλήματα στο γάμο ή στις σχέσεις, αποφυγή, ντροπή, οικογενειακές διαφωνίες και κρίση, αποτυχία να ευημερήσετε και προβλήματα προσωπικότητας.

Αλλά γιατί δεν παίρνουμε ένα χάπι; Η απλότητα, η ευκολία και μερικές φορές το κόστος αυτής της προσέγγισης είναι δελεαστικό και η φαρμακευτική αγωγή σε κάποιες περιπτώσεις είναι αναγκαία. Ωστόσο, οι συναισθηματικές και ψυχολογικές δυσκολίες είναι συχνά αδιαχώριστες από τον τρόπο που βλέπετε τον κόσμο, την ιστορία σας, τις ανάγκες σας, τις επιθυμίες, τους φόβους, τις σκέψεις και φυσικά την βιολογία. Όταν παρεμβαίνετε μόνο βιολογικά μπορεί να νιώσετε καλύτερα (και σε κάποιες περιπτώσεις να είστε λειτουργικοί) ,αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχετε προχωρήσει σε βαθιές ψυχολογικές αλλαγές. Η διαρκής αλλαγή προέρχεται από την απόλυτη κατανόηση των δυσκολιών σας και έτσι μπορείτε να  επαναπροσδιορίσετε τον εαυτό σας, τη ζωή σας και τις σχέσεις σας, βρίσκοντας νόημα και να δουλέψετε για να αξιοποιήσετε τις δυνατότητές σας. Η ψυχοθεραπεία απαιτεί σκληρή δουλειά και έχει οικονομικό κόστος, αλλά είναι μια ευκαιρία να μεταμορφώσετε τη ζωή σας  βαθιά και μόνιμα.

Να θυμάστε ότι είναι πιο εύκολο να αντιμετωπίζετε τις δυσκολίες νωρίτερα και όχι αργότερα. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν κάνουν ψυχοθεραπεία και θα μπορούσαν να ωφεληθούν από αυτή και άνθρωποι που κάνουν ψυχοθεραπεία αλλά δεν είναι απαραίτητο.

Λειτουργεί η ψυχοθεραπεία;

Φυσικά και λειτουργεί η ψυχοθεραπεία. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που κάνουν ψυχοθεραπεία είναι πολύ καλύτερα από αυτούς που δεν κάνουν. Αυτό το εύρημα έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα και πλέον οι ερωτήσεις που προκύπτουν είναι πιο πολύπλοκες όπως "Ποια μορφή ψυχοθεραπείας λειτουργεί καλύτερα; Κάτω από ποιες  συνθήκες;"

Πέρα από τα προφανή οφέλη όπως η ευεξία και η καλύτερη λειτουργικότητα, η ψυχοθεραπεία επίσης βελτιώνει τις ικανότητες στις σχέσεις και την απόδοση στη δουλειά, και μειώνει τον αριθμό των επισκέψεων ενός ατόμου στο γιατρό ή στο νοσοκομείο.

Μερικά θέματα στα οποία βοηθά αποδεδειγμένα η ψυχοθεραπεία είναι:

• Οι εξαρτήσεις
• Το άγχος
• Η κατάθλιψη
• Η συναισθηματική κρίση
• Η χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD)
• Οι διαταραχές προσωπικότητας
• Οι φοβίες
• Το μετατραυματικό στρες (PTSD)
• Τα οικογενειακά προβλήματα και προβλήματα στις σχέσεις
• Η σχιζοφρένεια (ψυχωσική συνδρομή)

Τι να περιμένω από την ψυχοθεραπεία;

Κανένας ψυχοθεραπευτής δεν είναι ίδιος, ούτε δύο ψυχοθεραπευτές που δουλεύουν μαζί, έχουν τον ίδιο προσανατολισμό και εφαρμόζουν τις ίδιες τεχνικές. Το καλό με αυτό είναι ότι δεν χρειάζεται να διαγράψετε την ψυχοθεραπεία αν είχατε μια κακή εμπειρία με έναν ψυχοθεραπευτή. Δοκιμάστε κάποιον άλλο, ίσως να εκπλαγείτε ευχάριστα.

Υπάρχουν μερικά πράγματα που δεν περιμένετε από τους περισσότερους ψυχοθεραπευτές. Οι περισσότεροι προγραμματίζουν μία ή δύο συνεδρίες την εβδομάδα διάρκειας 45-50 λεπτά. Σε αυτό το χρόνο μιλάτε για όσα σας απασχολούν στον ψυχοθεραπευτή σας και αυτός προσπαθεί να κατανοήσει τη φύση των δυσκολιών σας. Δείτε τις συνεδρίες σαν μια ευκαιρία για να γνωριστείτε εσείς οι δύο καλύτερα και να αποφασίσετε αν αυτή η σχέση λειτουργεί.

Μερικοί ψυχοθεραπευτές προσεγγίζουν τις αρχικές συνεδρίες με δομημένο τρόπο, κάνουν ερωτήσεις και συλλέγουν λεπτομέρειες για ότι σας οδήγησε στην ψυχοθεραπεία. Άλλοι μπορεί να σας παρατηρούν και να σχηματίσουν μια εικόνα για το πως μπορούν να σας βοηθήσουν. Στο τέλος της πρώτης συνεδρίας, μερικοί θα σας πουν να συνεχίσετε από εκεί που σταματήσατε , ενώ άλλοι θα έχουν ήδη διαμορφώσει άποψη για το πως θα συνεχίσετε. Καμία προσέγγιση δεν είναι καλή ή κακή. Το πιο σημαντικό είναι να αρχίσετε να ξεκαθαρίζετε τις προσδοκίες και να χτίσετε μια καλή σχέση και σύνδεση.

Είναι απολύτως κατανοητό να θέλετε έναν ψυχοθεραπευτή ο οποίος θα σας πει πως να διορθώσετε τα πράγματα, αλλά αυτό σπάνια είναι η καλύτερη προσέγγιση. Όπως λέει και η λέξη, η ψυχοθεραπεία είναι η θεραπεία της ψυχής. Ο στόχος είναι να σας βοηθήσει να αλλάξετε εσωτερικά ώστε να μπορέσετε να ζήσετε με πιο παραγωγικό τρόπο. Το να έχετε έναν ψυχοθεραπευτή να λύνει τα προβλήματά σας ή να σας λέει τι να κάνετε μοιάζει ωραίο, αλλά είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι για την ύπαρξη εξάρτησης. Να είστε προετοιμασμένοι ότι η διαδικασία θα ξεδιπλώνεται σταδιακά, θα δουλεύετε μαζί με τον ψυχοθεραπευτή σας και θα παίρνετε ρίσκα όταν νιώθετε έτοιμοι. Αυτό περιλαμβάνει πράγματα όπως το να είστε ανοιχτοί να νιώσετε ευάλωτοι, να γνωρίζετε το ρόλο που παίζετε σε κάτι, ή να επιτρέψετε στον εαυτό σας να εμπιστευτεί τον ψυχοθεραπευτή σας.

Η εμπιστοσύνη είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στις περισσότερες μορφές ψυχοθεραπείας. Αναζητάτε βοήθεια επειδή υποφέρετε. Η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει συζήτηση για αυτό και προκαλεί επώδυνες αναμνήσεις, συναισθήματα απογοήτευσης και μερικές φορές αποκαλύψεις που προκαλούν ντροπή. Ένας καλός ψυχοθεραπευτής θα σας καθοδηγήσει σε αυτό και θα κατανοήσει ότι είναι δύσκολο και χρειάζεται χρόνο. Νιώστε ελεύθεροι και μιλήστε για το πως αισθάνεστε, ακόμη και αν αυτό περιλαμβάνει αρνητικά ή θετικά συναισθήματα. Είναι εντάξει να έχετε ανάμικτα συναισθήματα για την ψυχοθεραπεία και για αυτό είναι καλό ο ψυχοθεραπευτής σας να γνωρίζει αν έχετε αμφιβολίες για τις συνεδρίες.

Πόσο διαρκεί η ψυχοθεραπεία;

Η διάρκεια της ψυχοθεραπείας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες περιλαμβανομένου του ταλέντου του ψυχοθεραπευτή, τους στόχους, τις δυσκολίες και το επίπεδο της δέσμευσης στη διαδικασία.

Η ψυχοθεραπεία που έχει ως στόχο τη μείωση ενός συμπτώματος (π.χ. το φόβο για τα αεροπλάνα) ή που έχει ένα ξεκάθαρο, συγκεκριμένο στόχο (π.χ. εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης) είναι συνήθως βραχυπρόθεσμη (μήνες) από αυτή που έχει ως στόχο μεγάλες αλλαγές (χρόνια). Παράδειγμα για την τελευταία είναι η μεγαλύτερη συναισθηματική ωριμότητα ή οι βαθιές διαπροσωπικές σχέσεις. Επίσης, μερικές δυσκολίες είναι πιο εύκολο να διευθετηθούν ενώ άλλες είναι πιο δύσκολο και αποτελούν κομμάτι μιας σοβαρής και χρόνιας κατάστασης.

Η διάρκεια της ψυχοθεραπείας συχνά επηρεάζεται όχι μόνο από τις ανάγκες αλλά και από πρακτικές δυσκολίες όπως τα οικονομικά και η πολιτική της θεραπείας. Αν η ψυχοθεραπεία μειωθεί λόγω οικονομικών θεμάτων , είναι βοηθητικό να σκεφτείτε ότι η ψυχοθεραπεία είναι ένα ταξίδι και για αυτό μπορεί να επισκεφτείτε  ξανά τον ψυχοθεραπευτή σας. Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας αν δεν νιώθετε ικανοποιημένοι στο τέλος των συνεδριών ή αν υποτροπιάσετε λίγο μετά από αυτό. Τα χρονικά όρια βασίζονται συνήθως στους διαθέσιμους πόρους και όχι στο τι είναι καλύτερο για την κατάσταση του κάθε ανθρώπου.

Είναι αποδεκτό να θέτετε στόχους με τον ψυχοθεραπευτή σας και να δουλεύετε πάνω σε αυτούς. Αυτό είναι επίσης κάτι που πιθανόν να αλλάζει με τον καιρό, και μπορεί να νιώθετε αυτοπεποίθηση όταν θυμάστε αυτά τα θέματα.

Πώς μπορώ να αξιοποιήσω στο έπακρο την ψυχοθεραπεία;

Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, όσο περισσότερο δίνετε τόσο περισσότερο παίρνετε. Στην ψυχοθεραπεία, αυτό αναφέρεται στο πόσο συχνά κάνετε συνεδρίες, πόσο δεσμευμένοι είστε στη διαδικασία και πόσο σκληρά δουλεύετε τα θέματα που σας απασχολούν στο χρονικό διάστημα μεταξύ των συνεδριών. Ο χρόνος που περνάτε με τον ψυχοθεραπευτή σας είναι σημαντικός και μπορεί να σας παρέχει ότι χρειάζεστε, αλλά θα ανακαλύψετε ότι η ψυχοθεραπεία συχνά σημαίνει να σκέφτεστε με νέους τρόπους τον περισσότερο καιρό, και ανάμεσα στις συνεδρίες.

Τα δύο πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να αποκομίσετε από την ψυχοθεραπεία είναι: 1. Να είστε ανοιχτός με τον ψυχοθεραπευτή σας και 2. Να είστε συνεπείς στις συνεδρίες. Το να είστε ανοιχτοί είναι κάτι που πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να το κάνουν. Ακόμη και άνθρωποι που φαίνονται ότι είναι ανοιχτοί δημόσια για τα προσωπικά τους θέματα είναι απρόθυμοι να μιλήσουν για καθημερινά ζητήματα.

Ένα σημαντικό κομμάτι της ψυχοθεραπείας είναι ότι σας δίνει την ευκαιρία να μοιραστείτε πράγματα με κάποιον άλλο άνθρωπο που δυσκολεύεστε να τα πείτε σε κάποιον κοντινό σας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους, αλλά η ντροπή είναι ο πιο συχνός. Η ανοικτή στάση λειτουργεί καλύτερα σταδιακά. Το να κρύβετε όλα σας τα μυστικά είναι αντιπαραγωγικό καθώς σας αφήνει να νιώθετε άσχημα, και αυτή η προσέγγιση πιθανότατα δεν θα αλλάξει πολύ.

Η αλλαγή έρχεται από τη στιγμή που θα εμπιστευθείτε τον ψυχοθεραπευτή σας και θα ρισκάρετε να του μιλήσετε. Η διαδικασία αυτή είναι μεταμορφωτική και μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπετε τον εαυτό σας. Είναι πολύ δύσκολο να ανοιχτείτε, για αυτό η καλύτερη στρατηγική είναι να είστε ειλικρινής με το γιατί δυσκολεύεστε. Με αυτό τον τρόπο θα κατανοήσετε τι σας κρατά πίσω, και έτσι ο ψυχοθεραπευτής σας θα κατανοήσει περισσότερα για εσάς.

Η συμμετοχή είναι επίσης πολύ σημαντική. Δεν μπορείτε να συμμετέχετε στην ψυχοθεραπεία αν δεν συμφωνείτε με αυτή. Αυτό μπορεί να είναι προφανές αλλά συχνά αποτελεί εμπόδιο για την πρόοδο σας. Αυτό είναι αρκετά κατανοητό: η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι επώδυνη κάποιες φορές και συχνά περιλαμβάνει πράγματα που σας αναστατώνουν και προσπαθείτε να τα αποφύγετε. Η συνέπεια είναι ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσετε επειδή σας επιτρέπει να εμπιστευτείτε πιο εύκολα τον ψυχοθεραπευτή σας, αποτρέπετε την ώρα της συνεδρίας να χάσετε χρόνο για να τον ενημερώσετε για τα νέα σας, και αυτό βοηθά στο να συνεχίσετε από εκεί που σταματήσατε. Αν πιάσετε τον εαυτό σας να μην θέλει να πάει στη συνεδρία, σκεφτείτε το γιατί. Μήπως η τελευταία συνεδρία ήταν δύσκολη; Είστε θυμωμένος με τον ψυχοθεραπευτή σας ή υπάρχει κάτι που είναι ανάγκη να συζητήσετε αλλά δεν θέλετε; Όλα αυτά είναι πράγματα που είναι καλό να τα δουλέψετε μαζί με τον ψυχοθεραπευτή σας.

Να θυμάστε: η συχνότητα, η συνέπεια και η συνέχεια απαιτούνται για την επιτυχημένη ψυχοθεραπεία.

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι η συμμετοχή στην ψυχοθεραπεία, αν και  είναι ένα καθοριστικό και θετικό βήμα, δεν είναι αρκετό να σας οδηγήσει σε μια υγιή και χαρούμενη ζωή από μόνη της. Θα πρέπει να εφαρμόσετε και άλλα πράγματα στον τρόπο ζωής σας. Αυτά περιλαμβάνουν την ισορροπημένη διατροφή, την άσκηση, την κοινωνική ζωή, την οικειότητα, τις σχέσεις αγάπης, τη συμμετοχή σε παραγωγικές δραστηριότητες, την ξεκούραση, το σεξ, κλπ. Φυσικά, δεν μπορείτε να τα κάνετε όλα αυτά όταν είστε στη συνεδρία. Δυστυχώς το ένα δεν αντικαθιστά το άλλο.

Προσπαθήστε να έχετε τον έλεγχο της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας όσο το δυνατόν περισσότερο. Για παράδειγμα, αν κάποιος προσφερθεί να σας βοηθήσει να πληρώσετε την αμοιβή, πρέπει εσείς να διευθετήσετε την πληρωμή του ψυχοθεραπευτή σας. Ομοίως, εσείς θα τηλεφωνήσετε στον ψυχοθεραπευτή σας αν θέλετε να ακυρώσετε το ραντεβού σας ή να αλλάξετε τη συνεδρία αν αντιμετωπίζετε κάποια κρίση. Η ψυχοθεραπεία που διεξάγεται με αυτό τον τρόπο είναι πιο επιτυχημένη επειδή ο θεραπευόμενος αναλαμβάνει την ευθύνη για τις συνεδρίες του.

Λειτουργεί η ψυχοθεραπεία για εμένα;

Αυτή η ερώτηση είναι δύσκολο να απαντηθεί επειδή όλοι μας έχουμε διαφορετική ιδέα για το τι σημαίνει "λειτουργεί". Μερικοί ξεκινούν ψυχοθεραπεία ελπίζοντας ότι θα εξαλείψουν την ανάγκη τους για τους άλλους. Όμως όλοι οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα, και αυτό δεν είναι δυνατό να συμβεί. Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να βλέπει ότι επεξεργάζεστε καλά κάποια πράγματα αλλά ο θεραπευόμενος να κατανοεί την αποστροφή στην ανάγκη και να βλέπει την κατάσταση ως αποτυχία. Όταν έχετε θέσει ξεκάθαρους στόχους  είναι πιο εύκολο να αξιολογήσετε πως εξελίσσονται τα πράγματα, αλλά οι περιορισμένοι στόχοι σπάνια αντιπροσωπεύουν την πολυπλοκότητα της ζωής. Στην πραγματικότητα, πολλοί άνθρωποι συνειδητοποιούν με κάποιο τρόπο τι θέλουν από την ψυχοθεραπεία. Επίσης, οι άνθρωποι με διαφορετικές δυσκολίες ανταποκρίνονται διαφορετικά στην ψυχοθεραπεία , για αυτό δεν είναι πάντα πιθανό να ορίσετε ξεκάθαρα αν τα πράγματα πάνε καλά.

Υπάρχουν τρόποι  για να πείτε αν τα πράγματα πάνε καλά ή όχι. Πρέπει να έχετε βαθμιαία μια βαθιά αίσθηση ότι ο ψυχοθεραπευτής με τον οποίο δουλεύετε είναι δεσμευμένος απέναντί σας και ενδιαφέρεται για εσάς. Όσο περνά ο καιρός, πρέπει να είναι πιο αξιόπιστος και συνεπής και να μπορεί να κατανοεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζετε. Οι συνεδρίες σας δεν πρέπει να προγραμματίζονται και να ακυρώνονται από τον ψυχοθεραπευτή σας και μπορείτε να περιμένετε από αυτόν να θυμάται τουλάχιστον κάποια σημεία της ιστορίας σας.

Πολλοί άνθρωποι ξεκινούν να νιώθουν καλά πολύ γρήγορα με το που αρχίζουν ψυχοθεραπεία. Κάντε βήματα για να αλλάξετε με θετικό τρόπο και τελικά το να έχετε κάποιον να σας ακούει με ενδιαφέρον είναι από μόνο του πολύ ενθαρρυντικό. Οι μακροχρόνιες αλλαγές χρειάζονται περισσότερο χρόνο, αλλά πρέπει να παρατηρείτε ότι αρχίζετε να σκέφτεστε λίγο διαφορετικά για τη ζωή σας. Αυτές οι μικρές αλλαγές συνήθως συνοδεύονται από μια αίσθηση ελπίδας, αλλά μπορεί επίσης να είναι επώδυνες. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε αρχικά να πληγωθείτε επειδή δυσκολεύεστε να σκεφτείτε συγκεκριμένα πράγματα, και τώρα έχετε βρει το κουράγιο να το κάνετε.

Η πρόοδος στην ψυχοθεραπεία σπάνια έχει γραμμική ανοδική πορεία. Όπως όταν ανεβαίνετε σε ένα βουνό, ίσως να βρίσκεστε σε μικρές κοιλάδες παρόλο που η συνολική πορεία είναι ανοδική. Αλλά μην αποθαρρύνεστε από αυτό είναι φυσιολογικό. Τα εμπόδια είναι μια ευκαιρία να μάθουμε κάτι. Η συνολική εικόνα είναι η πιο σημαντική. Η ψυχοθεραπεία δεν είναι εύκολη, κάποια μοτίβα επιμένουν για χρόνια και χρειάζονται πολλή προσπάθεια και υπομονή για να αλλάξουν. Αλλά η πιο παραγωγική και ικανοποιητική ζωή είναι δυνατή.

Ερωτήσεις που θα σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε την εξέλιξη της ψυχοθεραπείας

• Είστε πιο κοινωνικοί ή νιώθετε λιγότερο απομονωμένοι;
• Είναι ευκολότερο να είστε παραγωγικοί;
• Νιώθετε πιο κοντά στον εαυτό σας ή στους άλλους;
• Έχετε καταφέρει να προσεγγίσετε θέματα στην ψυχοθεραπεία που δεν είχατε σκεφτεί ποτέ ότι θα το κάνετε;
• Σας αρέσει περισσότερο ο εαυτός σας;
• Διασκεδάζετε περισσότερο από πριν;
• Έχετε περισσότερη ελπίδα;
• Έχετε παρατηρήσει κάποιο κομμάτι της ζωής σας να βελτιώνεται, π.χ. η δουλειά, οι σχέσεις ;
• Είστε πιο ειλικρινείς με τον εαυτό σας;
• Νιώθετε ότι η ωρίμανση είναι μια πρόκληση;
• Αρχίζετε να κατανοείτε τις πράξεις των άλλων;
• Νιώθετε καλύτερα με τον εαυτό σας ή έχετε περισσότερη αυτοπεποίθηση;

Πώς να αξιολογήσω τις αμφιβολίες μου για την ψυχοθεραπεία;

Μερικές φορές οι αμφιβολίες δεν είναι τίποτα άλλο από ένα σημάδι για τα ανάμικτα συναισθήματα που γεννιούνται όταν κάποιος ξεκινά να κάνει κάτι και δεν νιώθει άνετα. Μερικές φορές είναι η έκφραση των αμφιβολιών που σας εμποδίζουν στις οικείες σχέσεις σας. Δυστυχώς, μπορεί επίσης να αποτελούν ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά ανάμεσα σε εσάς και τον ψυχοθεραπευτή σας.

Ξεκινήστε ρωτώντας τον εαυτό σας τα εξής:

• Αυτό είναι ένα οικείο συναίσθημα που σας κρατά πίσω γενικά στις σχέσεις σας, και είναι κάτι το οποίο θα θέλατε να δουλέψετε;
• Ο ψυχοθεραπευτής σας φαίνεται να σας αποδέχεται, να σας συμπονά ή να νοιάζεται για την κατάστασή σας;
• Είναι ξεκάθαρο ότι η ψυχοθεραπεία αφορά εσάς και τη ζωή σας και όχι τον ψυχοθεραπευτή;
• Φαίνεται να θέλει να σας κατανοήσει;
• Ο ψυχοθεραπευτής σας κάνει να νιώθετε άνετα ώστε να μοιραστείτε πιο εύκολα δύσκολες εμπειρίες;
• Ανταποκρίνεται σκεπτικά και όχι αμυντικά όταν συζητάτε για τις αμφιβολίες που έχετε;

Αν έχετε απαντήσει "όχι" στις παραπάνω ερωτήσεις καλό θα ήταν να βρείτε κάποιον άλλο ψυχοθεραπευτή. Αν όμως το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται καλό θα ήταν να σκεφτείτε το ρόλο που εσείς παίζετε σε αυτό.

Πότε είναι η στιγμή να τελειώσει η ψυχοθεραπεία;

Υπάρχουν τρία κύρια σημεία τα οποία θα σας δείξουν αν είναι η στιγμή να σταματήσετε την ψυχοθεραπεία:

1. Έχετε επιτύχει τους στόχους σας
2. Το κόστος υπερτερεί του οφέλους
3. Κάτι δεν πάει καλά.

Το πρώτο από αυτά είναι αρκετά εύκολο αλλά απαιτεί από εσάς και τον ψυχοθεραπευτή σας να έχετε ορίσει ξεκάθαρους στόχους από την αρχή. Ίσως να θέλετε να κάνετε περισσότερες συνεδρίες, αν φοβάστε τα αεροπλάνα ή να θέλετε βοήθεια να αντιμετωπίσετε την πρώτη επέτειο του θανάτου του αγαπημένου σας. Όλα αυτά είναι ξεκάθαροι στόχοι, και είναι πολύ εύκολο να πείτε ότι τους επιτύχατε. Αν έχετε φτάσει στο στόχο σας, μπορείτε να σταματήσετε την ψυχοθεραπεία ή να θέσετε νέους στόχους και να συνεχίσετε.

Πολλοί άνθρωποι, ωστόσο, ξεκινούν ψυχοθεραπεία με λιγότερο ξεκάθαρους στόχους. Μπορεί να αισθάνονται ότι προσβάλλονται εύκολα, δεν αντέχουν την οικειότητα ή να θέλουν να καταλάβουν γιατί βιώνουν τη ζωή διαφορετικά από τους άλλους, γιατί σαμποτάρουν την επιτυχία ή επιλέγουν ακατάλληλους ανθρώπους. Υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα για παρόμοιες καταστάσεις, και ενώ κάποιοι θέτουν σαφείς στόχους, άλλοι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν μακροχρόνια ψυχοθεραπεία και να τελειώσουν όταν ο ψυχοθεραπευτής ή ο θεραπευόμενος ή και οι δύο αποφασίσουν ότι είναι η στιγμή να σταματήσουν.

Η απόφαση για τη διακοπή της ψυχοθεραπείας συχνά προκύπτει όταν γίνεται αξιολόγηση του οφέλους και του κόστους, π.χ. εξακολουθείτε να κάνετε πρόοδο ή να παίρνετε βοήθεια; Υποθέτοντας ότι η ψυχοθεραπεία είναι προσιτή οικονομικά και σας βοηθά,  δεν υπάρχει σοβαρός λόγος να σταματήσετε. Η συναισθηματική εξέλιξη ξεδιπλώνεται με την πάροδο του χρόνου, και μερικοί θεωρούν ότι η ψυχοθεραπεία έχει πολλά οφέλη και γίνεται κομμάτι της ζωής τους. Φυσικά, ίσως να μην το θέλετε αυτό, και δεν υπάρχει τίποτε κακό σε αυτό. Αλλά δεν είναι ανάγκη να σταματήσετε την ψυχοθεραπεία από το φόβο μήπως γίνετε εξαρτημένοι από αυτή, ή από το φόβο ότι η ψυχοθεραπεία σημαίνει ότι είστε αδύναμοι. Αυτός είναι ένας λόγος για να μην κάνετε ότι θέλουν οι άλλοι και να βρείτε το θάρρος να βρείτε δικές σας λύσεις.

Δυστυχώς , η ψυχοθεραπεία δεν τελειώνει πάντα επειδή όλα έχουν πάει καλά και οι στόχοι σας έχουν επιτευχθεί. Μερικές φορές πρέπει να σταματήσετε επειδή τα πράγματα δεν πάνε καλά. Ίσως το πλαίσιο της θεραπείας να μην είναι σωστό. Το πλαίσιο περιλαμβάνει όλα όσα διαχωρίζουν την ψυχοθεραπεία από το να έχετε ένα φίλο ο οποίος είναι επίσης ψυχοθεραπευτής. Αυτό περιλαμβάνει τους κανόνες που διαμορφώνουν τη δέσμευση, π.χ. ποιος είναι εκεί για να λάβει βοήθεια, τη διάρκεια και τη συχνότητα των συνεδριών, ποιος μιλά πρώτος, πότε θα κανονίζονται οι συνεδρίες, πότε η επαφή αποφεύγετε εκτός συνεδριών κλπ.

Ένα λανθασμένο πλαίσιο θα καταστήσει την ψυχοθεραπεία αναποτελεσματική. Ο ψυχοθεραπευτής είναι αυτός που δουλεύει για να διατηρήσει αυτό το πλαίσιο, αλλά μερικές φορές ο θεραπευόμενος σταματά την θεραπευτική σχέση αν αυτή έχει μετατραπεί σε κάτι άλλο.

Τα σημάδια που δείχνουν ότι η ψυχοθεραπεία έχει μπει σε λάθος πλαίσιο περιλαμβάνουν: ο ψυχοθεραπευτής σας λέει τα δικά του προβλήματα, κάνετε μεγάλες απρογραμμάτιστες συζητήσεις από το τηλέφωνο, συναντιέστε έξω από το γραφείο των συνεδριών, ξοδεύετε χρόνο από τη θεραπεία σας για να μιλάτε για τη ζωή του και φλερτάρετε μεταξύ σας. Το να σταματήσετε την ψυχοθεραπεία όταν έχετε φτάσει σε αυτό το σημείο μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνο από τη στιγμή που έχετε αναπτύξει ένα ισχυρό δέσιμο με τον ψυχοθεραπευτή σας. Όμως μην αφήσετε αυτή την κατάσταση να σας εμποδίσει να ζητήσετε τη βοήθεια που χρειάζεστε. Δεν είναι ηθικό για έναν ψυχοθεραπευτή να σας επιτρέπει να θέτετε λάθος πλαίσιο.

Κάποια άλλα σημάδια που δείχνουν ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά στην ψυχοθεραπεία είναι: μια ξεκάθαρη αίσθηση ότι ο ψυχοθεραπευτής σας δεν νιώθει άνετα να συζητήσει τα προβλήματά σας (π.χ. το σεξ), ζητάτε από τον ψυχοθεραπευτή να απομακρύνει τις ανησυχίες σας, νομίζετε ότι ο ψυχοθεραπευτής σας έχει ανάγκη συνεχώς την επιβεβαίωση ή το θαυμασμό σας, σας λέει συνεχώς τη δική άποψη , πως θα ζήσετε τη ζωή σας και μιλά περισσότερο από όσο ακούει.

Το τέλος της ψυχοθεραπείας μπορεί να είναι μια συναισθηματικά έντονη στιγμή. Δεν είναι ασυνήθιστο τα συμπτώματα να επιστρέφουν με την πάροδο του χρόνου και πολλοί άνθρωποι αμφιβάλλουν για το πότε είναι έτοιμοι να σταματήσουν. Αυτό είναι αρκετά λογικό και τα πράγματα συνήθως μπαίνουν ξανά στη θέση τους. Για πολλούς, η θεραπευτική σχέση είναι η πιο ανοιχτή, ειλικρινής και υποστηρικτική σχέση που είχαν ποτέ. Δεν είναι ασυνήθιστο να έχετε πει στον ψυχοθεραπευτή σας πολύ ευαίσθητες λεπτομέρειες της ζωής σας που δεν τις είχατε πει σε κανέναν πριν. Αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να δημιουργήσετε ένα σημαντικό και δυνατό δέσιμο με τον ψυχοθεραπευτή σας και αυτό κάνει το αντίο μια πρόκληση, καθώς έρχεστε αντιμέτωποι με μια απώλεια.

Όταν αποφασίζετε ότι είναι η στιγμή να σταματήσετε την ψυχοθεραπεία, είναι σοφό να ορίσετε για το μέλλον μια τελευταία συνεδρία και να χρησιμοποιήσετε το χρονικό διάστημα για να προετοιμαστείτε κατάλληλα για το "αντίο" και να επεξεργαστείτε τα συναισθήματά σας. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο αν θέλετε να ελαχιστοποιήσετε την απώλεια, επειδή αυτό θα σας βοηθήσει να κρατήσετε τα θετικά της εμπειρίας και να αντιμετωπίσετε το τέλος με αυθεντικό τρόπο. Η διάρκεια αυτής της περιόδους λήξης πρέπει να είναι ανάλογη της συνολικής διάρκειας της ψυχοθεραπείας, μια εβδομάδα ή δύο για την βραχεία ψυχοθεραπεία και πιθανόν μερικοί μήνες αν η ψυχοθεραπεία έχει διαρκέσει για χρόνια.