Αυτοάνοσα νοσήματα

Αυτοάνοσα Νοσήματα

Τα αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα που επιτίθενται στα κύτταρα του σώματος. Υπάρχουν πολλοί τύποι αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως η κοιλιοκάκη, ο λύκος και η νόσος του Graves. Αν και δεν υπάρχει κάποια ειδική αποτελεσματική θεραπεία, υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και τη μείωση των περαιτέρω βλαβών στο σώμα.

Tο ανοσοποιητικό σύστημα

Το ανοσοποιητικό σύστημα περιλαμβάνει διαφορετικά όργανα/μέρη του σώματος (όπως συγκεκριμένα κύτταρα του αίματος, το δέρμα, το μυελό των οστών και πολλά ακόμη) που συνεργάζονται για να είμαστε υγιείς. Το ανοσοποιητικό σύστημα μας προστατεύει από λοιμώξεις καθώς εντοπίζει και καταπολεμά τις ασθένειες.

Αν παράγοντες όπως τα βακτήρια ή οι ιοί εισέλθουν στο σώμα, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος συνήθως τα σκοτώνουν ή τα καταπολεμούν, και έτσι υποχωρεί η λοίμωξη. Αυτό είναι γνωστό ως "ανοσολογική απόκριση".

Στα "αυτοάνοσα νοσήματα" αυτό που συμβαίνει είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα υγιή όργανα και τους ιστούς (αντί για βακτήρια, ιούς ή άλλα παθογόνα). Το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει λανθασμένα πρωτεϊνες του σώματος ως ξένα στοιχεία, και αρχίζει την παραγωγή αντισωμάτων που επιτίθενται σε υγιή κύταρα και ιστούς, προκαλώντας διάφορες ασθένειες.

Διάγνωση αυτοάνοσων νοσημάτων

Η σωστή διάγνωση μπορεί να είναι μια περιπέτεια για τους ασθενείς με αυτοάνοσα. Οι άνθρωποι που πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, συχνά έχουν συμπτώματα τα οποία -επιφανειακά- μοιάζουν άσχετα μεταξύ τους. Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι χρειάζεται αρκετός χρόνος για να τεθεί μία διάγνωση ενός αυτοάνοσου νοσήματος, γιατί τα συμπτώματά μπερδεύουν και μπορεί να αποδοθούν σε άλλες ασθένειες. Γενικά, παίρνει περισσότερο από 4 χρόνια και 4-5 γιατρούς για να τεθεί μία διάγνωση. Μελέτες δείχνουν ότι το 45% των ασθενών αρχικά γίνονται λάθος διαγνώσεις, και τα συμπτώματα αποδίδονται σε άγχος υγείας, σε στρες ή χαρακτηρίζονται ως ψυχοσωματικά.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα πλήττουν πολύ περισσότερο τις γυναίκες. Το 75% των όσων πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα είναι γυναίκες, συνήθως της παραγωγικής ηλικίας.

Κληρονομικό ιστορικό

Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι κληρονομικές νόσοι. Αυτό σημαίνει ότι συχνά (όχι όμως πάντα) υπάρχουν συγγενείς που πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα. Ωστόσο δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο γονίδιο ή μετάλλαξη (όπως πχ της μεσογειακής αναιμίας). Στα αυτοάνοσα νοσήματα εμπλέκονται πολλαπλά γονίδια που συλλογικά αυξάνουν την ευαλωτότητα. Έτσι λοιπόν δεν κληρονομούνται ως ένα συγκεκριμένο γονίδιο, αλλά πολλά που αυξάνουν το ρίσκο.

Ως αποτέλεσμα, τα αυτοάνοσα τείνουν να εμφανίζονται σε οικογένειες, όχι ως μία συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά ως μια γενική τάση του αυτοάνοσου συστήματος, που εκφράζεται με διαφορετικό αυτοάνοσο νόσημα. Για παράδειγμα, ένα μέλος μπορεί να έχει ρευματοειδή αρθρίτιδα, ένα άλλο λύκο.

Αιτίες αυτοάνοσων νοσημάτων

Δεν είναι γνωστό γιατί εμφανίζονται τα αυτοάνοσα νοσήματα, αν και οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν κάποιο αυτοάνοσο νόσημα έχουν κάποια γενετική προδιάθεση. Ένας περιβαλλοντικός παράγοντας όπως μια λοίμωξη, το στρες, μια φαρμακευτική αγωγή, η διατροφή ή ακόμη και η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να αποτελούν αφορμές για την εκδήλωση αυτοάνοσων νοσημάτων.

Τύποι και συμπτώματα αυτοάνοσων νοσημάτων

Υπάρχουν πάνω από 80 αναγνωρισμένα αυτοάνοσα νοσήματα και ακόμα 40 που θεωρούνται αυτοάνοσα. Τα περισσότερα από αυτά είναι μακροχρόνιες ασθένειες, με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων να αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Καθώς μπορεί να επηρεάσουν σχεδόν οποιοδήποτε μέρος του σώματος, οι άνθρωποι οδηγούνται σε διάφορες ειδικότητες, όπως ενδοκρινολογία, νευρολογία, δερματολογία, ρευματολογία, γαστρενεργολογία και αιματολογία μεταξύ των άλλων.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα αυτοάνοσα νοσήματα δεν είναι θανατηφόρα. Χωρίς θεραπεία μπορεί να μειώνουν μερικώς το προσδόκιμο χρόνο ζωής (αναλόγως της βαρύτητάς τους), όμως με την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και των φαρμάκων, έχει αυξηθεί το προσδόκιμο επιβίωσης και η ποιότητα ζωής για πάρα πολλούς ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα. Υπάρχουν κάποια αυτοάνοσα που μπορεί να είναι θανατηφόρα, ή να έχουν θανατηφόρες επιπλοκές, αλλά αυτές οι περιπτώσεις είναι σπάνιες.

Λίστα - αυτοάνοσα νοσήματα

Μερικά από τα πιο συχνά αυτοάνοσα νοσήματα περιλαμβάνονται στην παρακάτω λίστα:

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν σημάδια και συμπτώματα μιας αυτοάνοσης νόσου για πολύ καιρό πριν ζητήσουν βοήθεια. Μπορεί να χρειαστεί αρκετό χρονικό διάστημα για να διαγνωστεί ένα αυτοάνοσο νόσημα επειδή μερικά συμπτώματα, όπως η κόπωση και η αδιαθεσία, είναι συχνά σε πολλούς ενήλικες , ενώ τα συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να φεύγουν. Δεν υπάρχει ένα διαγνωστικό τεστ για κάθε αυτοάνοσο νόσημα.

Πολλοί άνθρωποι με αυτοάνοσα νοσήματα έχουν επίσης χρόνιο πόνο. Και είναι συχνό, να συνοδεύει κατάθλιψη ή/και άγχος μια επώδυνη κατάσταση. Το τοξικό στρες, η ασθένεια, και ο χρόνιος πόνος συχνά δημιουργούν ένα γόρδιο δεσμό που πραγματικά μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους στην απελπισία.

Αν νομίζετε ότι έχετε κάποιο αυτοάνοσο νόσημα μιλήστε με το γιατρό σας. Αυτός θα αξιολογήσει τα συμπτώματα, θα σας εξετάσει και θα σας κάνει ερωτήσεις για τη συνολική σας υγεία. Μπορεί να σας προτείνει να κάνετε εργαστηριακές εξετάσεις, ακτινογραφία, μαγνητική τομογραφία ή βιοψία. Αν ο γιατρός σας το κρίνει αναγκαίο θα σας παραπέμψει σε κάποιον πιο εξειδικευμένο γιατρό.

Θεραπεία αυτοάνοσων νοσημάτων

Ενώ δεν υπάρχει θεραπεία για τα αυτοάνοσα νοσήματα, υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια. Οι άνθρωποι που έχουν κάποιο αυτοάνοσο νόσημα συχνά ωφελούνται από:

• Την υγιεινή διατροφή
• Τη διατήρηση σωστού σωματικού βάρους
• Τον ποιοτικό ύπνο
• Το σωστό συνδυασμό ξεκούρασης και άσκησης
• Τη μείωση του στρες όταν είναι εφικτό
• Γυμναστική/άσκηση

Συγκεκριμένα φάρμακα και αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι με διαβήτη τύπου 1 κάνουν ενέσεις ινσουλίνης, ενώ εκείνοι με αυτοάνοσα νοσήματα που επηρεάζουν το δέρμα εφαρμόζουν συμβουλές σχετικά με τον ήλιο, χρησιμοποιούν κρέμες και λοσιόν. Οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη πρέπει να ακολουθούν  μια διατροφή χωρίς γλουτένη.

Σε κάποιους ανθρώπους τα αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να είναι ήπια, ενώ σε άλλους να χρειάζεται πολύς χρόνος και φροντίδα για την βελτίωση της κατάστασής τους. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι με αυτοάνοσα νοσήματα μπορούν να έχουν μια ποιοτική ζωή.