Πως δημιουργούνται τα συναισθήματα
Τα συναισθήματα και τα ασθήματα κυριαχούν στην καθημερινότητα μας. Aπό που προέρχονται όμως και τι ακριβώς σημαίνουν;
H λέξη συναίσθημα προέρχεται από την λατινική λέξη emotere (εξού και η αγγλική λέξη emotion), η οποία σημαίνει energy in motion, δηλαδή «ενέργεια σε κίνηση». Και η αλήθεια είναι ότι όταν εκφράζουμε τα συναισθήματα μας ή νιώθουμε κάτι, πράγματι θέτουμε σε κίνηση τόσο τον εσωτερικό, όσο και τον εξωτερικό μας χώρο.
Οι περισσότεροι όταν ακούμε τη λέξη συναίσθημα, σκεφτόμαστε αυτόματα τα πιο δυνατά συναισθήματα που βιώνουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας όπως είναι, η αγάπη, το μίσος, η ευτυχία και ο φόβος.
Τα συναισθήματα πολλές φορές αποτελούν την κινητήρια δύναμη της συμπεριφοράς μας, όπως για παράδειγμα το αν θα βοηθήσουμε κάποιον ή όχι. Επίσης, είναι υπεύθυνα για τις καλές αλλά και τις άσχημες στιγμές. Από που όμως προέρχονται ώστε να μας κατευθύνουν έτσι;
Πως λειτουργεί ο εγκέφαλος
O εγκέφαλος μας είναι σχεδιασμένος με τέτοιον τρόπο, ώστε να μπορεί να ανιχνεύει την απειλή ή την επιβράβευση.
Όταν ανιχνεύσει κάποιο από τα δύο, η περιοχή εκείνη του εγκεφάλου που ενεργοποιείται, μας θέτει σε επιφυλακή, μέσω της απελευθέρωσης χημικών μηνυμάτων. Τα συναισθήματα είναι το αποτέλεσμα αυτών των χημικών μηνυμάτων, τα οποία ταξιδεύουν από τον εγκέφαλο μας, σε όλο το σώμα μας.
Όταν ο εγκέφαλος μας αναγνωρίσει κάποια απειλή, τότε απελευθερώνονται οι ορμόνες του στρες, αδρεναλίνη και κορτιζόλη, οι οποίες ταξιδεύουν στο σώμα μας και προετοιμάζουν την αντίδραση μας. Έτσι αρχίζει το σώμα να αντιδράει, υψηλοί παλμοί, στάση σώματος, χαρακτηριστικά προσώπου, τόνος φωνής. Θα αγωνιστούμε ή θα το σκάσουμε;
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και όταν βιώσουμε κάποια εμπειρία επιβράβευσης, όπως όταν κάποιος κάνει μία καλή πράξη για εμάς. Ο εγκέφαλος μας τότε απελευθερώνει ή ντοπαμίνη, ή ωκυτοκίνη ή σερατονίνη, τις ορμόνες δηλαδή που μας κάνουν να νιώθουμε καλά και μας κινητοποιούν να θέλουμε να συνεχίσουμε την ίδια συμπεριφορά. Με άλλα λόγια, τα συναισθήματα μας βοηθούν στο να πάρουμε αποφάσεις.
Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις, η περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με το συναίσθημα ενεργοποιείται πριν τη σκέψη! Μερικές φορές οι αντιδράσεις του συναισθήματος στον εγκέφαλο μας είναι τόσο δυνατές, που κυριαρχούν της συμπεριφοράς μας. Γι’αυτό το λόγο ουσιαστικά δεν μπορούμε εκείνη τη στιγμή να σκεφτούμε λογικά και να ελέγξουμε τα λόγια μας ή τις πράξεις μας. Τα συναισθήματα μας είναι σαν να ελέγχουν τη συμπεριφορά μας, αντί για εμάς.
Ο ρόλος της σκέψης
Ενώ, λοιπόν, πολλές από τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις συμβαίνουν υποσυνείδητα, η σκέψη μας μπορεί να επηρεάσει τα συναισθήματα μας, αν και όχι πάντα με επιτυχία. Πάντως το να γνωρίζουμε συνειδητά ότι μπορούμε να χειριστούμε τα συναισθήματα μας, βοηθάει πολύ. Κι αν ισχύει αυτό, γιατί να μην το δοκιμάσουμε την επόμενη φορά;
Tα συναισθήματα μας παίζουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.
Η κατανόηση και η ρύθμιση των συναισθημάτων μας, μέσω της σκέψης και της συμπεριφοράς μας, μας βοηθάει να αρχίσουμε να ελέγχουμε τον εγκέφαλό μας, ώστε να πετυχαίνουμε πιο εύκολα τους στόχους μας.