Εμβόλια κατά του κορωνοϊού Covid-19

Εμβόλια κατά του Κορωνοϊού Covid-19

Τα τελευταία νέα για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού Covid-19 είναι ενθαρρυντικά καθώς εμφανίζονται να είναι αρκετά αποτελεσματικά και στις μεταλλάξεις (Δέλτα, Όμικρον) εφόσον έχουν γίνει τρεις επαναληπτικές δόσεις. Το εμβόλιο προετοιμάζει το σώμα μας να καταπολεμήσει την λοίμωξη και κάνει τη νόσο πιο ήπια και λιγότερο θανατηφόρα. Τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού SARS-CoV-2, όπως όλα τα εμβόλια, στοχεύουν στην ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην παραγωγή αντισωμάτων, έτσι ώστε μια πιθανή λοίμωξη να έχει λιγότερες συνέπειες στην υγεία.

Οι περιορισμοί στο συνωστισμό, οι κανόνες υγιεινής, τα αντισηπτικά και οι μάσκες είναι τα βασικά μέσα προστασίας από τον κορωνοϊό. Οι επιστήμονες παγκοσμίως έδωσαν μάχη με το χρόνο για να μπορέσουν να βρουν το εμβόλιο κατά του SARS-CoV-2. Ήδη αρκετά εμβόλια βρίσκονται στην φάση ΙΙΙ των κλινικών δοκιμών και δίνουν ελπίδα στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Όμως ποια είναι η τεχνολογία πίσω από τα εμβόλια και ο τρόπος παρασκευής τους; Κάποια εμβόλια χρησιμοποιούν ολόκληρο τον κορωνοϊό, ενώ αλλά σε αδρανοποιημένη ή αδύναμη μορφή. Άλλα χρησιμοποιούν μόνο ένα κομμάτι του ιού, συνήθως κάποια πρωτεΐνη. Άλλα μεταφέρουν τις πρωτεΐνες του κορωνοϊού μέσω ενός διαφορετικού ιού φορέα που δεν μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη.

Pfizer και BioNTech

Στο εμβόλιο της Pfizer εφαρμόστηκε μια νέα προσέγγιση που χρησιμοποιείται το RNA ή το mRNA. Αυτή η τεχνολογία οδηγεί σε γρήγορη ανάκαμψη του οργανισμού. Περιέχει μα γενετική ακολουθία του ιού που προκαλεί την πανδημία. Σε αυτή την τεχνολογία δεν είναι αναγκαίος ο ιός ο ίδιος, αλλά μόνο μια συγκεκριμένη ακολουθία του γενετικού του υλικού.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι επιστήμονες της BioNTech χρησιμοποίησαν ένα μικρό κομμάτι γενετικού υλικού που κωδικοποιεί μια πρωτεΐνη που υπάρχει  στην επιφάνεια του κορωνοϊού, μια πρωτεΐνη σε σχήμα ακίδας (spike protein),  και δίνει τη χαρακτηριστική δομή στον ιό.

Το mRNA είναι μονόκλωνο γενετικό υλικό που τα κύτταρα μπορούν να διαβάσουν και να χρησιμοποιήσουν για να παράγουν την πρωτεΐνη spike. Στην περίπτωση του εμβολίου, το mRNA εισέρχεται στα κύτταρα του σώματος για να γίνει η σύνθεση της συγκεκριμένης πρωτεΐνης spike του ιού. Το ανοσοποιητικό σύστημα την αναγνωρίζει ως ξένη και προετοιμάζεται να επιτεθεί όταν συμβεί η μόλυνση.

Το mRNA είναι πολύ ευαίσθητο για αυτό εγκλείεται σε λιπιδιακά νανοσωματίδια, ένα περίβλημα που μπορεί να λιώσει σε θερμοκρασία δωματίου. Αυτό εξηγεί το γιατί το εμβόλιο της Pfizer πρέπει να συντηρείται σε θερμοκρασία -75^ο C. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται ειδικός εξοπλισμός για τη μεταφορά και την αποθήκευση του εμβολίου.

Moderna

Το εμβόλιο της Moderna επίσης βασίζεται στο mRNA. Όπως και το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech περιλαμβάνει μια αλληλουχία για την πρωτεΐνη spike του ιού. Αυτή η επιλογή ήταν ιδιαίτερα προσεκτική καθώς οι επιστήμονες επέλεξαν ένα κομμάτι του ιού που δεν είναι εύκολο να μεταλλαχθεί ή να αλλάξει πολύ όσο περνάει ο χρόνος. Ο ιός χρησιμοποιεί την πρωτεΐνη για να  προσκολλάται στα κύτταρα και η δομής της φαίνεται σταθερή μετά από πολλούς πολλαπλασιασμούς του ιού.

Η Moderna έχει αναπτύξει αυτή τη φόρμουλα μέσα σε λιπιδιακά νανοσωματίδια για να προστατευτεί το mRNA που υπάρχει στο εμβόλιο. Υπάρχουν κάποια μυστικά στο σχεδιασμό που διατηρούν το εμβόλιο στους -20^ο C και μπορεί να μείνει σταθερό για 30 ημέρες στους 2-8^ο C , μια σταθερή θερμοκρασία στα ψυγεία που έχουμε σπίτι μας.

Το εμβόλιο της Pfizer Inc και της Moderna εμφανίζει να προστατεύει από τη λοίμωξη σε ποσοστό 95%. 

AstraZeneca / Vaxzevria

Το εμβόλιο της AstraZeneca που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είναι ένα εμβόλιο με ιό φορέα. Χρησιμοποιεί έναν κοινό ιό που προκαλεί κρυολόγημα που ονομάζεται αδενοϊός για να μεταφέρει την πρωτεΐνη spike του κορωνοϊού μέσα στα κύτταρα.

Στοχεύει στη δημιουργία της ανοσίας στον οργανισμό μέσω της μεταφοράς της πρωτεΐνης spike του κορωνοϊού. Αυτός ο αδενοϊός δεν προκαλεί λοίμωξη στους ανθρώπους. Έχει τροποποιηθεί ώστε να μην αντιγράφεται μόνος του, ενεργοποιείται όταν εισέρχεται στα κύτταρα και περιέχει ολόκληρη την πρωτεΐνη spike του κορωνοϊού.

Είναι o πιο φθηνός τρόπος για την παραγωγή εμβολίων αλλά πολύ πιο αργός συγκριτικά με το RNA. Το εμβόλιο μπορεί να μείνει σταθερό για έξι μήνες σε θερμοκρασία ψυγείου.

Η AstraZeneca αναφέρει ότι το εμβόλιο Vaxzevria που έχει αναπτύξει προλαμβάνει τη λοίμωξη από κορωνοϊό σε ποσοστό 62% όταν οι άνθρωποι κάνουν δύο δόσεις του εμβολίου με διαφορά ενός μήνα. Όμως σε κάποιες υποομάδες εθελοντών που έκαναν τη μισή δόση ένα μήνα αργότερα, η αποτελεσματικότητα έφτασε το 90%. Ο μέσος όρος αποτελεσματικότητας είναι 70%.

Novavax

Η εταιρεία Novavax ειδικεύεται στα εμβόλια πρωτεϊνών. Χρησιμοποιεί νανοσωματίδια που μοιάζουν με τους ιούς σαν βάση και καλύπτονται με γενετικά τροποποιημένα κομμάτια της πρωτεΐνης spike του κορωνοϊού.

Αυτή είναι μια δοκιμασμένη προσέγγιση για την παρασκευή εμβολίων. Το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β που γίνεται στα νεογέννητα είναι ένα τέτοιο εμβόλιο, όπως και αυτό κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) και ορισμένα εμβόλια κατά της γρίπης.

Η Novavax χρησιμοποιεί έναν ιό των εντόμων που ονομάζεται βακιλοϊός για να εισάγει την πρωτεΐνη του κορωνοϊού στα κύτταρα, τα οποία παράγουν την κατάλληλη πρωτεΐνη.

Johnson & Johnson και Janssen Pharmaceuticals

Το εμβόλιο του κορωνοϊού της Janssen είναι ένας ανασυνδυασμένος φορέας. Όπως και η AstraZeneca χρησιμοποιεί αδενοϊό ο οποίος προκαλεί λοίμωξη στους ανθρώπους. Είναι μια γενετικά τροποποιημένη εκδοχή του αδενοϊού 26, που προκαλεί κοινό κρυολόγημα αλλά το γενετικό του υλικό έχει απενεργοποιηθεί. Μεταφέρει τη γενετική πληροφορία για τη σύνθεση της πρωτεΐνης spike του κορωνοϊού.

Αυτό το εμβόλιο έχει δοκιμαστεί ξανά στο παρελθόν. Ο αδενοϊός 26 έχει χρησιμοποιηθεί ως φορέας στο εμβόλιο κατά του ιού Έμπολα και πήρε την έγκριση να κυκλοφορήσει.

Είναι ένα εμβόλιο μας δόσης αλλά η Johnson & Johnson ξεκίνησε μια κλινική δοκιμή φάσης ΙΙΙ με δύο δόσεις σε Βρετανούς, επειδή υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι οι δύο δόσεις παρέχουν μεγαλύτερη προστασία.

Sanofi και GlaxoSmithKline

Αυτό είναι επίσης ένα εμβόλιο πρωτεΐνης, που χρησιμοποιεί την τεχνολογία του Sanofi FluBlok μαζί με μια ανοσοενισχυτική ουσία της GlaxoSmithKline. Επίσης και εδώ χρησιμοποιείται βακιλοϊός που φέρει μικρό τμήμα της πρωτεΐνης spike  του κορωνοϊού.

Sputnik V

Το ρωσικό εμβόλιο είναι ένα εμβόλιο φορέα αδενοϊού που χρησιμοποιεί δύο ιούς του κοινού κρυολογήματος τον αδενοϊό 5 και τον αδενοϊό 26 για να μεταφέρουν το γενετικό υλικό της πρωτεΐνης spike του κορωνοϊού στο σώμα.

Sinovac και Sinopharm

Η Κινεζική εταιρεία Sinovac CoronaVac χρησιμοποιεί έναν ανενεργό ιό, μια από τις πιο παλιές μεθόδους παρασκευής εμβολίων για τους ανθρώπους. Ο κορωνοϊός αναπτύσσεται, αδρανοποιείται και στη συνέχεια εισάγεται στο εμβόλιο.

Παρενέργειες εμβολίων κατά του κορωνοϊού

Όλοι οι επιστήμονες θέλουν να ενημερώσουν και να προειδοποιήσουν τους ανθρώπους για τις πιθανές παρενέργειες που μπορεί να προκαλέσει το εμβόλιο του κορωνοϊού. Έτσι θα ξέρουν τι να περιμένουν.

Το εμβόλιο της Pfizer και της Moderna απαιτεί δύο δόσεις. Όμως πολλοί γιατροί ανησυχούν αν οι άνθρωποι θα κάνουν την δεύτερη δόση εξαιτίας των ανεπιθύμητων παρενεργειών που μπορεί να βιώσουν από την πρώτη δόση. Αν προβληματίζει κάτι περισσότερο, είναι η πιθανότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας.

Όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι ότι αυτή η διαδικασία δεν θα είναι εύκολη. Οι συμμετέχοντες στις κλινικές δοκιμές του εμβολίου της Moderna και της Pfizer ανάφεραν ότι είχαν υψηλό πυρετό, πόνους στο σώμα, έντονο πονοκέφαλο, κόπωση και άλλα συμπτώματα μετά το εμβόλιο. Όμως παρόλο που τα συμπτώματα ήταν δυσάρεστα και για κάποιους έντονα, ένιωθαν καλύτερα μετά από μια ημέρα και αυτό είναι πολύ προτιμότερο από το να αρρωστήσει κάποιος με Covid-19 και όλη την αβεβαιότητα και κίνδυνο που συνοδεύει τη μόλυνση.

Και οι δύο εταιρείες γνωρίζουν ότι τα εμβόλια μπορούν να έχουν παρενέργειες που να μοιάζουν με τα συμπτώματα που συνδέονται με την ήπια νόσο που προκαλεί ο Covid-19, όπως οι μυϊκοί πόνοι, ο πυρετός και ο πονοκέφαλος.

Κάποιοι άνθρωποι που συμμετείχαν στις κλινικές δοκιμές ανέφεραν ότι δεν είχαν πυρετό αλλά ημικρανία η οποία υποχώρησε σε μία μέρα. Όμως οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν τις πιθανές παρενέργειες ώστε να είναι προετοιμασμένοι, για να πάρουν μια μέρα άδεια από τη δουλειά τους όταν κάνουν το εμβόλιο. Αυτό παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και για τον εμβολιασμό των υγειονομικών, έτσι ώστε να μπορούν να λειτουργούν κανονικά τα νοσοκομεία.

Η πρώτη δόση δεν έχει πολλές παρενέργειες, η δεύτερη και περισσότερο η τρίτη δόση μπορεί να σας επηρεάσει περισσότερο. Με τα εμβόλια mRNA πιο συχνά εμφανίζεται πόνος στο σημείο του εμβολιασμού και συμπτώματα ομοιάζοντα με γριπώδη συνδρομή για μία ημέρα περίπου.

Φυσικά μετά το εμβόλιο το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά για αυτό και παρατηρούνται όλες αυτές οι αποκρίσεις. Είναι απολύτως φυσιολογικό να νιώθετε κόπωση, πόνους στα κόκκαλα και λίγο πυρετό.