Η ψυχολογία του διαζυγίου

Οι Ψυχολογικές επιδράσεις του Διαζυγίου

Το διαζύγιο είναι μια πολύπλοκη νομική και ψυχολογική διαδικασία. Η νομική διαδικασία είναι σημαντική αλλά η ψυχολογική διαδικασία είναι αυτή που θα καθορίσει τη φύση του διαζυγίου. Αν ένα διαζύγιο ξεκινά άσχημα, θα τελειώσει άσχημα. Αν ξεκινήσει ήρεμα τότε υπάρχουν πολλές πιθανότητες ότι θα τελειώσει φιλικά και εποικοδομητικά. Το κλειδί είναι να κατανοήσουν και οι δύο σύντροφοι την συναισθηματική τους κατάσταση.

Ποιοι είναι οι λόγοι που οδηγούν στο διαζύγιο; 

Ανεξάρτητα με το πότε συμβαίνει ένα διαζύγιο, τις περισσότερες φορές έχει να κάνει με την απογοήτευση. Οι άνθρωποι παντρεύονται με μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το πως θα είναι τα στάδια της σχέσης τους μετά το γάμο, πως θα ζήσουν και πως θα ξεπεράσουν τα θέματα της καθημερινότητα, τα οικονομικά, τα παιδιά, τις δουλειές, έτσι τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως θα περίμεναν.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν στο διαζύγιο αλλά οι κύριοι λόγοι για τους οποίους χωρίζουν τα ζευγάρια είναι η απιστία, η κατάχρηση ουσιών, η σωματική κακοποίηση, καταστάσεις στις οποίες οι άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να επικοινωνήσουν, ή όταν ένα μέλος έχει θέματα ελέγχου. Επίσης, τα οικονομικά εμπλέκονται σχεδόν σε κάθε περίπτωση διαζυγίου.

Και φυσικά, υπάρχουν και οι περιπτώσεις στις οποίες απλά δεν αγαπιούνται πλέον. Η ρομαντική αγάπη είναι ένα πολύ συγκεκριμένο σύστημα του εγκεφάλου, όπως το σύστημα του φόβου ή το σύστημα του θυμού ή το σύστημα της έκπληξης. Μπορεί να ενεργοποιηθεί πολύ γρήγορα και να γίνει λιγότερο ενεργό ή να απενεργοποιηθεί άμεσα ή σταδιακά.

Αλλά για να κατανοήσετε αυτό το φαινόμενο σκεφτείτε πως ερωτεύεστε. Η ρομαντική αγάπη είναι βασικά μια παρόρμηση. Δημιουργείται από ένα σημείο κοντά στη βάση του εγκεφάλου που ονομάζεται κοιλιακό καλυπτρικό πεδίο και στο οποίο παράγεται η ντοπαμίνη. Η ντοπαμίνη μεταφέρεται σε πολλές περιοχές του εγκεφάλου όταν είμαστε ερωτευμένοι, και αυτό μας δίνει το κίνητρο, την αισιοδοξία και την επιθυμία στη ρομαντική αγάπη. Αυτό το σύστημα όμως μπορεί να σταματήσει να λειτουργεί όπως και κάθε άλλο σύστημα του εγκεφάλου και έτσι να σταματήσουμε να αγαπάμε κάποιον πλέον. Βέβαια, το ότι δεν είμαστε πια ερωτευμένοι δεν σημαίνει ότι ο γάμος θα τελειώσει. Το σύστημα που αναφέρθηκε είναι ένα από τα τρία συστήματα που συνδέονται με την συντροφικότητα. Το πρώτο είναι η σεξουαλική επιθυμία, το δεύτερο είναι η ρομαντική αγάπη και το τρίτο είναι η βαθιά σύνδεση με το σύντροφο.

Φυσικά και είναι δυνατό κάποιος να μείνει ερωτευμένος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό που συνήθως συμβαίνει είναι ότι οι σύντροφοι συνδέονται βαθιά, έχουν χιούμορ, θέλουν να κάνουν σεξ και έχουν μια σχέση στην οποία νιώθουν άνετα και την οποία θέλουν να κρατήσουν.

Σε πολλές περιπτώσεις διαζυγίων και οι δύο σύντροφοι αποφασίζουν αμοιβαία να χωρίσουν την ίδια στιγμή. Μετά από ένα χρονικό διάστημα σκέψης και προσπάθειας μπορεί ο ένας σύντροφος να αποφασίσει ότι δεν μπορεί να αντέξει το βάρος του γάμου και ότι θέλει να χωρίσει. Αυτές οι αποφάσεις δεν είναι τυχαίες και παρορμητικές. Ο σύντροφος που ξεκινά το διαζύγιο είναι πολλές φορές αυτός που σκέφτεται το διαζύγιο για χρόνια. Έχει την ευκαιρία να θρηνήσει την απώλεια του ονείρου που συνδέεται με το γάμο, έχει χρόνο να σκεφτεί τις εναλλακτικές στη ζωή του και έχει ξεκινήσει να προετοιμάζεται συναισθηματικά για το τέλος του γάμου. Μπορεί να κάνει νέους φίλους, να ξεκινήσει μια καινούργια δουλειά για καλύτερο εισόδημα και γενικά να χτίζει μια καινούργια ζωή.

Όμως ο άλλος σύντροφος μπορεί να μην έχει αντιληφθεί τίποτα και να πρέπει να αντιμετωπίσει το σοκ. Αν από την αρχή και οι δύο σύντροφοι επιθυμούν να χωρίσουν τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Μπορεί το ζευγάρι να κάνει ψυχοθεραπεία ζεύγους και μετά να αποφασίσει να χωρίσει. Σε αυτή την περίπτωση η απόφαση είναι σχεδόν αμοιβαία και οι δύο είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Αν ο ένας σύντροφος ανακοινώσει την απόφασή του ότι θέλει να χωρίσει, μπορεί ο άλλος να μείνει έκπληκτος. Να είναι δεσμευμένος στους όρκους που έδωσε και να πίστευε ότι ο γάμος τους θα κρατήσει για πάντα. Είναι κατά του διαζυγίου επειδή φοβάται πως θα επηρεαστούν τα παιδιά όπως επίσης δεν θέλει να χάσει τη θέση του στην κοινότητα και να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές. Είναι εξοργισμένος με το διαζύγιο και δηλώνει την αντίθεσή του. Τότε το ζευγάρι θα έχει μπελάδες.

Η ψυχολογική επίδραση του διαζυγίου

Όταν ένας γάμος καταρρέει, υπάρχουν ψυχολογικά θέματα που εμφανίζονται. Όταν δύο άνθρωποι σχεδιάζουν το μέλλον τους και τη ζωή τους μαζί, είναι πολύ δύσκολο όταν αυτή η τροχιά αλλάζει ξαφνικά και πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα νέο τρόπο ζωής.

Μόνο οι νομικές διαδικασίες προκαλούν έντονο στρες. Η διαίρεση των περιουσιακών στοιχείων, η πιθανή μετακόμιση, η επιμέλεια των παιδιών. Όλοι οι άνθρωποι που έχουν βιώσει ένα διαζύγιο θα πουν ότι νιώθουν ντροπή και ίσως ενοχές ή έχουν μετανιώσει. Πολλοί άνθρωποι επίσης δεν μιλούν για την κατάσταση και αυτό εντείνει την απομόνωση.

Η διαδικασία μπορεί να είναι ιδιαίτερα τραυματική για αυτούς που έχουν θέματα προσκόλλησης ή κατάθλιψης. Η διαδικασία χωρισμού από τον αγαπημένο σας μπορεί να ενεργοποιήσει παλιά τραύματα και επώδυνα συναισθήματα.

Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που προδιαθέτουν το διαζύγιο;

Συγκεκριμένες προσωπικότητες και χαρακτηριστικά προδιαθέτουν ένα διαζύγιο. Στον εγκέφαλο υπάρχουν τέσσερα συστήματα που συνδέονται με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας: το σύστημα της ντοπαμίνης, τη σεροτονίνης, της τεστοστερόνης και των οιστρογόνων.

Οι άνθρωποι που έχουν ενεργό το σύστημα ντοπαμίνης γενικά παίρνουν ρίσκα, ψάχνουν για καινοτομίες, είναι περίεργοι, δημιουργικοί, αυθόρμητοι, ενεργητικοί και πνευματικά ευέλικτοι. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να μην μπορούν να μείνουν σε μια μακροχρόνια σχέση.

Οι άνθρωποι με ενεργό το σύστημα της σεροτονίνης είναι συμβατικοί, παραδοσιακοί, και συμμορφώνονται με τους κοινωνικούς κανόνες. Ακολουθούν τους κανόνες, σέβονται τις αρχές, τους αρέσει το πρόγραμμα, τα σχέδια. Έχουν βαθιά πίστη. Αυτοί οι άνθρωποι είναι λιγότερο πιθανό να χωρίσουν.

Τα πέντε στάδια του διαζυγίου

Τα στάδια του διαζυγίου μοιάζουν με τα πέντε στάδια του πένθους και περιλαμβάνουν:

1. Άρνηση: η άρνηση σημαίνει ότι δεν αποδέχεστε ότι αυτό που συμβαίνει είναι πραγματικότητα, και είναι ένας αμυντικός μηχανισμός για να μην νιώθουν οι άνθρωποι έντονα συναισθήματα.
2. Θυμός: τα συναισθήματα είναι πολύ έντονα στο επόμενο στάδιο γιατί τα έχετε καταπιέσει πριν. Οι άνθρωποι διοχετεύουν αυτά τα συναισθήματα μέσω του μίσους και των κατηγοριών στο στάδιο του θυμού.
3. Διαπραγμάτευση: τα άτομα συχνά κοιτούν πίσω τη σχέση τους και ξαναζούν στιγμές , οι οποίες έπαιξαν ρόλο στην κατάσταση και αυτό οδηγεί στη διαπραγμάτευση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τον ένα σύντροφο που προσπάθησε να κάνει τα πράγματα καλύτερα και υποσχέθηκε να κάνει αλλαγές ή μπορεί να είναι ο σύντροφος που είχε αμφιβολίες και αναρωτιόταν αν πήρε τη σωστή απόφαση. Αυτή είναι μια προσπάθεια για να πάρετε δύναμη και να κερδίσετε πίσω τη ζωή σας.
4. Κατάθλιψη: η κατάθλιψη παρατηρείται όταν ο χωρισμός είναι πλέον πραγματικότητα και είναι το πιο σκληρό και δύσκολο στάδιο.
5. Αποδοχή: η αποδοχή έρχεται όταν κάνετε ειρήνη με την κατάσταση και μπορείτε να βρείτε ελπίδες για το μέλλον. Οι άνθρωποι αρχίζουν να νιώθουν καλύτερα με τον εαυτό τους ή έχουν μια ανανεωμένη αίσθηση ελευθερίας και ανακούφισης. Η αποδοχή δεν σημαίνει ότι όλα τα αρνητικά συναισθήματα θα εξαφανιστούν, αλλά οι άνθρωποι μπορούν να δουν φως στο τούνελ. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι το πένθος έρχεται σε κύματα και δεν είναι ένα γραμμικό ταξίδι.

Υπάρχουν ζευγάρια που προσπαθούν να παρακάμψουν αυτά τα στάδια υιοθετώντας μια θετική νοοτροπία. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να είναι αποτελεσματική αν έχει ως στόχο την ψυχική ευεξία των συντρόφων και των παιδιών.

Οι κύριοι πυλώνες της συνειδητής αποσύνδεσης είναι ο αμοιβαίος σεβασμός και η αυτογνωσία. Η ιδέα είναι να αποφευχθεί το δράμα και ο ανταγωνισμός που προκαλεί η διαδικασία του διαζυγίου και οι δύο σύντροφοι να αποσυνδέσουν τη ζωή τους με ηρεμία.

Η ζωή μετά το διαζύγιο

Το διαζύγιο είναι μια αλλαγή. Είναι η αλλαγή σπιτιού, η αλλαγή στην οικονομική κατάσταση. Υπάρχει αλλαγή στην κοινωνική θέση και στον τρόπο με τον οποίο ζουν τα παιδιά. Και για τους περισσότερους η αλλαγή δεν είναι ευπρόσδεκτη, συχνά περιλαμβάνει απώλεια και φόβο. Ο σύντροφος που ξεκινά το διαζύγιο βιώνει ανεπιθύμητες αλλαγές και αναπόφευκτες απώλειες. Όμως βλέπει ότι υπάρχει πιθανότητα να βρει έναν πιο κατάλληλο σύντροφο, τα ραντεβού είναι μια συναρπαστική προοπτική και οι απώλειες είναι λιγότερες από τα οφέλη. Για αυτόν που δεν ξεκινά το διαζύγιο η κατάσταση καθορίζεται από το σημείο στο οποίο βρίσκεται. Αν η απόφαση του διαζυγίου είναι αμοιβαία ή σχεδόν αμοιβαία τότε θα σκέφτεται τις δυνατότητες βελτίωσης της ζωής του. Όμως ο σύντροφος που δεν θέλει διαζύγιο βιώνει πένθος για το γάμο, για τα όνειρα που δεν πραγματοποιήθηκαν, σκέφτεται όλα τα πιθανά σενάρια ή προετοιμάζεται να είναι ελεύθερος. Ο σύντροφος που ξεκινά το διαζύγιο έχει το χρόνο να σκεφτεί και να επεξεργαστεί τα συναισθήματά του ενώ ο άλλος δεν είναι έτοιμος να συζητήσει.

Το ταξίδι του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικό και μοναδικό. Φυσικά και υπάρχει θλίψη όταν κάποιος χάνει τον αγαπημένο του. Είναι σημαντικό και για τους δύο συντρόφους να επεξεργαστούν τα συναισθήματα τους και τις εμπειρίες τους όχι μόνο για να κατανοήσουν το τραυματικό γεγονός που αντιμετωπίζουν, αλλά και για να δουν το μέλλον τους με ελπίδα.

Υπάρχουν πολλά πρακτικά εμπόδια όταν κάποιος αποφασίζει να χωρίσει και αυτά καθυστερούν την διαδικασία της επούλωσης. Χρειάζονται χρόνια για να προχωρήσει κάποιος μετά από ένα διαζύγιο επειδή αυτό δεν συμβαίνει σε μια νύχτα. Το διαζύγιο είναι μια νομική διαδικασία που μπορεί να πάρει και χρόνια. Και όταν το διαζύγιο βγει, χρειάζεται χρόνος για να ανακάμψουν οι άνθρωποι. Η ευτυχία δεν έρχεται αμέσως μετά  το διαζύγιο.

Η διαδικασία του διαζυγίου είναι μια πρόκληση και επηρεάζει κάθε άνθρωπο. Οι σύντροφοι που δεν θέλουν το διαζύγιο συχνά περνούν ένα διάστημα άρνησης, χρειάζονται χρόνο να αποδεχτούν την πραγματικότητα της κατάστασης καθώς ο άλλος σύντροφος έχει χρόνο να προετοιμαστεί για τη νέα κατάσταση. Η διαδικασία είναι δύσκολη και για τους δύο συντρόφους. Ο καθένας μπορεί να νιώσει θυμό, ενοχές, αμφιβολίες, προδομένος.

Διαζύγιο και παιδιά

Ανεξάρτητα με το πως εξελίσσεται ένα διαζύγιο, επηρεάζει τα παιδιά ψυχικά, σωματικά, ακαδημαϊκά και συμπεριφορικά. Τα παιδιά επηρεάζονται με πολλούς τρόπους από ένα διαζύγιο για αυτό είναι πολύ σημαντικό να νιώθουν ότι έχουν το χώρο τους να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις ανησυχίες τους.

Ένα καλό διαζύγιο είναι εφικτό όταν και οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να χωρίσουν. Αν είστε αυτός που θέλει να χωρίσει πρέπει να δώσετε χρόνο στο σύντροφό σας να προσαρμοστεί, να θρηνήσει και να εξερευνήσει τις νέες πιθανότητες. Αν βιάζεστε και η σύντροφός σας μιλά μόνο παρουσία δικηγόρου τότε το διαζύγιο δεν θα είναι εύκολο. Όταν θέλετε να πείτε στο σύντροφό σας ότι θέλετε διαζύγιο καλό είναι να χρησιμοποιείτε ουδέτερη γλώσσα, διαφορετικά τα πράγματα θα γίνουν πιο δύσκολα. Είναι στο χέρι σας το διαζύγιο να είναι μια εύκολη διαδικασία ή ένας εφιάλτης.