Αιμοπετάλια

Αιμοπετάλια

Τα αιμοπετάλια είναι μικροσκοπικά κύτταρα του αίματος που βοηθούν το σώμα να σχηματίζει θρόμβους για να αποτρέψει την αιμορραγία. Αν ένα αιμοφόρο αγγείο υποστεί βλάβη, τότε στέλνει σήμα στα αιμοπετάλια. Τα αιμοπετάλια στη συνέχεια συγκεντρώνονται στην περιοχή της βλάβης και σχηματίζουν ένα θρόμβο αίματος για να επιδιορθώσουν τη βλάβη.

Η διαδικασία της μεταφοράς των αιμοπεταλίων στην περιοχή της βλάβης στο αιμοφόρο αγγείο για να σταματήσει η αιμορραγία ονομάζεται προσκόλληση. Αυτή η ονομασία οφείλεται στο γεγονός ότι όταν τα αιμοπετάλια μετακινούνται στη θέση της βλάβης και προσκολλώνται το ένα στο άλλο. Επίσης στέλνουν χημικά σήματα για να προσελκύσουν περισσότερα αιμοπετάλια. Τα αιμοπετάλια συγκεντρώνονται και σχηματίζουν τελικά το θρόμβο.

Τα αιμοπετάλια παράγονται από το μυελό των οστών μαζί με τα λευκά και τα ερυθρά αιμοσφαίρια και ονομάζονται αλλιώς θρομβοκύτταρα. Από τη στιγμή που παράγονται τα αιμοπετάλια και μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος, ζουν περίπου 8-10 ημέρες.

Τα αιμοπετάλια στο μικροσκόπιο μοιάζουν σαν μικροσκοπικά πιάτα. Τα επίπεδα τους είναι:

• Τα φυσιολογικά επίπεδα των αιμοπεταλίων είναι 150000-450000 ανά μικρόλιτρο αίματος.
• Ο κίνδυνος αιμορραγίας αυξάνεται όταν τα αιμοπετάλια πέφτουν κάτω από 10000-20000. Αν ο αριθμός των αιμοπεταλίων είναι μικρότερο από 50000, η αιμορραγία θα είναι πιο σοβαρή αν κοπείτε ή τραυματιστείτε.
• Μερικοί άνθρωποι έχουν υπερβολικά πολλά αιμοπετάλια 500000-1000000.

Τα αιμοπετάλια παίζουν κύριο ρόλο στο σχηματισμό θρόμβου καθώς προσκολλώνται μεταξύ τους και δημιουργούν ένα δίχτυ προστασίας όταν κάποιο αιμοφόρο αγγείο τραυματιστεί. Τα αιμοπετάλια είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού που προλαμβάνει την υπερβολική αιμορραγία μετά από τραυματισμό.

Αν τα αιμοπετάλια σας δεν λειτουργούν σωστά ή ο αριθμός τους είναι μειωμένος, τότε έχετε αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας. Αν τα αιμοπετάλια είναι πολλά τότε ο σχηματισμός θρόμβων την λάθος στιγμή μπορεί να μπλοκάρει σημαντικά αιμοφόρα αγγεία. Η θρόμβωση μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακό επεισόδιο ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Η θρόμβωση μπορεί να συμβεί σε αρτηρίες ή φλέβες. Τα αιμοπετάλια συμβάλλουν και σε άλλα νοσήματα όπως ο καρκίνος ή η αρθρίτιδα.

Η θρόμβωση στις αρτηρίες της καρδιάς μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα. Τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα χορηγούνται σε ασθενής για την πρόληψη του εμφράγματος.

Τι συμβαίνει όταν ο αριθμός των αιμοπεταλίων δεν είναι φυσιολογικός;

Στις περιπτώσεις που ο αριθμός των αιμοπεταλίων δεν είναι φυσιολογικός τότε εμφανίζονται καταστάσεις που συνδέονται με ανωμαλίες στα αιμοπετάλια:

• Θρομβοπενία: σε αυτή την κατάσταση, ο μυελός των οστών παράγει λίγα αιμοπετάλια ή τα αιμοπετάλια καταστρέφονται. Αν τα αιμοπετάλια είναι χαμηλά, η αιμορραγία μπορεί να εμφανιστεί κάτω από το δέρμα ως μελανιά. Η θρομβοπενία μπορεί να προκληθεί από πολλές καταστάσεις όπως η φαρμακευτική αγωγή, ο καρκίνος, οι παθήσεις του ήπατος, η εγκυμοσύνη, οι λοιμώξεις και οι ανωμαλίες στο ανοσοποιητικό σύστημα.
• Πρωτογενής θρομβοκυτταραιμία (βασική θρομβοκυττάρωση): είναι μια κατάσταση στην οποία ο μυελός των οστών παράγει πολλά αιμοπετάλια. Οι άνθρωποι με αυτή τη νόσο έχουν αιμοπετάλια που ξεπερνούν το 1000000. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν σχηματισμό θρόμβων και μπλοκάρισμα της κυκλοφορίας του αίματος στον εγκέφαλο ή στην καρδιά. Οι αιτίες αυτής της μορφής θρομβοκυτταραιμίας δεν είναι γνωστές.
• Δευτεροπαθής θρομβοκυττάρωση: αυτή είναι μια άλλη κατάσταση όπου παράγονται πολλά αιμοπετάλια. Η δευτεροπαθής θρομοκυττάρωση είναι πιο συχνή. Δεν προκαλείται από κάποιο πρόβλημα στο μυελό των οστών. Αντιθέτως κάποιοι παράγοντες διεγείρουν τον μυελό των οστών να παράγει περισσότερα αιμοπετάλια. Οι αιτίες περιλαμβάνουν λοιμώξεις, φλεγμονές, κάποιες μορφές καρκίνου και αντιδράσεις σε φαρμακευτική αγωγή. Τα συμπτώματα δεν είναι συνήθως σοβαρά. Τα αιμοπετάλια συνήθως επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα όταν η κατάσταση που προκαλεί την αύξηση τους υποχωρήσει.
• Δυσλειτουργία των αιμοπεταλίων: πολλά σπάνια νοσήματα σχετίζονται με την μειωμένη λειτουργία των αιμοπεταλίων. Αν και ο αριθμός των αιμοπεταλίων είναι φυσιολογικός, τα αιμοπετάλια δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε. Τα φάρμακα όπως η ασπιρίνη μπορεί να το προκαλέσουν αυτό. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ποια φάρμακα επηρεάζουν τα αιμοπετάλια. Καλό είναι να γνωρίζετε αν παίρνετε τέτοια φάρμακα ότι έχετε αυξημένο κίνδυνο για αιμορραγία.

Προβλήματα στο μυελό των οστών

Ο μυελός των οστών είναι ο ιστός που υπάρχει μέσα στα οστά. Εκεί παράγονται όλα τα συστατικά του αίματος και τα αιμοπετάλια. Αν ο μυελός των οστών δεν παράγει αρκετά αιμοπετάλια τότε θα έχετε μικρό αριθμό αιμοπεταλίων. Οι αιτίες της χαμηλής παραγωγής αιμοπεταλίων περιλαμβάνουν:

• Απλαστική αναιμία
• Ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12
• Ανεπάρκεια φολικού οξέος
• Ανεπάρκεια σιδήρου
• Ιϊκές λοιμώξεις, όπως ο HIV, o Epstein-Barr
• Έκθεση σε χημειοθεραπεία, ακτινοβολία ή τοξικές χημικές ενώσεις
• Κατανάλωση υπερβολικού αλκοόλ
• Κίρρωση
• Λευχαιμία
• Μυελοδυσπλασία

Καταστροφή αιμοπεταλίων

Κάθε αιμοπετάλιο ζει περίπου 10 ημέρες σε ένα υγιές σώμα. Όταν κάποιος έχει χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων μπορεί το σώμα του να καταστρέφει πολλά αιμοπετάλια. Αυτό μπορεί να συμβεί ως παρενέργεια σε συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές, όπως τα διουρητικά και τα αντιεπιληπτικά φάρμακα. Μπορεί να είναι σύμπτωμα:

• Υπερπλασίας του σπλήνα
• Αυτοάνοσου νοσήματος
• Εγκυμοσύνης
• Βακτηριακής λοίμωξης στο αίμα
• Ιδιοπαθούς θρομβοπενικής πορφύρας
• Διάχυτης ενδοαγγειακής πήξης