Σύνδεση σωματικής και ψυχικής υγείας

Πώς συνδέεται το μυαλό με το σώμα;

Η ψυχική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την σωματική μας υγεία και η μία επηρεάζει την άλλη. Η παραμέληση της σωματικής υγείας μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική πίεση και τα ψυχικά νοσήματα παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση επιπλοκών στην σωματική υγεία. Για να είμαστε απόλυτα υγιείς πρέπει να φροντίζουμε την σωματική, την ψυχική και την συναισθηματική μας υγεία.

Η υγεία ορίζεται ως η κατάσταση απόλυτης σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλά η απουσία μιας ασθένειας ή αναπηρίας.

Ψυχική υγεία

Η ψυχική υγεία αναφέρεται στην ευεξία ενός ατόμου σε συναισθηματικό, κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η ψυχική υγεία επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο κάποιος δρα, επεξεργάζεται τα συναισθήματά του και παίρνει αποφάσεις. Ένα άτομο με καλή ψυχική υγεία μπορεί να διατηρήσει υγιείς σχέσεις, να νιώθει πολλά συναισθήματα και να διαχειρίζεται τις δυσκολίες της ζωής.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι η ψυχική υγεία αφορά συγκεκριμένες ψυχικές διαταραχές. Όμως αυτό δεν είναι αλήθεια. Υπάρχουν κάποια σημάδια που δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει κάποιο θέμα ψυχικής υγείας:

• Αλλαγές στον ύπνο και στην όρεξη
• Απομάκρυνση από τους φίλους, την οικογένεια και τις δραστηριότητες
• Απώλεια ενέργειας
• Ευερεθιστότητα και εναλλαγές στη διάθεση
• Μειωμένη απόδοση στη δουλειά ή στο σχολείο

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι σημάδια κάποια ψυχικής διαταραχής , όπως:

• Η κατάθλιψη
• Το άγχος
• Η διπολική διαταραχή

Σωματική υγεία

Πολλές φορές δίνουμε περισσότερη σημασία στην σωματική μας υγεία και όχι στην ψυχική μας υγεία. Δύο είναι οι κυριότεροι παράγοντες που καθορίζουν την σωματική μας υγεία, η διατροφή και η άσκηση. Η ισορροπημένη διατροφή είναι ουσιαστική για όλους. Χρειαζόμαστε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, πρωτεΐνες και υδατάνθρακες για να λειτουργεί σωστά το σώμα μας.  Η άσκηση μας βοηθά να έχουμε ένα δυνατό σώμα.

Ποια είναι η σύνδεση ανάμεσα στην συναισθηματική και την σωματική υγεία;

Υπάρχει μια φυσιολογική σύνδεση ανάμεσα σε όσα σκεφτόμαστε και στα τμήματα του εγκεφάλου που ελέγχουν τις λειτουργίες του σώματος. Ο εγκέφαλος είναι στενά συνδεδεμένος με το ενδοκρινικό μας σύστημα, το οποίο εκκρίνει ορμόνες οι οποίες έχουν τεράστια επίδραση στην συναισθηματική μας υγεία. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα δημιουργούνται μέσα στο μυαλό και μπορούν να επηρεάσουν την έκκριση των ορμονών του ενδοκρινικού συστήματος, το οποίο ελέγχει πολλές από τις λειτουργίες του σώματος.

Πολλοί άνθρωποι που απευθύνονται στο γιατρό τους για σωματικά συμπτώματα έχουν υποκείμενη κατάθλιψη. Αναφέρουν ότι έχουν πονοκεφάλους, κόπωση, αδυναμία ή προβλήματα στο γαστρεντερικό και τελικά καταλήγουν με διάγνωση κατάθλιψης, ακόμη και αν δεν αναφέρουν συναισθήματα της κατάθλιψης.

Τι συμβαίνει στο σώμα όταν  αγχωνόμαστε;

Κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στο στρες. Μερικά συχνά συμπτώματα του στρες είναι οι διαταραχές στον ύπνο, η εφίδρωση ή οι αλλαγές στην όρεξη. Αυτά τα συμπτώματα οφείλονται στην ξαφνική αύξηση των ορμονών του στρες στο σώμα , οι οποίες απελευθερώνονται για να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε την πίεση ή τις απειλητικές καταστάσεις για τη ζωή μας. Αυτή η απόκριση είναι γνωστή ως ο μηχανισμός "πάλης ή φυγής".

Η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, τον ρυθμό της καρδιάς και την αναπνοή. Όλα αυτά προετοιμάζουν το σώμα σας να ανταποκριθεί. Αυτές οι ορμόνες μειώνουν επίσης την ροή του αίματος και την δραστηριότητα στο στομάχι. Η κορτιζόλη, μια άλλη ορμόνη του στρες, αυξάνει τα επίπεδα της ενέργειας.

Όλα αυτά μπορούν να προκαλέσουν πονοκεφάλους, μυϊκή ένταση, πόνο, ναυτία, δυσπεψία και ζαλάδα. Μπορεί να αναπνέετε γρήγορα, να έχετε ταχυκαρδία ή να υποφέρετε από πόνους. Το χρόνιο στρες αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Όλες αυτές οι αλλαγές είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα προσπαθεί να ανταπεξέλθει στην πίεση. Μετά από λίγο οι ορμόνες επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα. Αν όμως το στρες είναι χρόνιο αυτές οι ορμόνες παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και προκαλούν τα συμπτώματα του στρες. Σταδιακά αυτές οι αλλαγές μπορούν να βλάψουν την σωματική σας υγεία.

Πώς ακριβώς το μυαλό επηρεάζει το σώμα;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους το μυαλό επηρεάζει σημαντικά το σώμα:

• Χρόνια νοσήματα και κατάθλιψη: η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιων νοσημάτων όπως τα νοσήματα του καρδιαγγειακού, το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο καρκίνος, και ο διαβήτης. Η κατάθλιψη επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα και οδηγεί σε κακές διατροφικές συνήθειες και έλλειψη σωματικής άσκησης, που συμβάλλουν στην εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων.
• Κατάθλιψη και μακροζωία: τα σοβαρά ψυχικά νοσήματα συνδέονται με υψηλότερα ποσοστά θανάτου. Οι άνθρωποι με κατάθλιψη και άγχος έχουν 7-18 λιγότερα χρόνια ζωής από ότι ο γενικός πληθυσμός.
• Σωματικά συμπτώματα άγχους: οι άνθρωποι που έχουν κλινική κατάθλιψη ή κάποια αγχώδη διαταραχή έχουν συχνά συμπτώματα όπως η δυσκοιλιότητα, η μειωμένη όρεξη, η αϋπνία, η κόπωση και πολλά άλλα ψυχοσωματικά συμπτώματα.
• Κατάθλιψη και ανοσοποιητικό σύστημα: η κατάθλιψη είναι η πιο συχνή ψυχική διαταραχή και δεν επηρεάζει μόνο την διάθεση και το κίνητρο. Επηρεάζει άμεσα το ανοσοποιητικό σύστημα καταστέλλοντας τα Τ-κύτταρα όταν οι ιοί και τα βακτήρια εισέρχονται στον οργανισμό μας , με αποτέλεσμα να αρρωσταίνουμε πιο εύκολα και να χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να αναρρώσουμε. Ένα αδύναμο ανοσοποιητικό μας κάνει πιο ευαίσθητους σε αλλεργίες ή στο άσθμα. Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη. Το στρες, και ειδικά το χρόνιο στρες προκαλεί την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού. Αυτή η φλεγμονώδης απόκριση μπορεί να είναι η κύρια αιτία της κατάθλιψης. Το ισχυρό ανοσοποιητικό είναι ουσιαστικό για την σωματική μας υγεία. Η κατάθλιψη μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα.
• Ψυχικές διαταραχές και κόπωση : η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές και άλλες διαταραχές της διάθεσης συχνά οδηγούν σε επίμονα συναισθήματα χρόνιας κόπωσης και εξουθένωσης. Η ψυχική κόπωση οδηγεί σε σωματική κόπωση. Οι ψυχικές διαταραχές συνδέονται στενά με την κόπωση, και η επίμονη κόπωση μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε προβλήματα στην σωματική μας υγεία. Όταν κάποιος έχει χρόνια κατάθλιψη ή χρόνιο στρες είναι λιγότερο πιθανό να ασκείτε. Η κόπωση από κάποια ψυχική διαταραχή παρεμβαίνει και στη βασική υγιεινή ενός ατόμου, με αποτέλεσμα να είναι πιο επιρρεπές σε ασθένειες.
• Θυμός, άγχος και υγεία της καρδιάς :τα ξεσπάσματα θυμού και το χρόνιο στρες κάνουν κακό στην καρδιά μας. Τα έντονα συναισθήματα επηρεάζουν άμεσα την καρδιά μας. Ακόμη και μετά από δύο ώρες από ένα ξέσπασμα θυμού νιώθουμε ένταση και ο κίνδυνος εμφράγματος αυξάνεται κατά 8.5 φορές. Το άγχος αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος κατά 9.5 φορές μέσα σε δύο ώρες.

Οι άνθρωποι που φροντίζουν την ψυχική τους υγεία και μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τις αναπόφευκτες δυσκολίες της ζωής είναι πιο πιθανό να έχουν καλύτερη σωματική υγεία.

Παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική και την σωματική μας υγεία

Διατροφή

Το φαγητό είναι απαραίτητο για την επιβίωση μας και το μυαλό και το σώμα μας επηρεάζονται από αυτό. Ότι τρώμε επηρεάζει τη συμπεριφορά μας, τη διάθεσή μας και την αντίληψή μας αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει σε προβλήματα στην πέψη, σε διαβήτη και σε χρόνια φλεγμονή. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που τρώνε επεξεργασμένες τροφές έχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν κάποια ψυχική διαταραχή. Οι άνθρωποι με ανεπάρκειες σε μικροθρεπτικά συστατικά και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, είναι πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη. Οι διατροφικές μας συνήθειες επηρεάζουν σημαντικά την σωματική και την ψυχική μας υγεία και μια ολιστική διατροφή μπορεί να μας βοηθήσει να παραμείνουμε υγιείς.

Ύπνος

Ο ύπνος είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα ανανεώνεται και ο επαρκής και ποιοτικός ύπνος το βράδυ μπορεί να κάνει τις ημέρες σας πιο ήρεμες και χωρίς άγχος, κόπωση και ανησυχία. Ο υγιής ύπνος σας κρατά υγιείς ενώ  όταν δεν κοιμάστε καλά αυτό έχει κόστος για την ψυχική σας υγεία. Οι διαταραχές στον ύπνο συνδέονται με την διπολική διαταραχή, τις αγχώδεις διαταραχές και την κατάθλιψη. Ο επαρκής ύπνος είναι ουσιαστικός για την ρύθμιση των ορμονών και των συναισθημάτων, και κρατά το σώμα και το μυαλό σας ήρεμο.

Χρόνιες ασθένειες 

Η διάγνωση μιας νόσου που μπορεί να είναι μακροχρόνια, προκαλεί στους ανθρώπους σοκ, θυμό και θλίψη. Τα συναισθήματα αυτά είναι έντονα και αν κάποιος τα καταπιέσει μπορεί να εκδηλωθεί κατάθλιψη, άγχος ακόμη και χρόνιο στρες. Η διάγνωση μιας νόσου μπορεί να επιδεινώσει την ψυχική σας υγεία και το αντίστροφο. Το στρες παρεμβαίνει στην ανάρρωσή σας και συμβάλλει στη διατήρηση της κατάστασης.

Άσκηση

Είναι γνωστό ότι η άσκηση έχει πολλά οφέλη στην ψυχική και στην σωματική μας υγεία. Η τακτική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων κατάθλιψης, βελτιώνει την πέψη και ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την αντοχή. Η άσκηση αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης, της νορεπινεφρίνης και της ντοπαμίνης, των κύριων νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου που μπορούν να βελτιώσουν την ψυχική μας ευεξία. Η καθημερινή άσκηση για 30 λεπτά αποδεδειγμένα είναι αποτελεσματική στην θεραπεία πολλών ψυχικών διαταραχών και βοηθά στην απελευθέρωση της έντασης ή του στρες μέσω της παραγωγής των ενδορφινών.

Από την στιγμή που θα κατανοήσετε ότι η σωματική και η ψυχική υγεία συνδέονται μπορείτε να κάνετε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας ώστε να βρείτε την ισορροπία και να βελτιώσετε την ποιότητα ζωής σας.

Η ψυχική υγεία είναι ουσιαστική για την συνολική μας υγεία και ευεξία. Η σωματική μας υγεία παίζει κύριο ρόλο στην ψυχική μας υγεία και βοηθά στην συνολική μας ευεξία.

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής βοηθά στην πρόληψη ή στην θεραπεία των ψυχικών διαταραχών όπως η κατάθλιψη, το άγχος και οι κρίσεις πανικού, αλλά και σωματικών νοσημάτων όπως  τα νοσήματα του καρδιαγγειακού, ο διαβήτης, η παχυσαρκία και άλλα χρόνια προβλήματα υγείας. Παίζει σημαντικό ρόλο στην ικανότητα ανάρρωσης ενός ατόμου από αυτές τις καταστάσεις.

Χρειάζεται λοιπόν να φροντίζουμε το σώμα μας. Η διαχείριση του άγχους, ο ποιοτικός ύπνος, η τακτική άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή αποτελούν σημαντικά βήματα για να βελτιώσετε την συνολική σας υγεία και ευεξία.