Επιδράσεις της κοινωνικής απομόνωσης στην υγεία

Κοινωνική Απομόνωση

Ο σωματικός πόνος είναι δυσάρεστος, αλλά είναι ζωτικός για την επιβίωση μας καθώς μας προειδοποιεί ότι το σώμα μας είναι σε κίνδυνο. Ο πόνος μας υπενθυμίζει να φροντίζουμε το σώμα μας.

Η μοναξιά είναι ένα σημάδι που μας δείχνει ότι πρέπει να φροντίσουμε τον εαυτό μας και να νιώσουμε ασφάλεια και άνεση στις σχέσεις μας. Η μοναξιά προκαλεί και αυτή πόνο, καθώς ενεργοποιεί τα ίδια μονοπάτια στον εγκέφαλο που εμπλέκονται από την συναισθηματική απόκριση μέχρι το σωματικό πόνο.

Οι συνέπειες της μοναξιάς στην υγεία

Η πανδημία έχει αλλάξει την κοινωνική μας ζωή και έχει αυξήσει ραγδαία τον κίνδυνο της μοναξιάς. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να νοσήσουν βαριά από τον covid-19 και για αυτό μένουν σπίτι. Οι επιχειρήσεις είναι κλειστές και οι συναντήσεις με τους φίλους μας όλο και λιγότερες.

Οι μελέτες δείχνουν ότι η παρατεταμένη μοναξιά συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, νοσημάτων του καρδιαγγειακού και εγκεφαλικού.

Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε σε επαφή με άλλους ανθρώπους για την ψυχική και την σωματική μας υγεία. Είμαστε κοινωνικά όντα και έχουμε ανάγκη την ανθρώπινη επαφή. Αν νιώθετε μοναξιά ή κοινωνικά αποκομμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως να βιώνετε πολλά σωματικά ή ψυχικά προβλήματα όπως:

• Σωματικά συμπτώματα: πονοκεφάλους, νιώθετε άρρωστοι, έχετε πόνους, νιώθετε κουρασμένοι, έχετε προβλήματα στον ύπνο ή έλλειψη κινήτρου.
• Ψυχικά προβλήματα: κατάθλιψη, άγχος, κρίσεις πανικού.
• Έλλειψη ενέργειας: νιώθετε κουρασμένοι ή δεν έχετε κίνητρο.
• Προβλήματα στον ύπνο: δεν μπορείτε να αποκοιμηθείτε, να παραμείνετε κοιμισμένοι ή ξυπνάτε πολλές φορές τη νύχτα.
• Προβλήματα στην όρεξη: αύξηση ή μείωση του σωματικού βάρους, αύξηση ή μείωση της όρεξης για φαγητό.
• Αρνητικά συναισθήματα: απελπισία, ανηδονία, νιώθετε ότι δεν αξίζετε.

Η κοινωνική απομόνωση επηρεάζει τον εγκέφαλο

Οι ηλικιωμένοι που είναι κοινωνικά απομονωμένοι ή νιώθουν μοναξιά εμφανίζουν επιδείνωση στις γνωστικές τους ικανότητες, ειδικά στην επεξεργασία πληροφοριών.

Η μοναξιά συμβάλλει στην μείωση των γνωστικών ικανοτήτων με πολλαπλούς τρόπους, που περιλαμβάνουν την φυσική αδράνεια, τα συμπτώματα της κατάθλιψης, τον φτωχό ύπνο και την αυξημένη αρτηριακή πίεση και τη φλεγμονή.

Η μοναξιά έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας κατά 20%. Στην πραγματικότητα, η μοναξιά συμβάλλει στην άνοια το ίδιο με άλλους παράγοντες κινδύνου όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, η έλλειψη άσκησης και η απώλεια της ακοής.

Αν και οι υποκείμενοι νευρολογικοί μηχανισμοί δεν είναι απόλυτα κατανοητοί, η μοναξιά συνδέεται άμεσα με δύο αλλαγές-κλειδιά που συμβαίνουν στο Alzheimer, την συσσώρευση του β-αμυλοειδούς και της τ-πρωτεΐνης στον εγκέφαλο. Άλλοι δείκτες ψυχολογικού στρες, όπως ο αρνητικός τρόπος σκέψης, έχει επίσης συνδεθεί με την συσσώρευση β-αμυλοειδούς και τ-πρωτεΐνης στον εγκέφαλο. Η μοναξιά και άλλοι ψυχολογικοί παράγοντες οδηγούν στην φυσιολογική απόκριση στο στρες, η οποία αυξάνει το β-αμυλοειδές και την τ-πρωτεΐνη στον εγκέφαλο.

Πώς η μοναξιά συμβάλλει στην εμφάνιση νοσημάτων;

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα παρατεταμένα συναισθήματα μοναξιάς είναι καταστροφικά για την υγεία. Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση συμβάλλουν στις ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως η σωματική αδράνεια, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση φαγητού και αλκοόλ.

Η μοναξιά είναι σημαντικός κοινωνικός ψυχοπιεστικός παράγοντας που μπορεί να ενεργοποιήσει το μηχανισμός του άγχους. Όταν αυτός ο μηχανισμός παραμένει ενεργός για μεγάλο χρονικό διάστημα οδηγεί σε αυξημένη φλεγμονή και αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, ειδικά στους ηλικιωμένους. Η φλεγμονή είναι η απόκριση του σώματος ώστε να καταπολεμήσει την λοίμωξη ή να επουλώσει τον τραυματισμό, αλλά όταν παραμένει χωρίς θεραπεία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία. Οι ορμόνες του στρες παίζουν σημαντικό ρόλο ώστε η φλεγμονή να μην βγει εκτός ελέγχου. Αλλά σε περιπτώσεις χρόνιου στρες, το σώμα γίνεται λιγότερο ευαίσθητο στην επίδραση των ορμονών του στρες, και αυτό οδηγεί σε αυξημένη φλεγμονή και τελικά στην εμφάνιση νοσημάτων.

Κοινωνικές επαφές

Η διατήρηση υγιών και ποιοτικών σχέσεων είναι παράγοντας κλειδί για να προστατεύσετε την υγεία του εγκεφάλου σας από τις αρνητικές επιδράσεις της μοναξιάς.

Οι ηλικιωμένοι ενήλικες που νιώθουν πιο ικανοποιημένοι στις σχέσεις τους έχουν 23% μικρότερο κίνδυνο για άνοια, ενώ αυτοί που νιώθουν υποστήριξη στις σχέσεις τους έχουν 55% λιγότερο κίνδυνο για άνοια, συγκριτικά με αυτούς που δεν νιώθουν ικανοποίηση ή υποστήριξη από τις σχέσεις τους.

Η διατήρηση υγιών κοινωνικών σχέσεων προστατεύει επίσης από την μείωση των γνωστικών ικανοτήτων, ακόμη και για αυτούς που ζουν μόνοι ή εμφανίζουν σημάδια συσσώρευσης β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο. Το υποστηρικτικό κοινωνικό περιβάλλον βοηθά στην καλύτερη αντιμετώπιση του άγχους, οι άνθρωποι νιώθουν ότι μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα στις δυσκολίες ή να επανέλθουν μετά από ένα ψυχοπιεστικό γεγονός.

Στην εποχή της πανδημίας και των κοινωνικών αποστάσεων είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να διατηρούν τις κοινωνικές τους σχέσεις για την υγεία τους εγκεφάλου τους.

Στρατηγικές διαχείρισης της μοναξιάς

Η μοναξιά είναι μια πολύ συχνή και φυσιολογική ανθρώπινη εμπειρία. Ένα σημαντικό βήμα είναι να την αναγνωρίσετε και να αποδεχτείτε τα συναισθήματα σας.

Αντί να επικεντρώνεστε σε όσα δεν είναι εφικτά αυτή τη στιγμή, προσπαθήστε να στρέψετε την προσοχή σας σε όσα μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε τις κοινωνικές σας σχέσεις. Μιλήστε με φίλους , με την οικογένειά σας, ή δοκιμάστε νέες δραστηριότητες από το σπίτι που κανονικά δεν θα είχατε χρόνο για αυτές, όπως τα διαδικτυακά μαθήματα.

Σε περιόδους έντονου στρες, όπως η τρέχουσα κατάσταση , η φροντίδα του εαυτού είναι ουσιαστική. Προσπαθήστε να ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή, να ασκείστε , να κοιμάστε καλά και να κάνετε δραστηριότητες που σας γεμίζουν χαρά ώστε να μπορείτε να διαχειριστείτε το άγχους και να διατηρήσετε την ψυχική και την σωματική σας υγεία.

1. Εξασκηθείτε στην ευγνωμοσύνη

Ξεκινήστε την ημέρα σας αφιερώνοντας 5 λεπτά από το χρόνο σας σε ασκήσεις ευγνωμοσύνης. Η ευγνωμοσύνη δείχνει την εκτίμηση που έχετε για ουσιαστικά πράγματα στη ζωή σας. Όχι μόνο ενισχύει την συναισθηματική σας υγεία και την ευεξία, αλλά ενισχύει την αντοχή και το θετικό τρόπο σκέψης. Βοηθά στην ανακούφιση του άγχους, της κατάθλιψης και ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς.

2. Διαλογισμός και ενσυνειδητότητα

Η ενσυνειδητότητα βοηθά στην μείωση του άγχους και της μοναξιάς. Ο διαλογισμός βοηθά να χαλαρώσετε και να νιώσετε την στιγμή χωρίς να ανησυχείτε συνεχώς.

3. Διάβασμα

Το διάβασμα ενός βιβλίου βοηθά να χαλαρώσετε, διεγείρει την φαντασία, σας δίνει ιδέες και ενισχύει τη δημιουργικότητά σας. Το διάβασμα βοηθά στην ενίσχυση της συμπόνιας και την ικανότητα να κατανοείτε τους άλλους.

4. Χρόνος στη φύση

Περάστε περισσότερο χρόνο στη φύση. Το περιβάλλον μας παίζει σημαντικό ρόλο στην μείωση ή στην αύξηση του άγχους, και επηρεάζει την συνολική μας υγεία και ευεξία. Η φύση βοηθά να χαλαρώσετε, να αναζωογονηθείτε και να αλλάξετε παραστάσεις.

5. Βιντεοκλήσεις

Προγραμματίστε βινετοκλήσεις με τους φίλους, την οικογένεια ή τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Μπορείτε όλοι μαζί να μαγειρεύετε,  να ακούτε μουσική , να ζωγραφίζετε ή απλά να συζητάτε.

6. Διαδικτυακά μαθήματα και σεμινάρια

Η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας μπορεί να σας δώσει την δυνατότητα να έρθετε σε επαφή με άλλες κουλτούρες. Αυτό σας βοηθά να αποκτήσετε νέο τρόπο σκέψης, ενισχύει την αυτοεκτίμηση και βελτιώνει την κοινωνική σας συμπεριφορά.

7. Ψυχοθεραπεία 

Δεν χρειάζεται να είστε μόνοι με τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Η ψυχοθεραπεία είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να βελτιώσετε τη διάθεση και το άγχος. Μπορείτε να κάνετε online συνεδρίες και να μάθετε νέες δεξιότητες ώστε να ξεπερνάτε τα εμπόδια και τον αρνητικό τρόπο σκέψης.