Οι E-therapies ΔΕΝ είναι το ίδιο αποτελεσματικές (ψυχοθεραπεία online)

Οι E-therapies ΔΕΝ είναι το ίδιο αποτελεσματικές (ψυχοθεραπεία online)

Εξ'αποστάσεως e-therapy / Ψυχοθεραπεία online

Η μόδα άρχισε το 2009 με το “i” που μπήκε μπροστά από το τηλέφωνο (iPhone). Έκτοτε με την εξέλιξη της τεχνολογίας αυτή η μόδα εξελίχθηκε σε τρόπο ζωής, το “i” και το “e” μπήκαν μπροστά από πολλές λέξεις, έννοιες και δραστηριότητες. Και λόγω της καραντίνας του κορωνοϊού, η ζωή μας άλλαξε ριζικά με την τεχνολογία και τις online υπηρεσίες να έχουν εισβάλει στη ζωή μας για τα καλά. Πιο πρόσφατα μάλιστα, με την τεχνητή νοημοσύνη και το ChatGPT, ζούμε στην εποχή της e-psychology.

Η παροχή βοήθειας εξ'αποστάσεως (τηλεϊατρική) υπήρχε και από παλιότερα βέβαια, όμως πλέον μέσα σε αυτή την αφύσικη (λόγω περιορισμών) κατάσταση φτάσαμε στο σημείο να μιλάμε πλέον και για online e-therapy (e-ψυχοθεραπεία).

Στο εξωτερικό αυτό το φαινόμενο ήταν από παλιότερα πιο διαδεδομένο (όπως στις ΗΠΑ), όπου οι μεγάλες αποστάσεις και η πίεση του χρόνου δεν έκανε εύκολη την επαφή με τον ψυχοθεραπευτή.

Την προηγούμενη δεκαετία παρακολουθούσα ως ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής εξ αποστάσεως εκατοντάδες θεραπευόμενους, όχι μόνο σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε όλο τον κόσμο (Ευρώπη, Κύπρο, Αμερική, κα). Ωστόσο την τελευταία διετία έχω πλέον σταματήσει την παρακολούθηση εξ'αποστάσεως και τις online συνεδρίες. Οι λόγοι είναι πολλοί, δράττοντας της ευκαιρίας όμως ήθελα να αναφερθώ σε κάποιες αλήθειες και την προσωπική μου άποψη για τα πράγματα, και ας είναι "ενοχλητική".

Είναι αποτελεσματική η ψυχοθεραπεία από απόσταση;

Διαβάζω σε πολλά sites ψυχοθεραπευτών ότι οι μελέτες δείχνουν αποτεσματικότητα για τις online συνεδρίες της τάξης του 98% συγκριτικά με την δια ζώσης ψυχοθεραπεία. Αλλά βέβαια αυτό είναι ένα μέρος της αλήθειας (και ως εκ τούτου παραπλανητικό). Αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά τις μελέτες που επικαλούνται για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξ' άποστάσεως, αναφέρονται συγκεκριμένα σε συνεδρίες CBT (γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας).

Γιατί γίνεται όμως αυτό, γιατί το προβάλουν έτσι; Οι λόγοι είναι επαγγελματικοί, οι επαγγελματικές ανάγκες του σήμερα, όπως και η μόδα (κοινωνικές τάσεις), επιβάλλουν την προβολή της ψυχοθεραπείας εξ αποστάσεως ως μια προσφερόμενη υπηρεσία, σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Η αλήθεια είναι λοιπόν ότι υπάρχουν περιπτώσεις προβλημάτων και μορφές θεραπείας που είτε γίνονται από απόσταση είτε από κοντά, τα αποτελέσματα είναι σχεδόν παρόμοια. Συγκεκριμένα, όπου το θεραπευτικό ζητούμενο είναι η πληροφορία (ενημέρωση ή ψυχοεκπαίδευση), ή σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου χρειάζεται απλά ψυχιατρική παρακολούθηση (δηλαδή το αν χρειάζεται φάρμακο ή τροποποιήσεις της φαρμακευτικής αγωγής), ή σε λιγότερο συναισθηματικές θεραπείες όπως η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (CBT) τα αποτελέσματα "ναι", μπορεί να είναι παρόμοια.

Πέρα από αυτές τις περιπτώσεις όμως δεν είναι δυνατόν κάποιος να πρεσβεύει ότι η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως και η θεραπεία δια ζώσης είναι η ίδια η εμπειρία ή ότι έχουν το ίδιο αποτέλεσμα, ιδίως αν πρόκειται για βαθύτερα συναισθηματικά προβλήματα ή για μια πιο ουσιαστική ψυχοθεραπεία. Μπορεί αυτή η άποψη να μην αρέσει σε συναδέλφους, όμως η αλήθεια πρέπει να λέγεται. Η ψυχοθεραπεία διά ζώσης είναι μια πολύ πιο ισχυρή (συναισθηματικά) εμπειρία και ως εκ τούτου πολύ πιο αποτελεσματική.

Θα προτιμούσατε ποτέ ένα ρομπότ ή μια οθόνη για γιατρό σας;

Σκεφτείτε τα παρακάτω παραδείγματα και παραλληλισμούς:

• Σε νοσοκομείο του εξωτερικού υπάρχουν ήδη γιατροί ρομπότ (ή σωστότερα, ρομπότ που ελέγχονται από γιατρούς) με τα οποία επικοινωνούν με τους ασθενείς που νοσηλεύονται. Πως θα σας φαινόταν να έχετε δίπλα σας ένα τέτοιο ρομπότ αντι για τον ίδιο το γιατρό, αντί για την άμεση ανθρώπινη επαφή;
• Είναι η ίδια εμπειρία να έχετε ένα δικό σας άνθρωπο δίπλα σας, με το να μιλάτε στο τηλέφωνο ή με βιντεοκλήση;
• Ή μήπως είναι ίδια η εμπειρία του να βλέπετε μία ταινία μόνος στην τηλεόραση στο σπίτι, με την εμπειρία στο σινεμά παρέα με φίλους;
• Μια σχέση εξ αποστάσεως με ένα εξιδανικευμένο σύντροφο, είναι προτιμότερη από μία πραγματική σχέση από κοντά;

Χρησιμοποίησαμε τα παραπάνω παραδείγματα για να φανεί πιο ξεκάθαρα η διαφορά, δηλαδή ότι οι συνεδρίες με ανθρώπινη παρουσιά αποτελούν μία συνολικά διαφορετική εμπειρία η οποία αφήνει ένα πολύ ισχυρότερο, πολύ πιο πλούσιο συναισθηματικό αποτύπωμα και ως εκ τούτου είναι περισσότερο αποτελεσματική θεραπευτικά.

Η θεραπευτική θέση μας

Στο ιατρείο μας κάνουμε περιστασιακά συνεδρίες με Skype (και Zoom) σε έκτακτες περιπτώσεις μόνο. Υποστηρίζουμε θερμά τις συνεδρίες διά ζώσης , και όχι τις εξ'αποστάσεως συνεδρίες, εκτός και αν έχει προκύψει κάποια έκτακτη δυσκολία που δυσχεραίνει τη συνάντηση ή στην περίπτωση που ένα θέμα χρειάζεται άμεση επίλυση και υπάρχει δυσκολία συνάντησης.

Ούτε λόγος βέβαια για συνεδρίες εξ'αποστάσεως για EMDR, το οποίο και αυτό λόγω κορωνοϊού κυρίως, άρχισε να γίνεται διαδικτυακά!

Ψυχολόγος και Ψυχίατρος Online

Για κάποιους ανθρώπους που είναι στο εξωτερικό, δεν έχουν πρόσβαση ή θέλουν κάποιον που μιλάει στη μητρική τους γλώσσα για μεγαλύτερη άνεση και σύνδεση, οι online ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες με ψυχοθεραπευτή (και όχι απλά ψυχολόγο), έχουν νόημα. Αλλά για να αποδώσουν, σίγουρα χρειάζεται μία επένδυση χρόνου, δηλαδή χρειάζονται συνεδρίες σε τακτική βάση και για μεγάλο χρονικό διάστημα, και όχι περιστασιακές.

Συχνά οι άνθρωποι νομίζουν ότι με μερικές "πυροσβεστικές" συνεδρίες, όταν δηλαδή πνίγονται τελείως, μπορούν να λύσουν τα προβλήματα ζωής και του εαυτού που τους απασχολούν, αλλά αυτό είναι μία πλάνη. Μια ουσιαστική ψυχοθεραπεία χρειάζεται εμβάθυνση στον συναισθηματικό κόσμο του θεραπευόμενου.

Υπάρχει μία γερμανική παροιμία, "σκάψε όπου βρίσκεσαι" (δηλαδή αντί να ψάχνει κανείς ένα καλύτερο, ιδανικό/εξιδανικευμένο σημείο, άρχισε να σκάβεις εκεί που είσαι). Αυτό που θέλουμε να πούμε δηλαδή, είναι μόνο αν για ανυπέρβλητους λόγους δεν μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε ψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή από κοντά, τότε καλύτερα online συνεδρίες από το τίποτα. Αλλά σπανίως συμβαίνει αυτό. Η προσωπική επαφή έχει τεράστια σημασία στη θεραπεία. Η θεραπεία από απόσταση πολύ συχνά καταλήγει στην αναίτια συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών και ηρεμιστικών φαρμάκων.

Τολμήστε το πρώτο βήμα για να αλλάξετε τη ζωή σας

Η ψυχοθεραπεία είναι ένα ταξίδι αλλαγής που ξεκινά με μία απόφαση (προσωπική δέσμευση) του ανθρώπου να αλλάξει, να ξε-βολευτεί και ένα τεράστιο πρώτο βήμα να επισκεφτεί τον ειδικό.

Βρείτε ένα σοβαρό ψυχοθεραπευτή και επενδύστε το χρόνο και την ενέργεια που απαιτείται για να αλλάξετε τη ζωή σας. Μην ψάχνετε λοιπόν την ασφάλεια ή το "βόλεμα" πίσω από μία οθόνη...