Συναισθηματική νοημοσύνη: γιατί είναι τόσο σημαντική

Συναισθηματική Νοημοσύνη

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να κατανοούμε, να χρησιμοποιούμε και να διαχειριζόμαστε τα δικά μας συναισθήματα με θετικό τρόπο ώστε να ανακουφιζόμαστε από το άγχος, να επικοινωνούμε αποτελεσματικά, να είμαστε συμπονετικοί με τους άλλους, να ξεπερνάμε τις προκλήσεις και να διαχειριζόμαστε τις διαφωνίες. Η συναισθηματική νοημοσύνη βοηθά να δημιουργήσετε δυνατές σχέσεις, να επιτύχετε στη δουλειά σας και να υλοποιήσετε τους επαγγελματικούς και τους προσωπικούς σας στόχους. Βοηθά επίσης να συνδεθείτε με τα συναισθήματά σας, να κάνετε τις σκέψεις σας πράξεις και να πάρετε αποφάσεις για όσα έχουν σημασία για εσάς.

Γιατί είναι τόσο σημαντική η συναισθηματική νοημοσύνη;

Όπως γνωρίζουμε όλοι οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι δεν είναι οι πιο έξυπνοι. Προφανώς γνωρίζετε ανθρώπους που ακαδημαϊκά είναι λαμπρά μυαλά αλλά κοινωνικά δεν τα πάνε καλά και δεν είναι επιτυχημένοι στη δουλειά ή στις προσωπικές τους σχέσεις. Ο δείκτης νοημοσύνης δεν είναι αρκετός για να είναι κάποιος επιτυχημένος στη ζωή του. Η νοημοσύνη βοηθά να είστε καλοί ακαδημαϊκά αλλά η συναισθηματική νοημοσύνη είναι αυτή που θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το στρες και τα συναισθήματα των εξετάσεων.

Οι μελέτες δείχνουν ότι υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά επίπεδα συναισθηματικής νοημοσύνης που περιλαμβάνουν την συναισθηματική αντίληψη, την ικανότητα να εκλογικεύει κάποιος τα συναισθήματά του, την ικανότητα να κατανοεί τα συναισθήματα και την ικανότητα να διαχειρίζεται τα συναισθήματα.

1. Συναισθηματική αντίληψη: το πρώτο βήμα για να κατανοήσετε τα συναισθήματά σας είναι να τα αντιληφθείτε. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό περιλαμβάνει την κατανόηση μη λεκτικών στοιχείων όπως η γλώσσα του σώματος και οι εκφράσεις του προσώπου.

2. Λογική κατανόηση των συναισθημάτων: το επόμενο βήμα περιλαμβάνει την χρήση των συναισθημάτων στη σκέψη. Τα συναισθήματα βοηθούν να δώσουμε προτεραιότητα σε σημαντικά πράγματα και να  ανταποκρινόμαστε ανάλογα.

3. Κατανόηση των συναισθημάτων: τα συναισθήματα που αντιλαμβανόμαστε κουβαλούν ένα εύρος νοημάτων. Αν κάποιος εκφράζει συναισθήματα θυμού, ο ακροατής πρέπει να ερμηνεύσει την αιτία του θυμού του και τι μπορεί να σημαίνει.

4. Διαχείριση συναισθημάτων: η ικανότητα διαχείρισης των συναισθημάτων είναι σημαντικό κομμάτι της συναισθηματικής νοημοσύνης. Ο έλεγχος των συναισθημάτων και η υγιής απόκριση σε αυτά είναι πολύ ουσιαστικό κομμάτι της συναισθηματικής νοημοσύνης.

Επιδράσεις συναισθηματικής νοημοσύνης

Απόδοση στη δουλειά ή στο σχολείο

Η συναισθηματική νοημοσύνη βοηθά να αντιμετωπίσετε τις πολύπλοκες κοινωνικές σχέσεις στο χώρο εργασίας, καθοδηγεί και δίνει κίνητρο στους άλλους. Πολλές μεγάλες εταιρείες δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην συναισθηματική νοημοσύνη για αυτό και οι υποψήφιοι εργαζόμενοι κάνουν τεστ συναισθηματικής νοημοσύνης πριν προσληφθούν.

Σωματική υγεία

Αν δεν μπορείτε να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας, δεν μπορείτε να διαχειριστείτε και το στρες. Αυτό όμως οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Το έντονο στρες αυξάνει την αρτηριακή πίεση, καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα , αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, συμβάλλει στην υπογονιμότητα και επιταχύνει τη γήρανση. Το πρώτο βήμα για να βελτιώσετε την συναισθηματική σας νοημοσύνη είναι να μάθετε πως να αντιμετωπίζετε το στρες.

Ψυχική υγεία

Τα ανεξέλεγκτα συναισθήματα και το άγχος επηρεάζουν και την ψυχική μας υγεία, μας κάνουν ευάλωτους στην ανησυχία και στην κατάθλιψη. Αν δεν μπορείτε να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας , θα είναι δύσκολο να δημιουργήσετε δυνατές σχέσεις. Αυτό με τη σειρά του σας κάνει να νιώθετε μόνοι και απομονωμένοι και επιβαρύνετε έτσι την ψυχική σας υγεία.

Σχέσεις

Κατανοώντας τα συναισθήματά σας και πως μπορείτε να τα ελέγξετε, μπορείτε να εκφράσετε τα συναισθήματά σας και να κατανοήσετε πως νιώθουν οι άλλοι. Αυτό σας δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνείτε αποτελεσματικά και να δημιουργείτε δυνατές σχέσεις, στη δουλειά και στην προσωπική σας ζωή.

Όταν κατανοείτε τα συναισθήματά σας αυτό σας επιτρέπει να συνδεθείτε με άλλους ανθρώπους και με τον κόσμο γύρω σας. Η κοινωνική νοημοσύνη σας επιτρέπει να αναγνωρίσετε το φίλο από τον εχθρό, να καταλάβετε αν κάποιο άτομο σας ενδιαφέρει, να μειώσετε το στρες, να ισορροπήσετε το νευρικό σας σύστημα μέσω της κοινωνικής επικοινωνίας και να νιώσετε αγάπη και ευτυχία.

Σκέψη πριν την πράξη

Οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι γνωρίζουν ότι τα συναισθήματα είναι πανίσχυρα αλλά προσωρινά. Όταν ένα έντονο συναισθηματικά γεγονός συμβεί, οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι παίρνουν το χρόνο τους για να ανταποκριθούν κατάλληλα. Αυτό τους επιτρέπει να ηρεμήσουν και να σκεφτούν πιο λογικά όλους τους παράγοντες γύρω από μια διαφωνία.

Επίγνωση

Οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι δεν είναι μόνο καλοί στο να σκέφτονται το πως οι άλλοι άνθρωποι μπορεί να νιώθουν αλλά έχουν την εμπειρία να κατανοούν τα δικά τους συναισθήματα. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να σκεφτούν διαφορετικούς παράγοντες που συμβάλλουν στα συναισθήματά τους.

Συμπόνια προς τους άλλους

Ένα μεγάλο κομμάτι της συναισθηματικής νοημοσύνης αφορά την ικανότητα να σκεφτεί κάποιος και να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων. Συχνά οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι σκέφτονται πως θα ένιωθαν αν ήταν στην ίδια θέση. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες για να εξηγήσουν γιατί αυτοί οι άνθρωποι συμπεριφέρονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο.

Πώς θα ενισχύσετε την συναισθηματική σας νοημοσύνη;

Οι δεξιότητες που ενισχύουν την συναισθηματική μας νοημοσύνη μπορούν να καλλιεργηθούν κάθε στιγμή. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι υπάρχει διαφορά στο να μάθετε πράγματα για την συναισθηματική νοημοσύνη και στο να τα εφαρμόσετε στη ζωή σας. Επειδή απλά γνωρίζετε κάποια πράγματα αυτό δεν σημαίνει ότι θα τα κάνετε, ειδικά όταν το στρες σας κατακλύζει. Για να μπορέσετε να αλλάξετε συμπεριφορά όταν είστε σε πίεση, είναι ανάγκη να μάθετε πως να ξεπερνάτε το στρες ώστε να είστε συναισθηματικά υγιείς.

Η συναισθηματική νοημοσύνη καθορίζεται από:

1. Τον αυτοέλεγχο: την ικανότητά σας να ελέγχετε τα παρορμητικά συναισθήματα και τις συμπεριφορές, να διαχειρίζεστε τα συναισθήματά σας με υγιείς τρόπους, να αναλαμβάνετε πρωτοβουλίες, να τηρείτε τις δεσμεύσεις σας και να προσαρμόζεστε στις καταστάσεις που αλλάζουν.
2. Την επίγνωση των συναισθημάτων: αναγνωρίζετε τα συναισθήματά σας και πως επηρεάζουν τις σκέψεις και τη συμπεριφορά σας. Γνωρίζετε τις δυνάμεις και τις αδυναμίες σας, και έχετε αυτοπεποίθηση.
3. Την κοινωνική ευαισθητοποίηση: έχετε συμπόνια. Μπορείτε να κατανοήσετε τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τις ανησυχίες των άλλων ανθρώπων, νιώθετε άνετα σε κοινωνικές εκδηλώσεις και αναγνωρίζετε την δυναμική σε μια ομάδα ή σε έναν οργανισμό.
4. Την διαχείριση των σχέσεων: ξέρετε πως να δημιουργήσετε και να διατηρήσετε καλές σχέσεις, να επικοινωνείτε ξεκάθαρα, να εμπνέετε και να επηρεάζετε τους άλλους, να δουλεύετε καλά μέσα σε ομάδες και να διαχειρίζεστε τις διαφωνίες.

Αυτοέλεγχος

Για να μπορέσετε να ενισχύσετε την συναισθηματική σας νοημοσύνη , πρέπει να μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα συναισθήματά σας για να πάρετε σωστές αποφάσεις για την συμπεριφορά σας. Όταν αγχώνεστε, μπορείτε να χάσετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας και την ικανότητα να αντιδράσετε κατάλληλα.

Όταν το στρες σας κατακλύζει είναι δύσκολο να σκεφτείτε καθαρά. Τα συναισθήματα είναι πολύ σημαντικές πληροφορίες που μας λένε πράγματα για τον εαυτό μας και τους άλλους, αλλά όταν το στρες μας βγάζει από τη ζώνη άνεσής μας , μπορεί να χάσουμε τον έλεγχο. Όταν ξέρετε πως να διαχειριστείτε το στρες και τα συναισθήματά σας, μπορείτε να μάθετε να συλλέγετε πληροφορίες χωρίς να τους επιτρέπετε να ελέγχουν τις σκέψεις και τον αυτοέλεγχο σας. Θα μπορείτε να κάνετε επιλογές που θα σας επιτρέπουν  να ελέγχετε τις παρορμητικές συμπεριφορές και τα συναισθήματα, και να αντιμετωπίζετε με υγιείς τρόπους όσα προκύπτουν.

Επίγνωση των συναισθημάτων

Η διαχείριση του στρες είναι το πρώτο βήμα για την ενίσχυση της συναισθηματικής νοημοσύνης. Η επιστήμη της προσκόλλησης δείχνει ότι οι τρέχουσες συναισθηματικές εμπειρίες αντανακλούν τις εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας. Η ικανότητα να διαχειριστείτε δυνατά συναισθήματα όπως ο θυμός, η θλίψη, ο φόβος και η χαρά εξαρτάται από την ποιότητα και την συνέπεια των συναισθηματικών σας εμπειριών στην πρώιμη ζωή. Αν οι γονείς σας ή οι φροντιστές σας κατανοούσαν και έδιναν αξία στα συναισθήματά σας, είναι πιο πιθανό τα συναισθήματα να είναι πολύτιμα στοιχεία στην ενήλικη ζωή σας. Αλλά οι συναισθηματικές εμπειρίες σαν παιδί δεν ήταν ξεκάθαρες, ήταν τρομακτικές ή επώδυνες ,είναι πιθανό να απομακρύνεστε από τα συναισθήματά σας.

Όταν μπορείτε να συνδεθείτε με τα συναισθήματα σας, τότε μπορείτε να κατανοήσετε πως αυτά επηρεάζουν τις σκέψεις και τις πράξεις σας. Η ενσυνειδητότητα είναι μια πρακτική που βοηθά να συγκεντρωθείτε στην παρούσα στιγμή και χωρίς κριτική. Η ενσυνειδητότητα βοηθά να σταματήσετε να ασχολείστε με τις σκέψεις σας και να εκτιμάτε την παρούσα στιγμή, τις σωματικές και τις συναισθηματικές σας αισθήσεις. Η ενσυνειδητότητα ηρεμεί και βοηθά να μένετε σε επαφή με τα συναισθήματά σας.

Κοινωνική ευαισθητοποίηση

Η κοινωνική ευαισθητοποίηση βοηθά να αναγνωρίσετε και να ερμηνεύσετε τα μη λεκτικά στοιχεία που χρησιμοποιούν οι άλλοι όταν επικοινωνούν μαζί σας. Αυτά τα στοιχεία σας βοηθούν να καταλάβετε πως οι άλλοι αισθάνονται πραγματικά, πως η συναισθηματική τους κατάσταση αλλάζει από στιγμή σε στιγμή, και τι είναι πραγματικά σημαντικό για αυτούς.

Για να χτίσετε την κοινωνική ευαισθητοποίηση είναι ανάγκη να αναγνωρίσετε τη σημασία της ενσυνειδητότητας στις κοινωνικές διαδικασίες. Δεν μπορείτε να καταλάβετε τις λεπτές μη λεκτικές ενδείξεις όταν έχετε στο μυαλό σας σε άλλα πράγματα, ή απλά ασχολείστε με το κινητό σας. Η κοινωνική ευαισθητοποίηση απαιτεί να είστε παρόντες στη στιγμή. Καθώς πολλοί από εμάς νιώθουμε περήφανοι για τον εαυτό μας επειδή κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα, αυτό σημαίνει ότι χάνουμε τις συναισθηματικές ενδείξεις των ανθρώπων γύρω μας και δεν τους κατανοούμε.

Διαχείριση σχέσεων

Όταν δουλεύετε καλά με τους άλλους έχετε την ικανότητά σας να αναγνωρίζετε και να κατανοείτε τι βιώνουν οι άλλοι άνθρωποι. Με αυτό τον τρόπο μπορείτε αποτελεσματικά να αναπτύξετε κοινωνικές/συναισθηματικές δεξιότητες που θα κάνουν τις σχέσεις σας πιο αποτελεσματικές και ικανοποιητικές.

Η μη λεκτική επικοινωνία είναι πολύ σημαντική. Είναι αδύνατο να αποφύγετε να στείλετε μη λεκτικά μηνύματα στους άλλους για όσα σκέφτεστε και αισθάνεστε. Οι εκφράσεις του προσώπου, ειδικά γύρω από τα μάτια, τη μύτη, το στόμα και το μέτωπο, βοηθούν να μεταφέρετε μη λεκτικά τα συναισθήματα σας στους άλλους όπως και να διαβάσετε τις συναισθηματικές προσθέσεις των άλλων. Το τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει τα συναισθήματα αναγνωρίζει αυτά τα μηνύματα. Η αναγνώριση των μη λεκτικών μηνυμάτων που στέλνουν οι άλλοι παίζουν τεράστιο ρόλο στην βελτίωση των σχέσεων σας.

Το χιούμορ και το γέλιο είναι φυσικά αντίδοτα ενάντια στο στρες. Σας βοηθούν να δείτε με θετική ματιά τα πράγματα. Το γέλιο φέρνει ισορροπία στο νευρικό μας σύστημα, μειώνει το στρες, μας ηρεμεί, και μας κάνει πιο συμπονετικούς.

Οι διαφωνίες είναι μια ευκαιρία να ωριμάσετε. Οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες στις ανθρώπινες σχέσεις. Δύο άνθρωποι δεν μπορούν να έχουν τις ίδιες ανάγκες, απόψεις και προσδοκίες συνεχώς. Ωστόσο, αυτό δεν είναι κάτι κακό. Η επίλυση των διαφωνιών είναι ένας υγιής και εποικοδομητικός τρόπος για να ενδυναμώσετε την εμπιστοσύνη στις σχέσεις σας. Όταν οι διαφωνίες δεν επιφέρουν απειλές ή τιμωρίες, οδηγούν στην ελευθερία της έκφρασης, στη δημιουργικότητα και στην ασφάλεια στη σχέση.

Εφαρμογές συναισθηματικής νοημοσύνης

Η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί με πολλούς τρόπους στην καθημερινότητα που περιλαμβάνουν τους εξής:

• μπορείτε να αποδεχτείτε την κριτική και την ευθύνη
• μπορείτε να προχωρήσετε μετά από ένα λάθος
• μπορείτε να πείτε "όχι" όταν θέλετε
• μπορείτε να μοιραστείτε τα συναισθήματά σας με τους άλλους
• μπορείτε να επιλύσετε τα προβλήματά σας
• μπορείτε να είστε συμπονετικοί
• μπορείτε να ακούτε ενεργά
• μπορείτε να κατανοείτε γιατί κάνετε κάποια πράγματα
• μπορείτε να μην είστε επικριτικοί με τους άλλους