Οι ρίζες της αναβλητικότητας

Αναβλητικότητα

Οι περισσότεροι άνθρωποι χρονοτριβούνε όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν μια δυσάρεστη ή δύσκολη κατάσταση, ή όταν έχουν μια υποχρέωση στην οποία δεν θέλουν πραγματικά να ανταποκριθούν, όμως υπάρχουν άνθρωποι που είναι συνεχώς και υπερβολικά αναβλητικοί. Η αναβλητικότητα μπορεί να συνδέεται με το φόβο της αποτυχίας ή αυξημένο άγχος.

Οι ρίζες της αναβλητικότητας στην παιδική ηλικία

Τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει με γονείς που κάλυπταν τις συναισθηματικές τους ανάγκες και τα αγαπούσαν, τα υποστήριζαν και τα ενθάρρυναν να πάρουν ρίσκα, δεν φοβούνται την αποτυχία. Αυτά τα παιδιά που έχουν ασφαλή προσκόλληση με τους γονείς κατανοούν ότι στη ζωή υπάρχουν αποτυχίες και δυσκολίες επειδή δεν είναι ρεαλιστικό να πιστεύουν ότι πάντα θα επιτυγχάνουν σε όλα. Αυτό δεν σημαίνει ότι μια αποτυχία δεν τους πληγώνει, αλλά έχουν την ικανότητα να επανέλθουν ψυχικά γρήγορα. Και επειδή βλέπουν πάντα την αποτυχία ως μια πιθανότητα αλλά και ευκαιρία για βελτίωση, δεν φοβούνται.

Σε αντίθεση, τα παιδιά που μεγαλώνουν σε μια οικογένεια που έπρεπε να κερδίσουν την αγάπη και την υποστήριξη, ή είχαν επικριτικούς γονείς, είναι πιο πιθανό να πιστεύουν ότι οι αποτυχίες αντανακλούν τις αδυναμίες τους. Η απόκρισή τους στις δυσκολίες αντηχεί όλα όσα έμαθαν στην παιδική τους ηλικία, συμπεριλαμβανομένης της ιδέας ότι ο κόσμος χωρίζεται σε νικητές και ηττημένους και ποτέ δεν θέλουν να ανήκουν στους χαμένους, που τους απορρίπτουν όλοι.

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι ο φόβος της αποτυχίας μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Αυτοί οι άνθρωποι αποφεύγουν να πάρουν ρίσκα επειδή δεν θέλουν να αποτύχουν. Αποφεύγουν τις προκλήσεις με αποτέλεσμα να μην ζουν πραγματικά τη ζωή τους.

Δεν είναι δύσκολο κάποιος να διακρίνει πως η αναβλητικότητα τροφοδοτείται από το φόβο της αποτυχίας. Τελικά, δεν μπορείτε να αποτύχετε αν δεν κάνετε τίποτα. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με επικριτικούς γονείς  και υψηλά πρότυπα, φοβούνται να πάρουν ρίσκα μήπως ταπεινωθούν.

Η αναβλητικότητα μπορεί να προκύπτει από το σαμποτάρισμα του εαυτού σας. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε εσείς οι ίδιοι να βάζετε εμπόδια στον εαυτό σας.

Η έλλειψη προετοιμασίας και δράσης, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της αναβλητικότητας. Οι άνθρωποι αυτοί αφήνουν τις δουλειές τους για "αργότερα" και το "νωρίτερα" δεν αποτελεί επιλογή, αν και έχει πολλά οφέλη.

Φόβος της αποτυχίας

Η ζωή χρειάζεται αυτοπεποίθηση και θάρρος, να μπορείτε να βγείτε από την ζώνη άνεσής σας. Κάθε δράση κρύβει πίσω της ένα ρίσκο αποτυχίας. Μπορεί να τα θαλασσώσετε, να προσγειωθείτε ανώμαλα ή με κάποιο τρόπο να αποτύχετε και να νιώσετε απογοήτευση αναλόγως το πόσο μεγάλο είναι αυτό στο οποίο στοχεύετε. Μαθαίνουμε από πολύ μικρή ηλικία ότι η δουλειά μας κρίνεται και αξιολογείται. Ακόμη και αν κανείς δεν μας κρίνει, η εσωτερική μας επικριτική φωνή είναι εκεί για να μας υπενθυμίζει πόσο ανάξιοι είμαστε. Όλοι έχουμε αμφιβολίες για τον εαυτό μας.

Υπάρχουν δύο τύποι επιλογών: (α) οι επιλογές από φόβο και (β) οι αποφασιστικές επιλογές που μας βοηθούν να εξελιχθούμε. Η επιλογή που οφείλεται στο φόβο προκύπτει από ανασφάλεια, και είναι μια επιλογή για να διασφαλίσετε την ασφάλεια και καθοδηγείται από την ανάγκη σας να αποφύγετε την αποτυχία ή την απογοήτευση. Για παράδειγμα, μπορεί να απορρίψετε μια πολλά υποσχόμενη δουλειά αν σκέφτεστε ότι δεν σας ταιριάζει απόλυτα. Όμως αυτή η επιλογή βασίζεται στο φόβο της αποτυχίας. Από την άλλη πλευρά, όταν κάνετε μια επιλογή για την προσωπική σας εξέλιξη ζυγίζετε την ανταμοιβή έναντι του ρίσκου, και επιλέγετε να κάνετε κάτι ανεξάρτητα με το ρίσκο, που θα κάνει τη ζωή σας ουσιαστική. Ο καθένας μπορεί να κάνει επιλογές από φόβο που τον κρατούν δέσμιο ή να κάνει επιλογές που θα τον βοηθήσουν να εξελιχθεί. Η εξέλιξη πρέπει να αποτελεί επιλογή ξανά και ξανά. Ο φόβος πρέπει να ξεπερνιέται ξανά και ξανά.

Ρισκάρουμε να αποτύχουμε ή να μας απορρίψουν με πάρα πολλούς τρόπους, είτε ξεκινώντας μια καινούργια επιχείρηση είτε προσπαθώντας να κλείσουμε μια συμφωνία. Αν όμως είστε αναβλητικοί και αποφεύγετε την αποτυχία ρισκάρετε να χάσετε ευκαιρίες για τις οποίες θα νιώθετε τύψεις και ενοχές.

Η αναβλητικότητα φαίνεται πολλές φορές ότι δεν είναι επιλογή, αλλά μια τακτική, μια τάση να μεταθέσουμε αλλού την ευθύνη. Αλλά στην πραγματικότητα, είναι μια επιλογή. Επιλέγουμε την αδράνεια έναντι της δράσης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής.

Η αναβλητικότητα ενισχύεται από μια ισχυρή (προσωρινή) ανταμοιβή, την ανακούφιση από το άγχος (δηλαδή αναβάλουμε να αντιμετωπίσουμε την όποια δυσκολία). Αλλά όταν δεν κάνετε κάτι που πρέπει να γίνει, σε μια πιο μακροπρόθεσμη βάση τα προβλήματα συνήθως γιγαντώνονται. Όπως συμβαίνει με τους ανθρώπους που φοβούνται το ασανσέρ και πηγαίνουν από τις σκάλες, η αναβλητικότητα προσφέρει ανακούφιση χωρίς να αντιμετωπίζετε την απόρριψη ή την απογοήτευση.

Αναποφασιστικότητα

Πολλές φορές η αναβλητικότητα σχετίζεται με τη δυσκολία λήψης αποφάσεων. Οι μελέτες δείχνουν ότι όσο αυξάνονται οι επιλογές, τόσο οι άνθρωποι γίνονται πιο αναβλητικοί (στο να πάρουν αποφάσεις, και άρα να δράσουν). Η λήψη αποφάσεων είναι ένα ουσιαστικό μέρος της ζωής μας και το να μπορούμε να κάνουμε επιλογές για τον εαυτό μας είναι προϋπόθεση για την ευτυχία. Η αναβλητικότητα που δείχνουν ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να οφείλεται στο ότι την "τέλεια" λύση και υπεραναλύουν τα πράγματα, ενώ άλλοι φοβούνται μήπως μετανιώσουν στη συνέχεια.

Τελειομανία 

Πολλοί άνθρωποι που έχουν θέματα με την αναβλητικότητα είναι τελειομανείς. Τίποτα δεν είναι αρκετά καλό για να ικανοποιήσει τα υψηλά τους πρότυπα. Έτσι γίνονται αναβλητικοί, αφήνουν τις δουλειές να συσσωρεύονται και δεν τις ολοκληρώνουν μέχρι να ελέγξετε κάθε λεπτομέρεια. Οι τελειομανείς έχουν παράλογα πρότυπα για την συμπεριφορά τους, και αυτό συμβαίνει επειδή το "τέλειο" δεν αποτελεί έναν ρεαλιστικό στόχο. Μια καλή συμβουλή που μπορείτε να έχετε στο μυαλό σας αν σας βασανίζει η τελειομανία είναι ότι το "καλύτερο είναι ο εχθρός του καλού". Αντί λοιπόν να πιστεύετε στην τελειομανία καλό είναι να έχετε πιο ρεαλιστικές προσδοκίες και να στοχεύετε στο "αρκετά καλό" (good enough)! Αυτή η λογική, θα σας βοηθήσει να προχωρήσετε τη δουλειά σας χωρίς αυτό να σας δημιουργεί ψυχαναγκασμούς.