Παράγοντες που συμβάλλουν στην κατάθλιψη

Παράγοντες που συμβάλλουν στην Κατάθλιψη

Σίγουρα θα έχετε αναρωτηθεί γιατί κάποιοι άνθρωποι βιώνουν κατάθλιψη και κάποιοι άλλοι όχι κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Ακόμη και σήμερα αποτελεί πρόκληση η ανακάλυψη των παραγόντων που κάνουν τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη.

Η πολυπλοκότητα της κατάθλιψης καθιστά την διάγνωση και την θεραπεία μια πρόκληση. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες, βιολογικοί, γενετικοί, περιβαλλοντικοί , κοινωνικοί που συμβάλλουν στην εμφάνιση της κατάθλιψης.

Αιτίες κατάθλιψης

Τα στοιχεία δείχνουν ότι πάνω από 300 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν κατάθλιψη. Αν και η εμπειρία της κατάθλιψης φαίνεται συχνή, οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή της διαφέρουν.

Υπάρχουν παράγοντες, όπως οι γενετικοί και οι βιολογικοί που δεν μπορούμε να τους ελέγξουμε. Ωστόσο, υπάρχουν παράγοντες όπως η διατροφή, που μπορεί να αλλάξουν. Οι αλλαγές δεν προλαμβάνουν απαραίτητα την κατάθλιψη, αλλά μειώνουν τον κίνδυνο.

Βιολογικοί παράγοντες

Χημεία του εγκεφάλου

Μια πιθανή αιτία της κατάθλιψης είναι η ανισορροπία στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών , όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και η νορεπινεφρίνη που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διάθεση.

Οι νευροδιαβιβαστές είναι χημικές ενώσεις που βοηθούν στις διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου να επικοινωνούν. Αν κάποιοι νευροδιαβιβαστές είναι σε έλλειψη, μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση συμπτωμάτων που αναγνωρίζονται ως κλινική κατάθλιψη.

Αυτή η εξήγηση είναι μια από τις κυριότερες αιτίες της κατάθλιψης, αλλά χρειάζονται περισσότερα στοιχεία για να ολοκληρωθεί το πολύπλοκο πάζλ της κατάθλιψης.

Τα φάρμακα που χορηγούνται για την θεραπεία της κατάθλιψης συχνά επικεντρώνονται στην αύξηση συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο. Κάποια αντικαταθλιπτικά περιλαμβάνουν τους επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs), τους επιλεκτικούς αναστολείς της σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs), τους αναστολείς της μονοαμινικής οξειδάσης (MAOIs) και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά

Οικογενειακό ιστορικό και γενετικοί παράγοντες

Το οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε συμπτώματα κατάθλιψης αν κάποιο μέλος της οικογένειάς σας έχει κατάθλιψη ή κάποια άλλη διαταραχή της διάθεσης. ΟΙ μελέτες δείχνουν ότι η κατάθλιψη καθορίζεται κατά 40% από τα γονίδια.

Δεν είναι ακόμη απολύτως ξεκάθαρο ποια γονίδια παίζουν ρόλο στην κατάθλιψη και σε άλλες διαταραχές της διάθεσης, αλλά οι μελέτες δείχνουν ότι πολλά γονίδια παίζουν ρόλο. Η καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας των γονιδίων θα βοηθήσει στο σχεδιασμό πιο αποτελεσματικών θεραπειών.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι κανένας παράγοντας μόνος του δεν μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη. Οι γενετικοί παράγοντες μπορεί να είναι κύριος παράγοντας κινδύνου, αλλά η έκφραση των γονιδίων καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον.

Χρόνιος πόνος και νοσήματα

Η κατάθλιψη είναι πολύ συχνή σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν χρόνια νοσήματα όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο διαβήτης τύπου 2 και οι ημικρανίες. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι ο χρόνιος πόνος προκαλεί βιοχημικές αλλαγές που οδηγούν σε συμπτώματα κατάθλιψης.

Ένα άτομο με χρόνιο πόνο ή κάποιο χρόνιο νόσημα νιώθει κατάθλιψη λόγω της κατάστασής του, ειδικά όταν αντιμετωπίζει δυσκολίες στην καθημερινότητα, έντονο πόνο και μειωμένη ποιότητα ζωής.

Επίσης οι μελέτες δείχνουν ότι κάποιος που έχει διαγνωστεί με κάποια ψυχική διαταραχή είναι πιο πιθανό να εμφανίσει κάποια άλλη. Οι καταστάσεις όπως το άγχος και η κατάθλιψη συνήθως συνυπάρχουν.

Ορμόνες

Συγκεκριμένες ορμονικές αλλαγές αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της κατάθλιψης. Αν για παράδειγμα, οι ορμονικές αλλαγές συνδέονται με την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη, την γέννηση ενός παιδιού, και την  εμμηνόπαυση συμβάλλουν στην εμφάνιση κατάθλιψης.

Επίσης δεν είναι ασυνήθιστο οι διαταραχές του θυρεοειδή να συμβάλλουν στην κατάθλιψη. Καθώς τα συμπτώματα είναι πιο συχνά σε ανθρώπους με υποθυρεοειδισμό και οι άνθρωποι με υπερθυρεοειδισμό βιώνουν  άγχος και κατάθλιψη.

Φάρμακα

Συγκεκριμένα φάρμακα είναι γνωστό ότι πιθανόν να αυξάνουν τον κίνδυνο κατάθλιψης και περιλαμβάνουν:

• Β-αναστολείς
• Κορτικοστεροειδή
• Ιντερφερόνη-α
• Στατίνες

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για της θεραπεία ψυχικών διαταραχών και διαταραχών του ύπνου μπορεί να επιδεινώσουν ή να προκαλέσουν κατάθλιψη σε κάποιους ανθρώπους.

Ψυχολογικοί και Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Ψυχικά τραύματα

Ένας από τους πιο μελετημένους παράγοντες της κατάθλιψης είναι τα τραύματα στην παιδική ηλικία. Οι δυσκολίες στην παιδική ηλικία αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ψυχικών διαταραχών όπως η κατάθλιψη.

Τα τραύματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Κακοποίηση: σωματική, συναισθηματική , σεξουαλική
• Προβλήματα στην οικογένεια: ενδοοικογενειακή βία, διαζύγιο, εθισμοί, ένας γονέας ψυχικά άρρωστος
• Παραμέληση: σωματική , συναισθηματική

Οι μελέτες δείχνουν ότι η παιδική κακοποίηση αλλάζει την φυσιολογική δομή του εγκεφάλου. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η νευροενδοκρινική λειτουργία εμφανίζει αλλαγές σε ανθρώπους που έχουν βιώσει υψηλά επίπεδα άγχους ως παιδιά.

Προσωπικότητα

Συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η απαισιοδοξία, η κριτική στάση ή η τελειομανία συνδέονται με την τάση προς την κατάθλιψη και άλλες ψυχικές διαταραχές όπως το άγχος και οι διατροφικές διαταραχές.

Άγχος και διαφωνίες

Σημαντικά γεγονότα της ζωής, που περιλαμβάνουν θετικές καταστάσεις όπως ο γάμος ή αρνητικές όπως η απώλεια της δουλειάς, προκαλούν στρες. Όταν νιώθουμε στρες τα επίπεδα της κορτιζόλης αυξάνονται. Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης επηρεάζουν τα επίπεδα της σεροτονίνης.

Το εργασιακό στρες, μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη. Η απώλεια της δουλειάς είναι ένας σοβαρός ψυχοπιεστικός παράγοντας, αλλά και το εργασιακό περιβάλλον συμβάλλει στο στρες, ειδικά όταν δεν είναι υποστηρικτικό.

Οι διαφωνίες στη δουλειά, στο σχολείο, στη σχέση κάνουν ένα άτομο πιο επιρρεπές στην κατάθλιψη.

Πένθος

Το πένθος είναι μια διαδικασία που μπορεί να μοιάζει με την κατάθλιψη, αν και έχει συγκεκριμένα στάδια και προκαλείται συνήθως μετά την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Σταδιακά μπορείτε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση και να περάσετε στο στάδιο της αποδοχής.

Το πένθος μπορεί να είναι πιο έντονο αν έχετε χάσει κάποιον ξαφνικά, απροσδόκητα και βίαια.

Το στρες που προκαλείται από το θάνατο ενός ανθρώπου είναι ψυχοπιεστικός παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο σε κάποιον.

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Οι μελέτες δείχνουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν την ψυχική υγεία, ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων.

Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα κατάθλιψης και άγχος λόγω ανασφάλειας, συγκρίσεων, φόβου ότι χάνετε τις εξελίξεις, και εκφοβισμό.

Η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλει στην κατάθλιψη μειώνοντας την φυσική αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων. Ο καθιστικός τρόπος ζωής , τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η κοινωνική απομόνωση συμβάλλουν στην φτωχή ψυχική υγεία. Φυσικά η τεχνολογία βοηθά στην ανίχνευση και στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Τρόπος ζωής

Ο τρόπος ζωής, από τα φάρμακα που παίρνετε μέχρι την διατροφή που κάνετε επηρεάζουν την ψυχική σας υγεία.

Διατροφή και άσκηση

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι ενήλικες με ήπια κατάθλιψη μπορούν να προλάβουν ένα καταθλιπτικό επεισόδιο μέσα από αλλαγές στον τρόπο ζωής. Το μικροβίωμα του εντέρου και η διατροφή παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της κατάθλιψης. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η διατροφή βοηθά στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Από την άλλη πλευρά, η διατροφή που είναι πλούσια σε ζάχαρη και trans λιπαρά, ειδικά οι επεξεργασμένες τροφές, μπορεί να επιδεινώνουν την κατάθλιψη , ειδικά όταν συνδυάζεται με τον καθιστικό τρόπο ζωής. Επίσης αυτή η διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους.

Η αύξηση του βάρους συνδέεται με την έναρξη της κατάθλιψης, και πρέπει να αναφερθεί ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ζάχαρη και trans λιπαρά μπορεί να διαταράξει το μικροβίωμα του εντέρου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου. Το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται και απελευθερώνει κυτοκίνες που διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, με αποτέλεσμα αλλαγές στους νευροδιαβιβαστές. Για παράδειγμα,  μερικές κυτοκίνες μπορεί να μειώσουν την παραγωγή σεροτονίνης και να αυξήσουν την παραγωγή του γλουταμικού, το οποίο σε υψηλά ποσοστά προκαλεί κυτταρική βλάβη ή κυτταρικό θάνατο. Όταν αυτό συμβαίνει προκαλείται άγχος ή κατάθλιψη.

Τα οφέλη της άσκησης στην υγεία μας είναι γνωστά. Η άσκηση οδηγεί στην απελευθέρωση ενδορφινών που βελτιώνουν την διάθεση.