Άγχος και αρτηριακή πίεση – Υπέρταση

Άγχος και Υπέρταση / Αρτηριακή πίεση

Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά αντλεί αίμα. Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), παρατηρείται όταν αυτή η πίεση αυξάνεται υπερβολικά και αρχίζει να βλάπτει το σώμα. Αν παραμείνει χωρίς θεραπεία, τελικά μπορεί να βλάψει την καρδιά, τον εγκέφαλο και τα αιμοφόρα αγγεία γενικότερα.

Η αρτηριακή πίεση περιλαμβάνει την συστολική πίεση η οποία δείχνει την πίεση στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά συστέλλεται και την διαστολική πίεση η οποία είναι η πίεση στις αρτηρίες όταν η καρδιά ηρεμεί ανάμεσα στους χτύπους. Τα επίπεδα της φυσιολογικής πίεσης είναι 120 mmHg/80 mmHg αντίστοιχα (συστολική/διαστολική) ή χαμηλότερα.

Η αρτηριακή πίεση φυσιολογικά μεταβάλλεται στη διάρκεια της ημέρας. Δεν έχει σημασία πόσο υγιείς είστε, η αρτηριακή σας πίεση αυξάνεται και μειώνεται σε διαφορετικές στιγμές μέσα στην ημέρα ανάλογα με το τι τρώτε, πόσο κοιμάστε, πόσο κινείστε και πόσο άγχος αισθάνεστε, καθώς το σώμα προσαρμόζεται σε ότι καταστάσεις έχει να αντιμετωπίσει.

Σε κάποιες περιπτώσεις το άγχος επιδρά σημαντικά στην αρτηριακή πίεση και μπορεί να την αυξήσει περιστασιακά (νευροπίεση). Αλλά αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι το άγχος μπορεί όχι μόνο να αυξήσει αλλά και να μειώσει την αρτηριακή σας πίεση.

Άγχος και αλλαγές στην αρτηριακή πίεση

Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση που ενεργοποιεί το βιοχημικό μηχανισμό πάλης ή φυγής (fight or flight), ώστε να μπορέσετε να ανταποκριθείτε σε μία απειλή. Ο μηχανισμός πάλης ή φυγής προκαλεί έναν αριθμό σωματικών αλλαγών που βοηθούν να αντιμετωπίσετε μια πιθανή απειλή, αλλά μπορεί να προκαλούν αναστάτωση όταν δεν υπάρχει (σωματικός) κίνδυνος.

Διαφορετικές μορφές άγχους επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση με διαφορετικούς τρόπους. Για να κατανοήσετε πως το άγχος επηρεάζει την αρτηριακή σας πίεση, καλό είναι πρώτα να κατανοήσετε πως μεταβάλλεται η αρτηριακή πίεση.

• Αυξημένος καρδιακός ρυθμός: ο αυξημένος ρυθμός της καρδιάς είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Όταν βιώνετε άγχος ο ρυθμός της καρδιάς αυξάνεται, ώστε να μπορέσει να διοχετεύσει αίμα σε περιοχές του σώματος που χρειάζεται για να αντιμετωπίσετε την απειλή. Αλλά αυτή η αύξηση στην λειτουργία της καρδιάς αυξάνει την συστολική αρτηριακή πίεση. Η διαστολική πίεση συνήθως παραμένει σταθερή , αν και είναι πιθανό να αυξηθεί.
• Συστολή των κοιλιών της καρδιάς: αυτή σχετίζεται άμεσα με τον ρυθμό της καρδιάς επειδή είναι κομμάτι του ίδιου συστήματος. Το αίμα φυσιολογικά μετακινείται μέσω των κοιλιών και όταν νιώθετε άγχος οι κοιλίες συστέλλονται για να μετακινηθεί το αίμα, προκαλώντας αύξηση στην αρτηριακή πίεση.
• Υποαερισμός: οι αλλαγές στην αρτηριακή πίεση δεν προκαλούν πάντα αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Μπορεί να έχετε χαμηλή αρτηριακή πίεση λόγω άγχους, λόγω υποαερισμού. Πολλοί άνθρωποι δεν αναπνέουν σωστά όταν αγχώνονται, με αποτέλεσμα να εισπνέουν πολύ διοξείδιο του άνθρακα. Όμως αυτό κάνει το σώμα να εξασθενεί, με αποτέλεσμα τα αιμοφόρα αγγεία να διαστέλλονται και η αρτηριακή πίεση να μειώνεται. Σπάνια η αρτηριακή πίεση μπορεί να πέσει επικίνδυνα αλλά μπορεί να μειωθεί.
• Νάτριο: οι μελέτες έχουν δείξει πως όταν το άγχος προκαλεί υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση) το σώμα δεν μπορεί να αποβάλλει το νάτριο. Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να συντηρείται λόγω του άγχους και το υπερβολικό νάτριο επίσης προκαλεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης.

Τελικά, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η αρτηριακή πίεση μεταβάλλεται στη διάρκεια της ημέρας και επηρεάζεται από την σωματική κούραση, τη διατροφή, την ενυδάτωση και πολλά ακόμη. Η αρτηριακή πίεση δεν είναι σταθερή ακόμη και αν δεν έχετε άγχος.

Οι αλλαγές στην αρτηριακή πίεση μπορούν να προκαλέσουν άγχος

Είναι πιθανό η αρτηριακή πίεση να προκαλέσει άγχος. Η χαμηλή και η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αλλάξουν το ρυθμό της καρδιάς, να προκαλέσουν ζαλάδα και πολλά περισσότερα ψυχοσωματικά συμπτώματα. Αυτά τα συμπτώματα προκαλούν άγχος ή κρίσεις πανικού, τα οποία με τη σειρά τους αυξάνουν το άγχος. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι που έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση έχουν και άγχος.

Είναι επικίνδυνο όταν το άγχος επηρεάζει την αρτηριακή πίεση;

Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι αν οι αλλαγές στην αρτηριακή πίεση είναι επικίνδυνες. Αλλά η απάντηση σε αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Γενικά, οι αλλαγές στην αρτηριακή πίεση δεν είναι επικίνδυνες. Μεταβολές συμβαίνουν συνέχεια χωρίς άλλες επιδράσεις. Η αρτηριακή πίεση είναι ένα σύμπτωμα μιας κατάστασης, είτε είναι άγχος ή κάποια νόσημα του καρδιαγγειακού και όχι η αιτία του καρδιακού προβλήματος.

Ο ρυθμός της καρδιάς και η αρτηριακή πίεση προσαρμόζονται στο άγχος. Είναι αξιοσημείωτο το πως το σώμα προσαρμόζεται σε χρόνιες καταστάσεις. Μερικοί άνθρωποι νιώθουν άγχος για ώρες και παρατηρούν ότι η αρτηριακή τους πίεσης προσαρμόζεται σε αυτό. Οι αλλαγές στην αρτηριακή πίεση είναι σύντομες και εμφανίζονται συνήθως στα αρχικά στάδια του άγχους ή στη διάρκεια μιας κρίσης πανικού.

Ωστόσο, είναι λάθος να πούμε ότι αυτή η σταθερή αύξηση της αρτηριακής πίεσης δεν είναι επικίνδυνη. Για τους ανθρώπους με νοσήματα του καρδιαγγειακού, αυτά τα συμπτώματα δεν πρέπει να υποβαθμίζονται. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει ταχυκαρδία, η οποία οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης και θα μπορούσε να επιδεινώσει το πρόβλημα της καρδιάς. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να μιλάτε με το γιατρό σας για όλα τα συμπτώματα που εμφανίζετε.

Η αρτηριακή πίεση σχετίζεται και με άλλα προβλήματα υγείας

Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι ένδειξη ενός άλλους σοβαρού υποκείμενου νοσήματος. Όταν ένας ασθενής έχει υψηλή αρτηριακή πίεση, ο γιατρός ελέγχει τα ούρα και την λειτουργία των νεφρών, κάνει ηλεκτροκαρδιογράφημα, ελέγχει το μέγεθος της καρδιάς και αξιολογεί την λειτουργία των πνευμόνων.

Το στρες στα αιμοφόρα αγγεία κάνει τους ανθρώπους με υπέρταση πιο επιρρεπείς σε νοσήματα του καρδιαγγειακού, έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική νόσο και ανεύρυσμα. Τα χρόνια νοσήματα όπως ο διαβήτης, η υπνική άπνοια και η υψηλή χοληστερόλη αυξάνουν τον κίνδυνο  εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης.

Η μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης μειώνει τον κίνδυνο για προβλήματα υγείας

Η μείωση της συστολικής πίεσης μειώνει τον κίνδυνο για νοσήματα του καρδιαγγειακού και του θανάτου σε ανθρώπους γύρω στα 50 έτη με υψηλή αρτηριακή πίεση.

Καλό είναι να θυμάστε ότι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και η αρτηριακή πίεση επηρεάζεται από έναν αριθμό παραγόντων όπως ο τρόπος ζωής, οι φαρμακευτικές αγωγές , η ηλικία, το ιατρικό ιστορικό.

Ο καλός ύπνος βοηθά στην πρόληψη και στη διαχείριση της υψηλής αρτηριακής πίεσης

Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν μια πτώση στην αρτηριακή πίεση στη φάση του βαθύ ύπνου, η οποία είναι μια φυσιολογική και υγιής αντίδραση στον ύπνο. Όταν κάποιος δεν κοιμάται βαθιά και η πίεση δεν πέφτει αποτελεί παράγοντα κινδύνου για νοσήματα του καρδιαγγειακού και αυξάνει την πίεση στη διάρκεια της ημέρας.

Τυπικά αυτή η φάση του ύπνου διαρκεί 90 λεπτά έως 2 ώρες κάθε βράδυ. Οι άνθρωποι που δεν κοιμούνται επαρκώς τη νύχτα έχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν υπέρταση.

Καλό είναι να κοιμάστε 8 ώρες το βράδυ και να έχετε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου και αφύπνισης. Όταν είστε πιο ενεργοί στη διάρκεια της ημέρας , κοιμάστε πιο καλά το βράδυ.

Το υπερβολικό αλάτι αυξάνει την αρτηριακή πίεση

Το υπερβολικό νάτριο μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση στην καρδιά και στα αιμοφόρα αγγεία. Οι άνθρωποι με υψηλή αρτηριακή πίεση πρέπει να περιορίζουν την κατανάλωση αλατιού.

Τα υψηλότερα ποσοστά νατρίου προέρχονται από τις επεξεργασμένες τροφές. Προσπαθήστε να καταναλώνετε φρέσκες τροφές, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά.

Το κάλιο, που υπάρχει σε τροφές όπως οι γλυκοπατάτες, το σπανάκι, οι μπανάνες, τα πορτοκάλια, μπορεί να αντισταθμίσει την επίδραση του νατρίου και να βοηθήσει στην απομάκρυνσή του από τον οργανισμό.

Αιτίες που προκαλούν απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης

Μερικοί άνθρωποι με υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να βιώνουν απότομη αύξηση στην αρτηριακή τους πίεση. Αυτές οι απότομες μεταβολές, τυπικά έχουν μικρή διάρκεια και μπορεί να οφείλονται σε :

• Καφεΐνη
• Συγκεκριμένα φάρμακα (όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα)
• Χρόνια νόσο των νεφρών
• Αγγειακές νόσους του κολλαγόνου
• Υπερλειτουργία επινεφριδίων
• Σκληρόδερμα
• Κάπνισμα
• Άγχος
• Προβλήματα του θυρεοειδή

Αν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση και αισθάνεστε την ξαφνική έναρξη οποιουδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα , ζητήστε αμέσως βοήθεια:

• Θολή όραση
• Πόνο στο στήθος
• Πονοκέφαλο
• Βήχα
• Ναυτία
• Δύσπνοια
• Αδυναμία ή μούδιασμα στα χέρια, στα πόδια
• Άγχος, κόπωση, σύγχυση

Αντιμετωπίστε το άγχος

Το άγχος και η υπέρταση συχνά συνδέονται, αλλά ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί απόλυτα η σχέση τους. Όμως η καλύτερη συμβουλή για τους ανθρώπους με υψηλή αρτηριακή πίεση, είναι να προσπαθούν να αλλάξουν τον τρόπο που αντιμετωπίζουν την καθημερινότητα, και να χαλαρώσουν.

Όταν είστε αγχωμένοι, το σώμα απελευθερώνει ορμόνες του στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι ορμόνες προκαλούν προσωρινά μια απότομη αύξηση στην αρτηριακή πίεση, κάνουν την καρδιά να χτυπά πιο γρήγορα και τα αιμοφόρα αγγεία στενεύουν. Όταν το άγχος υποχωρήσει, η αρτηριακή πίεση επιστρέφει σε κανονικά επίπεδα.

Καθώς το χρόνιο στρες από μόνο του μπορεί να επηρεάζει την αρτηριακή πίεση, είναι πολύ σημαντικό να μάθετε να το διαχειρίζεστε. Για παράδειγμα, το πολύ φαγητό, το κάπνισμα και το αλκοόλ στα οποία συχνά καταφεύγουν οι άνθρωποι για τη διαχείρiση του στρες, μπορεί να προκαλέσουν αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Από την άλλη πλευρά, η άσκηση, η γιόγκα, η υγιεινή και ολιστική διατροφή, ο διαλογισμός είναι τρόποι που μειώνουν την αρτηριακή πίεση.

Φάρμακα για την υπέρταση

Για την αντιμετώπιση της υπέρτασης σήμερα προτιμούνται καταρχήν αντιυπερτασικά φάρμακα που ανήκουν στην κατηγορία διπλών συνδυασμών φαρμάκων (όπως το Orizal, Coaprovel).

Εάν ωστόσο η υπέρταση παρουσιάζεται περιστασιακά, δηλαδή μόνο υπό συνθήκες έντονου άγχους, το Xanax (που ανήκει στην κατηγορία των ηρεμιστικών) μπορεί να βοηθήσει.