Η σημασία της ψυχοθεραπείας

Η σημασία της ψυχοθεραπείας

Παραδείγματα ουσιαστικής θεραπείας

Στο ιατρείο βλέπω αρκετούς ανθρώπους που παίρνουν αρκετά χρόνια φάρμακα, ενώ αυτό που ουσιαστικά χρειάζονται είναι ψυχοθεραπεία. Αλλά και ανθρώπους που κάνουν χρόνια "ψυχοθεραπεία", χωρίς όμως να έχουν προχωρήσει στη ζωή τους ή να έχουν ξεφύγει από την κατάθλιψη ή το άγχος, είτε γιατί δεν έχουν γίνει οι σωστές ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, είτε γιατί οι καταστάσεις είναι σοβαρές και χρειάζονται αντικαταθλιπτικά για ένα διάστημα. Αυτά τα λάθη είναι συχνά στον χώρο της ψυχικής υγείας.

Τι είναι πραγματική "ψυχοθεραπεία";

Δυστυχώς, πάρα πολλοί ψυχολόγοι και ψυχίατροι χρησιμοποιούν καταχρηστικά τον όρο "ψυχοθεραπευτής", ενώ οι ασθενείς/θεραπευόμενοι δεν μπορούν να γνωρίζουν ή ξεχωρίζουν τι πραγματικά σημαίνει "ψυχοθεραπεία". Έτσι καταλήγουν για παράδειγμα να κάνουν μακροχρόνιες αναποτελεσματικές θεραπείες.

Παρακάτω περιγράφονται πολύ συνοπτικά ορισμένες περιπτώσεις θεραπευομένων όπου γίνεται εμφανής η σημασία της ψυχοθεραπείας, δηλαδή της βαθύτερης διερεύνησης των αιτιών μιας κατάστασης. Αν οι πραγματικές ρίζες (πληγές) δεν αναγνωριστούν και αντιμετωπιστούν κατάλληλα, οι άνθρωποι θα ταλαιπωρούνται μία ζωή, και τα συμπτώματα θα υποτροπιάζουν.

Σημειώνουμε ότι ενώ μπορεί τα παρακάτω να φαίνονται ξεκάθαρα και εμφανή, πρόκειται όμως για ανθρώπους οι οποίοι έπαιρναν για χρόνια συνήθως αντικαταθλιπτικά ή/και αγχολυτικά φάρμακα για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων. Σε όλες τις περιπτώσεις οι αιτίες και οι συνδέσεις δεν είναι καθόλου συνειδητές στην αρχή της θεραπείας. Οι εξηγήσεις (και η θεραπεία) δίνονται διαμέσου της ψυχοθεραπείας και του EMDR, έχοντας κάνει πλέον το ασυνείδητο, συνειδητό. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στον θεραπευόμενο να δει με άλλη ματιά το τι του συμβαίνει στο “εδώ και τώρα” της ενήλικης ζωής και τι του συνέβη στο “εκεί και τότε”  (συνήθως βιώματα και τραύματα της παιδικής ηλικίας).

Κατάθλιψη

Ασθενής 35 ετών, πετυχημένος επιχειρηματίας σε κατάθλιψη από 5ετίας. Όπως αναδύθηκε στην ψυχοθεραπεία και το EMDR, βίωνε την οικονομική του επιτυχία ως μια "αποτυχία", λόγω παιδικών βιωμάτων και σύγκρισης του πατέρα με συγγενικά πρόσωπα (ο ίδιος ένιωθε αποτυχημένος συγκριτικά με συγγενείς που θαύμαζε ο πατέρας του, και ως εκ τούτου βρισκόταν σε κατάθλιψη).

Κρίσεις πανικού

Ασθενής 60 ετών, με έναρξη κρίσεων πανικού από 7μήνου και παράλληλα εμφάνιση υπέρτασης. Στην ψυχοθεραπευτική διερεύνηση αποκαλύφθηκε ότι οι κρίσεις πανικού εμφανίστηκαν μετά από μια περίοδο μεγάλης (αυτο)καταπίεσης και πολλών ευθυνών, λόγω προσδοκιών συγγενικών προσώπων (και δυσκολίας της ιδίας να βάλει όρια).

Ασθενής 52 ετών, με εμφάνιση έντονων και συνεχόμενων κρίσεων πανικού μετά από λοίμωξη με κορωνοϊό. Στην ψυχοθεραπευτική διερεύνηση αποκαλύφθηκε ότι οι σκέψεις και η ανησυχία για τις κρίσεις πανικού οφείλονταν κυρίως στην ανησυχία του για το γιο του, και όχι για την προσωπική του υγεία. Αυτό οφειλόταν σε ένα ιστορικό αιφνιδίου θανάτου στην οικογένεια (του πατέρα του ασθενούς και του παππού, σε ηλικία 42 ετών και οι δύο). Δηλαδή ο ασθενής δεν ανησυχούσε τόσο για το αν θα πεθάνει ο ίδιος ή όχι, αλλά για το τι θα γίνει το νεαρό παιδί του και το αν θα βασανιστεί όπως εκείνος ως παιδί (έχασε τον πατέρα του στην παιδική ηλικία). Αυτό δεν ήταν ξεκάθαρο προηγουμένως, και οι κρίσεις πανικού εμφανίζονταν κλινικά με τον τυπικό φόβο θανάτου. Με τη συνειδητοποίηση της πραγματικής ρίζας της ανησυχίας, ο ασθενής μπόρεσε να ελέγξει τις κρίσεις πανικού, χωρίς φάρμακα.

Φοβίες

Ασθενής 45 ετών, με φοβία για βελόνες. Μέσα από τη ψυχοθεραπεία η ασθενής θυμήθηκε ότι ο (χωρισμένος και απών) πατέρας της, συμμετείχε μόνο σε επισκέψεις σε γιατρούς και συγκεκριμένα σε παιδιάτρους, όταν έπρεπε να κάνει εμβόλια ως παιδί. Ως εκ τούτου, η φοβία για τις βελόνες και σύριγγες, ασυνείδητα αποτελούσε μία μετουσίωση του φόβου και σχέσης γενικότερα με τον πατέρα της.

Ασθενής 47 ετών, με φοβία συγκεκριμένα για πτήσεις/αεροπλάνα από 10ετίας. Στο παρελθόν ο σύζυγος αντιμετώπισε καρκίνο για την αντιμετώπιση του οποίου χρειάστηκε να μεταβούν στο εξωτερικό για 6 μήνες, αφήνοντας πίσω τα ανήλικα παιδιά τους. Η φοβία για το αεροπλάνο ήταν ουσιαστικά μία μετουσίωση/προβολή όλης αυτής της περιπέτειας υγείας και των αποφάσεων που έπρεπε τότε να ληφθούν, των τύψεων και ενοχών.

Ασθενής 53 ετών, με «τυπική» εικόνα μικροβιοφοβίας και εκρήξεις θυμού. Με την ψυχοθεραπεία αναδύθηκε το εξής: η ευαλωτότητα σε "εξωτερικούς παράγοντες" από την παιδική ηλικία (σχέσεις, συμμαθητές, κα) και φόβο για το τι μπορεί αυτοί να προκαλέσουν. Τα μικρόβια αναγνωρίστηκαν και αυτά ως "εξωτερικοί παράγοντες" και ο ασθενής μπόρεσε να ελέγξει τη φοβία του γενικότερα προς τους "εξωτερικούς παράγοντες" (συμπεριλαμβανομένου των μικροβίων) και να διοχετεύσει επιτέλους τη δημιουργικότητά του, που οδήγησε και στην ανακούφιση από το θυμό.

Αϋπνία

Ασθενής 55 ετών, με αϋπνία -  διαταραχές ύπνου. Όπως αναδύθηκε ψυχοθεραπευτικά, η αϋπνία ξεκίνησε μήνες μετά από εξελίξεις στον επαγγελματικό χώρο του ασθενούς (αθέτηση υποσχέσεων από τη διοίκηση και οικονομικός εγκλωβισμός στην εταιρεία) τις οποίες είχε βιώσει ο ίδιος ως αδικία, χωρίς ωστόσο να αναγνωρίζει νωρίτερα ο ίδιος το βαθμό στον οποίο τον είχε επηρεάσει.

Ψυχοσωματικά συμπτώματα

Ασθενής 71 ετών, πιεσμένη από την πανδημία του κορωνοϊού και τα μέτρα προστασίας εμφάνισε από 6μηνου έντονα ψυχοσωματικά συμπτώματα (μουδιάσματα, ταχυκαρδίες, κα) και θλίψη μετά από διαχειριστικά θέματα που αφορούσαν την πολυκατοικία στην οποία διέμενε. Είχε δοκιμάσει φυτικά σκευάσματα, ομοιοπαθητική και βελονισμό χωρίς επιτυχία. Ψυχοθεραπευτικά αναδύθηκε άμεσα με το EMDR τραυματική εμπειρία του παρελθόντος (μία δικαστική περιπέτεια, την οποία αναγνώριζε βεβαίως, αλλά ούτε ανέφερε ούτε συνέδεε συνειδητά με το στρες που αντιμετώπιζε στο σήμερα) με αποτέλεσμα την άμεση λύση των συμπτωμάτων.

Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

Ασθενής 37 ετών, με διάγνωση ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής από 10ετίας, συγκεκριμένα ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμοί ελέγχου αποκλειστικά για πιστωτικές κάρτες. Δηλαδή η ασθενής είχε (ανεξήγητο) άγχος και φόβο ότι μπορεί να χάσει τις πιστωτικές τις κάρτες. Μέσα από τη διερεύνηση με ψυχοθεραπεία έγινε η σύνδεση με τα παιδικά βιώματα της ασθενούς, προερχόταν από μία μέση οικογένεια όπου σε κάθε (υλική) απώλεια δινόταν τεράστια σημασία (μέσα από τα λόγια και τη στάση των γονιών).