Ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης στην οικογένεια

Συναισθηματική νοημοσύνη

Η οικογένεια είναι αναντικατάστατη. Τα μέλη της οικογένειάς μας θεωρητικώς είναι η μεγαλύτερη πηγή αγάπης και υποστήριξης. Όμως, σε πολλές περιπτώσεις οι σχέσεις με τα μέλη της οικογένειας μας μπορεί να μην είναι και οι καλύτερες, και αυτό να προκαλεί δυσαρέσκεια, τσακωμούς και συγκρούσεις. Κανείς δεν θέλει να περνά χρόνο με ανθρώπους που δεν νιώθει άνετα. Οι άνθρωποι που θα έπρεπε να μας ξέρουν καλά, συμπεριφέρονται ως ξένοι. Χωρίς οικειότητα, οι οικογενειακές σχέσεις αποτελούν μεγάλο βάρος.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των οικογενειών με συναισθηματική νοημοσύνη;

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά των οικογενειών με συναισθηματική νοημοσύνη;

1. Η αίσθηση της ταυτότητας: τα μέλη της οικογένειας έχουν συγκεκριμένους τρόπους να υπερασπίζονται ο ένας τον άλλο, και όταν υπάρχουν συγκρούσεις ή διαμάχες, παραμένει η αίσθηση της ασφάλειας. Αυτές οι οικογένειες είναι μια γροθιά.

2. Καλλιεργούν την αισιοδοξία ενώ είναι ρεαλιστές: οι συναισθηματικά ευφυείς οικογένειες έχουν το δικό τους μοναδικό τρόπο με τον οποίο καλλιεργούν την θετικότητα και την αισιοδοξία ενώ βλέπουν την πραγματικότητα. Το κάθε μέλος ζητά βοήθεια όταν την έχει ανάγκη. Βλέπουν την θετική πλευρά των πραγμάτων και δεν μένουν στα αρνητικά. Βρίσκουν την ευτυχία μέσα στην οικογένεια.

3. Οι γονείς διδάσκουν με το παράδειγμά τους: η οικογένεια αγκαλιάζει την μάθηση και την πρόοδο. Μέσα από συζητήσεις και το παράδειγμά τους, οι γονείς μαθαίνουν στα παιδιά τους πως να έχουν συναισθηματική νοημοσύνη. Τα μαθήματα μπορεί να περιλαμβάνουν την επίλυση των διαφωνιών, την διαχείριση των οικονομικών, την διαχείριση δύσκολων σχέσεων, την αντιμετώπιση του άγχους και της κατάθλιψης. Οι γονείς μοιράζονται τις ιστορίες τους με τα παιδιά τους.

4. Οι γονείς σέβονται τις αποφάσεις των παιδιών τους: οι οικογενειακές συγκεντρώσεις, βοηθούν στην επικοινωνία των μελών της οικογένειας. Οι γονείς καθοδηγούν τα παιδιά και τα ενθαρρύνουν να μοιράζονται τις σκέψεις και τις απόψεις τους. Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και συγκρούσεις.

Τα θεμέλια της συναισθηματικής νοημοσύνης στην οικογένεια

Μέσα στην οικογένεια δημιουργούμε τις πρώτες, δυνατές συναισθηματικές αναμνήσεις. Κάθε οικογένεια είναι ένα σύστημα που αποτελείται από αλληλοεξαρτώμενα άτομα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να κατηγορούμε την οικογένειά μας για αυτό που είμαστε σήμερα. Για να μπορέσουμε να διορθώσουμε κάθε οικογενειακό πρόβλημα είναι σημαντικό να δούμε καταρχήν τα δικά μας συναισθήματα. Όταν οι πράξεις μας είναι συνεπείς σε σχέση τα συναισθήματά μας, αυτό ωφελεί όλη την οικογένεια.

Η συνέπεια χτίζει την εμπιστοσύνη. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η έλλειψη συνέπειας καταστρέφει την εμπιστοσύνη. Όταν δεν έχουμε σταθερότητα σε όσα λέμε, τότε όσοι αγαπάμε και βασίζονται πάνω μας, ειδικά τα παιδιά, νιώθουν σύγχυση και φόβο. Αυτό εξηγεί το γιατί είναι τόσο σημαντικό να έχουμε επίγνωση των συναισθημάτων μας.

Οι άνθρωποι που είναι κοντά δεν σημαίνει ότι είναι ίδιοι. Μερικές φορές οι οικογενειακοί δεσμοί μας τυφλώνουν με αποτέλεσμα να μην βλέπουμε την μοναδικότητα των ανθρώπων που αγαπάμε. Δεν έχουμε όλοι τα ίδια ταλέντα. Ούτε μπορούμε να ακολουθήσουμε το μονοπάτι των γονιών μας.

Το γεγονός ότι γνωρίζουμε την οικογένειά μας μια ζωή δεν σημαίνει ότι τους κατανοούμε όλους. Το ότι γνωρίζαμε κάποιον δεν σημαίνει ότι τον γνωρίζουμε και τώρα, όσο και αν τον αγαπάμε. Όλοι αλλάζουμε, ωστόσο οι περισσότεροι βλέπουν μόνο την αλλαγή στον εαυτό τους. Πόσο εκνευριστικό είναι να σας φέρονται σαν να είστε 13 ετών ενώ είστε 45 και έχετε χαράξει το δικό σας δρόμο; Όταν έχουμε ενσυναίσθηση, μπορούμε να δείξουμε στους άλλους πόσο έχουμε αλλάξει. Δεν χρειάζεται να μιλάμε συνεχώς για το παρελθόν.

Είναι σημαντικό να προσέχουμε τις καταστροφικές συναισθηματικές αναμνήσεις. Όταν οι γονείς σας μιλούν σαν να απευθύνονται σε ένα παιδί πέντε χρονών ενώ είστε 30 αυτό μπορεί να σας κάνει να νιώθετε αδύναμοι και μπερδεμένοι. Η συναισθηματική νοημοσύνη βοηθά να μην πέφτετε στην παγίδα των συναισθηματικών αναμνήσεων. Όταν νιώθετε εκτός ελέγχου με την οικογένειά σας, πάρτε ένα λεπτό να δείτε τις αναμνήσεις που έχουν επηρεάσει τη συμπεριφορά σας.

Βελτίωση των σχέσεων με τα ενήλικα παιδιά

Πολλές φορές παρατηρούνται προβλήματα στη σχέση ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά. Τα παιδιά σας αποφεύγουν επειδή θέλετε να κάνουν όσα εσείς θέλετε; Ως γονείς έχετε επικριτική στάση; Αν συμβαίνει κάτι από αυτά, τότε μπορεί να τα έχετε πληγώσει. Αυτή η κατάσταση απομακρύνει την οικογένεια, δημιουργεί απόσταση. Σε αυτή την περίπτωση, η μόνη λύση είναι ο ανοιχτός διάλογος.

Κάθε στάδιο της ζωής έχει αξία για κάθε μέλος της οικογένειας. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να αγκαλιάσουμε την αλλαγή των άλλων. Όταν αποδεχόμαστε ότι οι άνθρωποι (γονείς και παιδιά) μεγαλώνουν, τότε μόνο μπορούμε να χαιρόμαστε κάθε στιγμή μαζί τους. Πολλοί γονείς δεν μπορούν απλά να απολαύσουν τους καρπούς του κόπου τους, καθώς καθοδήγησαν σωστά τα παιδιά τους στην ενήλικη ζωή. Το κλειδί για την επιτυχημένη σχέση ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά, είναι η αποδοχή. Η αποδοχή της αλλαγής.

Είναι σημαντικό να κρατάμε ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας στην οικογένεια. Υπάρχουν στάδια της ζωής μας που η σχέση με τους γονείς μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Η καριέρα, ο έρωτας, οι φιλίες μπορεί να αποτελούν προτεραιότητα στη ζωή μας.

Βελτίωση των σχέσεων με τα αδέρφια μας

Όταν τα αδέρφια μεγαλώνουν ιδανικά σε μια δεμένη οικογένεια, μαθαίνουν να μοιράζονται (και) τις ευθύνες. Έτσι όταν οι γονείς μεγαλώνουν, τα παιδιά είναι έτοιμα να αναλάβουν την ευθύνη τους. Δυστυχώς, αυτό δεν συμβαίνει σε όλες τις οικογένειες. Μπορεί οι γονείς να μην έδωσαν την απαραίτητη στήριξη και αγάπη στα παιδιά τους. Ίσως η συμπεριφορά τους να προκάλεσε ζήλια, θυμό και δυσαρέσκεια ανάμεσα στα αδέρφια. Όποιο και αν είναι το πρόβλημα, μπορείτε να αφιερώσετε χρόνο στα αδέρφια σας ώστε να μιλήσετε ανοιχτά για όσα νιώθετε.

Βελτίωση των σχέσεων με την ευρύτερη οικογένεια

Πώς είναι οι σχέσεις σας με την ευρύτερη οικογένεια; Το πόσο καλή θα είναι μια σχέση με τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας εξαρτάται εν μέρει από το χαρακτήρα των άλλων, αλλά και από το πως θέλετε εσείς να φέρονται, τις προσδοκίες σας. Αν ακούσουμε με συμπόνια τους άλλους, τότε μπορούμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας. Δεν χρειάζεται να συμπαθούμε όλους τους ανθρώπους. Μερικές φορές, ακόμη και όταν κάνουμε τεράστια προσπάθεια, μπορεί να μην ταιριάζουμε με ένα συγγενή μας. Οι εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας συνήθως επηρεάζουν τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους. Αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά μας μπορούμε να διατηρήσουμε μια επαφή με την οποία θα νιώθουμε καλά.

Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τις οικογενειακές μας σχέσεις;

1. Φροντίζουμε πρώτα τον εαυτό μας και μετά τους άλλους: για να μπορούμε να έχουμε υγιείς σχέσεις χρειάζεται να φροντίζουμε τον εαυτό μας. Να βάζουμε τα όριά μας, να υπερασπιζόμαστε την ανάγκη μας.
2. Ακούμε για να μας ακούσουν: η έλλειψη επικοινωνίας είναι το πιο συχνό παράπονο στις οικογένειες. Η απάντηση στην ερώτηση "Γιατί δεν με ακούνε;" είναι απλά "Δεν τους έχεις ακούσει εσύ πρώτα."
3. Ελέγχουμε τα συναισθήματά μας: οι εντάσεις, οι υστερίες και οι χαρακτηρισμοί σαμποτάρουν τις σχέσεις. Χρειάζεται να μπορούμε να ελέγξουμε τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας. Η συμπεριφορά μας δείχνει το σεβασμό μας στους άλλους.
4. Να δίνουμε και να παίρνουμε: η προσφορά και η αποδοχή είναι βασικά κομμάτια μιας σχέσης. Αν δεν δίνουμε είναι δύσκολο να πάρουμε και αν δεν μπορούμε να πάρουμε είναι δύσκολο να δώσουμε.
5. Αναλαμβάνουμε την ευθύνη της επικοινωνίας: Εκτός από τις λέξεις, ο τόνος της φωνής, η γλώσσα του σώματος και οι εκφράσεις του προσώπου δείχνουν τα συναισθήματά μας.
6. Δεν είναι ανάγκη να λύνουμε τα προβλήματα των αγαπημένων μας: η φροντίδα για τα μέλη της οικογένειάς μας δεν σημαίνει ότι θα λύνουμε όλα τα προβλήματά τους (πριν καν το ζητήσουν μάλιστα), πως θα δίνουμε συμβουλές ή θα τους προστατεύουμε από τις συνέπειες των πράξεών τους και από τα συναισθήματά τους. Χρειάζεται να τους βοηθήσουμε να ωριμάσουν.
7. Οι πράξεις μας πρέπει να συμβαδίζουν με τα λόγια: οι πράξεις μας δείχνουν τις αξίες και τις πεποιθήσεις μας. Άυτό που μένουν είναι οι πράξεις.
8. Αναγνωρίζουμε τα λάθη μας: όταν ζητάμε συγνώμη για τα λάθη μας δείχνουμε την αγάπη μας. Αποδεχόμαστε ότι δεν είμαστε τέλειοι και συνεχώς μαθαίνουμε. Η συγχώρεση σημαίνει ότι μπορούμε να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας και έτσι είναι πιο εύκολο να συγχωρήσουμε και τους άλλους.
9. Ο καθένας μας έχει μοναδικές ανάγκες: οι ανάγκες μας αλλάζουν όσο μεγαλώνουμε.
10. Εκφράζουμε την αγάπη μας: κάθε μέλος της οικογένειας (ειδικά τα μικρά παιδιά) έχουν ανάγκη την συναισθηματική επιβεβαίωση με λόγια αγάπης και αγκαλιάς.