Γιατί είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε όσα μας τρομάζουν;

Αντιμετώπιση φόβου

Σίγουρα θα έχεις ακούσει την έκφραση, "Κάνε κάθε μέρα κάτι που σε τρομάζει". Αυτή η έκφραση ανήκει στην Ελέανορ Ρούσβελτ, η οποία είπε κάτι πολύ πιο ουσιαστικό:

"Κερδίζεις δύναμη, κουράγιο και αυτοπεποίθηση από κάθε εμπειρία στην οποία κοιτάς το φόβο κατάματα. Μπορείς να πεις στον εαυτό σου, επιβίωσα από αυτό το φόβο, μπορώ να αντιμετωπίσω τον επόμενο." Πρέπει να κάνεις πράγματα που νομίζεις ότι δεν μπορείς να τα κάνεις. "

Πολλές φορές η φράση "αντιμετώπισε τους φόβους σου", μπορεί να έχει πολλές ερμηνείες, όπως " Όταν κάνουμε όσα μας φοβίζουν , ωριμάζουμε. Όλα τα μαγικά συμβαίνουν έξω από τη ζώνη άνεσής μας!"

Οι φόβοι εξυπηρετούν ένα πραγματικό και σημαντικό σκοπό, μας κρατούν μακριά από τον "κίνδυνο". Για αυτό το λόγο η αντιμετώπιση τους μοιάζει τρομακτική.

Ο φόβος λοιπόν είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της ζωής. Και όπως είπαμε, στην πραγματικότητα μας βοηθά να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, μας βοηθά να αναγνωρίσουμε αν κάτι είναι επικίνδυνο, ώστε να κάνουμε πιο ασφαλείς επιλογές. Αν όμως, φοβάστε πράγματα που δεν είναι πραγματικά (σωματικά) επικίνδυνα, όπως οι δημόσιες ομιλίες, τότε αυτό μπορεί να αποτελεί εμπόδιο για την (προσωπική/επαγγελματική) εξέλιξη σας. Αν νιώθετε ότι ο φόβος σας κρατά πίσω, είναι η στιγμή να τον αντιμετωπίσετε.

Αποφυγή ή αντιμετώπιση του φόβου;

Όταν αποφεύγουμε όσα μας φοβίζουν μπορεί να νιώθουμε καλύτερα βραχυπρόθεσμα, αλλά τελικά οδηγεί σε περισσότερο άγχος μακροπρόθεσμα. Όταν αποφεύγετε τελείως τους φόβους σας, μαθαίνετε στην αμυγδαλή σας (το κέντρο του φόβου στον εγκέφαλο) ότι δεν μπορείτε να τον ελέγξετε. Αντιθέτως, όταν αντιμετωπίζουμε σταδιακά τους φόβους μας τότε μειώνουμε και το άγχος καθώς η αμυγδαλή μας συνηθίζει το φόβο.

Δεν είναι ανάγκη να καταπολεμούμε κάθε φόβο που έχουμε. Ο φόβος για το τσουνάμι δεν παρεμβαίνει στην καθημερινότητά μας όταν απέχουμε χιλιάδες χιλιόμετρα από τον ωκεανό. Αλλά μπορεί να είναι πρόβλημα αν ζείτε κοντά στη θάλασσα και νιώθετε πανικό κάθε φορά που ακούτε για σεισμό, καταιγίδα ή παλίρροιες, επειδή νομίζετε ότι κινδυνεύετε  ή αποφεύγετε να πάτε διακοπές σε μέρη που σας αρέσουν σε μια προσπάθεια να είστε μακριά από το νερό.

Για να αποφασίσετε αν πρέπει να αντιμετωπίσετε τους φόβους σας καλό είναι να δείτε αν σας δημιουργούν προβλήματα. Οι φόβοι σας δεν σας αφήνουν να απολαύσετε τη ζωή σας;

1. Ποια είναι τα τα υπέρ και τα κατά του να μην αντιμετωπίσετε τους φόβους σας; Καταγράψτε τα.

2. Αναγνωρίστε τα υπέρ και τα κατά που έχει η αντιμετώπισή τους.

3. Γράψτε τι θα μπορούσατε να έχετε κάνει διαφορετικά στη ζωή σας αν ξεπερνούσατε τους φόβους σας.

4. Δείτε τη λίστα με καθαρή ματιά και πάρτε την απόφασή σας.

Γιατί να αντιμετωπίσω τους φόβους μου;

Για να καταλάβουμε γιατί χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας θα αναφερθούμε σε μια ιστορία, ενός νεαρού πολεμιστή που έμαθε να ξεπερνά τους φόβους του ρωτώντας τους πως μπορεί να γίνει αυτό. Ο φόβος λοιπόν του είπε, "Τα όπλα μου είναι πως μιλάω γρήγορα και μπορώ να πλησιάσω πολύ κοντά στο πρόσωπο σου. Τότε εκνευρίζεσαι και κάνεις ότι σου λέω. Αν δεν κάνεις αυτό που θα σου πω, δεν έχω καμία δύναμη. Μπορείς να με ακούσεις και να με σεβαστείς. Μπορώ να σε πείσω. Αλλά αν δεν κάνεις ότι σου πω, δεν έχω δύναμη."

Με άλλα λόγια, ο φόβος μας εκφοβίζει. Μας λέει τι να κάνουμε και όταν υπακούμε, αποκτά δύναμη. Ωστόσο, όταν γνωρίζουμε τι μας λέει ο φόβος αλλά κάνουμε το αντίθετο, τότε αποκτάμε θάρρος.

"Ένα άτομο αποκτά θάρρος κάνοντας θαρραλέα πράγματα."

Αριστοτέλης

Στο ίδιο ακριβώς κλίμα είναι και η ιδέα της αυτοαποτελεσματικότητας του Άλμπερτ Μπαντούρα, η οποία εξηγεί πως γινόμαστε περισσότερο ή λιγότερο ικανοί ανάλογα με τις προηγούμενες εμπειρίες μας. Οι άνθρωποι που έχουν αντιδράσει καλά στο παρελθόν, πιστεύουν ότι το ίδιο θα ισχύσει και στο μέλλον, δείχνουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους.  Για αυτό προσεγγίζουν δυσκολίες ως προκλήσεις και όχι ως απειλές.

Αυτοί οι άνθρωποι θέτουν υψηλούς στόχους και παραμένουν δεσμευμένοι σε αυτούς. Αυξάνουν τις προσπάθειές τους για να μην αποτύχουν και ανακάμπτουν εύκολα μετά αποτυχίες και δυσκολίες. Αποδίδουν την αποτυχία στην ανεπαρκή προσπάθεια ή στις ανεπαρκείς γνώσεις και δεξιότητες. Έχουν την βεβαιότητα ότι μπορούν να έχουν τον έλεγχο σε κάθε κατάσταση. Μια τέτοια προσέγγιση οδηγεί σε προσωπικά επιτεύγματα, μειώνει το άγχος και την κατάθλιψη.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τους φόβους μου;

Ο φόβος είναι φίλος μας. Ο φόβος είναι μια ένδειξη. Μερικές φορές μας δείχνει τι δεν πρέπει να κάνουμε. Πιο συχνά μας δείχνει τι πρέπει να κάνουμε. Όμως τις πιο απολαυστικές στιγμές στη ζωή μας της ζούμε όταν κάνουμε μια απλή ερώτηση στον εαυτό μας, "Ποιο είναι ο χειρότερο που μπορεί να συμβεί;"

Αυτή είναι μια αγαπημένη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, καθώς ο θεραπευόμενος έχει την δυνατότητα να σκεφτεί όλα όσα φοβάται, έτσι ώστε να μπορεί να σκεφτεί στη συνέχεια πως θα τα αντιμετωπίσει αν συμβούν, έτσι συμβάλλει συνειδητά στην αυτοβελτίωση του. Ο φόβος δεν απομακρύνεται, ούτε πρέπει. Αλλά η αντιμετώπισή του είναι ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουμε.

"Η ανάγκη μας να είμαστε παραγωγικοί οφείλεται στο φόβο ότι όλα μπορεί να καταρρεύσουν."

Τζαντ Άπαταου

Αυτή η έκφραση βοηθά να εξηγήσουμε την επιτυχία των επιχειρηματιών , κάτι που ο Τζιμ Κόλινς ονομάζει "παραγωγική παράνοια", καθώς είναι έτοιμοι για το χειρότερο που μπορεί να συμβεί, είναι έτοιμοι να ξεπεράσουν την καταιγίδα όταν συμβεί.

Τα χρήματα και ο πλούτος είναι κάτι τρομακτικό, καθώς οι άνθρωποι που τα κατέχουν είναι υπεύθυνοι για την επιτυχία και άλλων ανθρώπων εκτός από τον εαυτό τους. Οι επιχειρηματίες παίρνουν ενέργεια όταν κάνουν τρομακτικά πράγματα, αλλά έχουν πάντα την ευθύνη για την επιτυχία των άλλων.

"Όταν κάνουμε κάτι τρομακτικό μπορεί να μας οδηγήσει σε εξαιρετικά αποτελέσματα. "

Υπάρχει ένα ιδανικό επίπεδο στρες που μας οδηγεί στην εξέλιξη και στη μάθηση, ένα συγκεκριμένο επίπεδο φόβου μπορεί να οδηγήσει σε εξαιρετικά αποτελέσματα. Ο φόβος μας δείχνει ότι υπάρχει κάτι σημαντικό, ένας λόγος για να καταβάλλουμε προσπάθεια.

Ο φόβος μας καθοδηγεί. Ο Μπιλ Γκέιτς έλεγε ότι σκέφτεται την αποτυχία καθημερινά.

Έκθεση στο φόβο

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να περιορίσουμε συστηματικά το φόβο μας είναι η συστηματική μας έκθεση σε όσα μας τρομάζουν, ξεκινώντας από τα μικρά και χτίζοντας την αντοχή μας καθημερινά.

Η έκθεση είναι ο πιο επιτυχημένος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τις φοβίες μας, τις διαταραχές άγχους και τους φόβους της καθημερινότητας. Όταν απλά εκθέτουμε τον εαυτό μας σε όσα φοβόμαστε, ιδανικά με θετικό τρόπο, σταδιακά κατευνάζουμε τον ψυχολογικό φόβο.

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη έρχονται αντιμέτωποι καθημερινά με τους φόβους τους. Κάποιοι έχουν φοβίες με τις βελόνες, τις ενέσεις και τις αιμοληψίες και ακόμη και οι ιστορίες με όλα αυτά τους παραλύουν. Το σώμα τους αντιδρά έντονα ακόμη και στη σκέψη ότι κάτι μπορεί να τους προκαλέσει πόνο.

"Ο φόβος μας ωθεί να κάνουμε το αντίθετο από αυτό που είναι καλό για εμάς "

Το στρες είναι ωφέλιμο και υγιές σε ένα βαθμό και το ίδιο ισχύει και για το φόβο. Όμως υπάρχει μια λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε ότι είναι υγιές και σε ότι δεν είναι. Η μεγάλη πρόκληση είναι να αναγνωρίσουμε πότε να ακούμε το φόβο μας και πότε να τον αγνοούμε.

Η αποφυγή είναι η φυσιολογική απόκριση στο φόβο, αλλά δεν είναι και πολύ αποτελεσματική. Σε πολλές περιπτώσεις, ο φόβος μας λέει να αποφύγουμε τον πόνο, μέχρι ένα σημείο, μέχρι να χρειαστούμε κάτι που θα μας κάνει να νιώσουμε καλύτερα μακροπρόθεσμα.