Shopping therapy: αιτίες και επιδράσεις

Shopping therapy

Σας έχει τύχει ποτέ να κάνετε κάποιες αγορές τις οποίες δεν συζητάτε με τους φίλους σας; Αυτές οι αγορές είναι πολύ επικίνδυνες επειδή αρχικά μας να νιώθουμε καλά , όμως στη συνέχεια μας προκαλούν ενοχές. Αυτό είναι το γνωστό σε όλους μας shopping therapy και μπορεί να μας κοστίζει πολύ περισσότερο από όσο πιστεύουμε.

Σίγουρα όλοι μας αγαπάμε τα ψώνια και δεν νιώθουμε ντροπή για αυτό. Όταν όμως αγοράζουμε πράγματα επειδή νιώθουμε άγχος, θλίψη ή φόβο , τότε αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Μπορεί να αγοράζει κάποιος πράγματα και να μην συνειδητοποιεί γιατί έκανε αυτές τις αγορές.

Τι είναι το shopping therapy;

Το shopping therapy είναι ένας σύγχρονος όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κατάσταση στην οποία ξοδεύουμε χρήματα για να νιώσουμε καλύτερα. Όμως έτσι δεν διορθώνουμε τίποτα. Απλά αποσπάμε την προσοχή μας από όσα μας απασχολούν για λίγο.

Ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική νοοτροπία για τα χρήματα, κάποιοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στις παρορμητικές αγορές και κάποιοι άλλοι όχι.

Η αγορά καινούργιων ρούχων ή ενός gadget μπορεί να μας ανακουφίζει προσωρινά από το βάρος των συναισθημάτων μας, αλλά αυτή η χαρά δεν κρατά για πολύ. Το shopping therapy τελικά μας κάνει να νιώθουμε ενοχές, ντροπή, ανησυχία και άγχος.

Σημάδια που δείχνουν ότι είστε επιρρεπείς στο shopping therapy

Οι περιστασιακές αγορές δεν είναι πρόβλημα. Το πρόβλημα ξεκινά όταν δεν μπορείτε να κάνετε σωστή διαχείριση των χρημάτων σας.

Αν είστε επιρρεπείς στο shopping therapy σκεφτείτε τα εξής:

• Πιστεύετε ότι εξοικονομείτε χρήματα από προσφορές σε αντικείμενα που δεν χρειάζεστε.
• Δεν μπορείτε να διαχωρίσετε την διαφορά ανάμεσα στην αναγκαιότητα και στην πολυτέλεια (ανάγκες και επιθυμίες).
• Νιώθετε ενοχές και ντροπή μετά από τις αγορές.
• Λέτε ψέματα στην οικογένεια και στους φίλους σας για τα χρήματα που ξοδεύετε.

Η ψυχολογία πίσω από το shopping therapy

Υπάρχει μια ολόκληρη επιστήμη πίσω από το μηχανισμό του shopping therapy:

Μας δίνει την αίσθηση του ελέγχου

Όταν οι συνθήκες της ζωής μας είναι εκτός ελέγχου, η απόφαση να αγοράσουμε κάτι μας δίνει την αίσθηση ότι ανακτάμε τον έλεγχο. Αλλά έχουμε πραγματικά τον έλεγχο ή τα συναισθήματα έχουν τον έλεγχο;

Είναι εθιστικό

Όταν κάνουμε αγορές, το σώμα απελευθερώνει ντοπαμίνη, τον νευροδιαβιβαστή της χαράς.  Η ειρωνεία είναι πως αυτό το συναίσθημα της χαράς είναι έντονο κατά την αναμονή της αγοράς και όχι όταν αγοράζουμε κάτι. Και πριν το καταλάβουμε αυτή ευδαιμονία χάνεται.

Τονώνει την αυτοεκτίμηση

Οι διαφημιστές το εκμεταλλεύονται πλήρως αυτό, ξέρουν ποιες ημέρες και ποιες ώρες είμαστε πιο ευάλωτοι, και μας στέλνουν emails και μηνύματα αυτές τις στιγμές.

Έτσι, αν το φόρεμα που έχετε δει στο Instagram είναι σε έκπτωση όταν νιώθετε ανασφάλεια, μην υποθέτετε ότι είναι γραφτό να το αγοράσετε. Αυτή τη στιγμή μπορεί να νιώθετε ότι αυτή η αγορά θα λύσει όλα σας τα προβλήματα. Θα σας ταιριάζει τέλεια. Αλλά όπως ακριβώς είπαμε, αυτή η ευδαιμονία θα έχει εξαφανιστεί μέχρι να φτάσει η παραγγελία στο σπίτι σας.

Μας κάνει να ελπίζουμε για το μέλλον

Όταν ψωνίζουμε, είναι εύκολο να κάνουμε σκέψεις για το μέλλον, τους αγώνες που θα βλέπουμε στην καινούργια μας τηλεόραση, το ραντεβού που θα πάμε φορώντας αυτό το υπέροχο φόρεμα.

Οι διαφημίσεις το κάνουν αυτό. Δημιουργούν μια εικόνα μιας νέας ζωής που μπορούμε να έχουμε αν αγοράσουμε το προϊόν τους. Και όταν μας πνίγουν τα συναισθήματα μας, αυτή η νέα ζωή φαίνεται να είναι ο τέλειος τρόπος για να αποφύγουμε τα συναισθήματα και τα προβλήματά μας.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι του shopping therapy;

Το shopping therapy μπορεί να έχει πολλές αρνητικές επιδράσεις σε διάφορες πτυχές της ζωής μας αν δεν ψωνίζουμε υπεύθυνα.

Βάζει σε κίνδυνο τα οικονομικά μας

Κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Αρχικά , μπορεί να λέμε στον εαυτό μας ότι αξίζουμε να αγοράσουμε κάτι για τον εαυτό μας, χωρίς να υπολογίσουμε το κόστος. Όμως με αυτό τον τρόπο δεν απαλλάσσεστε από τα συναισθήματά σας. Απλά προσθέτετε και άλλο άγχος για τα οικονομικά σας.

Αυτές οι αθώες, μικρές, καθημερινές αγορές που προσθέτετε στην κάρτα σας κάθε φορά που δεν νιώθετε καλά, αργά αλλά σταθερά ροκανίζουν τα χρήματά σας.

Εμποδίζει την υλοποίηση των μακροπρόθεσμων στόχων μας

Θέλετε να ξεχρεώσετε τα δάνεια που έχετε, να αγοράσετε ένα σπίτι, να αποταμιεύσετε χρήματα για τις σπουδές των παιδιών σας ή να εξασφαλίσετε την φροντίδα των γονιών σας; Αυτοί είναι κάποιοι σημαντικοί οικονομικοί στόχοι. Αλλά όταν ικανοποιείτε τις βραχυπρόθεσμες επιθυμίες σας χωρίς να υπολογίζετε το μέλλον σας, αυτό έχει ένα κόστος, όχι μόνο για εσάς, αλλά και για τους ανθρώπους γύρω σας.

Επηρεάζει την υγεία μας

Το shopping therapy μπορεί να λειτουργεί βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν αποτελεί θεραπεία για όσα μας οδηγούν στις αγορές. Το άγχος και οι ενοχές που προκύπτουν από τα χρήματα που ξοδέψαμε για τις αγορές, μας κάνουν να νιώθουμε ότι έχουμε χάσει τον έλεγχο. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε το shopping therapy, πάρτε μια σοφή απόφαση για την υγεία και την ευεξία σας.

Αντικαθιστά τις σχέσεις μας

Όταν χρησιμοποιούμε το shopping therapy ως στρατηγική αντιμετώπισης των δυσκολιών, τότε μπορεί να παραμελούμε τις σχέσεις μας καθώς ψάχνουμε να βρούμε το επόμενο πράγμα που θα μας κάνει να νιώσουμε χαρά.

Τα ψώνια δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις φιλίες. Θέλουμε λοιπόν να επενδύουμε το χρόνο μας σε πράγματα ή σε ανθρώπους που αγαπάμε;

Πώς μπορούμε να αποφύγουμε το shopping therapy;

Για να μπορέσει κάποιος να μείνει μακριά από τις αγορές όταν τα συναισθήματα τον κατακλύζουν, χρειάζεται να κάνει κάποια βήματα.

Κάντε προϋπολογισμό 

Το πρώτο πράγμα που είναι ανάγκη να κάνετε είναι να φτιάξετε έναν προϋπολογισμό. Υπάρχουν πολλές εφαρμογές που μπορούν να σας βοηθήσουν σε αυτό. Με αυτό τον τρόπο θα νιώθετε ελεύθεροι.

Καθώς κάνετε τον προϋπολογισμό σας για τον επόμενο μήνα, δείτε πόσα χρήματα από το εισόδημα σας χρειάζεστε για να καλύψετε τις ανάγκες σας (όπως το ενοίκιο και τα κοινόχρηστα) και πόσα χρήματα χρειάζεστε για να αποταμιεύσετε.

Όταν δεν έχετε χρέη και έχετε αποταμιεύσεις, φυσικά και ο προϋπολογισμός σας θα περιλαμβάνει πράγματα που επιθυμείτε (όπως καινούργια ρούχα, εξόδους). Αλλά αν θέλετε να κάνετε μια παραγγελία η οποία είναι εκτός budget , τότε θα βάλετε στην άκρη την παρόρμηση.

Κάντε βόλτα στην αγορά και χαζέψτε τις βιτρίνες

Είτε το πιστεύετε είτε όχι, όταν βλέπουμε απλά τις βιτρίνες απελευθερώνεται ντοπαμίνη, και μας δίνει αυτή την αίσθηση της ευδαιμονίας. Και δεν έχει κανένα κόστος να κάνετε μια βόλτα στα μαγαζιά.

Κάντε υπομονή

Αν σας χωρίζει ένα "κλικ" από την επόμενη παραγγελία, πάρτε λίγο χρόνο και κάντε τις παρακάτω ερωτήσεις στον εαυτό σας :

• Γιατί θέλω αυτό το αντικείμενο;
• Θα το χρησιμοποιήσω;
• Είναι εντός προϋπολογισμού;

Αν νιώθετε έντονη επιθυμία να υποκύψετε σε μια αγορά, σκεφτείτε το τουλάχιστον για μια νύχτα. Αν δεν θέλετε το αντικείμενο το επόμενο πρωί, τότε θα έχετε γλυτώσει από περιττά έξοδα.

Κάντε μόνο απαραίτητες αγορές 

Αντί να αγοράσετε 15 ζευγάρια αθλητικά παπούτσια επειδή θέλετε να έχετε όλα τα χρώματα, μπορείτε να ψωνίσετε μόνο είδη πρώτης ανάγκης όπως τρόφιμα, προϊόντα περιποίησης ή καθαριστικά για το σπίτι.

Μπορεί να νιώθετε αυτό τον ενθουσιασμό όταν αγοράζετε τα σνακ των παιδιών σας για το σχολείο. Όταν η παραγγελία φτάνει στην πόρτα σας , νιώθετε την ίδια ευχαρίστηση.

Κάντε έξυπνες αγορές

Εξοικονομήστε χρήματα κάνοντας έξυπνες αγορές. Τα εκπτωτικά κουπόνια, οι εκπτώσεις είναι καλές ευκαιρίες για ψωνίσετε έξυπνα. Μην παίρνετε βιαστικές αποφάσεις ,κάντε λίγη υπομονή, κάντε οργάνωση των αγορών σας και έτσι θα κάνετε διπλάσιες αγορές με τα χρήματά σας.

Βάλτε όρια στην χρήση των social media

Τα social media μας προβάλλουν αψεγάδιαστες εικόνες με αποτέλεσμα να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους. Είναι σημαντικό να μην μπαίνετε στη διαδικασία της σύγκρισης και να μην νιώθετε ότι χρειάζεστε περισσότερα για να βρείτε την ευτυχία.

Είναι αδύνατο να νιώσετε ικανοποιημένοι με τη ζωή σας αν συνεχώς κοιτάτε όσα έχουν οι άλλοι. Δεν θα βρείτε την ευτυχία στις αγορές.  Αν νιώθετε ότι αυτό σας πιέζει, κάντε ένα διάλλειμα από τα social media.