Διατροφή και καρκίνος

Διατροφή και καρκίνος

Τα τελευταία χρόνια μας απασχολεί όλο και περισσότερο η διατροφή μας. Όλο και περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η διατροφή μας έχει άμεση σχέση με τον καρκίνο. Βλέπουμε παντού κείμενα και άρθρα σχετικά με τις τροφές που προκαλούν καρκίνο και τις τροφές με αντικαρκινική δράση. Με τόσες πληροφορίες, είναι δύσκολο κάποιος να διαχωρίσει την φαντασία από την πραγματικότητα. Η αλήθεια είναι ότι πολλές τροφές συμβάλλουν στην εμφάνιση του καρκίνου αλλά οι συγκεχυμένες πληροφορίες δεν έχουν κανένα όφελος.

Για να είναι όμως μια τροφή "καρκινογόνος", πρέπει να υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που να δείχνουν ότι η κατανάλωσή της αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) υπάρχουν πέντε κατηγορίες καρκινογόνων:

1. Τα γνωστά καρκινογόνα
2. Τα ενδεχομένως καρκινογόνα
3. Τα πιθανά καρκινογόνα
4. Τα αταξινόμητα  καρκινογόνα
5. Τα πιθανώς μη καρκινογόνα

Ποιες είναι οι τροφές που συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου; 

Αλκοόλ

• Όταν το σώμα μεταβολίζει το αλκοόλ, παράγει ακεταλδεΰδη, μια ένωση που προκαλεί βλάβη στο DNA και τελικά μπορεί να προκαλεί καρκίνο.
• Οι μελέτες έχουν δείξει ότι όσο περισσότερο αλκοόλ καταναλώνει κάποιος, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για την εμφάνιση συγκεκριμένων μορφών καρκίνου, όπως ο καρκίνος στον οισοφάγο, ο καρκίνος του ήπατος και ο καρκίνος του παχέος εντέρου.
• Γενικά είναι καλό να μην πίνουμε αλκοόλ για να αποφύγουμε τους κινδύνους. Ωστόσο, μπορούμε να περιορίσουμε το αλκοόλ σε ένα ποτήρι την ημέρα (για τις γυναίκες) ή δύο ποτήρια την ημέρα (για τους άνδρες).

Επεξεργασμένα κρέατα

• Τροφές όπως το μπέικον, τα λουκάνικα, το προσούτο, το σαλάμι, που έχουν υποστεί επεξεργασία με αλάτι, καπνό ή άλλα χημικά συντηρητικά.
• Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση 50gr επεξεργασμένου κρέατος, που ισοδυναμεί με τέσσερις λωρίδες μπέικον ή ένα χοτ ντογκ, την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου κατά 18%.
• Αν καταναλώνετε επεξεργασμένο κρέας, ρίξτε μια ματιά στα συστατικά και επιλέξτε προϊόντα χωρίς νιτρικά, τα οποία δεν περιέχουν πρόσθετα συντηρητικά.

Κρέατα μαγειρεμένα σε υψηλές θερμοκρασίες

• Στο κρέας που μαγειρεύεται σε υψηλές θερμοκρασίες σχηματίζονται χημικές ενώσεις που μπορεί να προκαλούν αλλαγές στο DNA. Αυτές οι αλλαγές στο DNA μπορεί να οδηγούν στον καρκίνο.
• Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας ψημένου ή τηγανητού κρέατος έχει άμεση σχέση με την αύξηση του κινδύνου για καρκίνο. Ειδικά για κάποιες μορφές καρκίνου όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και του προστάτη.
• Καλό είναι τα κρέατα να τα βράζουμε ή να τα ψήνουμε σε χαμηλή φωτιά και το μαρινάρισμα πριν από το μαγείρεμα ίσως να μειώνει τις πιθανότητες σχηματισμού καρκινογόνων.

Κόκκινο κρέας

• Μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, και κατσίκι.
• Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας κόκκινου κρέατος μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και του προστάτη.

Πολύ ζεστά ροφήματα (πάνω από 65^ο C)

• Τα ζεστά ροφήματα όπως ο καφές, το τσάι και η σοκολάτα προετοιμάζονται σε πολύ χαμηλότερη θερμοκρασία, και δεν αποτελούν κίνδυνο.

Η ζάχαρη και τα γλυκαντικά περιέχουν πολλές θερμίδες, πράγμα που συμβάλλει στην αύξηση του βάρους και πιθανώς στην παχυσαρκία. Η παχυσαρκία έχει σχέση με 13 τύπους καρκίνου. Ο περιορισμός της ζάχαρης είναι μια από τις πιο εύκολες αλλαγές που μπορεί να κάνει κάποιος στη διατροφή του για να βελτιώσει την υγεία του.

Γαλακτοκομικά προϊόντα

Υπάρχουν κάποια στοιχεία που δείχνουν ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιλαμβάνουν:

• γάλα
• τυρί
• γιαούρτι

Σύμφωνα με τις μελέτες , η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων αυξάνει τα επίπεδα του IGF-1, που έχει άμεση σχέση με τον καρκίνο του προστάτη, καθώς αυξάνει τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων του προστάτη.

Ζάχαρη και επεξεργασμένοι υδατάνθρακες

Η ζάχαρη και οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο. Κάποια παραδείγματα τροφών περιλαμβάνουν:

• γλυκά
• κέικ
• ζυμαρικά
• λευκό ψωμί
• λευκό ρύζι
• δημητριακά με ζάχαρη

Η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, οι αμυλούχες τροφές αυξάνουν τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία. Και οι δύο αυτές καταστάσεις προάγουν τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες για συγκεκριμένους τύπους καρκίνου. Για παράδειγμα, ο διαβήτης τύπου 2 αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών, του μαστού και του ενδομητρίου.

Για να περιορίσετε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες μπορείτε να κάνετε πιο υγιεινές επιλογές όπως:

• ψωμί ολικής άλεσης
• ζυμαρικά ολικής άλεσης
• καστανό ρύζι
• βρώμη

Μύθοι για την διατροφή

Ποιες τροφές είναι καρκινογόνες; 

Αν κάτι είναι καρκινογόνο, σημαίνει ότι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Δεν υπάρχουν πολλές τροφές που προκαλούν καρκίνο, αλλά το επεξεργασμένο, κόκκινο κρέας αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του εντέρου.

Το ακρυλαμίδιο ή το καμένο φαγητό προκαλούν καρκίνο;

Η κατανάλωση καμένου φαγητού δεν προκαλεί καρκίνο. Οι τροφές όπως το καμένο τοστ ή η πατάτες περιέχουν φυσικά μια ένωση που ονομάζεται ακρυλαμίδιο. Αυτή η ένωση δημιουργείται όταν οι τροφές μαγειρεύονται σε υψηλή θερμοκρασία για ώρα. Επίσης υπάρχει στα μπισκότα, στον καφέ, στο ψωμί και στα πατατάκια.

Αν και έχει ταξινομηθεί ως πιθανό καρκινογόνο παλαιότερα, όπως δείχνουν επιδημιολογικές μελέτες η κατανάλωση ακρυλαμίδιου δεν αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στους ανθρώπους.

Τα τεχνητά γλυκαντικά προκαλούν καρκίνο;

Τα τεχνητά γλυκαντικά όπως η σουκραλόζη ή η ασπαρτάμη υπάρχουν σε πολλά προϊόντα όπως τα αναψυκτικά μέχρι στις τσίχλες. Δεν προκαλούν καρκίνο στους ανθρώπους.

Το πράσινο τσάι αποτρέπει τον καρκίνο;

Το πράσινο τσάι και το τσάι μάτσα δεν μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο. Το τσάι είναι πλούσιο σε κατεχίνες, που έχουν αντιοξειδωτική δράση και έτσι δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη των όγκων σε ποντίκια. Όμως τα αποτελέσματα από μελέτες σε ανθρώπους δεν έχουν δείξει ότι το πράσινο τσάι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στους ανθρώπους.

Η σόγια προλαμβάνει τον καρκίνο;

Η κατανάλωση σόγιας δεν επηρεάζει τον κίνδυνο για καρκίνο. Τα προϊόντα σόγιας όπως το τόφου και το γάλα σόγιας περιέχουν ισοφλαβόνες. Αυτές οι ενώσεις μοιάζουν με τα ανθρώπινα οιστρογόνα, αλλά έχουν πιο ήπια δράση.

Τα superfoods προλαμβάνουν τον καρκίνο;

Τα superfoods είναι τροφές που βελτιώνουν την υγεία και προλαμβάνουν νοσήματα όπως ο καρκίνος, αλλά αυτό δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά. Ίσως να έχετε ακούσει ότι τα blueberries, το μπρόκολο, τα raspberries, και άλλα φρούτα και λαχανικά είναι superfoods. Είναι αλήθεια ότι μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή συμβάλλει στην μείωση του κινδύνου για τον καρκίνο, αλλά καμία τροφή από μόνη της δεν μπορεί να κάνει θαύματα.

Οι ντομάτες προκαλούν ή αποτρέπουν τον καρκίνο;

Η κατανάλωση φρέσκιας ντομάτας δεν επηρεάζει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου. Και φυσικά δεν προκαλεί καρκίνο. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η ντομάτα περιέχει λυκοπένιο, τα οποίο έχει αντιοξειδωτική δράση.

Ποιες τροφές μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο;

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, υπάρχουν κάποιες τροφές που περιέχουν ωφέλιμες ενώσεις και συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου για καρκίνο:

• Φρούτα και λαχανικά: είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, τα οποία προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες και την βλάβη στο DNA.
• Ξηροί καρποί: οι ξηροί καρποί συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής.
• Φασόλια: είναι πλούσια σε φυτικές ίνες , οι οποίες συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου για καρκίνο του παχέος εντέρου.
• Τροφές ολικής άλεσης: η κινόα, το καστανό ρύζι είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά.
• Ψάρια: είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο καθώς μειώνουν την φλεγμονή.