Ψυχρή συναισθηματικά μητέρα

Όταν μια μάνα δεν αγαπάει το παιδί της

Οι περισσότερες μαμάδες έχουν ως προτεραιότητα την σωματική και την ψυχική υγεία των παιδιών τους. Ωστόσο, υπάρχουν και μητέρες που είναι ψυχρές συναισθηματικά, μητέρες που μπορεί ακόμα και να έχουν διαταραχές προσωπικότητας ή μητέρες νάρκισσοι, οι οποίες αδυνατούν να συναισθανθούν και να κατανοήσουν τα παιδιά τους. Πώς θα καταλάβετε ότι η μητέρα σας είναι ψυχρή συναισθηματικά;

• Νιώθατε αόρατος σαν παιδί επειδή η μητέρα σας ποτέ δεν άκουσε τις σκέψεις, τις ανησυχίες ή τις απόψεις σας;
• Η μητέρα σας δεν σας αγκάλιαζε ποτέ, ούτε σας έλεγε "σ'αγαπώ";
• Η μητέρα σας πιστεύει ότι το τα αφήνει ένα μωρό να κλαίει είναι ένας τρόπος για να μην κακομάθει το παιδί;
• Έχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση ως ενήλικας, και είναι δύσκολο να εμπιστευτείτε τους ανθρώπους και συχνά νιώθετε μόνοι;

Αν σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω ερωτήσεις έχετε απαντήσει καταφατικά, ίσως να έχετε μεγαλώσει με μια ψυχρή συναισθηματικά μητέρα και στη ζωή να αντιμετωπίζετε δυσκολίες για αυτό το λόγο.

Αν κατανοήσετε όσα έχουν συμβεί στην παιδική, εφηβική και ενήλικη ζωή σας τότε θα καταλάβετε γιατί αισθάνεστε ανασφάλεια και κενό. Με την κατάλληλη υποστήριξη, την ψυχοθεραπεία θα μπορέσετε να αγαπήσετε τον εαυτό σας και τους άλλους.

Μητέρες που δεν δείχνουν την αγάπη τους

Πολλές μαμάδες ακούνε τις συμβουλές των δικών τους μητέρων για το μεγάλωμα των παιδιών τους. Για παράδειγμα, μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο κλάμα του μωρού "για να μην το κακομάθουν". Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα οι ανάγκες του παιδιού να μένουν ανικανοποίητες. Μπορεί μια μητέρα να έχει μεγαλώσει με αυτό τον τρόπο και να συνέχισε να κάνει τα ίδια πράγματα στα παιδιά της, τα οποία κοιμόντουσαν τελικά εξουθενωμένα από το κλάμα.

Αν όμως η κόρη μιας τέτοιας μητέρας, αποκριθεί αμέσως στο κλάμα του δικού της παιδιού τότε βιώνει την αποδοκιμασία της μητέρας της. Αλλά δεν μπορεί να αγνοήσει το μωρό της που κλαίει και το μητρικό της ένστικτο. Αυτή η αίσθηση κάνει την κόρη να σκεφτεί γιατί το κλάμα του παιδιού δεν είχε την ίδια επίδραση στη δική της μητέρα. Πώς μπορούσε να ακούει τα ουρλιαχτά ενός παιδιού και να μην αντιδρά; Στη σκέψη της δικής της παιδικής ηλικίας, ράγισε η καρδιά της, καθώς έμενε μόνη της να κλαίει χωρίς καμία βοήθεια.

Αυτή η παραμέληση δεν ήταν μόνο ένα μοτίβο στην παιδική ηλικία αλλά ένα επώδυνο μοτίβο σε όλη της τη ζωής. Όλοι οι ενήλικες που μεγάλωσαν με μια απόμακρη μητέρα ένιωθαν εγκατάλειψη; Σαν ενήλικες συνεχίζουν να νιώθουν σαν παιδιά που όταν θέλουν την προσοχή η μητέρα τους τα αγνοεί; Ενώ το παρελθόν δεν πρέπει να μας κρατά δέσμιους, αν μπορέσουμε να μάθουμε για την επίδρασή του πάνω μας αυτό θα βοηθήσει στην αυτογνωσία μας.

Μια ψυχρή συναισθηματικά μητέρα είναι γενικά μια μητέρα που δεν νιώθει την συναισθηματική εμπειρία του παιδιού της. Είναι μια ιδιαίτερα πολύπλοκη κατάσταση, όταν χρειάζεται να κάνει την εμφάνισή της στον έξω κόσμο, να συναναστραφεί με άλλους γονείς, ίσως να επενδύει στην εκπαίδευση των παιδιών της, να τα στηρίζει οικονομικά, αλλά τα παιδιά νιώθουν ότι δεν τα αγαπά ή δεν τα γνωρίζει πραγματικά.

Επίδραση της μητέρας στην παιδική ηλικία του παιδιού

Όλοι μας έχουμε ακούσει τρομακτικές ιστορίες για τα παιδιά στα ορφανοτροφεία που κανείς δεν αντιδρά στο κλάμα τους και έτσι βιώνουν μια σοβαρή συναισθηματική βλάβη. Δεν αναπτύσσουν δεσμούς με τους θετούς γονείς τους, νιώθουν έντονο θυμό, και υποφέρουν από κατάθλιψη. Μπορεί να κακομεταχειρίζονται τα κατοικίδια της οικογένειας, να έχουν κακοποιητικές συμπεριφορές. Τι συμβαίνει όμως με τους ανθρώπους που δεν έχουν μείνει σε ορφανοτροφείο αλλά οι γονείς τους δεν αντιδρούσαν στο κλάμα τους ή δεν ικανοποιούσαν τις ανάγκες τους;

Οι περισσότερες μαμάδες έχουν ένα έντονο μητρικό ένστικτο και ηρεμούν τα παιδιά τους όταν κλαίνε. Όμως οι ψυχρές συναισθηματικά μητέρες δεν το κάνουν αυτό. Για παράδειγμα, 50 χρόνια πριν, μια μητέρα μπορεί να είχε ακολουθήσει τη συμβουλή που έλεγε πως αν οι γονείς συνεχώς δείχνουν την προσοχή τους στο παιδί τους, τότε σίγουρα αυτό θα γίνει κακομαθημένο, γκρινιάρικο και προσκολλημένο. Παλιότερα επικρατούσε η άποψη πως οι αγκαλιές, η φροντίδα προς ένα μωρό ενισχύουν τις αρνητικές συμπεριφορές των παιδιών. Για παράδειγμα, αν μια μητέρα έπαιρνε αγκαλιά το παιδί της που έκλαιγε αυτό ήταν επιβράβευση.

Από τότε, όμως έχουμε μάθει πως όταν ένας γονέας αφήνει το παιδί του να κλαίει τότε σκοτώνει τα εγκεφαλικά κύτταρα του μωρού. Παρόλα αυτά υπάρχουν μαμάδες που δεν είναι πρόθυμες να εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους στα παιδιά τους. Είναι αυτές οι μαμάδες που πιστεύουν ότι ο ισχυρός δεσμός ανάμεσα σε μητέρα και παιδί είναι κάτι κακό. Έτσι, αφήνουν τα παιδιά τους να βιώνουν όλες τις αρνητικές συνέπειες αυτής της πεποίθησής τους.

Το έντονο κλάμα στην βρεφική ηλικία μπορεί να αλλάξει την δομή του εγκεφάλου

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει την κριτική σημασία της απόκρισης στο κλάμα του παιδιού. Τα βρέφη που κλαίνε για μεγάλο χρονικό διάστημα έχουν υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του άγχους. Το έντονο στρες που πρέπει να αντέξουν στους πρώτους μήνες της ζωής τους αλλάζει τη δομή του εγκεφάλου τους.

Πλέον γνωρίζουμε ότι όταν αφήνουμε τα μωρά να κλαίνε και να πιέζονται αυτό είναι μια πρακτική που μπορεί να καταστρέψει το παιδί και τις σχέσεις του μακροπρόθεσμα. Γνωρίζουμε ότι όταν αφήνουμε ένα παιδί να κλαίει τότε επηρεάζουμε σημαντικά τη ευφυΐα του, αποδυναμώνουμε το ανοσοποιητικό του και του προκαλούμε άγχος.

Όπως θα περίμενε κανείς, οι συναισθηματικά απόμακρες μητέρες ανταποκρίνονται λιγότερο στις ανάγκες του μωρού τους. Δεν το αγκαλιάζουν συχνά, δεν του διαβάζουν παραμύθια, δεν το θηλάζουν, δεν του τραγουδούν νανουρίσματα. Δεν δείχνουν την αγάπη και τη στοργή που χρειάζονται τα βρέφη τους 12 πρώτους μήνες της ζωής τους.

Ο πρώτος χρόνος ζωής των παιδιών είναι πολύ σημαντικός. Τα παιδιά που παίρνουν αγάπη, στοργή και προσοχή από τους γονείς τους νιώθουν εμπιστοσύνη για τον κόσμο και αισιοδοξία. Αλλά τα παιδιά που οι ανάγκες τους δεν ικανοποιούνται έχουν δυσπιστία, καχυποψία και νιώθουν συναισθήματα ανασφάλειας.

Επίδραση της μητέρας στην εφηβική ηλικία του παιδιού

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα κορίτσι που έχασε τη μητέρα του σε ηλικία 8 ετών και ο μπαμπάς της την έστειλε σε ένα οικοτροφείο. Έμεινε εκεί μέχρι να τελειώσει το σχολείο. Αυτή εμπειρία διαμόρφωσε την ζωή της και επηρέασε τον τρόπο συμπεριφοράς προς τα αδέρφια της. Όταν ήταν παιδιά, οι βασικές τους ανάγκες, ρούχα, τροφή και στέγη, ικανοποιούνταν, αλλά η αγάπη και η αποδοχή έλειπε.

Όταν τα υπόλοιπα παιδιά ζητούσαν συναισθηματική υποστήριξη εκείνη ένιωθε θυμό και απογοήτευση. Η άρνησή της για τα συναισθήματα των αδερφών της ήταν ιδιαίτερα σκληρή επειδή ήταν ευαίσθητα και ντροπαλά. Σαν παιδιά, λοιπόν, ένιωθαν αόρατα, μόνα και χωρίς αγάπη. Όλα αυτά τα συναισθήματα στην εφηβική ηλικία οδήγησαν στην κατάθλιψη ένα από τα αδέρφια της.

Οι ψυχρές συναισθηματικά μητέρες δεν στηρίζουν τα παιδιά τους

Όλοι μας γνωρίζουμε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος μιας μαμάς στη ζωή της κόρης της. Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα είναι ο μητρικός καθρέφτης, που αντανακλά ποια είναι η κόρη, τις δυνατότητες, τα ταλέντα, τους φόβους και τις ελπίδες της για το μέλλον. Ως αποτέλεσμα αυτού του μητρικού καθρέφτη, μια κόρη αναπτύσσει μια ισχυρή ταυτότητα, πιστεύει στον εαυτό της, και είναι πρόθυμη να κατακτήσει τον κόσμο. Χωρίς αυτό το μητρικό καθρέφτη, οι κόρες μεγαλώνουν και νιώθουν αόρατες. Σαν αποτέλεσμα, είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και να αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους.

Όταν, για παράδειγμα, δύο κορίτσια μεγαλώνουν με μια μητέρα που δεν κατανοεί ότι τα παιδιά της είναι εσωστρεφή, και αγαπούν να περνούν χρόνο μόνα τους, να διαβάζουν, να ζωγραφίζουν και να γράφουν, επιμένει ότι είναι εξωστρεφή (παρά τα δεδομένα που δείχνουν το αντίθετο) επειδή έτσι θέλει να είναι. Σαν αποτέλεσμα, τα κορίτσια μεγαλώνουν και πιστεύουν ότι κάτι πάει λάθος πάνω τους και πρέπει να το διορθώσουν.

Επίδραση της μητέρας στην ενήλικη ζωή του παιδιού

Για έναν γονέα, η υγεία του παιδιού του είναι το πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο. Για παράδειγμα, μια μητέρα που έρχεται αντιμέτωπη με την διάγνωση του αυτισμού στο παιδί της, νιώθει συντετριμμένη. Αυτή η διαδικασία την φέρνει αντιμέτωπη με την δική της ψυχρή συναισθηματικά μητέρα, με την οποία πάλευε μια ζωή μέσα της. Το μικρό κορίτσι μέσα της σταμάτησε να κατηγορεί τον εαυτό του, να σκέφτεται ότι είναι άσχημο, χαζό και ότι δεν αξίζει την αγάπη και τελικά συνειδητοποίησε ότι η μητέρα της δεν μπορούσε να της δώσει την αγάπη και την υποστήριξη που πάντα επιθυμούσε.

Η μαμά της την έκανε να νιώθει ότι τα συναισθήματά της δεν έχουν αξία. Όταν η κοπέλα πλησίασε την μητέρα της για να της μιλήσει για την διάγνωση του παιδιού της εκείνη ήταν το ίδιο ψυχρή και αδιάφορη. Δεν την άφησε να μιλήσει, επειδή δεν ήθελε να ακούσει τις ανησυχίες και τον πόνο της.

Αυτό ήταν ένα μοτίβο που η συγκεκριμένη γυναίκα ήξερε σε όλη της τη ζωή, αλλά αυτή τη φορά αντέδρασε διαφορετικά. Η μητέρα της δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για το παιδί της, το πιο πολύτιμο και αθώο πλάσμα στον κόσμο. Η κοπέλα γνώριζε την ανικανότητα της μητέρας της να συνδεθεί βαθιά με οποιονδήποτε, έτσι σταμάτησε να κατηγορεί τον εαυτό της και άρχισε να του δείχνει αγάπη και συμπόνια. Η φροντίδα του εαυτού της έγινε προτεραιότητα της. Άρχισε να τρώει υγιεινά, να κάνει άσκηση, να κάνει τον εαυτό της προτεραιότητα. Ήταν πλέον ελεύθερη από τα δεσμά της μητέρας της και έδινε όλη της αγάπη και τη στοργή στο παιδί της.

Η συναισθηματική παραμέληση μπορεί να έχει πολλές μορφές, από ένα γονέα που έχει μη ρεαλιστικές και υψηλές προσδοκίες ή δεν ακούει το παιδί του ή ακυρώνει τα συναισθήματα του παιδιού του με αποτέλεσμα αυτό να νιώθει αμφιβολίες για τον εαυτό τους.

Πώς μπορείτε να επουλωθείτε από την συναισθηματική απόρριψη της μητέρας σας;

Η κατανόηση θα σας βοηθήσει να ωριμάσετε και να ξεπεράσετε τους περιορισμούς της συναισθηματικής παραμέλησης. Αυτό μπορείτε να το κάνετε με τους εξής τρόπους:

• Μιλήστε ανοιχτά: μπορείτε να συζητήσετε ανοιχτά με ανθρώπους εμπιστοσύνης. Επίσης, η ψυχοθεραπεία για τα τραύματα της παιδικής σας ηλικίας είναι πολύ σημαντική.
• Μπορείτε να καταγράψετε τα συναισθήματά σας:  ένα ημερολόγιο στο οποίο θα γράφετε όσα νιώθετε θα σας βοηθήσει στην επεξεργασία των αναμνήσεων και των συναισθημάτων σας, ώστε να μάθετε να αναγνωρίζετε τα θέματά σας.
• Η φροντίδα του εαυτού είναι προτεραιότητα: τα συναισθήματά σας έχουν αξία.
• Μάθετε να αναγνωρίζετε και να εκφράζετε τις ανάγκες σας: οι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει με ψυχρές ή απόμακρες μητέρες δεν μπορούν εύκολα να κατανοήσουν τις ανάγκες τους, ούτε να τις εκφράσουν.