Ζώδια και ψυχολογία

Τα ζώδια και η ψυχολογία σήμερα

Ακόμα και σήμερα πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ζώδια (και την αστρολογία) και τις προβλέψεις για την επίδραση τους στη ζωή μας. Πίσω από κάθε ζώδιο υπάρχει και μια στερεοτυπική (θετική και αρνητική) άποψη. Για παράδειγμα οι Κριοί είναι επιθετικοί και οι Παρθένοι θέλουν να έχουν τον έλεγχο. Οι Ταύροι είναι τεμπέληδες, οι Δίδυμοι είναι διπρόσωποι, οι Καρκίνοι υπερευαίσθητοι, οι Λέοντες εγωιστές και οι Ζυγοί αναποφάσιστοι. Τα ζώδια και όλες αυτές οι αντιλήψεις δεν εμπίπτουν στην "επιστήμη", παρέχουν ωστόσο μια οπτική για να ερμηνεύουν κάποιοι άνθρωποι τον εαυτό τους, τους φίλους και την οικογένειά τους. Μπορεί όμως αυτές οι πεποιθήσεις να είναι υπερβολικές και κάποιες φορές επιβλαβείς; Υπάρχει κάποια σύνδεση ανάμεσα στα ζώδια και στην ψυχολογία;

Η αστρολογία ανά τους αιώνες

Τα ζώδια και η αστρολογία έχουν τις ρίζες τους στη Μέση Ανατολή και στην Αρχαία Ελλάδα. Οι βασιλιάδες μελετούσαν τα αστέρια για να πάρουν πληροφορίες για το μέλλον, για πιθανές καταστροφές ή επιτυχίες. Αλλά η αστρολογία έγινε πιο δημοφιλής τον εικοστό αιώνα όταν τα περιοδικά και οι εφημερίδες άρχισαν να περιλαμβάνουν τις αστρολογικές προβλέψεις στις στήλες τους. Μερικοί άνθρωποι συνδύαζαν την αστρολογία με τις κάρτες ταρώ ώστε να αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη διορατικότητα, όπως υποστήριζαν (ή μάλλον, διαφήμιζαν)!

Ίσως να πιστεύετε ότι λίγοι άνθρωποι κοιτούν τα άστρα για καθοδήγηση, ωστόσο αυτός δεν είναι ο κανόνας. Μια δημοσκόπηση του 2016 έδειξε ότι το 30% των ανθρώπων πιστεύει στην αστρολογία. Πάνω από 70 εκατομμύρια άνθρωποι διαβάζουν καθημερινά το ωροσκόπιο τους. Και όσον αφορά το ιντερνετ, οι σελίδες και στήλες με τα ζώδια είναι πολύ δημοφιλείς.

Η ερώτηση που έχουμε να αναλύσουμε εδώ δεν είναι αν η αστρολογία έχει βάσεις ή όχι, αλλά τι ψυχολογικές επιδράσεις και ποιες ρίζες έχει η ενασχόληση με τα ζώδια και την αστρολογία.

Γιατί οι άνθρωποι διαβάζουν τα ζώδια σήμερα;

Οι ψυχολογικές μελέτες και αναλύσεις έχουν δείξει ότι η ενασχόληση των ανθρώπων με την αστρολογία αποτελεί ουσιαστικά ένα μηχανισμό ανακούφισης του άγχους και της ανησυχίας, ακόμη και αν δεν πιστεύουν σε αυτή. Οι άνθρωποι με τις προβλέψεις των ζωδίων ψάχνουν για σιγουριά, προσπαθούν να μειώσουν την αβεβαιότητα στη ζωή τους.

Η πρώτη στήλη αστρολογίας έκανε την εμφάνισή της σε εφημερίδα το 1930, μια περίοδο έντονης κρίσης. Το 2009, στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, οι άνθρωποι απευθύνονταν στους αστρολόγους για να μάθουν το μέλλον. Αυτό συμβαίνει πάντα στις μεγάλες κρίσεις, γιατί όλα όσα πίστευουν οι άνθρωποι και στα οποία βάσιζαν τη ζωή τους, άρχισαν να καταρρέουν. Για αυτό αρχίζουν να ψάχνουν στην αστρολογία, για να πάρουν απαντήσεις για το τι συμβαίνει στη ζωή τους, τόσο εξωτερικά (στο περιβάλλον), όσο και εσωτερικά (το εσωτερικό περιβάλλον, δηλαδή στον εαυτό τους). Βλέπετε πολλά έννοιες στο πέρασμα των χρόνων έχουν παρερμηνευτεί, και επειδή η Σελήνη επηρεάζει τη ζωή μας (λόγω της βαρύτητας και άλλων κυκλικών φαινομένων που συνδέονται με τις ορμόνες) θεωρήθηκε κάποτε ότι οι "θεοί" που συνδέονται με τους πλανήτες και τα άστρα, μπορούν να επηρεάσουν (να "καθορίσουν" για την ακρίβεια), το μέλλον μας.

Ο βασικός λόγος που οδηγεί λοιπόν τους ανθρώπους στην αστρολογία και τα ζώδια είναι η αβεβαιότητα. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι όταν δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί νιώθουμε περισσότερο άγχος από όταν ξέρουμε ότι κάτι κακό τελικά θα συμβεί. Μέσα από τις προβλέψεις, η αστρολογία βοηθά τους ανθρώπους να διατηρούν την βεβαιότητα. Εάν βιώνουν μια δύσκολη περίοδο, ξαφνικά αρχίζουν να παίρνουν στα σοβαρά τα διάφορα σημάδια.

Αλλά, εκτός από την γενικότερη αβεβαιότητα και τα σημαντικά θέματα και αποφάσεις ζωής, η αστρολογία βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες στην καθημερινότητα. Με αυτό τον τρόπο νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο. Η αστρολογία προσφέρει μια παράλογη μορφή ελπίδας, έτσι ώστε όταν συμβαίνει μια θετική αλλαγή, ενισχύει την αίσθηση του ελέγχου για το μέλλον.

Οι άνθρωποι που  παρακολουθούν τα ζώδια και την αστρολογία έχουν την τάση να πιστεύουν ότι οι εξωτερικοί παράγοντες επηρεάζουν τη ζωή τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι επιτυχίες ή οι αποτυχίες τους είναι αποτέλεσμα εξωτερικών παραγόντων. Μπορεί να έχουν την εντύπωση ότι η ζωή τους είναι αποτέλεσμα δυνάμεων που είναι έξω από τον έλεγχό τους. Υπάρχει μια πραγματική λαχτάρα για καθοδήγηση. Πολλοί άνθρωποι θέλουν να βρουν το νόημα και την προστασία στη ζωή και το αναζητούν στην αστρολογία και στο μεταφυσικό (όπως χαρτιά Ταρώ, φλυντζάνι καφέ, κα).

Τα ζώδια ως συνήθεια 

Αυτή η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση για την επίδραση των άστρων σε όσα συμβαίνουν στη ζωή μας, δεν είναι ακίνδυνη όμως. Σε χώρες όπως η Ινδία, η αστρολογία καθορίζει πότε δύο άνθρωποι θα κάνουν το γάμο τους, ενώ στη Δύση πότε μπορεί κάποιος να πάρει αποφάσεις για τα οικονομικά του. Οι προκαταλήψεις αυτές είναι πολύ ισχυρές σε όλες τις κουλτούρες. Έτσι, πολλές φορές αστρολόγοι, αριθμολόγοι, μελλοντολόγοι και άλλοι "ψυχοερευνητές" βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε φοβισμένους κα ανώριμους ανθρώπους που ζητούν καθοδήγηση για να έχουν οικονομικό ή άλλο όφελος.

Αυτό που μπορεί να κάνει ο καθένας μας είναι να μάθει να αντιμετωπίζει το άγχος και να μην σπαταλά το χρόνο του διαβάζοντας τα ωροσκόπια. Είναι σημάδι ψυχικής και συναισθηματικής ωριμότητας να μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας και να παίρνουμε τις δικές μας αποφάσεις. Βέβαια, για πολλούς ανθρώπους τα ζώδια είναι μια μορφή ψυχαγωγίας. Απλά τα διαβάζουν στο διάλειμμα στη δουλειά τους χωρίς να τους δίνουν σημασία.

Για άλλους, το ωροσκόπιο είναι μια συνήθεια. Κάθε πρωί διαβάζουν την εφημερίδα, το ωροσκόπιο είναι εκεί και απλά ρίχνουν μια ματιά. Αλλά για πολλούς τα ζώδια έχουν πιο βαθύ νόημα και απαντούν στην ερώτηση "Πώς θα είναι η μέρα μου;" Τις περισσότερες φορές τα ωροσκόπια επισημαίνουν τα θετικά με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να νιώθουν καλά με αυτό.

Τι είναι αυτό που προσφέρουν στην ψυχολογία του ανθρώπου τα ζώδια και οι αστρολογικές προβλέψεις;

1. Παρηγοριά

Το ωροσκόπιο είναι κάτι που υποτίθεται ταιριάζει σε όλους, καθώς αφορά όλους τους ανθρώπους που έχουν γενέθλια την ίδια ημέρα. Προσφέρει μια παρηγοριά, επειδή οι άνθρωποι τείνουν να δίνουν προσοχή σε όλα όσα έχουν σχέση με τη δική τους ζωή.

Κάποιες φορές οι άνθρωποι από σύμπτωση κάποια από όσα έχουν διαβάσει γίνονται (δεδομένου ότι είναι τόσο γενικά, όλα όσο λέγονται στα ζώδια και στην αστρολογία). Αλλά τις περισσότερες φορές δεν ταιριάζουν όσα γράφουν για τις ζωές τους, όμως τότε δεν δίνουν σημασία (σημασία δίνει κανείς μόνο όταν τον πονάει, όταν τον πιέζει κάτι).

Αυτές όμως είναι οι προκαταλήψεις επιβεβαίωσης. Οι άνθρωποι κολλάνε σε σημεία του ωροσκοπίου τους που επιβεβαιώνουν τις πεποιθήσεις τους και αγνοούν τα υπόλοιπα. Αυτή η στάση έχει ψυχολογικό όφελος, καθώς δίνει νόημα στη ζωή και μας κάνει να βλέπουμε τα πράγματα θετικά. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει επιστημονική βάση για τις προβλέψεις, και αυτό δεν είναι σίγουρα θετικό.

2. Ψευδαίσθηση του ελέγχου

Η αλήθεια είναι όμως ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που διαβάζουν το ωροσκόπιό τους (ή ασχολούνται στην αστρολογία) ψάχνουν για καθοδήγηση, όχι για παρηγοριά. Θέλουν πληροφορίες και προβλέψεις για τον εαυτό τους, για το τι "πρέπει" να κάνουν στο σήμερα ή αύριο. Αυτό μειώνει την αβεβαιότητα όπως περιγράψαμε παραπάνω.

Όταν οι άνθρωποι δεν έχουν την αίσθηση του ελέγχου, δεσμεύονται σε δραστηριότητες που τους δίνουν μια ψευδή αίσθηση του ελέγχου. Τα ωροσκόπια δημιουργούν αυτή την ψευδαίσθηση, του τι πρέπει να κάνει ή να περιμένει κάποιος στο μέλλον.

Όταν συμβαίνουν περίεργα πράγματα ή κάτι αλλάζει, ψάχνουν να βρούνε μια εξήγηση. Είναι πολύ πιο πιθανό κάποιος να διαβάζει τα ζώδια σε περιόδους αλλαγής ή μετά από ψυχικά τραύματα, επειδή η ζωή μοιάζει εκτός ελέγχου. Οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη να έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας.

Αυτό εξηγεί γιατί κάποιες γυναίκες διαβάζουν τα ζώδια για να έχουν μια εικόνα για την ερωτική τους ζωή. Οι γυναίκες είναι πιο παθητικές όσον αφορά την προσέγγιση ενός συντρόφου. Αυτό αρχίζει να αλλάζει, αλλά συνήθως οι άνδρες κάνουν την πρώτη κίνηση να προσεγγίσουν μια γυναίκα.

3. Βοήθεια στη λήψη αποφάσεων

Πολλοί άνθρωποι παίρνουν διάφορες δύσκολες αποφάσεις (πχ οικονομικές) ανάλογα με το ωροσκόπιό τους. Αν τα ζώδια λένε να μην κάνουν κάποια κίνηση τότε περιμένουν κάποιες μέρες, μήνες ή χρόνια (θυμάστε, δεν παντρευόμαστε δίσεκτα χρόνια, είναι "γρουσουζιά"). Άλλοι βασίζονται στην αστρολογία για να πάρουν αποφάσεις για την υγεία τους. Πολλοί ζητάνε τη συμβουλή του αστρολόγου τους πριν κάνουν κάποια επέμβαση, πιστεύουν απόλυτα στις προβλέψεις.

Είτε κάποιος ψάχνει για σύντροφο ή θέλει καθοδήγηση για τα οικονομικά του, τα ζώδια δημιουργούν προβλήματα όταν επηρεάζουν την συμπεριφορά του. Μπορεί να είναι φαίνεται αστείο κάποιος να παίρνει ασήμαντες αποφάσεις με βάση το ωροσκόπιό του, αλλά είναι πολύ κακή ιδέα να παίρνετε σημαντικές αποφάσεις με βάση τα ζώδια.

Ωστόσο αν κάποιος βασίζεται στα ζώδια για να πάρει (σημαντικές) αποφάσεις, αυτό προφανώς αποτελεί εμπόδιο στην προσωπική του εξέλιξη και στην ωρίμανσή του.

4. Αυτοπεποίθηση

Αν και δεν είναι σοφό να συμπεριφερόμαστε σύμφωνα με το ωροσκόπιο, οι θετικές προβλέψεις και οι ευίονες προβλέψεις, τονώνουν την αυτοπεποίθησή μας (οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, θα θυμάστε την "Σουπερμαντολίνη" στην ταινία του Κώστα Βουτσά). Υπάρχει ένα πλεονέκτημα σε αυτό, αλλά σίγουρα υπάρχουν πιο αξιόπιστοι τρόποι να ενισχύσετε την χαμηλή αυτοπεποίθησή σας. Αν ένα άτομο θέλει να αισθανθεί καλά μέσα από τυχαίες πληροφορίες και γενικότατες προβλέψεις, αυτό δεν είναι σοφό.