Γιατί σαμποτάρω τον εαυτό μου;

Γιατί σαμποτάρω τον εαυτό μου;

Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε τι είναι καλύτερο για τον εαυτό, και σε αρκετές περιπτώσεις έχουμε δίκιο. Δυστυχώς, αυτό δεν σημαίνει πάντα ότι ενεργούμε προς το συμφέρον μας. Μερικές φορές, λέμε ή κάνουμε πράγματα που δεν μας επιτρέπουν να επιτύχουμε τους στόχους μας. Υποσυνείδητα σαμποτάρουμε τον εαυτό μας. 

Όταν συνειδητοποιούμε ότι υπονομεύουμε τον εαυτό μας, ίσως να νιώθουμε σύγχυση, αναστάτωση και θυμό. Αυτό είναι απόλυτα κατανοητό, ειδικά όταν δεν κατανοούμε γιατί συμβαίνει αυτό.

Τι είναι το σαμποτάρισμα του εαυτού;

Το σαμποτάρισμα του εαυτού είναι οι συμπεριφορές που μας εμποδίζουν να επιτύχουμε τους στόχους μας. Πολλές φορές δεν αναγνωρίζουμε αυτή την κατάσταση όταν συμβαίνει, αλλά μπορεί να γίνει ξεκάθαρη όταν κοιτάμε πίσω και κάνουμε προσπάθεια να κατανοήσουμε γιατί δεν μπορέσαμε να επιτύχουμε τους στόχους μας.

Για παράδειγμα, ίσως κάποιος να κάνει οικονομία για να αγοράσει έναν καινούργιο υπολογιστή, αλλά τελικά ξοδεύει αλλού τα χρήματά του. Ίσως να λέει στον εαυτό του ότι αγόρασε ένα ζευγάρι παπούτσια επειδή ήταν σε εκπτώσεις, αλλά αυτό τον κρατά μακριά από το στόχο του.

Όταν σαμποτάρουμε τον εαυτό μας όχι απλά μπαίνουμε εμπόδιο στους στόχους μας, αλλά δημιουργούμε και μια αρνητική εικόνα για τον εαυτό μας. Πιστεύουμε ότι το σαμποτάρισμα του εαυτού είναι σημάδι αδυναμίας, έλλειψη θέλησης. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως αυτό δεν ισχύει. Το σαμποτάρισμα του εαυτού είναι μια συμπεριφορά που μαθαίνουμε και που μας έχει βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις.

Σημάδια που δείχνουν ότι σαμποτάρω τον εαυτό μου

Το σαμποτάρισμα του εαυτού δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Οι περισσότεροι άνθρωποι σαμποτάρουν τον εαυτό τους με απλούς τρόπους.

Το σαμποτάρισμα του εαυτού στη δουλειά μπορεί να περιλαμβάνει συμπεριφορές όπως η τελειομανία, η αποδιοργάνωση, η αναβλητικότητα, η αποτυχία ολοκλήρωσης των εργασιών, οι μη ρεαλιστικοί στόχοι, η αδυναμία συγκέντρωσης.

Το σαμποτάρισμα του εαυτού στις φιλικές ή στις ερωτικές σχέσεις μπορεί να περιλαμβάνει συμπεριφορές όπως η απιστία, το ghosting, ο φόβος της δέσμευσης, η παθητική/επιθετική συμπεριφορά, η επιθετική συμπεριφορά, τα κακόβουλα σχόλια για τους άλλους.

Εκτός, από τις παραπάνω συμπεριφορές κάποιος μπορεί να σαμποτάρει τον εαυτό του στην καθημερινότητα με τους εξής τρόπους:

• Δυσκολία στην έκφραση των συναισθημάτων
• Αρνητική συζήτηση με τον εαυτό
• Αποφυγή άβολων καταστάσεων
• Αποφυγή των αλλαγών
• Φτωχή φροντίδα του εαυτού
• Έλλειψη ελέγχου στις αντιδράσεις
• Αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές

Για ποιους λόγους σαμποτάρω τον εαυτό μου;

Το σαμποτάρισμα του εαυτού είναι μια στρατηγική αντιμετώπισης των δυσκολιών που όμως δεν έχει αποτέλεσμα. Όταν κάποιος κατανοεί ποια είναι η πηγή αυτής της συμπεριφοράς είναι ποιο εύκολο να καταλάβει πότε συμβαίνει και να αντιμετωπίσει το υποκείμενο πρόβλημα. Πίσω από το σαμποτάρισμα του εαυτού μπορεί να κρύβονται πολλές αιτίες.

Χαμηλή αξία του εαυτού

Οι περισσότεροι άνθρωποι σαμποτάρουν τον εαυτό τους επειδή νιώθουν ότι δεν αξίζουν την αγάπη, τη φροντίδα ή την επιτυχία. Αυτό συνήθως δεν είναι μια συνειδητή διαδικασία. Κανένας δεν δημιουργεί συγκρούσεις σε μια σχέση επειδή πιστεύει ότι δεν αξίζει την αγάπη. Αντιθέτως, είναι μια υποσυνείδητη πεποίθηση που οδηγεί σε αυτή τη συμπεριφορά.

Η χαμηλή αξία του εαυτού συχνά προκύπτει από την παιδική ηλικία. Ακόμη και τα παιδιά που έχουν πολλά επιτεύγματα μπορεί να νιώθουν κάποιος φορές ότι δεν είναι αρκετά καλά ή ότι θα τα αγαπούν μόνο αν είναι τέλεια.

Φόβος της αποτυχίας

Σε κανέναν άνθρωπο δεν αρέσει η αποτυχία. Στους περισσότερους ανθρώπους η αποτυχία προκαλεί αρνητικά συναισθήματα. Περνάμε πολύ χρόνο για να σκεφτόμαστε τα λάθη μας και αυτό μας κάνει να αμφιβάλλουμε για τις ικανότητές μας.

Για μερικούς ανθρώπους, η ενδοσκόπηση, οι αμφιβολίες και η θλίψη που συνοδεύουν μια αποτυχία είναι τρομακτικές καταστάσεις που υποσυνείδητα οδηγούν στην αποφυγή αυτών των συναισθημάτων. Το σαμποτάρισμα του εαυτού είναι μια εξήγηση για το γιατί δεν πήραμε καλούς βαθμούς ή δεν τα πήγαμε καλά σε μια παρουσίαση.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Ένας από τους κύριους λόγους του σαμποταρίσματος του εαυτού είναι η έλλειψη αυτοεκτίμησης. Αυτό μπορεί να έχει πολλές αιτίες, αλλά οι επιδράσεις είναι οι ίδιες, τα συναισθήματα της χαμηλής αξίας του εαυτού και την πεποίθηση ότι δεν αξίζετε την επιτυχία.

Μερικοί άνθρωποι σαμποτάρουν τον εαυτό τους επειδή έτσι νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο στις καταστάσεις. Το σαμποτάρισμα δίνει μια βραχυπρόθεσμη ενίσχυση της αυτοπεποίθησης. Ωστόσο, αυτή η τόνωση της αυτοπεποίθησης είναι καταστροφική μακροπρόθεσμα.

Εκμαθημένη συμπεριφορά

Το σαμποτάρισμα του εαυτού δεν προκύπτει πάντα από κάποια βαθιά ανασφάλεια. Μερικές φορές, απλά μαθαίνουμε αυτή τη συμπεριφορά από σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μας. Για παράδειγμα, αν οι γονείς μας είχαν παθητική συμπεριφορά μετά από μια διαφωνία, αυτό μπορεί να μας μοιάζει φυσιολογικός τρόπος διαχείρισης των διαφωνιών.

Οι άνθρωποι που έχουν μάθει να σαμποτάρουν τον εαυτό τους με αυτό τον τρόπο δεν μπορούν να επιτύχουν όσα επιθυμούν (όπως μια υγιή σχέση), αλλά δεν ξέρουν άλλον τρόπο για να προσεγγίζουν το πρόβλημα.

Κάλυψη μιας μη αναγνωρισμένης ανάγκης

Όταν παρατηρούμε ότι σαμποτάρουμε τον εαυτό μας, τότε νιώθουμε αναστάτωση. Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε γιατί έχουμε αυτά τα μοτίβα συμπεριφοράς. Συχνά, το σαμποτάρισμα του εαυτού είναι ένας τρόπος κάλυψης μιας ανάγκης που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει. Για παράδειγμα, μπορεί να τρώμε περισσότερο όταν νιώθουμε αγχωμένοι, και αυτό σαμποτάρει το στόχο μας για την διατήρηση του βάρους μας. Ίσως να κατανοούμε ότι το φαγητό μας προσφέρει μια αίσθηση παρηγοριάς που δεν παίρνουμε από πουθενά αλλού.

Αποφυγή έντονων συναισθημάτων

Το σαμποτάρισμα του εαυτού μπορεί μερικές φορές να μετριάζει τα αρνητικά συναισθήματα, με αποτέλεσμα να συμβάλλει στην αποφυγή των έντονων συναισθημάτων. Ένα πολύ κοινό παράδειγμα είναι όταν κάποιος δεν μένει δεσμευμένος σε μια σχέση επειδή φοβάται ότι θα τον εγκαταλείψουν.

Οι άνθρωποι που έχουν αυτή τη συμπεριφορά συνήθως δίνουν τέλος σε μια σχέση με την πρώτη δυσκολία επειδή ο πόνος του χωρισμού είναι πολύ λιγότερος από τον πόνο της εγκατάλειψης.

Ψυχολογικά τραύματα

Το σαμποτάρισμα του εαυτού μπορεί να είναι μια αντίδραση σε ένα ψυχολογικό τραύμα. Οι τραυματικές εμπειρίες μπορεί να αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιδράμε σε καταστάσεις, ειδικά όταν νιώθουμε στρες.

Σε όλους μας ενεργοποιείται ο μηχανισμός πάλης ή φυγής σε καταστάσεις στρες. Όταν κάποιος έχει βιώσει μια τραυματική εμπειρία στο παρελθόν, ίσως να παγώνει σε δύσκολες καταστάσεις ακόμη και αν γνωρίζει ότι κάποια πράγματα θα τον βοηθήσουν.

Θέματα ψυχικής υγείας

Κάποια θέματα ψυχικής υγείας, όπως το άγχος , η κατάθλιψη, η ανησυχία μπορεί να ενισχύουν το σαμποτάρισμα του εαυτού. Επίσης μπορεί το σαμποτάρισμα να είναι ένα ακόμη σύμπτωμα μιας ψυχικής διαταραχής.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω το σαμποτάρισμα του εαυτού;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για την αντιμετώπιση του σαμποταρίσματος του εαυτού. Για να αντιμετωπίσετε τον εσωτερικό σας σαμποτέρ μπορείτε να κάνετε τα παρακάτω βήματα:

1. Αναγνώριση των συμπεριφορών

Για να σταματήσετε το σαμποτάρισμα του εαυτού, το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε τις συμπεριφορές σας. Ποιοι είναι οι στόχοι που είχατε στο μυαλό σας αλλά δεν τους καταφέρατε; Υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα που συμβάλλουν στην  αναβλητικότητά σας; Δεν έχετε κίνητρο, ακόμη και για σημαντικά πράγματα;

Μπορείτε να σκεφτείτε σε ποια πράγματα αποτυγχάνετε, χωρίς προφανή λόγο; Ίσως να είναι επώδυνο να κάνετε τέτοιες ερωτήσεις στον εαυτό σας, αλλά είναι πολύ σημαντικό βήμα.

2. Κατανόηση των συναισθημάτων που οδηγούν σε αυτές τις συμπεριφορές

Το σαμποτάρισμα του εαυτού συχνά προκύπτει από συναισθήματα ανησυχίας και θυμού. Σκοπός είναι να μπορούμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας, ώστε να μην δεσμευόμαστε σε συμπεριφορές που έχουν αρνητικές συνέπειες ή επηρεάζουν άδικα τους άλλους. Καλό είναι να αναγνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημάδια του θυμού και της ανησυχίας πριν βγουν εκτός ελέγχου.

3. Αναγνώριση των πεποιθήσεων που προκαλούν τα συναισθήματα

Οι πιθανότητες λένε ότι τα συναισθήματα που οδηγούν σε μια αρνητική συμπεριφορά συνήθως έχουν τις ρίζες τους σε παράλογες σκέψεις. Καλό είναι να παρατηρείτε τι λέτε στον εαυτό σας όταν τον σαμποτάρετε. Καταγράψτε την αρνητική συζήτηση, όσο ανόητο ή μη ρεαλιστικό και αν μοιάζει αυτό.

Η ιδανική στιγμή για να το κάνει κάποιος αυτό είναι όταν μένει δεσμευμένος σε αυτές τις συμπεριφορές.

4. Αλλαγή της συμπεριφοράς, των συναισθημάτων και των σκέψεων

Όταν κάποιος αναγνωρίζει τα αρνητικά συναισθήματα, τις συμπεριφορές και τις σκέψεις που τον σαμποτάρουν, τότε μπορεί να αρχίζει να τα αμφισβητεί.  Η αλλαγή του τρόπου σκέψης μπορεί να γίνει με λογικές, θετικές δηλώσεις.