Βρογχίτιδα

Βρογχίτιδα

Η βρογχίτιδα είναι η λοίμωξη των αεραγωγών (βρόγχων), οι οποίοι μεταφέρουν αέρα από και προς τους πνεύμονες. Οι άνθρωποι με βρογχίτιδα συχνά έχουν έντονο βήχα με βλέννα. Η βρογχίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια.

Συχνά, η οξεία βρογχίτιδα είναι αποτέλεσμα ενός κρυολογήματος ή μιας άλλης λοίμωξης του αναπνευστικού. Η χρόνια βρογχίτιδα, είναι πιο σοβαρή κατάσταση, και προκαλεί συνεχή ερεθισμό και φλεγμονή στους αεραγωγούς, συνήθως εξαιτίας του καπνίσματος.

Η οξεία βρογχίτιδα συνήθως υποχωρεί μέσα σε 10 ημέρες, χωρίς μακροχρόνιες επιπλοκές, αν και ο βήχας μπορεί να επιμένει για εβδομάδες.

Ωστόσο, αν κάποιος έχει επαναλαμβανόμενες βρογχίτιδες, τότε ίσως να έχει χρόνια βρογχίτιδα, η οποία απαιτεί περισσότερη προσοχή. Η χρόνια βρογχίτιδα είναι μια από τις καταστάσεις που συμβάλλουν στην χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).

Τύποι βρογχίτιδας

Όταν μιλάμε για τη βρογχίτιδα συνήθως εννοούμε την οξεία βρογχίτιδα, η οποία είναι μια προσωρινή κατάσταση που προκαλεί έντονο βήχα. Μερικοί άνθρωποι παθαίνουν συχνά βρογχίτιδα, έτσι έχουν χρόνια βρογχίτιδα.

Οξεία βρογχίτιδα

Η οξεία βρογχίτιδα οφείλεται κυρίως σε ιογενείς λοιμώξεις και υποχωρεί μόνη της μέσα σε μερικές εβδομάδες. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρειάζονται θεραπεία για την οξεία βρογχίτιδα.

Χρόνια βρογχίτιδα

Ένα άτομο έχει χρόνια βρογχίτιδα αν έχει βήχα με βλέννα τις περισσότερες μέρες του μήνα για τρεις μήνες σε ένα χρόνο. Αυτό πρέπει να έχει διάρκεια για τουλάχιστον δύο χρόνια. Αν κάποιος έχει χρόνια βρογχίτιδα, μπορεί να έχει χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).

Ποιους ανθρώπους επηρεάζει η βρογχίτιδα;

Όλοι οι άνθρωποι μπορεί να εκδηλώνουν βρογχίτιδα, αλλά υψηλότερο κίνδυνο έχουν:

• Οι καπνιστές και οι παθητικοί καπνιστές
• Οι άνθρωποι με άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή άλλες παθήσεις των πνευμόνων
• Όσοι έχουν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Όσοι έχουν αυτοάνοσα νοσήματα ή άλλες ασθένειες που προκαλούν φλεγμονή
• Όσοι εκτίθενται σε ατμοσφαιρικούς ρύπους (καπνός ή χημικές ενώσεις)

Ποια είναι τα συμπτώματα της βρογχίτιδας;

Τα συμπτώματα της βρογχίτιδας, είτε είναι οξεία είτε είναι χρόνια, περιλαμβάνουν:

• Βήχα
• Παραγωγή βλέννας , η οποία μπορεί να είναι καθαρή, λευκή ή πράσινη, σπάνια έχει αίμα
• Κόπωση
• Δύσπνοια
• Πυρετό και ρίγη
• Πόνο στο στήθος

Αν ένα άτομο έχει οξεία βρογχίτιδα, ίσως να έχει συμπτώματα παρόμοια με αυτά του κοινού κρυολογήματος όπως ο πονοκέφαλος και οι πόνοι στο σώμα. Καθώς τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε μία εβδομάδα, ίσως ο βήχας να επιμένει για αρκετές εβδομάδες.

Η χρόνια βρογχίτιδα προκαλεί ένα παραγωγικό βήχα που διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες, με επαναλαμβανόμενες εξάρσεις για τουλάχιστον δύο συνεχόμενα έτη.

Αν κάποιος έχει χρόνια βρογχίτιδα, ίσως ο βήχας να παρουσιάζει επιδείνωση κάποιες περιόδους. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να υπάρχει κάποια άλλη οξεία λοίμωξη μαζί με τη χρόνια βρογχίτιδα.

Ποιες είναι οι αιτίες της βρογχίτιδας;

Βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις

Η βρογχίτιδα συνήθως οφείλεται σε ιούς και σπάνια σε βακτήρια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αιτία της βρογχίτιδας είναι οι ιοί του κοινού κρυολογήματος ή της γρίπης. Οι ιοί υπάρχουν στα σταγονίδια της μύτης και του στόματος όταν κάποιος βήχει ή φτερνίζεται. Αυτά τα σταγονίδια τυπικά μεταφέρονται στο ένα μέτρο. Μένουν στον αέρα για λίγο και στη συνέχεια παραμένουν στις επιφάνειες, όπου οι ιοί παραμένουν  ζωντανοί για 24 ώρες. Αν κάποιος αγγίζει αυτή την επιφάνεια μπορεί να μεταδίδει τον ιό όταν ακουμπά κάποιον άλλο.

Ερεθιστικοί παράγοντες

Η βρογχίτιδα μπορεί να είναι αποτέλεσμα της εισπνοής ερεθιστικών ενώσεων, όπως το νέφος και οι ενώσεις που υπάρχουν στα καθαριστικά για το σπίτι ή ο καπνός.

Το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία της χρόνιας βρογχίτιδας. Επηρεάζει τους καπνιστές και τους παθητικούς καπνιστές.

Οι άνθρωποι με χρόνια βρογχίτιδα μπορεί να έχουν κάποια άλλη πάθηση των πνευμόνων που έχει σχέση με το κάπνισμα, το εμφύσημα, όπου οι αερόσακοι μέσα στους πνεύμονες καταστρέφονται, και προκαλούν δύσπνοια.

Όσοι καπνίζουν, καλό είναι να διακόπτουν το κάπνισμα το οποίο επιδεινώνει την βρογχίτιδα και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης εμφυσήματος.

Ένα άτομο μπορεί να έχει περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης χρόνιας βρογχίτιδας και άλλων μορφών αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, αν εκτίθεται λόγω δουλειάς σε ουσίες που καταστρέφουν τους πνεύμονες, όπως:

• σκόνη των σιτηρών
• υφάσματα (υφασμάτινες ίνες)
• αμμωνία
• ισχυρά οξέα
• χλωρίνη

Αυτή η μορφή βρογχίτιδας υποχωρεί όταν το άτομο σταματά την έκθεση στους ερεθιστικούς παράγοντες.

Βέβαια, στην περίπτωση της χρόνιας βρογχίτιδας η αιτία δεν είναι οι ιοί ή τα βακτήρια. Η κύρια αιτία της είναι το κάπνισμα. Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι και οι ερεθιστικές ενώσεις στο χώρο εργασίας παίζουν κύριο ρόλο.

Τα συμπτώματα της βρογχίτιδας μπορεί να συμβαίνουν μαζί με άλλες παθήσεις, όπως το άσθμα, το εμφύσημα, η πνευμονική ίνωση, η ιγμορίτιδα, η φυματίωση, οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού.

Παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για βρογχίτιδα περιλαμβάνουν:

• Κάπνισμα: οι καπνιστές και οι παθητικοί καπνιστές έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν οξεία και χρόνια βρογχίτιδα.
• Αδύναμο ανοσοποιητικό: οι ασθένειες, όπως το κρυολόγημα ή μια χρόνια πάθηση, καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι πιο ευάλωτα στις λοιμώξεις.
• Έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες στον εργασιακό χώρο: όταν κάποιος δουλεύει σε ένα περιβάλλον με πολλούς ερεθιστικούς παράγοντες όπως η σκόνη και οι χημικές ενώσεις τότε είναι πιο πιθανό να εμφανίσει βρογχίτιδα.
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: η έντονη καούρα ερεθίζει το λαιμό και κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στη βρογχίτιδα.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της βρογχίτιδας;

Αν και ένα επεισόδιο βρογχίτιδας δεν είναι ανησυχητικό, μπορεί να οδηγεί στην πνευμονία σε μερικούς ανθρώπους. Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια βρογχίτιδας, ωστόσο, μπορεί να σημαίνουν ότι κάποιος έχει χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).

Αν ένα άτομο έχει άσθμα, διαβήτη ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή καρδιακή ανεπάρκεια, η βρογχίτιδα μπορεί να επιδεινώνει την κατάσταση.

Διάγνωση της βρογχίτιδας

Εκτός από το ιατρικό ιστορικό και την κλινική εξέταση, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει μια σειρά εξετάσεων.

Εξετάσεις για τη λειτουργία των πνευμόνων

Αυτές οι εξετάσεις αξιολογούν την ικανότητα των αεραγωγών να μετακινούν τον αέρα μέσα και έξω από τους πνεύμονες. Συνήθως αυτές οι εξετάσεις γίνονται με ειδικά μηχανήματα και περιλαμβάνουν:

Σπιρομέτρηση: για αυτή την εξέταση χρησιμοποιείται το σπιρόμετρο μια συσκευή που δείχνει πόσο καλά λειτουργούν οι πνεύμονες. Είναι μια από τις πιο απλές εξετάσεις για του πνεύμονες. Μπορεί να γίνει για τους εξής λόγους:

• την αξιολόγηση της λειτουργίας των πνευμόνων και της σοβαρότητας μιας νόσου
• την παρακολούθηση μιας πάθησης των πνευμόνων
• την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας μια θεραπείας

Αέρια αρτηριακού αίματος: αυτή εξέταση αίματος ελέγχει το ποσοστό του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα. Επίσης μετρά την οξύτητα του αίματος.

Παλμικό οξύμετρο: είναι μια συσκευή που μετρά το οξυγόνο στο αίμα. Για να γίνει αυτή μέτρηση τοποθετούμε έναν μικρό αισθητήρα σε ένα δάχτυλο. Όταν ανοίγει η συσκευή, ένα μικρό κόκκινο φως εμφανίζεται. Η διαδικασία είναι ανώδυνη και το κόκκινο φως δεν δημιουργεί θερμότητα.

Ακτινογραφία θώρακα: η ακτινογραφία απεικονίζει τους ιστούς, τα οστά και τα όργανα, όπως οι πνεύμονες.

Αξονική τομογραφία: αυτή η τεχνική απεικόνισης δίνει λεπτομερείς εικόνες για κάθε σημείο στο σώμα, τα οστά, τους μύες, το λίπος και τα όργανα. Η αξονική τομογραφία δίνει περισσότερες λεπτομέρειες από την ακτινογραφία.

Θεραπεία βρογχίτιδας

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η οξεία βρογχίτιδα υποχωρεί μόνη της μέσα σε λίγες εβδομάδες χωρίς ιδιαίτερη θεραπεία. Οι ασθενείς πρέπει να πίνουν πολλά υγρά και να ξεκουράζονται.

Σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπτώματα της βρογχίτιδας μπορεί να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια. Αν διαρκούν για τουλάχιστον 3 μήνες, τότε η βρογχίτιδα είναι χρόνια.

Δεν υπάρχει θεραπεία για τη χρόνια βρογχίτιδα, αλλά κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής συμβάλλουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, όπως η ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση και η διακοπή του καπνίσματος.

Υπάρχουν αρκετά φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Τα βρογχοδιασταλτικά και τα στεροειδή ανοίγουν τους αεραγωγούς και μπορεί να είναι εισπνεόμενα ή σε μορφή δισκίων. Επίσης, τα βλεννολυτικά διαλύουν τη βλέννα στους πνεύμονες, και έτσι ανακουφίζουν από το βήχα.

Ποιες φαρμακευτικές αγωγές χρησιμοποιούνται για τη βρογχίτιδα;

Συνήθως ο γιατρός δεν προτείνει κάποια φαρμακευτική αγωγή για τη βρογχίτιδα. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα φάρμακα ανακουφίζουν τα συμπτώματα ή θεραπεύουν την υποκείμενη αιτία, και περιλαμβάνουν:

• Αντιϊκά φάρμακα: αν η βρογχίτιδα είναι ιογενής, τότε μπορεί ο γιατρός να σας προτείνει κάποιο αντιϊκό φάρμακο όπως το Tamiflu.Όσο πιο γρήγορα λάβει κάποιος αντιϊκά φάρμακα τόσο πιο γρήγορα θα αισθανθεί καλύτερα.
• Βρογχοδιασταλτικά: τα συγκεκριμένα φάρμακα ανοίγουν τους αεραγωγούς όταν κάποιος έχει δυσκολία στην αναπνοή.
• Αντιφλεγμονώδη φάρμακα: ο γιατρός συστήνει κορτικοστεροειδή ή άλλα φάρμακα για την μείωση της φλεγμονής.
• Φάρμακα για το βήχα: τα συγκεκριμένα φάρμακα ανακουφίζουν το βήχα και περιέχουν δεξτρομεθορφάνη.
• Αντιβιοτικά: δεν αποτελούν θεραπεία πρώτης γραμμής για τη βρογχίτιδα, εκτός και αν υπάρχει υποψία για βακτηριακή λοίμωξη.
• Θεραπεία για άσθμα/ΧΑΠ: αν ένα άτομο έχει ΧΑΠ ή άσθμα, ίσως να λαμβάνει επιπλέον φαρμακευτική αγωγή για τη χρόνια βρογχίτιδα.

Μπορεί η βρογχίτιδα να υποχωρεί μόνη της;

Η οξεία βρογχίτιδα συνήθως υποχωρεί μόνη της. Τυπικά,  η κύρια αιτία της είναι οι ιοί, και δεν μπορούμε να απομακρύνουμε τους ιούς με φάρμακα. Ωστόσο, ο καθένας μπορεί να κάνει κάποια πράγματα στο σπίτι για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Αν η βρογχίτιδα οφείλεται σε κάποιον άλλο παράγοντα τότε μπορεί να είναι αναγκαία η θεραπεία. Η χρόνια βρογχίτιδα συνήθως δεν υποχωρεί πλήρως, αλλά υπάρχει μια βελτίωση στα συμπτώματα με τη θεραπεία.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τα συμπτώματα της βρογχίτιδας στο σπίτι;

Αν ένα άτομο έχει οξεία βρογχίτιδα καλό είναι να:

• πίνει πολλά υγρά, που αποτρέπουν την αφυδάτωση, διαλύουν τη βλέννα στους πνεύμονες και ανακουφίζουν από το βήχα
• αντιμετωπίζει τον πονοκέφαλο, τον πυρετό και τον πόνο με παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη, αν και η ιβουπροφαίνη δεν συστήνεται αν κάποιος έχει άσθμα
• μένει στο σπίτι και να αποφεύγει την επαφή με άλλους ανθρώπους αν έχει υψηλό πυρετό ή δεν νιώθει αρκετά καλά για να επιστρέψει στις καθημερινές του υποχρεώσεις

Πόσος χρόνος χρειάζεται για την υποχώρηση της βρογχίτιδας;

Οι περισσότεροι άνθρωποι ξεπερνούν την βρογχίτιδα μέσα σε δύο εβδομάδες, αλλά μπορεί να χρειαστούν τρεις με έξι εβδομάδες. Ο ασθενής μπορεί να αντιμετωπίζει τα συμπτώματα στο σπίτι. Αν δεν νιώθει καλά μετά από τρεις εβδομάδες, καλό είναι να επικοινωνεί με το γιατρό του.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην βρογχίτιδα και στην πνευμονία;

Η βρογχίτιδα είναι μια φλεγμονή στους αεραγωγούς που οδηγούν στους πνεύμονες. Η πνευμονία είναι μια φλεγμονή μέσα στους πνεύμονες.

Η βρογχίτιδα προκαλεί φλεγμονή και παραγωγή βλέννας στην τραχεία και στους βρόγχους που προκαλούν βήχα. Η πνευμονία προκαλεί φλεγμονή και υγρό στους μικρούς αεροφόρους σάκους μέσα στους πνεύμονες (κυψελίδες) με αποτέλεσμα τη δύσπνοια. Επίσης μπορεί να προκαλεί βήχα και πυρετό. Η πνευμονία είναι πολύ πιο σοβαρή από την βρογχίτιδα. Η βρογχίτιδα συνήθως δεν οδηγεί σε πνευμονία.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στη βρογχίτιδα και στη βρογχιολίτιδα;

Η βρογχίτιδα είναι μια φλεγμονή στους μεγαλύτερους αεραγωγούς (τραχεία και βρόγχους) που καταλήγουν στους πνεύμονες. Η βρογχιολίτιδα είναι η φλεγμονή στους μικρότερους αεραγωγούς (βρογχιόλια) που βγαίνουν από τους βρόγχους. Τα παιδιά συνήθως εμφανίζουν βρογχιολίτιδα και οι ενήλικες βρογχίτιδα.

Η βρογχίτιδα μπορεί να είναι μια εξουθενωτική κατάσταση. Ακόμη και αν ένα άτομο δεν έχει καταρροή ή πόνους στο σώμα, ο βήχας μπορεί να μοιάζει ότι θα διαρκεί για πάντα. Τα συμπτώματα, ωστόσο, υποχωρούν χωρίς ιδιαίτερη θεραπεία. Αν τα συμπτώματα είναι έντονα καλό είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας. Αν η βρογχίτιδα είναι κάτι συχνό για εσάς, μπορεί να έχετε χρόνια βρογχίτιδα που οφείλεται σε κάποια υποκείμενη κατάσταση που χρειάζεται θεραπεία.

Πώς η οξεία βρογχίτιδα επηρεάζει το σώμα;

Όταν κάποιες έχει οξεία βρογχίτιδα, τα κύτταρα που περιβάλλουν τους αεραγωγούς, τους βρόγχους, εμφανίζουν φλεγμονή. Η λοίμωξη συνήθως ξεκινά στη μύτη ή στο λαιμό και ταξιδεύει στους βρόγχους. Όταν το σώμα κάνει προσπάθεια να καταπολεμήσει τη λοίμωξη, τότε προκαλεί ένα οίδημα στους αεραγωγούς των πνευμόνων. Αυτό προκαλεί το βήχα. Μερικές φορές ο βήχας μπορεί να είναι ξηρός, αλλά συνήθως είναι βήχας με φλέγμα.

Επειδή οι αεραγωγοί εμφανίζουν οίδημα, λιγότερος αέρας περνά από τους αεραγωγούς στους πνεύμονες. Αυτό προκαλεί συριγμό, σφίξιμο στο στήθος και δύσπνοια.

Τελικά, το σώμα καταπολεμά τη φλεγμονή και επουλώνεται. Η οξεία βρογχίτιδα διαρκεί 3-10 ημέρες. Ωστόσο, ο βήχας και η βλέννα μπορεί να επιμένουν για αρκετές εβδομάδες μετά την υποχώρηση της λοίμωξης.

Το οίδημα διαρκεί για λίγο και συνήθως δεν προκαλεί μακροχρόνια προβλήματα στην αναπνοή. Ωστόσο, είναι πιθανό οι άνθρωποι με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα ή άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας, να εμφανίζουν πνευμονία ή αναπνευστική ανεπάρκεια. Γενικά, οι άνθρωποι με σοβαρά θέματα υγείας είναι:

• Οι ηλικιωμένοι
• Τα μικρά παιδιά
• Όσοι έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως ο καρκίνος ή ο διαβήτης
• Όσοι δεν έχουν κάνει εμβόλιο για τη γρίπη, την πνευμονία και τον κοκίτη

Πότε πρέπει να μιλήσω με το γιατρό μου;

Οι περισσότερες περιπτώσεις βρογχίτιδας υποχωρούν μόνες τους με ξεκούραση, με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και άφθονα υγρά.

Αν τα συμπτώματα σας είναι σοβαρά καλό είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας:

• επίμονος και έντονος βήχας που διαρκεί περισσότερο από τρεις εβδομάδες
• επίμονος πυρετός για περισσότερες από τρεις ημέρες
• βήχας με βλέννα και αίμα
• υποκείμενη καρδιακή ή πνευμονική πάθηση, όπως το άσθμα ή η καρδιακή ανεπάρκεια

Ο γιατρός σας θα αξιολογήσει την κατάστασή σας και θα αποκλείσει άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού , όπως η πνευμονία, που έχει παρόμοια συμπτώματα με αυτά της βρογχίτιδας. Αν υπάρχει υποψία πνευμονίας τότε μπορεί να κάνετε ακτινογραφία θώρακα και να πάρουν δείγμα βλέννας για εξετάσεις.

Αν ο γιατρός σας υποπτεύεται κάποια μη διαγνωσμένη υποκείμενη νόσο, ίσως να κάνετε εξετάσεις για την λειτουργία των πνευμόνων. Η σπιρομέτρηση μετρά τον όγκο του αέρα μέσα στους πνεύμονες. Ο μικρός όγκος του αέρα μπορεί να υποδηλώνει κάποιο άλλο υποκείμενο πρόβλημα υγείας.

Πρόληψη βρογχίτιδας

Για την μείωση του κινδύνου βρογχίτιδας μπορούμε να κάνουμε τα εξής:

• Διακοπή του καπνίσματος: το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για χρόνια βρογχίτιδα.
• Εμβολιασμός: πολλές περιπτώσεις οξείας βρογχίτιδας είναι αποτέλεσμα του ιού της γρίπης. Καλό είναι κάθε χρόνο να κάνουμε το αντιγριπικό εμβόλιο. Ο εμβολιασμός προστατεύει επίσης από κάποιους τύπους πνευμονίας.
• Πλύσιμο των χεριών: για να μειώσουμε τις πιθανότητες κάποιας ιογενούς λοίμωξης, πρέπει να πλένουμε συχνά τα χέρια μας και να χρησιμοποιούμε απολυμαντικά.
• Προστατευτικές μάσκες: αν ένα άτομο έχει χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, πρέπει να φορά μάσκα όταν εκτίθεται σε σκόνη, χημικές ενώσεις ή όταν ταξιδεύει.