Άγχος και λευκά αιμοσφαίρια

Άγχος και λευκά αιμοσφαίρια

Το αίμα μας περιέχει ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια και πλάσμα. Τα λευκά αιμοσφαίρια αποτελούν μόνο το 1% του αίματος, αλλά έχουν πολύ σημαντικό ρόλο, και είναι γνωστά ως λευκοκύτταρα. Ποιος όμως είναι ο ρόλος τους στον οργανισμό μας; Ποια είναι η σύνδεση των λευκών αιμοσφαιρίων με το άγχος;

Αρχικά, μας προστατεύουν από τις ασθένειες και τα νοσήματα. Σκεφτείτε τα λευκά αιμοσφαίρια ως πολεμιστές του ανοσοποιητικού μας. Κατά μία έννοια, είναι συνεχώς σε πόλεμο. Ρέουν στην κυκλοφορία του αίματος και καταπολεμούν τους ιούς, τα βακτήρια, και άλλους ξένους εισβολείς που απειλούν την υγεία μας. Όταν το σώμα μας είναι σε κατάσταση στρες και δέχεται επίθεση, τα λευκά αιμοσφαίρια είναι έτοιμα να καταστρέψουν τους επιβλαβείς παράγοντες και να αποτρέψουν κάθε ασθένεια.

Η σύνθεση των λευκών αιμοσφαιρίων συμβαίνει στο μυελό των οστών, και παραμένουν αποθηκευμένα στο αίμα και στους λεμφικούς ιστούς. Επειδή κάποια λευκά αιμοσφαίρια, τα ουδετερόφιλα, έχουν διάρκεια ζωής μικρότερη από μια ημέρα, ο μυελός των οστών συνθέτει συνεχώς λευκά αιμοσφαίρια.

Ποιοι είναι οι τύποι των λευκών αιμοσφαιρίων;

Οι κατηγορίες των λευκών αιμοσφαιρίων περιλαμβάνουν:

• Τα μονοκύτταρα: τα οποία έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τα υπόλοιπα λευκά αιμοσφαίρια και συμβάλλουν στην καταστροφή των βακτηρίων.
• Τα λεμφοκύτταρα: που σχηματίζουν τα αντισώματα για την καταπολέμηση των βακτηρίων, των ιών, και άλλων πιθανών επιβλαβών εισβολέων.
• Τα ουδετερόφιλα: που σκοτώνουν τα βακτήρια και τους μύκητες. Αποτελούν το μεγαλύτερο πληθυσμό των λευκών αιμοσφαιρίων και είναι η πρώτη γραμμή άμυνας κατά των λοιμώξεων.
• Τα βασεόφιλα: αυτά τα μικρά κύτταρα σημαίνουν συναγερμό όταν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί εισβάλλουν στο αίμα. Εκκρίνουν ενώσεις όπως η ισταμίνη, το δείκτη των αλλεργικών αντιδράσεων, και συμβάλλουν στον έλεγχο της ανοσολογικής απόκρισης του οργανισμού.
• Τα ηωσινόφιλα: τα οποία σκοτώνουν τα παράσιτα και τα καρκινικά κύτταρα και συμβάλλουν στις αλλεργικές αντιδράσεις.

Ποια είναι η επίδραση του στρες στο σώμα μας;

Το άγχος είναι ένα αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής μας. Σε καταστάσεις στρες το σώμα μας παράγει υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης. Η κορτιζόλη ενισχύει το ανοσοποιητικό και περιορίζει τη φλεγμονή. Αλλά όταν το στρες είναι χρόνιο, το σώμα μας συνηθίζει τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα. Και αυτή η κατάσταση ανοίγει την πόρτα στη φλεγμονή.

Επιπλέον, το στρες μειώνει τον αριθμό των λεμφοκυττάρων στο σώμα και των λευκών αιμοσφαιρίων που βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Όσο πιο χαμηλός είναι ο αριθμός των λεμφοκυττάρων, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για τους ιούς, όπως αυτούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα.

Τα υψηλά επίπεδα στρες επίσης προκαλούν κατάθλιψη, και αυξάνουν τις πιθανότητες φλεγμονής. Μακροπρόθεσμα, η φλεγμονή ταλαιπωρεί το ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο δεν μπορεί να λειτουργεί σωστά για να μας προστατεύει.

Το άγχος μπορεί να οδηγεί στην υπερπαραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνας του σώματος κατά των ασθενειών. Όμως ο αυξημένος αριθμός των κυττάρων μπορεί να παραμένει στα τοιχώματα των αρτηριών, να περιορίζει την ροή του αίματος και να συμβάλλει στο σχηματισμό θρόμβων που μπορεί να προκαλούν απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων σε όλο το σώμα. Άρα, το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγεί σε καρδιαγγειακά νοσήματα, χωρίς να είναι απολύτως ξεκάθαρος ο μηχανισμός μέσω του οποίου αυτό συμβαίνει. Βέβαια, εκτός από το άγχος υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στα νοσήματα του καρδιαγγειακού όπως η αρτηριακή πίεση, οι γενετικοί παράγοντες, η υψηλή χοληστερόλη και το κάπνισμα.

Λευκά αιμοσφαίρια και ψυχική υγεία

Η κατάθλιψη και το άγχος είναι δύο πολύ συχνές διαταραχές της διάθεσης που έχουν άμεση σχέση με την συστηματική φλεγμονή. Τα αυξημένα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων και των ερυθρών αιμοσφαιρίων έχουν σχέση με αρνητικές επιδράσεις σε πολλές ψυχικές διαταραχές. Τα λευκά αιμοσφαίρια είναι ένας μη ειδικός δείκτης της φλεγμονής ενώ τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν σχέση με άλλους δείκτες της φλεγμονής. Ίσως να υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στους αιματολογικούς δείκτες της φλεγμονής και τα συμπτώματα του άγχους και της κατάθλιψης.

Τα στοιχεία των μελετών δείχνουν ότι η κατάθλιψη και το άγχος έχουν σχέση με τους δείκτες της φλεγμονής, ειδικά τα αυξημένα επίπεδα των λευκών και των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Προβλήματα που επηρεάζουν τα λευκά αιμοσφαίρια

Ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων μπορεί να είναι χαμηλός για πολλούς λόγους. Για παράδειγμα, μπορεί να καταστρέφονται πολύ γρήγορα από ότι το σώμα μπορεί να τα αντικαταστήσει. Ή ο μυελός των οστών μπορεί να μην συνθέτει αρκετά λευκά αιμοσφαίρια ώστε να παραμένουμε υγιείς. Όταν τα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων είναι χαμηλά , έχουμε μεγαλύτερο κίνδυνο για οποιαδήποτε ασθένεια ή λοίμωξη, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή βλάβη για την υγεία.

Για τον έλεγχο των λευκών αιμοσφαιρίων μπορούν να γίνουν εξετάσεις αίματος. Αν ο αριθμός τους είναι χαμηλός ή υψηλός τότε μπορεί να υποδεικνύει κάποια διαταραχή των λευκών αιμοσφαιρίων.

Ένας αριθμός ασθενειών και καταστάσεων επηρεάζουν τα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων όπως:

• Το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα: αυτό είναι αποτέλεσμα ασθενειών όπως ο HIV/AIDS ή ο καρκίνος. Οι θεραπείες για τον καρκίνο όπως η χημειοθεραπεία ή η ακτινοθεραπεία μπορεί να καταστρέφουν τα λευκά αιμοσφαίρια και έτσι να αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων.
• Οι λοιμώξεις: τα υψηλά επίπεδα λευκών αιμοσφαιρίων συνήθως υποδεικνύουν την ύπαρξη κάποιας λοίμωξης. Τα λευκά αιμοσφαίρια πολλαπλασιάζονται για να καταστρέψουν τα βακτήρια ή τους ιούς.
• Τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα: αυτή η κατάσταση προκαλεί ανώμαλη παραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων.
• Ο καρκίνος του αιμοποιητικού: η λευχαιμία και το λέμφωμα είναι κάποιες μορφές καρκίνου που προκαλούν ανεξέλεγκτη ανάπτυξη ενός ανώμαλου τύπου λευκών αιμοσφαιρίων στο μυελό των οστών. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για λοιμώξεις ή σοβαρή αιμορραγία.
• Τα μυελοϋπερπλαστικά σύνδρομα: αυτή η διαταραχή αφορά διάφορες καταστάσεις που προκαλούν υπερβολική παραγωγή ανώριμων αιμοσφαιρίων. Αυτό μπορεί να οδηγεί σε ανισορροπία όλων των τύπων των αιμοποιητικών κυττάρων στο μυελό των οστών και σε πολύ υψηλά ή χαμηλά επίπεδα λευκών αιμοσφαιρίων στο αίμα.
• Φάρμακα: κάποια φάρμακα μπορεί να αυξάνουν ή να μειώνουν τα λευκά αιμοσφαίρια. Καταστάσεις όπως το έντονο στρες μπορεί να αυξάνουν τα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων. Η φλεγμονή, το κάπνισμα, ο τοκετός, η έντονη άσκηση μπορεί να προκαλούν αλλαγές στα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω το άγχος;

Η διαχείριση του στρες είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για την ευεξία μας αλλά και για την καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας. Μπορούμε να κάνουμε κάποιες μικρές αλλαγές στην καθημερινότητα που θα έχουν μακροπρόθεσμες θετικές επιδράσεις:

• Διαλογισμός (ενσυνειδητότητα): ο διαλογισμός για 10 με 15 λεπτά την ημέρα 3-4 φορές την εβδομάδα μειώνει το στρες. Επίσης μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης και καταπολεμά την φλεγμονή. Οι μελέτες δείχνουν ότι αποτρέπει τις χρωμοσωμικές αλλαγές που οδηγούν σε καρκίνο και πρόωρη γήρανση.
• Γιόγκα: η γιόγκα επίσης μειώνει τα επίπεδα των ορμονών του στρες, ηρεμεί το νευρικό σύστημα και μειώνει τη φλεγμονή. Οι βαθιές αναπνοές αυξάνουν την ανθεκτικότητα στις λοιμώξεις. Συγκεκριμένες στάσεις του σώματος βοηθούν στην καλή κυκλοφορία του αίματος και της λέμφου και στην απομάκρυνση των τοξινών.
• Ψυχοθεραπεία: όταν το στρες είναι έντονο και παρεμβαίνει στην καθημερινότητά μας τότε είναι σημαντικό να ζητάμε την βοήθεια ενός έμπειρου ψυχοθεραπευτή.