Τραυματικό στρες και PTSD

Τραυματικό στρες και PTSD

Στις μέρες μας ο όρος "ψυχικό τραύμα" χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο. Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι έχουν τραυματιστεί από συγκεκριμένες καταστάσεις στη ζωή τους. Όμως τι είναι το τραυματικό στρες; Ποια είναι η διαφορά του από το μετατραυματικό στρες (PTSD); Ποιες είναι οι αιτίες και τα συμπτώματα του PTSD;

Τι είναι μια τραυματική εμπειρία;

Το ψυχικό τραύμα είναι η συναισθηματική δυσφορία που προκαλεί ένα ψυχοπιεστικό γεγονός στο οποίο ένα άτομο μπορεί να βιώνει σωματική βλάβη (σωματική κακοποίηση, σεξουαλική κακοποίηση , αυτοκινητιστικό ατύχημα), να είναι μάρτυρας μιας βίαιης συμπεριφοράς, να είναι αποδέκτης μιας απειλής για τη ζωή του, να είναι μάρτυρας στο θάνατο ενός ατόμου, μιας φυσικής καταστροφής ή ψυχολογικής βλάβης. Αμέσως μετά το γεγονός, το σοκ και η άρνηση είναι τυπικά στοιχεία. Αυτή είναι η φυσιολογική αντίδραση σε απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις και έχει την ονομασία τραυματικό στρες.

Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίζει κάποιος μετά από μια τραυματική εμπειρία περιλαμβάνουν:

• δυνατό χτύπο της καρδιάς
• τρέμουλο στα χέρια
• εφίδρωση, φόβο και νευρικότητα
• εφιάλτες για το γεγονός
• νευρικότητα σε καταστάσεις που του υπενθυμίζουν το δυσάρεστο γεγονός

Πόσο συχνά είναι τα ψυχικά τραύματα;

Πολλές φορές, συνδέουμε τα ψυχικά τραύματα και το μετατραυματικό στρες με τους βετεράνους και τους στρατιωτικούς που έχουν βρεθεί σε εμπόλεμες ζώνες. Στην πραγματικότητα, το 70% των ενηλίκων έχει βιώσει μια τραυματική εμπειρία τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του.

Ένα ψυχικό τραύμα μπορεί να συμβεί μετά από την εμπειρία και/ή την μαρτυρία μιας απειλητικής για τη ζωή κατάστασης, όπως ένα ατύχημα ή μια φυσική καταστροφή,  η ενδοοικογενειακή βία, η σεξουαλική κακοποίηση και πολλά ακόμη. Το τραύμα επίσης μπορεί να είναι αποτέλεσμα της συσσώρευσης άλλων γεγονότων όπως η συναισθηματική κακοποίηση, το bullying, οι ρατσιστικές επιθέσεις και οι διακρίσεις.

Φυσικά, δεν εμφανίζουν όλοι οι άνθρωποι που έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες , μετατραυματικό στρες. Για τους περισσότερους ανθρώπους, τα σοβαρά συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες, εβδομάδες ή μήνες. Σε άλλες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν πολύ πιο μετά από το τραυματικό γεγονός, ακόμη και χρόνια μετά.   Ωστόσο, για το 20% των  ανθρώπων, τα συμπτώματα επιμένουν και οδηγούν στο PTSD.

Πώς τα ψυχικά τραύματα επηρεάζουν το σώμα;

Τα ανεπίλυτα ψυχικά τραύματα αποθηκεύονται στο σώμα. Τα ψυχικά τραύματα ζουν στο σώμα και στον εγκέφαλο. Όταν δεν τα επεξεργαζόμαστε τότε μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε σωματικά συμπτώματα. Ο χρόνιος πόνος μπορεί να έχει σχέση με τα ψυχικά τραύματα.

Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα των ψυχικών τραυμάτων;

Τα πιο συχνά συμπτώματα που έχουν σχέση με τα ψυχικά τραύματα περιλαμβάνουν τις αναδρομές, το άγχος, τις κρίσεις πανικού, την αποφυγή, τα συναισθήματα φόβου, τις ενοχές, την καχυποψία, το θυμό, τις αλλαγές στην προσωπικότητα, την κατάθλιψη, την αποσύνδεση και πολλά άλλα. Τα συμπτώματα ενός ψυχικού τραύματος μπορεί να είναι επίσης σωματικά. όπως ο πονοκέφαλος, η ταχυκαρδία, το άσθμα και ο πόνος.

Για να καταφέρει ένα άτομο να αντιμετωπίσει το στρες μπορεί να χρησιμοποιεί πολλούς τρόπους. Κάποιοι υιοθετούν επιβλαβείς μηχανισμούς όπως η κατάχρηση ουσιών, η απομόνωση από τους φίλους και την οικογένεια,  η συνεχής εγρήγορση.

Στην ψυχοθεραπεία, οι θεραπευόμενοι μπορούν να μάθουν υγιείς τρόπους διαχείρισης του άγχους.

Τι είναι αυτό που μπορεί να μετατρέψει το τραυματικό στρες σε μετατραυματικό στρες (PTSD);

Το καθοριστικό διάστημα μετά από μια τραυματική εμπειρία που καθορίζει αν ένα άτομο θα εμφανίσει μετατραυματικό στρες είναι οι 30 ημέρες. Σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια, ένα άτομο με διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) πρέπει να εμφανίζει τα 5 ακόλουθα συμπτώματα για τουλάχιστον 30 ημέρες μετά το τραυματικό γεγονός:

• Συμπεριφορικά συμπτώματα: επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, εγρήγορση, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές ή κοινωνική απομόνωση.
• Ψυχολογικά συμπτώματα: αναδρομές, φόβο, σοβαρό άγχος ή δυσπιστία.
• Συμπτώματα στη διάθεση: απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που πριν απολάμβανε το άτομο, ενοχές ή μοναξιά.
• Συμπτώματα στον ύπνο: αϋπνία ή εφιάλτες.

Επίσης είναι πολύ συχνή η συναισθηματική αποσύνδεση ή οι ανεπιθύμητες σκέψεις.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο τραυματικό στρες και στο PTSD;

Όταν κάποιος έχει τραυματιστεί ψυχικά από ένα γεγονός συνήθως εμφανίζει τραυματικό στρες για μερικές ημέρες ή μέχρι ένα μήνα. Όταν ένα άτομο βιώνει πολλαπλά τραύματα τα οποία δεν έχει επεξεργαστεί και για τα οποία δεν έχει λάβει βοήθεια, είναι πολύ πιο πιθανό να εμφανίζει διαταραχή μετατραυματικού στρες -PTSD. Είναι η ικανότητα του ατόμου να διαχειριστεί το τραυματικό γεγονός αυτή που καθορίζει την εμφάνισή ή όχι του PTSD. Είναι πολύ σημαντικό το άτομο να έχει ένα υποστηρικτικό δίκτυο, να νιώθει ότι το κατανοούν και να δέχεται τη βοήθεια ενός έμπειρου ψυχοθεραπευτή.

Ψυχικά τραύματα και συνυπάρχουσες καταστάσεις

Το PTSD μπορεί να συνυπάρχει με άλλες διαταραχές, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνθρωποι με PTSD έχουν τρεις ή περισσότερες συνυπάρχουσες ψυχικές διαταραχές. Το τραύμα είναι ένας παράγοντας κινδύνου για κάθε αλλαγή στη συμπεριφορά. Οι πιο συχνές καταστάσεις που συνυπάρχουν με το μετατραυματικό στρες είναι η κατάθλιψη και οι διαταραχές άγχους. Πολλές φορές, μαζί με την επούλωση των ψυχικών τραυμάτων, είναι ανάγκη να γίνει και η θεραπεία αυτών των καταστάσεων.