Σύνδρομο Charles Bonnet

Σύνδρομο Charles Bonnet

Το σύνδρομο Charles Bonnet (Τσαρλς Μπόνετ) είναι μια κατάσταση την οποία εμφανίζουν κάποιοι άνθρωποι όταν χάνουν μέρος της όρασής τους ή τελείως την όρασή τους. Δημιουργεί οπτικές ψευδαισθήσεις (οι ασθενείς βλέπουν πράγματα τα οποία δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα). Η συγκεκριμένη κατάσταση είναι εκπληκτικά κοινή σε ανθρώπους που έχουν συγκεκριμένους τύπους απώλειας της όρασης.

Ποιες είναι οι αιτίες του συνδρόμου;

Όταν κάποιος έχει φυσιολογική όραση, το φως εισέρχεται από το μάτι και συγκεντρώνεται στον αμφιβληστροειδή (τον ευαίσθητο στο φως ιστό στο πίσω μέρος του ματιού). Ο αμφιβληστροειδής μετατρέπει τις ακτίνες του φωτός σε οπτικά μηνύματα, που αποστέλλονται στα οπτικά κέντρα του εγκεφάλου με αποτέλεσμα την όραση.

Όταν οι άνθρωποι χάνουν την όρασή τους από παθήσεις όπως ο εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας, το γλαύκωμα, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, το σύστημα όρασης δεν μπορεί να επεξεργαστεί νέες εικόνες. Χωρίς οπτικά δεδομένα να μπαίνουν μέσα από τα μάτια, ο εγκέφαλος καλύπτει το κενό και ανακαλεί αποθηκευμένες εικόνες ώστε να μπορεί ο ασθενής να βλέπει. Αυτό είναι που προκαλεί τις οπτικές ψευδαισθήσεις στο σύνδρομο Charles Bonnet. Είναι ένα σύνδρομο παρόμοιο με αυτό που εμφανίζουν οι άνθρωποι που έχουν χάσει κάποιο άκρο και νιώθουν πόνο-φάντασμα και αυτό δεν είναι σημάδι κάποιας ψυχικής διαταραχής.

Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου;

Το κύριο σύμπτωμα του συνδρόμου είναι οι οπτικές ψευδαισθήσεις. Οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν αυτές τις ψευδαισθήσεις τη στιγμή που ξυπνάνε. Αυτά που βλέπει ο κάθε άνθρωπος ποικίλλουν, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• επαναλαμβανόμενα μοτίβα με γραμμές, τελείες ή άλλα γεωμετρικά σχήματα
• τοπία, όπως βουνά ή καταρράκτες
• ανθρώπους, ζώα ή έντομα
• είναι ντυμένοι όμορφα από παλιότερη εποχή
• φανταστικά πλάσματα, όπως οι δράκοι

Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να κινούνται ή να είναι σταθερές, και μπορεί να είναι ασπρόμαυρες ή χρωματιστές. Μπορεί να διαρκούν λίγα δευτερόλεπτα ,λεπτά ή ώρες.

Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου;

Δεν υπάρχουν ειδικές εξετάσεις για τη διάγνωση του συνδρόμου. Θα μιλήσετε με το γιατρό σας για το ιατρικό ιστορικό σας και θα προσπαθήσει να αποκλείσει άλλες αιτίες για τις ψευδαισθήσεις, που περιλαμβάνουν:

• συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές
• θέματα ψυχικής υγείας
• νευρολογικές παθήσεις

Αν ένα άτομο έχει χάσει την όρασή του και έχει οπτικές ψευδαισθήσεις χωρίς να υπάρχουν άλλα θέματα υγείας, τότε είναι πολύ πιθανό να έχει το σύνδρομο Charles Bonnet.

Πώς το σύνδρομο επηρεάζει το σώμα;

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ψευδαισθήσεις συμβαίνουν λόγω της μειωμένης όρασης, που έχει ως αποτέλεσμα την μείωση του αριθμού των εικόνων που δέχεται ο εγκέφαλος. Ο εγκέφαλος θέλει περισσότερες εικόνες, έτσι χρησιμοποιεί τις αναμνήσεις για να ανακαλέσει πράγματα που έχει δει ή απλώς δημιουργεί.

Αυτό μπορεί να προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία και σύγχυση αν κάποιος δεν γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει.

Ποιους ανθρώπους επηρεάζει το σύνδρομο;

Το σύνδρομο Charles Bonnet μπορεί να επηρεάζει ανθρώπους με παθήσεις που προκαλούν απώλεια όρασης. όπως ο εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας. Οι μελέτες δείχνουν ότι το 12% των ασθενών με εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας εμφανίζουν το σύνδρομο.

Υπολογίζεται ότι 1 στους 2 ανθρώπους με σοβαρή εξασθένηση της όρασης εμφανίζει ψευδαισθήσεις. Το σύνδρομο Charles Bonnet μπορεί να συμβεί στον καθένα, αλλά είναι πιο συχνό σε ασθενείς άνω των 80 ετών.

Εκτός από τον εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας, υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που έχουν σχέση με την εμφάνιση του συνδρόμου Charles Bonnet και περιλαμβάνουν:

• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Καταρράκτης
• Γλαύκωμα
• Μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια
• Αμφιβληστροειδοπάθεια που έχει σχέση με τον διαβήτη
• Οπτική νευροπάθεια
• Γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα
• Αφαίρεση ματιού

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για το σύνδρομο Charles Bonnet;

Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Ηλικία 80 ετών και άνω.
• Εξασθένηση της όρασης.
• Μοναξιά/κοινωνική απομόνωση.
• Διαβίωση σε σκοτεινό περιβάλλον.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τα συμπτώματα;

Για να αντιμετωπίσει κάποιος τα συμπτώματα μπορεί να ανοιγοκλείνει τα μάτια του ή να τα κρατά κλειστά. Βέβαια, οι κινήσεις των ματιών δεν πρέπει να συνοδεύονται από κινήσεις του κεφαλιού.

Καλό είναι οι ασθενείς να μην μένουν μόνοι τους και να περνούν χρόνο με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Να μπορούν να μιλήσουν για τη ζωή τους, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και για τις εικόνες που βλέπουν. Βέβαια, υπάρχουν και ομάδες υποστήριξης για ανθρώπους που θέλουν να μοιραστούν την εμπειρία τους.

Σε πολλές περιπτώσεις το στρες επιδεινώνει τα συμπτώματα για αυτό είναι πολύ σημαντικό οι ασθενείς να χαλαρώνουν και να ανακουφίζουν το στρες. Με τις βαθιές αναπνοές, τον διαλογισμό, την ψυχοθεραπεία μπορούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το στρες. Φυσικά, αν ένας ασθενής έχει σοβαρό άγχος υπάρχουν αγχολυτικά φάρμακα ή αντικαταθλιπτικά που θα τον βοηθήσουν να διαχειριστεί τα συναισθήματά του.

Θεραπεία του συνδρόμου

Δεν υπάρχει μια θεραπεία ή φαρμακευτική αγωγή για το συγκεκριμένο σύνδρομο αλλά υπάρχουν κάποιες τεχνικές που βοηθούν στην διαχείριση της κατάστασης.

Οι άνθρωποι που έχουν το σύνδρομο αναγνωρίζουν ότι όσα βλέπουν δεν υπάρχουν στα αλήθεια. Όταν οι αιτίες των ψευδαισθήσεων είναι άλλες, πολλοί άνθρωποι αντιδρούν σε αυτές. Το κάνουν αυτό επειδή πιστεύουν πως όσα βλέπουν είναι αληθινά. Γενικά, οι ασθενείς αισθάνονται σιγουριά και λιγότερη ανησυχία όταν ξέρουν ότι οι ψευδαισθήσεις είναι αποτέλεσμα της απώλειας όρασης.

Είναι επίσης σημαντικό να μιλάνε με το γιατρό τους, τους φίλους ή τα μέλη της οικογένειάς τους ή με έναν ψυχοθεραπευτή και να περιγράφουν τις ψευδαισθήσεις τους, έτσι δεν θα νιώθουν απομονωμένοι. Η ψυχοθεραπεία προσφέρει ένα ασφαλές και μη επικριτικό περιβάλλον για να μιλήσει κάποιος για όσα βιώνει.

Επίσης, είναι σημαντικό οι ασθενείς να γνωρίζουν αν οι ψευδαισθήσεις είναι πιο συχνές σε χαμηλό φωτισμό ή σε δωμάτια με έντονο φως. Η αλλαγή του φωτισμού μπορεί να μειώσει τις ψευδαισθήσεις. Αν για παράδειγμα, οι ψευδαισθήσεις εμφανίζονται με χαμηλό φωτισμό, μπορούν οι ασθενείς να ανοίγουν περισσότερα φώτα ή να έχουν ανοιχτές τις κουρτίνες. Αν οι ψευδαισθήσεις κάνουν την εμφάνισή τους όταν οι ασθενείς είναι στο σπίτι τους και επικρατεί ησυχία τότε μπορούν να ανοίξουν την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο.

Κάποιες τεχνικές που βοηθούν στη διακοπή των ψευδαισθήσεων σε περίπτωση που ξεκινήσουν περιλαμβάνουν:

• Κίνηση των ματιών πάνω-κάτω ή δεξιά-αριστερά (χωρίς κίνηση του κεφαλιού)
• Απομάκρυνση του βλέμματος από τις ψευδαισθήσεις
• Επίμονο βλέμμα στις ψευδαισθήσεις
• Κλείσιμο και άνοιγμα των ματιών

Οι οπτικές ψευδαισθήσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές, ειδικά μετά την απώλεια της όρασης από κάποια άλλη πάθηση. Ωστόσο, οι άνθρωποι που εμφανίζουν το συγκεκριμένο σύνδρομο δεν τρομάζουν ή δεν νιώθουν απειλή από τις ψευδαισθήσεις. Με τον καιρό, όσο περισσότερες ψευδαισθήσεις έχει κάποιος τόσο περισσότερο μπορεί να τις διαχειριστεί. Γενικά,  οι ψευδαισθήσεις υποχωρούν ή σταματούν μετά από 1-2 χρόνια.