Περπάτημα: τα οφέλη της πεζοπορίας στην ψυχική υγεία

Τα οφέλη της πεζοπορίας στην ψυχική υγεία

Αρκετοί άνθρωποι πηγαίνουν για πεζοπορία σχεδόν κάθε σαββατοκύριακο! Πηγαίνουν ταξίδια, και θέλουν να περνούν πολύ χρόνο στη φύση. Εκτός από τη φυσική άσκηση, σύμφωνα με τις μελέτες, όταν κάποιος περνά χρόνο στη φύση αυτό έχει θετικό αντίκτυπο στη διάθεση του και βελτιώνει σημαντικά την ψυχική του υγεία. Ποια είναι όμως τα οφέλη της πεζοπορίας στην ψυχική υγεία;

Το τακτικό περπάτημα έχει πολλά οφέλη για την σωματική μας υγεία, όπως και το τρέξιμο. Αυτό είναι προφανές. Ωστόσο, αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι έχει τεράστια επίδραση στην ψυχική μας υγεία.

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που περπατάνε σε καθημερινή βάση ή τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση για τουλάχιστον 20-30 λεπτά κάθε φορά μπορούν και αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά το άγχος και την κατάθλιψη, έχουν καλύτερους χρόνους αντίδρασης, και καλύτερες δεξιότητες επίλυσης των προβλημάτων. Φυσικά, το περπάτημα είναι μια από τις πιο διασκεδαστικές μορφές σωματικης άσκησης.

Τα ταξίδια στην ύπαιθρο μας δίνουν την ευκαιρία να χαλαρώσουμε στο φυσικό περιβάλλον, κάτι το οποίο δεν μπορούμε να κάνουμε στην καθημερινότητα (όταν ζούμε σε πόλεις).

Επαφή με τη φύση

Όταν αφήνουμε την ασφάλεια και την άνεση του σπιτιού μας, συχνά προετοιμαζόμαστε για την εμπειρία στη φύση. Όταν θέλουμε να κάνουμε μια πεζοπορία στη φύση εξοπλιζόμαστε με όλο τον κατάλληλο εξοπλισμό (αδιάβροχο μπουφάν, αδιάβροχες μπότες, ζεστά παντελόνια, γάντια). Κάποιες φορές που προγραμματίζουμε ένα μεγάλο ταξίδι, και περνάμε ώρες και μέρες ταξιδεύοντας, το μόνο που έχουμε μαζί μας είναι το σώμα μας. Κάποια στιγμή αναπόφευκτα πρέπει να εξασκηθούμε στη φιλοσοφία της φύσης.

Κάποιες φορές δεν έχει σημασία ο εξοπλισμός. Αλλά τελικά πρέπει να δούμε την πραγματικότητα.  Ότι ο άνεμος θα φυσάει στο πρόσωπό μας, η βροχή θα πέφτει πάνω μας, και μπορεί να κρυώνουμε λίγο, να νιώθουμε κουρασμένοι και πεινασμένοι. Οι άνθρωποι που κάνουν πεζοπορία δεν καταπολεμούν τα στοιχεία της φύσης, τα αγκαλιάζουν και τα απολαμβάνουν.

Ψυχολογικά αυτό βοηθά να απολαμβάνουμε περισσότερο την εμπειρία όταν περπατάμε. Μπορεί έξω τη μια μέρα να έχει ζέστη και την επόμενη να βρέχει, αλλά αυτή είναι η ανταμοιβή. Δεν μπορούμε να περπατάμε στην παρθένα φύση, μακριά από τον κόσμο, χωρίς να υπάρχει μια πρόκληση να αντιμετωπίσουμε. Βέβαια, δεν είναι ανάγκη να φτάνουμε στα άκρα για να απολαύσουμε την εμπειρία, να περπατάμε ξυπόλυτοι και χωρίς ζεστά ρούχα!

Βγαίνουμε από τη ζώνη άνεσής μας

Ακόμη και οι άνθρωποι που είναι έμπειροι στην πεζοπορία, γνωρίζουν ότι η επαφή με τη φύση και η ζώνη άνεσης συνδέονται μεταξύ τους. Και αυτός είναι ακριβώς ο λόγος για τον οποίο τόσοι πολλοί άνθρωποι αγαπούν να κάνουν πεζοπορία στα μονοπάτια όλης της χώρας και της Ευρώπης. Όταν κάποιος κάνει πεζοπορία σε ένα απαιτητικό μονοπάτι τότε αφήνει πίσω του όσα τον κάνουν να νιώθει άνετα.

Καθημερινά έχουμε διαθέσιμα στο σπίτι μας το φαγητό μας, το νερό, την θέρμανση, το κλιματιστικό και αμέτρητα άλλα πράγματα. Ποια ήταν η τελευταία φορά που σκεφτήκατε πώς θα ήταν η ζωή σας χωρίς ψυγείο για μια εβδομάδα;

Όταν κάποιος κάνει πεζοπορίες μεγάλων αποστάσεων τότε αφήνει πίσω του όλες τις ανέσεις της καθημερινότητας. Πολλοί άνθρωποι που κάνουν πεζοπορία νιώθουν διαφορετικά μετά από μια τέτοια εμπειρία. Όταν γυρνούν σπίτι τους και στις δουλειές τους, νιώθουν ευγνώμονες για όλα όσα έχουν. Έτσι, όταν κάποιος κάνει συχνά πεζοπορία και βγάζει τον εαυτό του από τη ζώνη άνεσής του, εκτός από το σώμα του ασκεί και το μυαλό του στην ευγνωμοσύνη και στην ενσυνειδητότητα. Αντί να μείνει κολλημένος στο σπίτι μια όμορφη και ηλιόλουστη ημέρα, βγαίνει έξω και την απολαμβάνει.

Απολαμβάνουμε την κάθε στιγμή

Για να μιλήσουμε για γνωστικές ικανότητες, οι δραστηριότητες χαμηλής ως μέτριας ένταση όπως το περπάτημα και η πεζοπορία έχουν παρόμοια οφέλη με την ψυχοθεραπεία. Ο σκοπός είναι ο θεραπευόμενος να βελτιώσει την ψυχική του υγεία. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από την την αναγνώριση και την αλλαγή του αρνητικού τρόπου σκέψης, των συνηθειών και των συμπεριφορών και τον έλεγχο των συναισθημάτων.

Για παράδειγμα, συχνές αρνητικές συμπεριφορές και σκέψεις είναι η καταστροφολογία για το μέλλον και η υπερανάλυση για το παρελθόν. Μπορεί να μένουμε κολλημένοι στις τύψεις και στις αρνητικές σκέψεις για το παρελθόν. Ή να φοβόμαστε μην κάνουμε κάποιο λάθος στο μέλλον. Ωστόσο, καλό είναι να μένουμε συγκεντρωμένοι στο παρόν. Έτσι, θα μπορέσουμε να σταματήσουμε να μηρυκάζουμε τις σκέψεις μας και δεν θα κάνουμε συνεχώς υποθέσεις, απλά θα είμαστε παρόντες στο τώρα.

Όταν κάποιος βρίσκεται σε ένα μονοπάτι μέσα στη φύση , δεν υπάρχει παρελθόν ή μέλλον, η παρούσα στιγμή είναι απλά μαγική. Όπως η ψυχοθεραπεία και η ενσυνειδητότητα, έτσι και το περπάτημα απαιτεί να μένουμε συγκεντρωμένοι στο περιβάλλον γύρω μας. Στους ήχους που ακούμε, στις μυρωδιές που μυρίζουμε, στις εικόνες που βλέπουμε.

Απομάκρυνση από την τεχνολογία

Όταν περπατάμε στη φύση προσαρμοζόμαστε σε αυτή τη συνθήκη. Με άλλα λόγια δεν χρησιμοποιούμε κινητά τηλέφωνα, tablet και άλλες συσκευές τεχνολογίας. Αν και αυτό είναι δύσκολο να γίνει σε μια μέρα, καθώς η τεχνολογία μας κατακλύζει, η επαφή με τη φύση μας απομακρύνει από την τεχνολογία. Είναι πολύ σημαντικό να μένουμε μακριά από τις οθόνες για μερικές ώρες, ή και ημέρες ή ακόμη καλύτερα εβδομάδες. Αν και είναι δύσκολο κάποιος να αντισταθεί να χρησιμοποιήσει το GPS στο κινητό ή στο αυτοκίνητο όταν ανακαλύπτει νέα μονοπάτια και διαδρομές, υπάρχει και η κλασική λύση του χάρτη.

Αν και ελάχιστοι άνθρωποι στις μέρες μας δεν χρησιμοποιούν την τεχνολογία, καλό είναι να ενισχύουμε την επίγνωσή μας. Να αναγνωρίζουμε τι συμβαίνει γύρω μας. Με τη βοήθεια ενός χάρτη μπορούμε να έχουμε καλύτερη αίσθηση της θέσης μας, να εντοπίζουμε τα δάση, τα ποτάμια και τις πεδιάδες.

Όταν χρησιμοποιούμε το GPS, βάζουμε τον εγκέφαλό μας και το σώμα μας στον αυτόματο πιλότο, απλά ακούμε και ακολουθούμε τις οδηγίες και κάνουμε τις ανάλογες κινήσεις. Όταν όμως πρέπει πραγματικά να εντοπίσουμε που βρισκόμαστε, σκεφτόμαστε και κινούμαστε με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Με αυτό τον τρόπο μπορείτε πραγματικά να ξεφύγετε για λίγο από την καθημερινότητα. Αν ανησυχείτε πολύ (πχ για τα παιδιά σας), μπορείτε να έχετε ανοιχτό το κινητό σας ώστε να επικοινωνήσετε αν υπάρχει ανάγκη.

Ποια είναι τα οφέλη της πεζοπορίας στην ψυχική υγεία;

Μείωση του άγχους

Όλοι μας γνωρίζουμε ότι η πεζοπορία και το περπάτημα στα βουνά είναι μια εξαιρετική μορφή αερόβιας άσκησης. Οι απαιτητικές διαδρομές βοηθούν στη σύνθεση των ενδορφινών στον εγκέφαλο, οι οποίες μειώνουν το άγχος και την ανησυχία. Οι ενδορφίνες που απελευθερώνονται φυσιολογικά όταν περπατάμε μειώνουν τα επίπεδα της κορτιζόλης στο αίμα και έτσι νιώθουμε πιο χαλαροί.

Καταπολέμηση της κατάθλιψης

Το περπάτημα μειώνει τον κίνδυνο κατάθλιψης. Οι άνθρωποι που κάνουν ένα περίπατο στη φύση κάθε μέρα, ακόμα και για λίγα λεπτά, εμφανίζουν μειωμένη δραστηριότητα σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι όταν περνάμε χρόνο στη φύση αυτό έχει θετικές επιδράσεις στη διάθεση και στις γνωσιακές μας λειτουργίες. Το περπάτημα ανακουφίζει το στρες και μειώνει την πιθανότητα ψυχικών διαταραχών όπως η κατάθλιψη.

Το τακτικό περπάτημα για τουλάχιστον μισή ώρα την ημέρα ενισχύει αποδεδειγμένα τους αμυντικούς μας μηχανισμούς. Μας βοηθά να διαχειριζόμαστε τις αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές, όπως επίσης μας φτιάχνει την διάθεση όταν βιώνουμε δύσκολες καταστάσεις. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι οι άνθρωποι που περπατάνε έχουν μικρότερο κίνδυνο για κατάθλιψη συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό και τους ανθρώπους που δεν περπατάνε. Αυτό μπορεί να μην είναι ξεκάθαρο στην αρχή. Το περπάτημα έτσι και αλλιώς είναι μια μορφή άσκησης που βελτιώνει την σωματική υγεία, δεν είναι μια πνευματική δραστηριότητα.

Αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ότι το περπάτημα είναι μια εξαιρετική άσκηση ενσυνειδητότητας. Για σκεφτείτε το για ένα λεπτό. Ξεκινάτε από το σπίτι, αρχίζετε να περπατάτε σταθερά, αυτός ο χαλαρός ρυθμός έχει άμεση σχέση με το καθαρό μυαλό. Καθώς φεύγετε και γλιστράτε αργά μέσα στο φυσικό σας ρυθμό, μπορείτε να συγκεντρωθείτε σε αυτό, στην αναπνοή σας, στα βήματά σας και να μην σας απασχολεί και πολύ τι συμβαίνει γύρω σας. Χωρίς καμία αμφιβολία το περπάτημα και η πεζοπορία είναι θεραπευτικά από τη φύση τους, όπως ο διαλογισμός.

Βελτίωση της διάθεσης

Αν κάποιος νιώθει πιεσμένος από τις απαιτήσεις της καθημερινότητας, τις επαγγελματικές υποχρεώσεις ή την προσωπική του ζωή, μια ανακουφιστική επιλογή είναι να αφήσει τα πάντα και να βγει μια βόλτα για περπάτημα. Το περπάτημα φυσικά αυξάνει τα επίπεδα της ντοπαμίνης και των ενδορφινών, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τα συναισθήματα χαράς και ευφορίας. Η πεζοπορία σε γραφικά μονοπάτια και η σωματική προσπάθεια που απαιτεί βελτιώνει φυσικά τη διάθεση μας. Έτσι, νιώθουμε πιο χαρούμενοι και ήρεμοι.

Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης

Γνωρίζατε ότι η δημιουργία μιας συνήθειας όπως η πεζοπορία ,τουλάχιστον μια φορά το μήνα, βοηθά στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης; Όταν κάποιος κάνει πεζοπορία σταθερά τότε βελτιώνει την αντοχή του, είναι πιο υγιής και νιώθει δυνατός. Σταδιακά, νιώθει πιο σίγουρος για τον εαυτό του και πιο άνετα με το σώμα του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ενισχύεται η αυτοπεποίθησή του και σε άλλες πτυχές της ζωής του.

Διαχείριση των προβλημάτων

Όταν κάποιος φεύγει ένα ταξίδι για πεζοπορία, αυτό είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να αποσυνδεθεί και να πάρει απόσταση από όσα συμβαίνουν καθημερινά στη ζωή του. Σαν αποτέλεσμα, μπορεί να δει τα πράγματα με μια άλλη οπτική. Έτσι, μπορεί να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα που τον απασχολούν με ηρεμία και καθαρό μυαλό.  Με αυτό τον τρόπο μπορεί να αντιμετωπίζει κάθε πρόβλημα που προκύπτει, χωρίς να πνίγεται σε μια κουταλιά νερό, σε μικροπράγματα.

Ενίσχυση της νευροπλαστικότητας

Η πεζοπορία είναι μια ευκαιρία ώστε κάποιος να μάθει ή να βελτιώσει τις δεξιότητές του, όπως η νευροπλαστικότητα. Η νευροπλαστικότητα είναι η ικανότητα του νευρικού συστήματος να προσαρμόζεται σε νέες απαιτήσεις και πληροφορίες. Μπορούμε να την ενισχύσουμε όταν κάνουμε πράγματα έξω από τη ζώνη άνεσής μας.

Στην πεζοπορία, εξασκούμε τον εγκέφαλό μας, όταν χρησιμοποιούμε μια πυξίδα. Επίσης, αν κάνουμε κάμπινγκ σίγουρα θα πρέπει να μάθουμε νέες δεξιότητες όπως να στήνουμε μια σκηνή, να φιλτράρουμε το νερό, να μαγειρεύουμε στη φωτιά.