Solastalgia και οικολογική θλίψη

Solastalgia και οικολογική θλίψη

Υπάρχουν πολλές εμπειρίες στη ζωή, κυρίως τραυματικές όπως για παράδειγμα μια φωτιά, που μπορεί να προκαλούν συναισθήματα όπως η solastalgia. Ο όρος solastalgia χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2007, από τον περιβαλλοντικό φιλόσοφο Γκλεν Άλμπρεχτ, και σημαίνει την νοσταλγία που νιώθει κάποιος όταν είναι σπίτι του, ενώ όλα γύρω του, το περιβάλλον του σπιτιού του ερημώνει με τρόπους που δεν μπορεί να ελέγξει.

Η απώλεια και το πένθος που προκαλεί η solastalgia έχει πολλά επίπεδα. Μπορεί να έχει σχέση με τις άμεσες επιδράσεις μιας φυσικής καταστροφής, όπως μια φωτιά, μια πλημμύρα, ένας σεισμός, αλλά και με πιο μικρές αλλαγές, όπως για παράδειγμα η εξαφάνιση κάποιων ζώων και φυτών, η αλλαγή του περιβάλλοντος, και το γεγονός ότι πλέον οι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε παραδοσιακά φαγητά και φάρμακα. Αλλά η solastalgia μπορεί να περιλαμβάνει πολλά συναισθήματα που έχουν σχέση με την κλιματική αλλαγή.

Τι είναι η solastalgia; 

Η solastalgia αναφέρεται σε ένα συναίσθημα που νιώθει ένα άτομο όταν το περιβάλλον του αλλάζει, και δεν έχει την δυνατότητα να ελέγξει αυτή την αλλαγή στο περιβάλλον.

Η λέξη solastalgia δεν είναι επίσημος όρος αλλά χρησιμοποιείται συχνά στην ψυχολογία και περιγράφει την οικολογική θλίψη και το άγχος, έχει δύο συνθετικά. Το πρώτο συνθετικό είναι το “solace” που σημαίνει παρηγοριά, ή κάτι που μας ανακουφίζει, πράγμα που πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τους παρέχει η φύση, δεδομένου ότι είμαστε βιολογικά προγραμματισμένοι να περνάμε περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους και όχι μέσα στο σπίτι.

Το δεύτερο συνθετικό “algia”, έχει ελληνική ρίζα (άλγος) και αναφέρεται στον πόνο, στη συναισθηματική ή υπαρξιακή κρίση, με παρόμοιο τρόπο με τη λέξη νοσταλγία, που σημαίνει γλυκιά μελαγχολία για γεγονότα του παρελθόντος.

Η solastalgia είναι παρόμοια με τη νοσταλγία καθώς περιλαμβάνει την αναπόληση του παρελθόντος, αλλά αντί να προκαλεί συναισθήματα παρηγοριάς δημιουργεί φόβο για τον προσωπικό χώρο ή το φυσικό περιβάλλον το οποίο καταστρέφεται.

Ποιες είναι οι αιτίες της solastalgia;

Η solastalgia παρατηρείται όταν ένα άτομο νιώθει μια αίσθηση κινδύνου όταν συμβαίνει μια περιβαλλοντική αλλαγή κοντά του, η οποία παρεμβαίνει στην τρέχουσα κατάσταση ή στις αναμνήσεις από το παρελθόν, όπως για παράδειγμα σε ένα πάρκο, ένα μονοπάτι πεζοπορίας. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με πολλά άλλα συναισθήματα, είναι σημαντικό να πούμε ότι η solastalgia μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια για την αλλαγή στο φυσικό περιβάλλον που προκαλεί αυτό το συναίσθημα.

Για παράδειγμα, solastalgia μπορεί να νιώθει ένα άτομο που έκανε συχνά πατινάζ σε μια λίμνη κοντά στο σπίτι του το χειμώνα, αλλά ξαφνικά δεν μπορεί να κάνει επειδή οι χειμώνες δεν είναι τόσο κρύοι ως αποτέλεσμα της αύξησης της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της γης.

Ποια είναι τα συμπτώματα της solastalgia;

Δεδομένου ότι η solastalgia είναι ένας νέος όρος για την οικολογική θλίψη που νιώθει κάποιος όταν είναι μάρτυρας αρνητικών αλλαγών στο φυσικό περιβάλλον, ακόμη είναι υπό διερεύνηση τα συμπτώματα που προκαλεί.

Ωστόσο, τα συμπτώματα της solastalgia είναι παρόμοια με αυτά που νιώθουν οι άνθρωποι με κατάθλιψη ή πένθος, καθώς περιλαμβάνουν θυμό, χρόνια κόπωση και δυσκολία στον ύπνο, απελπισία, άγχος, ενοχές για το πως οι πράξεις τους επηρεάζουν το περιβάλλον, απελπισία, αβοηθητότητα, απώλεια ή αύξηση βάρους και γενικά θλίψη.

Επειδή τα συμπτώματα της solastalgia είναι παρόμοια με αυτά της κατάθλιψης, του πένθους και του άγχους, μπορεί η διάγνωσή της να είναι δύσκολη καθώς μπορεί να εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους σε κάθε άνθρωπο.

Γενικά, αν κάποιος έχει τα παραπάνω συμπτώματα, είναι πιθανό να έχει solastalgia , αλλά δεν είναι σίγουρο δεδομένου ότι μερικοί άνθρωποι έχουν αυτά τα συμπτώματα για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ σε άλλους τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο. Ωστόσο, η solastalgia τυπικά είναι μια χρόνια κατάσταση, καθώς κάποιος που έχει solastalgia, για παράδειγμα ένα άτομο που έχει χάσει το σπίτι του από μια φωτιά, θα πρέπει να αντιμετωπίσει επανειλημμένα μια κατάσταση.

Κατά μία έννοια, η solastalgia είναι περισσότερο συγκρίσιμη με το πένθος. Καθώς η solastalgia δεν υποχωρεί τελείως ακόμη και όταν ένα άτομο αναπτύξει μηχανισμούς αντιμετώπισης για να διαχειριστεί τα συμπτώματα.

Τα συμπτώματα της solastalgia ποικίλλουν ανάλογα με το πόσο μεγάλη είναι η αλλαγή στο φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζει ένα άτομο και πως επηρεάζει τη ζωή του. Φυσικά, τα συμπτώματα εξαρτώνται και από το ίδιο το άτομο, και σε πολλές περιπτώσεις είναι μοναδικά.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τη solastalgia;

Η solastalgia μπορεί να είναι μια χρόνια κατάσταση, και πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να εντοπίσουν τη ρίζα της και την αιτία της (πηγαίνουν σπίτι τους όπου νιώθουν ασφαλείς, αλλά δεν μπορούν να νιώσουν ασφάλεια καθώς η solastalgia τους κάνει να νιώθουν ανασφάλεια στο σπίτι τους ή στο φυσικό περιβάλλον). Οι τρόποι με τους οποίους κάποιος μπορεί να αντιμετωπίσει τη solastalgia είναι διαφορετικοί.

Βέβαια, είναι πολύ σημαντικό να γίνει η διάγνωση της κατάστασης από έναν ψυχοθεραπευτή και να μην βγάζει κάποιος συμπεράσματα μόνος του.

Ένα από τα πιο δύσκολα συναισθήματα που προκαλεί η solastalgia είναι η αβοηθητότητα, όπου το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αλλάξει αυτή την αρνητική αλλαγή στο φυσικό του περιβάλλον.

Ωστόσο, υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος για να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα και να νιώσει ανακούφιση. Η ψυχοθεραπεία είναι μια από τις καλύτερες επιλογές για την αντιμετώπιση της solastalgia, καθώς ένα άτομο μπορεί να μιλήσει ανοιχτά για τις ανησυχίες του και τα συναισθήματά του για τις αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον. Επίσης, αν ένα άτομο έχει βιώσει μια τραυματική εμπειρία (μια καταστροφική πυρκαγιά, μια πλημμύρα) τότε μπορεί με τη βοήθεια του EMDR να επεξεργαστεί τα συναισθήματά του και να νιώσει καλύτερα.

Ίσως να μοιάζει αδύνατο ή άπιαστο όνειρο να φτιάξει κάποιος ξανά το σπίτι του που έχει καταστραφεί ή να επαναφέρει το φυσικό περιβάλλον στην αρχική του κατάσταση, ωστόσο μπορεί να βρει νέους τρόπους και να δημιουργήσει νέες συνήθειες ώστε να νιώθει καλύτερα σε αυτή τη νέα κατάσταση. Τα σχέδια για το μέλλον, η αυτοφροντίδα, και ο θετικός τρόπος σκέψης είναι απαραίτητα στοιχεία για την αντιμετώπιση της solastalgia.