Ποια φάρμακα ρίχνουν τον αιματοκρίτη

Αιματοκρίτης

Ο αιματοκρίτης είναι το ποσοστό του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων συγκριτικά με το συνολικό όγκο του αίματος. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο στο σώμα και έτσι βοηθούν σε όλες τις βιολογικές λειτουργίες. Όσο περισσότερο οξυγόνο υπάρχει διαθέσιμο τόσο καλύτερη είναι η πνευματική απόδοση και η αντοχή μας.

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια προέρχονται από τον μυελό των οστών, όπου παράγονται από τα βλαστοκύτταρα. Το σώμα μας συνθέτει περίπου 2 εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια κάθε δευτερόλεπτο. Κάθε ερυθρό αιμοσφαίριο ζει περίπου 120 ημέρες και στη συνέχεια πεθαίνει, και διασπάται από το σπλήνα.

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο, έτσι μια αύξηση στον αιματοκρίτη επίσης οδηγεί στην αυξημένη ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο. Ωστόσο, τα υψηλά επίπεδα αιματοκρίτη επίσης αυξάνουν το ιξώδες του αίματος, μειώνοντας την ικανότητά του να ρέει μέσα από τα μικρά αιμοφόρα αγγεία και να φτάνει σε όλους τους ιστούς στο σώμα. Κατά συνέπεια, ο υψηλός αιματοκρίτης δεν είναι πάντα κάτι καλό για την υγεία μας.

Ο αιματοκρίτης επηρεάζει πολλές διαδικασίες, όπως η λειτουργία των αιμοπεταλίων και το σχηματισμό των πρωτεϊνών πήξης του αίματος.

Η μέτρηση του αιματοκρίτη, βοηθά στην αξιολόγηση άλλων σημαντικών δεικτών όπως για παράδειγμα:

• Τον κίνδυνο για παθήσεις
• Την σοβαρότητα μιας νόσου
• Τους κινδύνους σε ένα χειρουργείο
• Το ιξώδες του αίματος
• Την απώλεια αίματος
• Την θεραπεία των νοσημάτων

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του αιματοκρίτη;

Ο φυσιολογικός αιματοκρίτης κυμαίνεται από 40-54% για τους άνδρες, από 36-48% για τις γυναίκες, και από 30-43% για τα παιδιά.

Ωστόσο, ο αιματοκρίτης μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως επίσης και λόγω των διαφορετικών μεθόδων μέτρησης.

Ο αιματοκρίτης μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με την εποχή, την άσκηση, την διατροφή που ακολουθεί ένα άτομο, όπως επίσης και λόγω εγκυμοσύνης.

Πολυκυτταραιμία

Στην πολυκυτταραιμία, το αίμα περιέχει υψηλή αναλογία ερυθροκυττάρων. Η πολυκυτταραιμία μπορεί να είναι πρωτοπαθής, πράγμα που σημαίνει ότι είναι ένα πρόβλημα στον τρόπο που το σώμα παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια, ή δευτεροπαθής , πράγμα που σημαίνει ότι το πρόβλημα είναι μια προσαρμογή σε άλλους παράγοντες. Για παράδειγμα, το σώμα μπορεί να συνθέτει περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια επειδή ένα άτομο δεν παίρνει αρκετό οξυγόνο.

Τα συμπτώματα της πολυκυτταραιμίας περιλαμβάνουν:

• Θολή όραση
• Μελανιές
• Ζαλάδα
• Κόπωση
• Πονοκεφάλους
• Πόνο στις αρθρώσεις
• Πόνο στο στομάχι
• Αδυναμία

Ο υψηλός αιματοκρίτης μπορεί να αυξάνει την πίεση στα μάτια, την μυϊκή οξυγόνωση. Επίσης, μπορεί να μειώνει τη ροή του αίματος στο σώμα.

Οι ακόλουθες καταστάσεις έχουν σχέση με τα υψηλά επίπεδα αιματοκρίτη, αλλά ένα μόνο σύμπτωμα δεν είναι αρκετό για τη διάγνωση.

• Σύνδρομο τριχοειδούς διαρροής
• Συγγενή υπερπλασία των επινεφριδίων
• Κυστική ίνωση
• Δάγγειος πυρετός
• Έμπολα
• Εκλαμψία (επιπλοκή στην εγκυμοσύνη)
• Ερυθροκυττάρωση (υψηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων)
• Παθήσεις του καρδιαγγειακού
• Υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση)
• Υπονατριαιμία
• Υποξία (χαμηλά επίπεδα οξυγόνου)
• Αντίσταση στην ινσουλίνη
• Μεταβολικό σύνδρομο
• Ναυτία λόγω υψηλού υψόμετρου
• Μη αλκοολική λιπωδης ηπατική νόσο
• Νεκρωτική παγκρεατίτιδα
• Υπνική άπνοια
• Σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών
• Νόσος των νεφρών
• Επιλόχειος κατάθλιψη
• Προδιαβήτης
• Αμφιβληστροειδοπάθεια
• Θρόμβωση
• Θρομβοκυτταραιμία

Πότε τα υψηλά επίπεδα του αιματοκρίτη είναι καλά;

Ο υψηλός αιματοκρίτης έχει κάποια πιθανά οφέλη στην υγεία. Μπορεί να:

• Ενισχύει την πνευματική απόδοση
• Βελτιώνει την απόδοση των αθλητών
• Καθυστερεί τη γήρανση
• Μειώνει τον κίνδυνο για έλκη
• Μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακή ανεπάρκεια

Πότε τα υψηλά επίπεδα του αιματοκρίτη είναι κακά;

Οι ακόλουθες παθήσεις έχουν συνδεθεί με τα υψηλά επίπεδα αιματοκρίτη. Φυσικά, όταν κάποιος έχει υψηλό αιματοκρίτη αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αναπτύξει αυτές τις καταστάσεις:

• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Καρδιαγγειακά νοσήματα
• Κακή πρόγνωση στην πλάγια μυατροφική σκλήρυνση
• Κακή πρόγνωση στη γάγγραινα
• Αναιμία

Τα χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη ή η αναιμία, μπορεί να προκαλούνται από την απώλεια αίματος, από την σύνθεση μικρότερου αριθμού ερυθροκυττάρων, ή την αυξημένη καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.  Τα συμπτώματα της αναιμίας μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκολία στην αναπνοή, ζαλάδα, πονοκέφαλο, χλωμό δέρμα και πόνο στο στήθος.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η αναιμία μπορεί να εκδηλώνεται με την λαχτάρα για κατανάλωση ασυνήθιστων τροφών όπως για παράδειγμα πάγου, αλμυρών φαγητών. Συνήθως, η αναιμία υποχωρεί με τα κατάλληλα συμπληρώματα σιδήρου.

Οι ακόλουθες καταστάσεις συνδέονται με τα χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη, αλλά ένα μονάχα σύμπτωμα δεν είναι αρκετό για τη διάγνωση:

• Νόσος Αλτσχάιμερ
• Αναιμία
• Αρθρίτιδα
• Διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού
• Διπολική διαταραχή
• Διαταραχές του μυελού των οστών
• Κίρρωση του ήπατος
• Εγκεφαλική παράλυση
• Κατάθλιψη
• Δυσπεψία
• Δύσπνοια
• Ινομυαλγία
• Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης
• Αιμάτωμα
• Αιμοφιλία
• HIV
• Υπόταση
• Υποθερμία
• Λοιμώξεις
• Φλεγμονώδη νοσήματα
• Νεφροπάθεια
• Λευχαιμία
• Απώλεια αίματος
• Ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών (π.χ. σιδήρου, φολικού οξέος, βιταμίνης Β12)
• Παρασιταιμία
• Περιοδοντίτιδα
• Σηψαιμία
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία
• Συστημική σκλήρυνση
• Θαλασσαιμία
• Διαβήτης τύπου 1

Πότε τα χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη είναι καλά;

Τα χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη έχουν πιθανά οφέλη στην υγεία:

• Αυξάνουν τον μέγιστο ποσοστό του οξυγόνου που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διάρκεια έντονης άσκησης
• Μειώνουν τον κίνδυνο επιληψίας

Πότε τα χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη είναι κακά;

Υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με τα χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη:

• Επιπλοκές από χειρουργικές επεμβάσεις
• Λοιμώξεις στη θέση του χειρουργείου
• Εισαγωγή στο νοσοκομείο μετά από χειρουργείο
• Ανάγκη για μετάγγιση αίματος
• Φυματίωση
• Ισχαιμία
• Δύσκολη ανάρρωση μετά από τραυματισμούς
• Δύσκολη ανάρρωση από την πνευμονία

Πώς μπορώ να αυξήσω τον αιματοκρίτη;

Μπορεί ο αιματοκρίτης να αυξάνεται και σε φυσιολογικές καταστάσεις, όπως :

• Προσαρμογή σε μεγάλο υψόμετρο
• Αρσενικό φύλο
• Αυξημένο σωματικό βάρος
• Άγχος

Αν τα επίπεδα του αιματοκρίτη είναι χαμηλά καλό είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας ώστε να ανακαλύψετε την αιτία της κατάστασης και να την θεραπεύσετε. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων του διαβήτη.

Μπορείτε να αυξήσετε τον αιματοκρίτη σας με τροφές ή συμπληρώματα που περιέχουν σίδηρο. Για παράδειγμα, μπορείτε να αυξήσετε τον αιματοκρίτη μέσα από την κατανάλωση:

• Αμυγδάλων
• Αγκινάρας
• Φασολιών
• Ρεβιθιών
• Αποξηραμένων φρούτων
• Τροφίμων που έχουν υποστεί ζύμωση
• Ψαριών και θαλασσινών
• Έλαιο λιναρόσπορου
• Πράσινων, φυλλωδών λαχανικών
• Τροφών εμπλουτισμένων με σίδηρο
• Φακών
• Κεχρί
• Μελάσας
• Χυμού ροδιού
• Κολοκυθόσπορων
• Χυμού δαμάσκηνου
• Σόγιας ή τόφου

Επειδή η βιταμίνη C βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου, μπορείτε να αυξήσετε τον αιματοκρίτης σας μέσα από την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών που είναι πλούσια σε βιταμίνη C, όπως:

• Μπρόκολο
• Λαχανάκια Βρυξελλών
• Λάχανο
• Πεπόνι
• Ακτινίδιο
• Πιπεριές
• Πατάτες
• Φράουλες
• Ντομάτες

Επιπλέον, ο χαλκός βοηθά στην πρόληψη της αναιμίας και συμβάλει στην αποθήκευση και στην απορρόφηση του σιδήρου. Μπορείτε λοιπόν να αυξήσετε τον αιματοκρίτη σας μέσω της κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε χαλκό, όπως:

• Κάσιους
• Σουσάμι
• Μανιτάρια
• Ηλιόσπορους
• Καρύδια

Με ποιους τρόπους μπορεί να αυξηθούν τα επίπεδα του αιματοκρίτη;

Ο αιματοκρίτης μπορεί να αυξηθεί ιατρικά με:

• Μετάγγιση αίματος
• Θεραπεία με ερυθροποιητίνη
• Νορεπινεφρίνη
• Θεραπεία με τεστοστερόνη

Φάρμακα που αυξάνουν τα επίπεδα του αιματοκρίτη

Μερικά φάρμακα ίσως να αυξάνουν τον αιματοκρίτη αν κάποιος τα λαμβάνει για κάποιο πρόβλημα υγείας.

Όπως για παράδειγμα τα φάρμακα για την θεραπεία του υπογοναδισμού (ανεπάρκεια τεστοστερόνης), η φαρμακευτική αγωγή για τους λήπτες μοσχευμάτων, για την αναιμία, για την χειρουργική απώλεια αίματος, τη νόσο του Crohn, την αρθρίτιδα και τα ινομυώματα της μήτρας.

Ο αιματοκρίτης μπορεί επίσης να αυξηθεί ως αποτέλεσμα λήψης:

• DOGMATYL περιέχει τη δραστική ουσία σουλπιρίδη
• HYDROXYUREA/MEDAC περιέχει υδροξυκαρβαμίδη
• Στεροειδών
• Tongkat Ali ένα σεξουαλικά διεγερτικό βότανο
• Τρανεξαμικό οξύ

Πώς μπορεί να μειωθεί ο αιματοκρίτης;

Ο αιματοκρίτης μπορεί να μειώνεται επίσης λόγω:

• Αγροτικών εργασιών
• Εγκυμοσύνης
• Μολυσμένου νερού
• Έκθεσης σε αλλεργιογόνα
• Ρύπανσης

Πώς μπορώ να μειώσω τον αιματοκρίτη φυσικά;

Αν ο αιματοκρίτης σας είναι υψηλός, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας και να βρείτε την αιτία της κατάστασης. Βέβαια, υπάρχουν κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής που βοηθούν στη μείωση του αιματοκρίτη:

• Αποφύγετε τα συμπληρώματα διατροφής
• Μείνετε ενυδατωμένοι
• Αποφύγετε το αλκοόλ
• Καταναλώστε περισσότερο γκρέιπφρουτ
• Βάλτε στη διατροφή σας αντιοξειδωτικά

Επιπλέον, μπορείτε να κάνετε τις εξής αλλαγές:

• Να κάνετε μέτρια άσκηση
• Να κόψετε το κάπνισμα

Ποιες ιατρικές παρεμβάσεις ρίχνουν τον αιματοκρίτη;

Ο αιματοκρίτης μπορεί να μειωθεί λόγω:

• Αιμοδοσίας
• Αναισθησίας
• Καρδιοπνευμονική παράκαμψης
• Θεραπείας με ανοσοσφαιρίνη
• Θεραπείας για την υπνική άπνοια
• Ακτινοθεραπείας

Φάρμακα που μειώνουν τα επίπεδα του αιματοκρίτη

Μερικά φάρμακα ίσως να μειώνουν τον αιματοκρίτη. Για παράδειγμα τα φάρμακα για την ναυτία σε υψηλό υψόμετρο, τον διαβήτη τύπου 2, την ανδρική αντισύλληψη, και την ελονοσία.

Ο αιματοκρίτης μπορεί να παρουσιάζει μια μείωση ως αποτέλεσμα της λήψης:

• Των φαρμάκων για την αρτηριακή πίεση
• Ασπιρίνης
• Δεσμοπρεσσίνης
• Ιβουπροφαίνης
• Μετφορμίνης
• Μισοπροστόλης
• Ριβαροξαμπάνης