Αυτοαντίληψη – Αυτοεικόνα

Αυτοαντίληψη - Αυτοεικόνα

Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι πολύπλοκη. Για παράδειγμα, δεν συμπεριφερόμαστε πάντα με τον ίδιο τρόπο, συνήθως οι συμπεριφορές μας εξαρτώνται από τα κίνητρά μας. Από την κατάσταση που βιώνουμε και την αντίληψη εκείνη τη στιγμή. Η αυτοεικόνα και η αυτοαντίληψη δεν είναι το ίδιο πράγμα.

Ποιοι είμαστε πραγματικά; Υπάρχουν πολλές εκδοχές του εαυτού μας. Η συμπεριφορά μας είναι πολύ πιο πολύπλοκη από όσο φαίνεται.

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν έξι διαφορετικοί τύπου του εαυτού, ο πραγματικός εαυτός, ο ιδανικός εαυτός, ο ιδανικός εαυτός κοινωνικά, ο κοινωνικός εαυτός, ο περιστασιακός εαυτός και ο εκτεταμένος εαυτός.

Αυτοί οι έξι τύποι ταξινομούνται σε δύο μεγάλες ομάδες, τον ιδιωτικό εαυτό (που έχει σχέση με το πως βλέπουμε τον εαυτό μας) και τον δημόσιο εαυτό (οι εκτιμήσεις για το μας βλέπουν οι άλλοι).

Ο ιδιωτικός εαυτός

Ο ιδιωτικός εαυτός περιλαμβάνει τον πραγματικό εαυτό, τον ιδανικό εαυτό και τον ιδανικό κοινωνικό εαυτό.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ο πραγματικός εαυτός (συχνά αναφέρεται ως αληθινός εαυτός) είναι το άτομο που πιστεύουμε ότι είμαστε πραγματικά. Ο πραγματικός μας εαυτός περιγράφει την αντίληψη που έχουμε εμείς για τον πραγματικό μας εαυτό. Όλοι μας ξέρουμε ποιοι είμαστε, τι πρεσβεύουμε, τις αξίες, τις επιθυμίες μας. Όλοι μας γνωρίζουμε τι μας κάνει να νιώθουμε ο εαυτός μας. Αυτό είναι ο πραγματικός μας εαυτός.

Παρόλα αυτά, στο μυαλό μας συχνά έχουμε μια εικόνα ή μια προβολή του ατόμου που θα θέλαμε να είμαστε ή φιλοδοξούμε να γίνουμε. Αυτός είναι ο ιδανικός μας εαυτός. Πολύ συχνά αγοράζουμε πράγματα ή κάνουμε πολλά έξοδα για να ζήσουμε για μια στιγμή με τον ιδανικό μας  εαυτό. Ίσως, τα ταξίδια είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για αυτό.

Τελικά, στις σκέψεις μας έχουμε την ιδέα πως θα θέλαμε να μας βλέπουν οι άλλοι. Αυτός είναι ο ιδανικός κοινωνικός εαυτός. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του εαυτού, που διαμορφώνει τις καταναλωτικές μας συμπεριφορές και επιλογές.

Ο δημόσιος εαυτός

Σε αντίθεση με τον ιδιωτικό μας εαυτό, ο δημόσιος εαυτός αναφέρεται στην αντίληψη που έχουν οι άλλοι για εμάς. Περιλαμβάνει τον κοινωνικό μας εαυτό, τον περιστασιακό μας εαυτό και τον εκτεταμένο εαυτό.

Ο κοινωνικός μας εαυτός αντιπροσωπεύει την εικόνα που πιστεύουμε ότι έχουν οι άλλοι για εμάς. Η οποία κάποιες φορές είναι πολύ διαφορετική από τον πραγματικό μας εαυτό. Έτσι, η αντίληψη για τον κοινωνικό μας εαυτό είναι σημαντική επειδή συχνά την χρησιμοποιούμε για να μετριάζουμε τις συμπεριφορές μας.

Για παράδειγμα, αν σκεφτόμαστε ότι ο κοινωνικός μας εαυτός δεν είναι πολύ θετικός ή επαγγελματίας, μπορεί να ντυνόμαστε διαφορετικά, να μιλάμε για συγκεκριμένα θέματα και να αλλάζουμε τον τόνο της φωνής μας ανάλογα με το που απευθυνόμαστε. Με αυτό τον τρόπο, ελπίζουμε να επηρεάζουμε θετικά τον κοινωνικό μας εαυτό.

Ο περιστασιακός μας εαυτός είναι το πρόσωπο που εμφανίζουμε σε συγκεκριμένες καταστάσεις, και είναι αποτέλεσμα των διαφορετικών εικόνων για τον εαυτό. Για παράδειγμα, είμαστε αυτοί που δείχνουμε στο καρναβάλι; Σίγουρα, όχι. Στη διάρκεια του καρναβαλιού χορεύουμε, τραγουδάμε, μιλάμε σε ξένους, ντυνόμαστε περίεργα, κάνουμε πράγματα που φυσιολογικά δεν θα κάναμε.

Τελικά, ο εκτεταμένος εαυτός αντιπροσωπεύει τις εντυπώσεις που δημιουργούνται με βάση τα υλικά αγαθά. Τα υλικά αγαθά που έχετε (τα βιβλία, τα έπιπλα, τα ρούχα)τι θα μπορούσαν να ξέρουν για εσάς; Τα υλικά αγαθά αποτελούν έναν εξαιρετικό τρόπο να δείξουμε ποιοι είμαστε.

Τι είναι η αυτοαντίληψη;

Η αυτοντίληψη είναι με απλά λόγια η πεποίθηση που έχει ένα άτομο για τον εαυτό του. Κάθε άτομο έχει πολλές απόψεις και αντιλήψεις για τον εαυτό του. Ο συνδυασμός όλων αυτών ονομάζεται αυτοαντίληψη.

Όταν ένα παιδί γεννιέται ο εγκέφαλός του είναι άπλαστος, πράγμα που σημαίνει ότι είναι ένας κενός πίνακας πάνω στον οποίο μπορούμε να γράψουμε οτιδήποτε. Όσο το παιδί μεγαλώνει, αλληλεπιδρά με το περιβάλλον και αυτό συμβάλλει στο σχηματισμό της αυτοαντίληψης.

Τι είναι η αυτοεικόνα;

Η αυτοεικόνα σχηματίζεται στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης. Είναι η πεποίθηση που ένα άτομο κρατά για τον εαυτό του. Η πεποίθηση ή η άποψη μπορεί να είναι ή όχι πραγματική. Μερικές φορές οι άνθρωποι έχουν στρεβλές πεποιθήσεις για τον εαυτό τους. Ο σχηματισμός της αυτοεικόνας είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως οι γονείς, οι δάσκαλοι, οι συμμαθητές, τα μέσα ενημέρωσης, και πλέον τα social media.

Η βάση πάνω στην οποία αναπτύσσεται η αυτοεικόνα είναι:

Κοινωνικοί κανόνες και κοινωνικό υπόβαθρο

Κάθε άνθρωπος έχει ένα συγκεκριμένο κοινωνικό υπόβαθρο από την οικογένεια και άλλες ομάδες που συμμετέχει. Ένα άτομο σχηματίζει την αυτοεικόνα του γιου ή της κόρης, του εργοδότη ή του εργαζόμενου, του μαθητή ή του δασκάλου κλπ. Η ταυτότητα του φύλου επίσης σχηματίζεται στη διάρκεια των πρώιμων σταδίων της διαδικασίας της κοινωνικοποίησης και επηρεάζει την αυτοεικόνα.

Φυσικά χαρακτηριστικά

Ένα άτομο σχηματίζει την αυτοεικόνα με βάση την φυσική του εμφάνιση. Ένα άτομο βλέπει τον εαυτό του ως ψηλό, κοντό, χοντρό, λεπτό, άσχημο κλπ. Αυτές οι πεποιθήσεις σχηματίζονται σύμφωνα με όσα λένε οι άλλοι ή όσα σκέφτεται ένα άτομο για τον εαυτό του.

Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας

Κάθε άτομο έχει κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η επιθετικότητα, η ευγένεια, η εσωστρέφεια. Ένα άτομο επίσης έχει συγκεκριμένες πεποιθήσεις για συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του.

Ύπαρξη

Καθώς ένα άτομο μεγαλώνει αρχίζει να κατανοεί την ιδέα της ζωής, του θανάτου, της πνευματικότητας κλπ. Ερωτήσεις όπως, ποιος είμαι, που πάω, τι συμβαίνει μετά το θάνατο έρχονται στο μυαλό. Έτσι, ένα άτομο ξεκινά να ψάχνει απαντήσεις και να βασίζεται στις πληροφορίες της αυτοεικόνας για την ύπαρξή του. Πεποιθήσεις όπως "είμαι ενέργεια" σχηματίζονται από την αυτοεικόνα.

Αυτοεκτίμηση

Η αυτοεκτίμηση είναι η αξία που δίνει ένα άτομο στον εαυτό του. Είναι το συναίσθημα της αξίας που δίνει ένα άτομο στον εαυτό του. Αυτό είναι αποτέλεσμα της σύγκρισης που κάνει το άτομο με τον εαυτό του. Ένα άτομο αξιολογεί τον εαυτό του σύμφωνα με συγκεκριμένους παράγοντες και σχηματίζει πεποιθήσεις για την αξία του. Έτσι, σχηματίζεται η αυτοεκτίμηση η οποία μπορεί να είναι θετική και αρνητική. Αν ένα άτομο έχει υψηλή αυτοεκτίμηση, τότε αυτή είναι θετική αυτοεκτίμηση και αν ένα άτομο έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, τότε αυτή είναι αρνητική αυτοεκτίμηση.

Η υψηλή αυτοεκτίμηση οδηγεί σε:

• Αποδοχή του εαυτού
• Αυτοπεποίθηση
• Αισιοδοξία
• Αποδοχή της κριτικής

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να οδηγεί σε:

• Απόρριψη του εαυτού
• Χαμηλή αυτοπεποίθηση ή αμφιβολίες για τον εαυτό
• Απαισιοδοξία

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η αυτοεκτίμηση επηρεάζεται από 4 παράγοντες.

Τη συμπεριφορά των άλλων προς το άτομο

Η αυτοεκτίμησή μας επηρεάζεται από τον τρόπο που μας συμπεριφέρονται οι άνθρωποι. Αν ένας άνθρωπος μας επαινεί, μας θαυμάζει, του αρέσει η παρέα μας, δίνει σημασία στις απόψεις μας τότε όλα αυτά οδηγούν σε υψηλή αυτοεκτίμηση. Από την άλλη πλευρά αν μας απορρίπτουν, η άποψή μας δεν έχει αξία, μας υποτιμούν, τότε όλα αυτά οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Την σύγκριση με τους άλλους

Η αυτοεκτίμηση σχηματίζεται από τη σύγκριση με τους άλλους. Συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους και κρατάμε τις απόψεις που έχουν αξία για την κοινωνία. Αν δεν έχουμε κάποια χαρακτηριστικά τότε υπονομεύουμε την αυτοεκτίμησή μας.

Τους κοινωνικούς ρόλους

Κάθε άνθρωπος παίζει ένα συγκεκριμένο ρόλο κοινωνικά. Κάποιοι ρόλοι έχουν μεγάλη αξία και κάποιοι άλλοι μικρότερη. Αν ένα άτομο παίζει ένα ρόλο που έχει αξία τότε έχει υψηλή αυτοεκτίμηση. Αν παίζει ένα ρόλο με μικρότερη αξία στην κοινωνία, τότε μπορεί να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Τον ιδανικό εαυτό

Ο ιδανικός εαυτός είναι αυτό που θέλει να γίνει ένα άτομο. Συχνά συνδέεται με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που αναγνωρίζει ότι έχει κάποιος. Ο ιδανικός εαυτός είναι αυτό που θέλει να γίνει ένα άτομο στη ζωή του. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να θέλει να γίνει γιατρός, ή ηθοποιός. Επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες στους οποίους το άτομο εκτίθεται.

Η αυτοαντίληψη παραμορφώνεται αν υπάρχει αναντιστοιχία ή μεγάλο κενό ανάμεσα στην αυτοεικόνα και στον ιδανικό εαυτό.

Πως επηρεάζουν οι διαφορετικές μορφές του εαυτού τις καταναλωτικές μας συμπεριφορές;

Αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο κάθε διαφορετικός μας εαυτός έχει διαφορετικές καταναλωτικές συνήθειες, καθώς και διαφορετικά κίνητρα.

Φανταστείτε να περπατάτε σε ένα πολυκατάστημα, και να βλέπετε τις βιτρίνες μόνοι σας. Τι συμβαίνει όμως στο μυαλό σας όταν βλέπετε αυτά τα προϊόντα; Συνειδητά ή ασυνείδητα, κάνετε νοητικές συνδέσεις για κάθε προϊόν (π.χ. ένα δερμάτινο μπουφάν, ένα ακριβό ρολόι, ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια) και το κάθε brand ταιριάζει στους διαφορετικούς εαυτούς σας και τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους.

Τώρα, ας υποθέσουμε ότι έχετε κάνει τις αγορές σας και περπατάτε προς το παρκινγκ του αυτοκινήτου ενώ κρατάτε τις σακούλες στα χέρια σας. Τι έχετε πάρει; Μπορεί κάποιες από αυτές τις αγορές να αντιπροσωπεύουν τον πραγματικό σας εαυτό (ένα τζιν και ένα μαύρο μπλουζάκι). Κάποιες ικανοποιούν τον περιστασιακό σας εαυτό (ένα κοστούμι για τα καρναβάλια). Άλλες τον κοινωνικό σας εαυτό (ένα ζευγάρι δερμάτινα παπούτσια για τη δουλειά). Όλα αυτά τα πράγματα είναι διαφορετικά επειδή ικανοποιούν διαφορετικές ανάγκες και κίνητρα.

Την ίδια στιγμή όλα είναι κομμάτι του εαυτού σας. Πόσο όμορφο είναι αυτό;

Αυτοεικόνα, καταναλωτικές συμπεριφορές και ικανοποίηση

Η αυτοεικόνα είναι ένας όρος που επινοήθηκε για να εξηγήσει την τέλεια σύνδεση ανάμεσα στην προσωπικότητα ή την εικόνα ενός brand ή ενός προϊόντος με τον τύπο του εαυτού για τον οποίο το αγοράζουμε.  Για παράδειγμα, μπορεί να αγοράζουμε κάτι που ταιριάζει με την πραγματική αυτοαντίληψη, την ιδανική αυτοαντίληψη και την κοινωνική αυτοαντίληψη.

Για παράδειγμα, ο πραγματικός εαυτός (αυτό που πιστεύω ότι είμαι) είναι απλός, αρρενωπός, αγαπά τις δραστηριότητες στην ύπαιθρο. Έτσι, ασυνείδητα, παραγγέλνω πράγματα που ταιριάζουν με αυτά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μου. Κάθε φορά που βάζω πλυντήριο βλέπω πόσο μαύρα ρούχα έχω, και πραγματικά ντρέπομαι για αυτό.

Αυτές είναι επιλογές που έχω κάνει ασυνείδητα. Επειδή σκέφτομαι ποιος είμαι, φυσικά οδηγούμαι σε προϊόντα που έχουν παρόμοιο προφίλ. Από την άλλη πλευρά, ο κοινωνικός μου εαυτός στη δουλειά, συχνά φοράει κοστούμια και γραβάτες.

Η σύνδεση ανάμεσα στην προσωπικότητα ενός brand και στην έκφραση του εαυτού δεν είναι μια μονόδρομη σχέση (από το brand στο άτομο). Αντίθετα, είναι αμφίδρομη (από το άτομο στο brand). Πιο συγκεκριμένα, όταν οι καταναλωτές προτιμούν συγκεκριμένες επωνυμίες , επιλέγουν μια συγκεκριμένη φιλοσοφία.

Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι πολύπλοκη και πανέμορφη ταυτόχρονα. Στην πραγματικότητα, όλοι μας παίζουμε διαφορετικούς ρόλους στο θέατρο της δικής μας ζωής.