Somatic tracking και χρόνιος πόνος

Somatic tracking και χρόνιος πόνος

Το somatic tracking (παρακολούθηση του σώματος) είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο που συμβάλλει στην χαλάρωση του νευρικού συστήματος. Ουσιαστικά, σημαίνει ότι κάποιος δίνει προσοχή στις αισθήσεις του σώματος. Το somatic tracking είναι ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία για την διαχείριση του χρόνιου πόνου και των χρόνιων συμπτωμάτων. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η συγκέντρωση στις αισθήσεις του σώματος ή σε ένα σύμπτωμα δεν είναι σοφή επιλογή, ειδικά αν αυτό το κάνετε μόνοι σας χωρίς τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή.

Ενδοδεκτικότητα

Μια από τις πιο σημαντικές πτυχές του somatic tracking είναι η ανάπτυξη της αίσθησης που ονομάζεται ενδοδεκτικότητα. Η ενδοδεκτικότητα  περιγράφει την ικανότητα κάποιου να νιώθει τις αισθήσεις του σώματος του. Το σώμα μας πάντα επικοινωνεί με το μυαλό μας μέσω των αισθήσεων, και αν μπορέσουμε να το ακούσουμε, μπορούμε να ανακαλύψουμε πολύτιμες πληροφορίες. Όπως ακριβώς χρησιμοποιούμε τις αισθήσεις όπως η όραση, η ακοή, η γεύση και η όσφρηση για να κατανοούμε τον κόσμο, η αίσθηση της ενδοδεκτικότητας είναι εξαιρετικά σημαντική για την επιβίωση και την ευεξία μας. Όποιος είναι σε θέση να γνωρίζει πότε χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το μπάνιο έχει εξοικείωση με την ενδοδεκτικότητα. Άρα,  όλοι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ήδη αυτή την αίσθηση και ίσως να μην την αναγνωρίζουν.

Η σύνδεση μυαλού- σώματος

Το Somatic Experiencing (SE), είναι μια μέθοδος που ξεκίνησε από τον Peter Levine ως θεραπεία για τα ψυχικά τραύματα. Σαν τεχνική περιλαμβάνει πολλαπλές μεθόδους. Κάποια από τα πιο γνωστά συμπτώματα των ψυχικών τραυμάτων είναι οι εφιάλτες, οι κρίσεις πανικού και οι αναδρομές. Αυτά τα συμπτώματα είναι ψυχικά και πληρούν τα κριτήρια για τη διάγνωση της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD). Ωστόσο, τα ψυχικά τραύματα δεν επηρεάζουν μονάχα το μυαλό αλλά και το σώμα. Έτσι, προκύπτει το ερώτημα αν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σε αυτά τα δύο. Υπάρχει πληθώρα συμπτωμάτων στο σώμα από τα ψυχικά τραύματα που περιλαμβάνουν το χρόνιο πόνο, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, την χρόνια κόπωση, τα τικ, τις εμβοές.

Ανακάλυψη της αιτίας του χρόνιου πόνου

Οι άνθρωποι που εμφανίζουν αυτά τα συμπτώματα λόγω χρόνιου στρες ή κάποιο ψυχικού τραύματος μπορεί να ξοδεύουν πολλά χρόνια από τη ζωή τους για να βρουν ανακούφιση από αυτά τα σωματικά συμπτώματα. Ο λόγος για τον οποίο δεν βρίσκουν ανακούφιση είναι επειδή η αιτία των συμπτωμάτων είναι το πιεσμένο νευρικό τους σύστημα και όχι απλά ένα θέμα σε κάποιο σημείο του σώματος.

Κάθε προσπάθεια για την θεραπεία των συμπτωμάτων δεν έχει καμία επιτυχία επειδή η ρίζα της κατάστασης δεν έχει αντιμετωπιστεί. Η προσέγγιση ότι "θα θεραπευτεί μονάχα το σύμπτωμα" δεν έχει κανένα αποτέλεσμα. Όσο και αν είναι ενοχλητικό ένα σύμπτωμα δεν θα σταματήσει μέχρι να βρείτε την ακριβή αιτία του.

Είναι σημαντικό να πούμε ότι το νευρικό σύστημα δεν είναι εχθρός μας. Η κύρια λειτουργία του νευρικού συστήματος είναι να μας κρατά ζωντανούς. Συνεχώς προσαρμόζεται ανάλογα με τις εμπειρίες της ζωής μας και μερικές φορές αυτή η προσαρμογή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ενοχλητικά συμπτώματα. Όταν τα συμπτώματα προκύπτουν από το νευρικό σύστημα, τότε το νευρικό σύστημα πρέπει να συμμετέχει στη διαδικασία της επούλωσης. Υπάρχουν χιλιάδες τρόποι με τους οποίους το νευρικό σύστημα συμμετέχει στην επούλωση. Το somatic tracking είναι μια μέθοδος όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός, η άσκηση, οι υγιείς σχέσεις. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν αυτές τις πρακτικές θεραπευτικές χωρίς να κατανοούν τους μηχανισμούς που τους κάνουν βοηθητικές. Το κλειδί σε αυτή την εκπληκτική διαδικασία είναι η σύνδεση μυαλού-σώματος μέσω της οποίας μπορούμε να επικοινωνούμε με το νευρικό μας σύστημα.

Επανερμηνεία των αισθήσεων

Το Somatic tracking βοηθά να αλλάξουμε το νευρικό μας σύστημα καθώς μπορούμε να διδάξουμε στον εγκέφαλο μας να επανερμηνεύει τις αισθήσεις με πιο παραγωγικό τρόπο. Επιβραδύνοντας τα πράγματα και εγκαθιστώντας νέα επικοινωνία μεταξύ νου και σώματος μπορούμε να αλλάξουμε. Ουσιαστικά, να αλλάξουμε τα κυκλώματα του νευρικού συστήματος.

Είναι πολύ σύνηθες για τους ανθρώπους με συμπτώματα χρόνιου στρες να σχετίζονται αρνητικά με το σώμα τους με τη μορφή φόβου, θυμού, απελπισίας, έχθρας. Αυτό είναι απολύτως κατανοητό,  από τη στιγμή που το σώμα είναι η πηγή του προβλήματος. Είναι μια αντίδραση στο στρες πάνω στην αντίδραση στο στρες. Το σώμα οδηγεί σε αυτά τα συμπτώματα εξαιτίας του στρες, και στη συνέχεια το μυαλό αντιδρά στο σώμα με μια πιο έντονη αντίδραση στο στρες. Το στρες προκαλεί σωματικά συμπτώματα, τα οποία είναι πολλές φορές ενοχλητικά. Το Somatic tracking μπορεί να παρεμβαίνει σε αυτό το φαύλο κύκλο.

Κάποιες φορές είναι ανάγκη να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο τι πραγματικά συμβαίνει στο σώμα μας. Κάποιες σωματικές αισθήσεις το μυαλό μας έχει αποφασίσει ότι είναι απειλητικές. Ωστόσο, δεν είναι και τόσο τρομακτικές τελικά. Αυτή η αίσθηση που ερμηνεύτηκε προηγουμένως ως "πόνος που δεν αλλάζει και δεν υποχωρεί" είναι λίγο πιο δυναμικός από όσο πιστεύαμε. Μπορεί να παρατηρούμε ότι αποτελείται από στοιχεία όπως η πίεση, η ζέστη και η διακύμανση. Όσο περισσότερο παραμένει, τόσο περισσότερο αλλάζει. Ή μπορεί να παρατηρούμε ότι έχουμε μια πίεση στη μέση ενώ είναι πιο κοντά στο ισχίο. Αυτό δίνει μια νέα διάσταση στην κατάσταση και απομακρύνει το μισό φόβο. Ή μπορεί να αναγνωρίζουμε ότι το σφίξιμο στο στομάχι λόγω στρες είναι περισσότερο ενθουσιασμός, και αυτό να αλλάζει τη σχέση μαζί του.

Παρακολούθηση του σώματος

Όταν δίνουμε προσοχή στο σώμα μας με συγκεκριμένο τρόπο, χρησιμοποιούμε δύο σημαντικά τμήματα του εγκεφάλου μας την ίδια στιγμή. Αυτά είναι το συνειδητό και το ασυνείδητο. Σύμφωνα με αυτή την ολιστική προσέγγιση, η παρατήρηση του σώματος από πάνω προς τα κάτω και από κάτω προς τα πάνω, δημιουργεί μια ξεκάθαρη εικόνα για όσα συμβαίνουν στο σώμα, και με τον καιρό επιτρέπει στο συνειδητό μυαλό να κάνει νέες ερμηνείες στις αισθήσεις του σώματος.

Αυτό με τη σειρά του ηρεμεί το νευρικό σύστημα και προκαλεί  σχετικές φυσιολογικές αλλαγές. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν το μειωμένο ρυθμό της καρδιάς, τη χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, τη χαλάρωση των μυών.

Χρόνιος πόνος

Πολλοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν χρόνια συμπτώματα, ειδικά χρόνιο πόνο, συχνά αισθάνονται ότι ένα μεγάλο μέρος του προβλήματός τους είναι ότι δεν μπορούν να σταματήσουν να εστιάζουν στο σώμα τους. Μια διαφορά κλειδί ανάμεσα στο somatic tracking και της εμμονικής παρατήρησης του σώματος είναι η ποιότητα της προσοχής, και η πρόθεση με την οποία αυτή εφαρμόζεται. Η προσοχή στο somatic tracking έχει χαρακτηριστικά περιέργειας, χωρίς κριτική, αλλά με ενσυνειδητότητα. Η πρόθεση είναι να γίνει κάποιος τόσο αντικειμενικός όσο ένας παρατηρητής.

Η πρόθεση της προσοχής μπορεί να επιτευχθεί μονάχα όταν το νευρικό σύστημα είναι σε κατάσταση σχετικής ασφάλειας και ηρεμίας. Αν το νευρικό σύστημα είναι πιεσμένο, η πρόσβαση στο τμήμα του εγκεφάλου που επιτρέπει αυτή την πρόθεση είναι περιορισμένη. Εάν ένα λιοντάρι μπει στο δωμάτιό σας γιατί το νευρικό σύστημα να ενεργοποιεί την συστηματική παρακολούθηση των αισθήσεων του σώματος;

Θα σας είχε κόψει το κεφάλι πριν καν να το σκεφτείτε. Σε απειλητικές καταστάσεις, όλες οι δευτερεύουσες λειτουργίες του σώματος και του εγκεφάλου υπολειτουργούν. Αυτό συμβαίνει γιατί το σώμα χρειάζεται να έχει ενέργεια για να επιβιώσει.

Είναι το somatic tracking κατάλληλο για εμένα;

Υπάρχουν κάποια σημάδια που δείχνουν την πίεση στο νευρικό σύστημα. Φυσικά, το somatic tracking μπορεί να είναι αποτελεσματικό. Βέβαια, η πρώτη φορά που θα το εφαρμόσετε μπορεί να μην είναι επιτυχημένη. Αλλά έχετε τη δυνατότητα να δοκιμάσετε ξανά.

1. Δεν παρατηρείτε καμία αλλαγή στην ανησυχητική αίσθηση στην οποία εστιάζετε.
2. Όσο πιο πολύ δίνετε προσοχή σε ένα σύμπτωμα ή μια αίσθηση, τόσο χειρότερη μπορεί να γίνει, και δεν αλλάζει.
3. Οι προσπάθειες του somatic tracking προκαλούν αφόρητα συναισθήματα ή αισθήσεις όπως η ανησυχία, η οργή, η ζαλάδα ή η έντονη κόπωση/υπνηλία.
4. Νιώθετε ότι έχετε χάσει τον έλεγχο κατά κάποιο τρόπο. Για παράδειγμα μπορεί να νιώθετε μπλοκαρισμένοι, ότι δεν μπορείτε να κουνηθείτε.

Οι άνθρωποι που παρατηρούν οτιδήποτε από τα παραπάνω (1-4) καλό είναι να μην συνεχίζουν τη διαδικασία. Φυσικά, σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να υπάρχει η καθοδήγηση από έναν  έμπειρο ψυχοθεραπευτή.