Έχετε υγιή όρια ή τείχη στις σχέσεις;

Έχετε υγιή όρια ή τείχη στις σχέσεις;

Τα όρια δεν είναι αόρατοι φράχτες και τείχη που βάζουμε γύρω μας για να κρατάμε τους ανθρώπους έξω. Τα όρια είναι στην πραγματικότητα χρήσιμοι μηχανισμοί που επιτρέπουν στους άλλους να έρθουν κοντά μας. Φυσικά, τα όρια μας επιτρέπουν να δημιουργούμε υγιείς σχέσεις με εμπιστοσύνη.  Όταν έχουμε ξεκάθαρα όρια, δίνουμε ξεκάθαρες οδηγίες για το πως θέλουμε να μας συμπεριφέρονται οι άλλοι. Έτσι, καθορίζουμε ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ποιες όχι. Τα υγιή όρια ενισχύουν και συμβάλλουν στην αίσθηση της ανεξαρτησίας. Με αυτό τον τρόπο έχουμε μεγαλύτερη επίγνωση για τις υποχρεώσεις μας και τις υποχρεώσεις των άλλων. Επίσης, τα όρια μας βοηθούν να διαχωρίσουμε τα συναισθήματά μας από τα συναισθήματα των άλλων. Πώς θα αναγνωρίσετε αν έχετε υγιή όρια ή τείχη στις σχέσεις σας;

Άκαμπτα όρια: Τείχη

Μπορεί να χτίσετε τείχη γύρω από τον εαυτό σας αν τα όριά σας είναι άκαμπτα. Ίσως, να έχετε βιώσει κακοποίηση στο παρελθόν, παραμέληση. Μπορεί να μάθατε να αποφεύγετε τις στενές σχέσεις με τους άλλους ώστε να προστατεύσετε τον εαυτό σας. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι άλλοι, και οι καλοί και οι κακοί, κρατούν αποστάσεις, έτσι δεν μπορείτε να δημιουργήσετε πραγματική σύνδεση με τους άλλους ή να λάβετε την υποστήριξη όταν την έχετε ανάγκη.

Χαλαρά όρια: Έλλειψη τείχους

Αν ένα άτομο δεν έχει καθόλου όρια, αυτό είναι ένα διαφορετικό πρόβλημα. Δεν έχει καθόλου έλεγχο σε όσους ανθρώπους μπαίνουν ή βγαίνουν από τη ζωή του. Ίσως να μην έχει όρια επειδή νιώθει φόβο ότι οι άλλοι θα το εγκαταλείψουν, έτσι επιτρέπει στους ανθρώπους να μπαίνουν στη ζωή του και να την αλλάζουν χωρίς να έχει καθόλου έλεγχο σε αυτό. Αυτή η έλλειψη ορίων αυξάνει τα συναισθήματα της χαμηλής αυτοεκτίμησης, και μπορεί να οδηγεί σε έντονο στρες στις σχέσεις.

Κάποιος με αγχώδη προσκόλληση μπορεί να φοβάται να θέσει όρια στους άλλους επειδή φοβάται την απόρριψη ή την εγκατάλειψη, έτσι επιτρέπει τις άσχημες συμπεριφορές.

Υγιή όρια: Τείχη με πύλη

Η ιδανική λύση είναι κάποιος να έχει όρια, ουσιαστικά να έχει κάποια τείχη τα οποία να έχουν μια πύλη. Όλοι μας έχουν ανάγκη μια πύλη, , η οποία θα μας βοηθά να επιλέγουμε όσους θέλουν να την διαβούν και να απομακρύνουμε πράγματα που δεν έχουμε πλέον ανάγκη στη ζωή μας. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι η ευαλωτότητα είναι αναγκαία για την δημιουργία ουσιαστικών σχέσεων.

Υπάρχουν στιγμές που θέλουμε να ανοίξουμε την πύλη και να επιτρέψουμε στους άλλους να μπούνε ώστε να δημιουργήσουμε μια χαρούμενη και υγιή σχέση.

Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να πάρουμε ρίσκα, για να δούμε σε ποιους θα επιτρέψουμε να περάσουν την πύλη.

Φυσικά, πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουμε να περάσουν την πύλη και να μας προκαλέσουν κακό.

Ίσως να είναι ανάγκη να αξιολογήσουμε ποιοι έχουν περάσει ήδη την πύλη και να απομακρύνουμε όσους είναι αρνητικοί και επικίνδυνοι.

Ανθυγιεινά όρια

Όταν κάποιος δεν έχει υγιή όρια, οι σχέσεις του δεν μπορούν να επιβιώνουν και να ευημερούν. Η έλλειψη υγιών ορίων οδηγεί τελικά σε συναισθήματα απογοήτευσης, δυσαρέσκειας και πικρίας. Όπως συμβαίνει και με άλλα πράγματα, τα όρια δεν είναι ανάγκη να είναι ακραία και δυσλειτουργικά.

Στα άκρα υπάρχουν τα ανθυγιεινά όρια, που είναι απίστευτα αυστηρά και άκαμπτα. Τα άτομα με ανθυγιεινά όρια έχουν λιγότερες στενές σχέσεις, κρατούν τους άλλους σε απόσταση και αποφεύγουν τις στενές σχέσεις. Αυτά τα άτομα μοιάζουν αποκομμένα και απόμακρα, ακόμη και με τους συντρόφους τους. Τα αυστηρά και άκαμπτα όρια μπορεί να οδηγούν στην απομάκρυνση από τους ανθρώπους. Όταν κάποιος χρησιμοποιεί τα όρια με αυτό τον τρόπο, δεν είναι πλέον όρια αλλά φραγμοί, τείχη.

Στην άλλη άκρη μπορεί τα όρια να είναι τόσο χαλαρά που στην πραγματικότητα να μην υπάρχουν. Οι άνθρωποι με χαλαρά όρια είναι δύσκολο να πούνε "όχι" στους άλλους και στις απαιτήσεις τους. Αυτά τα άτομα έχουν την  τάση να θέλουν να ευχαριστούν συνεχώς τους άλλους εξαιτίας του φόβου της απόρριψης και/ή της εγκατάλειψης. Άλλα χαρακτηριστικά αυτών των φαινομενικά ανύπαρκτων ορίων είναι η υπερβολική ανάμιξη στα ζητήματα των άλλων και η χρήση προσωπικών πληροφοριών στους άλλους. Αυτά τα όρια μπορεί να οδηγούν σε δυσλειτουργικά μοτίβα στις σχέσεις, όπως η συνεξάρτηση, όπου ένα άτομο δεν μπορεί να διαχωρίσει τα δικά του συναισθήματα από τα συναισθήματα των άλλων.

Υγιή όρια

Τα υγιή όρια είναι πολύ σημαντικά γιατί βοηθάνε τους ανθρώπους να κατανοούν τις προσωπικές τους ανάγκες και επιθυμίες και να επικοινωνούν ξεκάθαρα και με σεβασμό με τους άλλους. Οι άνθρωποι με υγιή όρια εκτιμούν και σέβονται τη γνώμη τους και μπορούν να δεχτούν τις απόψεις των άλλων ή να πούνε "όχι".

Επιπλέον, μπορούν να μοιραστούν προσωπικές πληροφορίες με τον κατάλληλο τρόπο και να βρίσκουν την ισορροπία. Αν και είναι δύσκολο κάποιος να δημιουργήσει και να διατηρήσει τα υγιή όρια,  θα πρέπει να προσπαθήσει να οικοδομήσει αυτή την πρακτική, και με τον καιρό τα πράγματα θα είναι πιο εύκολα. Τα υγιή όρια δεν είναι εγωισμός, είναι σημαντικό κομμάτι της αυτοφροντίδας.

Πως να δημιουργήσετε υγιή όρια όχι τείχη

Τα τείχη μπορεί να είναι αδιαπέραστα και να χρησιμεύουν μόνο για απομόνωση. Τα όρια καθορίζουν ποιος είναι και ποιος δεν είναι κάποιος.

Ο σκοπός των υγιών ορίων είναι να έχετε μια καλή αίσθηση του εαυτού μαζί με την ισχυρή αίσθηση της ασφάλειας, συναισθηματικά, σωματικά, πνευματικά και ψυχικά. Όταν μαθαίνουμε να δείχνουμε σεβασμό και αγάπη προς τον εαυτό μας τότε μας επιτρέπουμε να έρθουμε κοντά με τους άλλους. Μπορούμε να δημιουργήσουμε σχέσεις χωρίς την απειλή ότι θα χάσουμε τον εαυτό μας, και ότι οι άλλοι θα παραβιάζουν τον προσωπικό μας χώρο ή θα μας εκμεταλλευτούν.

Τα όρια είναι ένας τρόπος για να φροντίζουμε τον εαυτό μας, ανεξάρτητα με όσα συμβαίνουν.

• Τα όρια πηγάζουν από μια βαθιά απόφαση για το τι αξίζουμε και τι όχι.
• Τα όρια  έχουν τη βάση τους στην πεποίθηση ότι όσα επιθυμούμε και έχουμε ανάγκη, και όσα δεν μας γεμίζουν, είναι σημαντικά.
• Τα όρια προκύπτουν από μια βαθιά αίσθηση των προσωπικών μας δικαιωμάτων, ειδικά το δικαίωμα να φροντίζουμε τον εαυτό μας.
• Τα όρια είναι αποτέλεσμα της εκτίμησης και της εμπιστοσύνης προς τον εαυτό μας.
• Τα όρια μας βοηθούν να μένουμε μόνοι αλλά και συνδεδεμένοι.

Όταν κάποιος έχει δημιουργήσει υγιή όρια, τότε έχει υγιή αίσθηση του εαυτού.

Πώς μπορείτε να θέτετε κατάλληλα όρια στη ζωή και στις σχέσεις σας;

Είναι πολύ σημαντικό να προστατεύετε τον εαυτό σας. Είναι σημαντικό να μιλάτε στους άλλους όταν ο τρόπος συμπεριφοράς τους δεν είναι αποδεκτός ή σας κάνει να νιώθετε άβολα. Βέβαια, είναι δικαίωμα και υποχρέωση σας να προστατεύετε τον εαυτό σας.

Επίσης, είναι σημαντικό να μάθετε να αναγνωρίζετε τα συναισθήματά σας και να τα εκφράζετε με τον κατάλληλο τρόπο. Για παράδειγμα μπορείτε να πείτε, "Νιώθω θυμωμένος που με αγνόησες με αυτό τον τρόπο."

Η οικογένεια παίζει κύριο ρόλο στην υγιή συναισθηματική ανάπτυξη. Τα παιδιά μαθαίνουν να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους μέσα από όσα βλέπουν στα μέλη της οικογένειας.

Όταν κάποιος βιώνει σωματική, σεξουαλική, συναισθηματική ή λεκτική βία σε νεαρή ηλικία αυτό θέτει τις βάσεις για ανθυγιεινές σχέσεις στην ενήλικη ζωή. Σε αυτές τις οικογένειες, δεν υπάρχει κάποιο πρότυπο υγιών ορίων, σε αντίθεση τα παιδιά που μεγαλώνουν σε στοργικό περιβάλλον γίνονται άτομα που έχουν ανάγκη το σεβασμό. Ως ενήλικες επιλέγουμε αν θα επιτρέπουμε στις εμπειρίες μας να επηρεάζουν τη ζωή μας, και σε αυτό βοηθά να αναγνωρίσουμε αν είναι θετικές ή αρνητικές, υγιείς ή ανθυγιεινές, και να αποφασίσουμε ποιο ρόλο θα παίζουν στη ζωή μας.

Τα ανθυγιεινά όρια περιλαμβάνουν:

• Όταν κάποιος μιλάει ανοιχτά για προσωπικές πληροφορίες.
• Όταν κάποιος είναι απομονωμένος και αποκλείει τους άλλους.
• Συμπεριφορές που προσβάλλουν τους άλλους.
• Υπερβολική ευαισθησία στις αντιδράσεις των άλλων.
• Αδιαφορία για το χώρο, την ιδιοκτησία, τις πληροφορίες ή τα συναισθήματα κάποιου άλλου.
• Αθέτηση των υποσχέσεων και των δεσμεύσεων.
• Αδιαφορία για τα δικαιώματα των άλλων.
• Αποδοχή βίαιων συμπεριφορών σε μια σχέση. Τα όρια μπορεί να γίνουν τείχη όταν είναι αποτέλεσμα φόβου, άγχους, ντροπής.

Η αποφυγή μιας συζήτησης μπορεί να επιτρέπει στους άλλους να παραβιάζουν τα όριά σας, με αποτέλεσμα ο θυμός και η δυσαρέσκεια να σας απομακρύνουν.

Αυτά τα τείχη μπορεί να συμβούν σε κάθε μορφή σχέσης, φιλικής, οικογενειακής, επαγγελματικής.

Πώς να θέσετε υγιή όρια;

• Αναγνωρίστε τους ρόλους που παίζετε στις ζωές των άλλων και ξεκαθαρίστε τα πράγματα με μια συζήτηση.
• Κάντε μια προσπάθεια να δείτε τα όρια από την πλευρά του άλλου ανθρώπου και από τη δική σας πλευρά.
• Να μην συμπεριφέρεστε αντιδραστικά.
• Να συζητάτε για κάθε κατάσταση.
• Να εκφράζετε τις ανάγκες και τα συναισθήματά σας με ενσυναίσθηση.
• Να μιλάτε με ειλικρίνεια για τους φόβους σας.
• Να είστε αποφασιστικοί αλλά όχι επιθετικοί στην επικοινωνία σας με τους άλλους.

Όταν η ασφάλεια είναι θέμα, τα όρια πρέπει να είναι ξεκάθαρα και να πάρετε τα μέτρα σας ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα παραβιαστούν.

Εσείς κρατάτε το κλειδί για τα υγιή όρια στις σχέσεις σας

Καλό είναι να έχετε στο μυαλό σας ότι έχετε την απόλυτη ευθύνη των ορίων σας. Είναι σημαντικό να θυμάστε η πύλη σας είναι κάτω από το δικό σας έλεγχο. Είστε ο ιδιοκτήτης της πύλης. Έχετε την επιλογή του τι θα αφήσετε να μπει μέσα, πότε και για πόσο. Μπορείτε να επιλέξετε να συνοδεύσετε ανθρώπους έξω από την πύλη. Μπορείτε να διώξετε τα κακά και να πάρετε τα καλά.

Εσείς κρατάτε το κλειδί, και έχετε την τελική επιλογή για το πόσο ανοιχτή ή κλειστή θα είναι η δική σας πύλη. Φυσικά, υπάρχουν φορές που οι άλλοι μπορεί να παραβιάζουν τα όριά σας παρά τη θέλησή σας.