Μηχανισμός δράσης των ομοιοπαθητικών φαρμάκων
Η ομοιοπαθητική βοηθά στην αντιμετώπιση νοσημάτων με βάση την αρχή «τα όμοια θεραπεύουν τα όμοια» και τη χρήση ομοιοπαθητικών φαρμάκων. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα παρασκευάζονται από φυτά στη συντριπτική τους πλειοψηφία, μέσα από μία διαδικασία που περιλαμβάνει υπεραραιώσεις και κρούσεις των διαλυμάτων.
Είναι πολύ τυπικό (άσχετοι) να κατηγορούν την ομοιοπαθητική ως μία ψευδοεπιστήμη, απάτη, ματζούνια και για placebo δράση, δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται και ομοιοπαθητικά φάρμακα που έχουν παραχθεί με υπεραραιώσεις (πέρα από τον αριθμό του Avogadro). Οι τρέχουσες επιστημονικές γνώσεις και μοντέλα δεν μπορούν να δώσουν εξηγήσεις για το μηχανισμό δράσης των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, καθώς η ελάχιστη ή ελαχιστότητη ύπαρξη μορίων του αρχικού διαλύματος/ουσίας καθιστά θεωρητικά αδύνατη την όποια δράση σύμφωνα με αυτά.
Φάρμακα και μηχανισμός δράσης
Ίσως εκπλαγείτε μαθαίνοντας ότι και στη συμβατική ιατρική σήμερα, υπάρχουν πάρα πολλά φάρμακα τα οποία δεν γνωρίζουμε πως ακριβώς λειτουργούν, δηλαδή δεν έχουμε ξεκάθαρο μηχανισμό δράσης (με άλλα λόγια, τα βιοχημικά μονοπάτια μέσα από τα οποία επηρεάζουν τις σωματικές λειτουργίες).
Ενώ η λεπτομερής κατανόηση της μοριακής φαρμακολογίας είναι το ιδανικό σενάριο, δεν είναι πάντα απαραίτητο για την κλινική χρήση ενός φαρμάκου, εάν είναι αποδεδειγμένα ασφαλές και αποτελεσματικό. Για παράδειγμα, η ασπιρίνη κυκλοφόρησε το 1900 για πρώτη φορά, αλλά ο μηχανισμός δράσης της έγινε γνωστός το 1971, δηλαδή 71 χρόνια μετά την κυκλοφορία της.
Έτσι λοιπόν, στην ιατρική πρακτική του σήμερα χρησιμοποιούνται φάρμακα που έχουν θετικά κλινικά αποτελέσματα, χωρίς να είναι πλήρως κατανοητός ο μηχανισμός δράσης τους (άλλα παραδείγματα είναι το λίθιο, η παρακεταμόλη, η μοδαφινίλη, πολλά αντικαταθλιπτικά, κα). Παρά αυτή την πρακτική στη συμβατική ιατρική, η έλλειψη ενός ξεκάθαρου μηχανισμού δράσης για την ομοιοπαθητική είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για τους γιατρούς. Στο British Medical Journal το 1991, μια θετική μετα-ανάλυση ομοιοπαθητικής που δημοσιεύτηκε από τον J. Kleijnen σημείωνε: «Με βάση αυτά τα στοιχεία θα ήμασταν έτοιμοι να αποδεχτούμε ότι η ομοιοπαθητική μπορεί να είναι αποτελεσματική, αν μόνο ο μηχανισμός δράσης ήταν πιο ξεκάθαρος».
Πολλές διπλές τυφλές μελέτες και μετα-αναλύσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα δεν έχουν καλύτερη δράση από το placebo, αλλά αυτό οφείλεται στον κακό σχεδιασμό των μελετών. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα συνταγογραφούνται απαραιτήτως σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του κάθε ασθενούς, ως εκ τούτου οι διπλές τυφλές μελέτες εκ του σχεδιασμού τους (όπως γίνονται με τα χημικά φάρμακα) είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.
Εναλλακτική δράση
Παρά την έλλειψη ξεκάθαρης επιστημονικής εξήγησης, μελέτες έχουν δείξει τις επιδράσεις των ομοιοπαθητικών φαρμάκων υψηλής αραίωσης σε διάφορους οργανισμούς. Οι ακριβείς οδοί και οι μηχανισμοί μέσω των οποίων αυτές οι υπεραραιωμένες δόσεις ασκούν τη δράση τους παραμένουν άγνωστα, ενώ συνεχίζονται οι προσπάθειες για την κατανόηση των μοριακών μηχανισμών δράσης των ισχυροποιημένων ομοιοπαθητικών φαρμάκων.
Υπάρχουν ωστόσο ορισμένες θεωρίες για την εναλλακτική δράση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων:
Νανοσωματίδια: τα ομοιοπαθητικά φάρμακα περιέχουν νανοσωματίδια, τα οποία πιστεύεται ότι είναι τα ενεργά συστατικά που επιδρούν στις βιολογικές λειτουργίες του σώματος.
Ηλεκτρομαγνητικές επιδράσεις: το δυναμοποιημένο ομοιοπαθητικό φάρμακο πιστεύεται ότι επηρεάζει το spin των ηλεκτρονίων διαφορετικών στοιχείων μέσα στο ανθρώπινο σώμα, επαναφέροντας τις παθολογικές διαταραχές που απορρυθμίζουν το σώμα.
Μνήμη νερού: εχει προταθεί ότι το νερό «θυμάται» τις ουσίες που αναμειγνύονται σε αυτό (σα να δημιουργείται ένα καλούπι μορίων νερού γύρω από την αρχική ουσία) και έτσι μεταδίδεται η επίδραση αυτών των ουσιών, παρόλο που οι ουσίες εν τέλει δεν υπάρχουν (λόγω της ύπεραραίωσης).
Πέρα από τον ακριβή μηχανισμό δράσης που ξεκινάει τη θεραπευτική αντίδραση, εκτιμάται πως η δράση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων ασκείται μέσω επιγενετικών μηχανισμών.
Η ομοιοπαθητική έχει αναγνωριστεί επίσημα σε πολλές χώρες
Η κατανόηση της εναλλακτικής δράσης των ομοιοπαθητικών φαρμάκων είναι ένα δύσκολο ζήτημα εδώ και χρόνια, και θα παραμείνει έτσι για πολλά ακόμα, γιατί λείπει η επιστημονική γνώση, τα εργαλεία και οι οικονομικοί πόροι για να μελετήσουμε πιο σοβαρά αυτό το ζήτημα. Βέβαια τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μια έκρηξη ερευνητικών δραστηριοτήτων για την ομοιοπαθητική, σε κλινικό, φυσικό, χημικό, βιολογικό και ιατρικό επίπεδο με θετικά αποτελέσματα.
Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα λειτουργούν ολιστικά και χωρίς παρενέργειες, ρυθμίζοντας το ανοσοποιητικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα (όπως και ο βελονισμός) μέσω άγνωστων προς το παρόν μηχανισμών, σε αντίθεση με την άμεση φαρμακολογική δράση των χημικών φαρμάκων σε συγκεκριμένα βιοχημικά μονοπάτια (και πολλές φορές, παρομοίως άγνωστα).
Η ομοιοπαθητική έχει διατηρηθεί για περισσότερα από διακόσια χρόνια παρά τις προκλήσεις και τις αμφισβητήσεις σχετικά με την επιστημονικότητά της και έχει ενσωματωθεί στο εθνικό σύστημα υγείας πολλών χωρών (όπως της Γερμανίας, της Αγγλίας, της Ινδίας, κα).