Technostress – το στρες της νέας τεχνολογίας

Technostress - το στρες της νέας τεχνολογίας

Στις μέρες μας κυριαρχεί η χρήση του διαδικτύου και η χρήση των ψηφιακών μέσων. Η χρήση της τεχνολογίας και η εξάρτηση των ανθρώπων από αυτή εμφανίζει μια δραματική αύξηση. Η τεχνολογία κυριαρχεί σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητας, αλλά κυρίως στον εργασιακό χώρο. Αν και η ψηφιακή σφαίρα λειτουργεί δίπλα μας για να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και να διευκολύνει την εργασία και τη ζωή στο σπίτι, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι έχει καταστροφικές συνέπειες.

Το τεχνολογικό στρες, γνωστό ως technostress, επηρεάζει με πολλούς τρόπους τη ζωή μας.

Τι είναι το technostress;

Το στρες που έχει σχέση με την τεχνολογία, το τεχνολογικό στρες ή technostress, είναι ένας όρος που έκανε την εμφάνιση του για να περιγράψει τα αρνητικά συναισθήματα που έχουν σχέση με τη χρήση νέων τεχνολογιών. Περιλαμβάνει συναισθήματα άγχους, κατάθλιψης, σύγχυσης και burnout. Αυτό είναι διαδεδομένο στο χώρο εργασίας, όπου η χρήση υπολογιστών, τα προγράμματα και οι εφαρμογές είναι τα κύρια εργαλεία των εργαζομένων.

Με την αυξημένη χρήση της τεχνολογίας, υπάρχουν και πολλές επιπτώσεις στην υγεία.

Τύποι technostress

Υπάρχουν πέντε διαφορετικές πτυχές που οδηγούν σε συναισθήματα άγχους που περιβάλλουν την τεχνολογία. Αυτές οι πτυχές συνθέτουν τη «θεωρία του τεχνολογικού στρες» και αξιολογούν τις διαφορετικές ψυχολογικές αλλαγές που βιώνουν τα άτομα σε απόκριση στο τεχνολογικό στρες. Αυτές οι πτυχές περιλαμβάνουν:

• Υπερβολικός τεχνολογικός φόρτος: όταν ένα άτομο έχει φόρτο εργασίας από τη συνεχή ροή πληροφοριών, νιώθει ανησυχία από τα υπερβολικά emails, μηνύματα και άλλες πληροφορίες από το διαδίκτυο.
• Τεχνολογική εισβολή: αυτό συμβαίνει όταν η χρήση της τεχνολογίας που συνήθως περιορίζεται στον χώρο εργασίας, "εισβάλλει" και σε άλλες πτυχές της ζωής του ατόμου, όπως η οικογένεια και η κοινωνική ζωή.
• Τεχνολογική πολυπλοκότητα: αυτό συμβαίνει όταν η τεχνολογία είναι τόσο πολύπλοκη για έναν εργαζόμενο, που του προκαλεί συναισθήματα άγχους, καθώς δεν μπορεί να μείνει παραγωγικός καθώς δεν έχει τις απαραίτητες τεχνολογικές δεξιότητες.
• Τεχνολογική αβεβαιότητα: παρόμοια με την τεχνολογική πολυπλοκότητα, η τεχνολογική αβεβαιότητα είναι το γενικό συναίσθημα σύγχυσης. Αυτό συμβαίνει όταν οι επιχειρήσεις συνεχώς αναβαθμίζουν τις τεχνολογίες τους.  Αυτό κάνει τους εργαζόμενους να νιώθουν ανεπαρκείς και να μην είναι ικανοποιημένοι και αποδοτικοί στη δουλειά τους.
• Τεχνολογική ανασφάλεια: αυτή η πτυχή του technostress περιλαμβάνει την αίσθηση ότι η δουλειά ενός ατόμου είναι σε κίνδυνο εξαιτίας των νέων τεχνολογιών, που κάνουν την δουλειά. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει φόβος για την τεχνολογία ότι μπορεί να αντικαταστήσει τους εργαζόμενους σε μια επιχείρηση.

Ποιες είναι οι επιδράσεις του technostress;

Οι επιδράσεις από την υπερβολική χρήση της τεχνολογίας στην ψυχική υγεία είναι πολλαπλές. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το technostress είναι αντιπαραγωγικό. Επίσης, μειώνει την ικανοποίηση των εργαζομένων από τη δουλειά, και έχει γενικά αρνητικές επιδράσεις στην ποιότητα ζωής των εργαζομένων.

Επιπλέον, στη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, η ριζική εφαρμογή της «εργασίας από το σπίτι» ήταν η λύση στον περιορισμό της διασποράς του ιού. Ωστόσο, αυτή η παρέμβαση είχε συνέχεια και μετά την πανδημία, με πολλούς ανθρώπους να δουλεύουν ακόμη από το σπίτι. Και αυτό οδήγησε στον περιορισμό των διαπροσωπικών αλληλεπιδράσεων με τους συναδέλφους και την αύξηση του χρόνου μπροστά από τις οθόνες.

Το technostress μπορεί να οδηγεί στο burnout και σε άλλα ψυχολογικά συμπτώματα όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Το technostress έχει μια άμεση επίδραση στην ψυχική υγεία.

Ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και στην προσωπική ζωή

Μια μελέτη έδειξε ότι η συνεχής χρήση της τεχνολογίας στη δουλειά, μπορεί να οδηγεί στην υπερκόπωση και στην μείωση της ευεξίας. Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην προσωπική ζωή και στην επαγγελματική ζωή είναι θολή, καθώς η τεχνολογία αποτελεί μέσο για προσωπική ψυχαγωγία (π.χ. τα social media) όπως επίσης έχει πολλές πλατφόρμες.

Η συνεχής χρήση της τεχνολογίας σε όλες τις πτυχές της ζωής κάνει πολύ δύσκολο για ένα άτομο να αποσυνδεθεί. Για παράδειγμα, η χρήση των κινητών τηλεφώνων και ο έλεγχος των social media στη διάρκεια της εργασίας παρεμβαίνουν στην επαγγελματική ζωή και στην παραγωγικότητα. Φυσικά, έχει μεγάλο κόστος η επαγγελματική ζωή να διεισδύει στην προσωπική σφαίρα. Αυτή η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας χωρίς να υπάρχουν ξεκάθαρα όρια μπορεί να δημιουργεί έντονο στρες στους εργαζόμενους. Πολλές φορές μπορεί να νιώθουν ότι δεν έχουν κανέναν έλεγχο στο σπίτι ή στην προσωπική τους ζωή.

Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι ένας παράγοντας κλειδί όταν κάποιος χρειάζεται να αντιμετωπίσει αυτά τα αρνητικά συναισθήματα. Ωστόσο, υπάρχει και το παράδοξο ότι οι άνθρωποι με ψυχική ανθεκτικότητα έχουν υψηλότερα επίπεδα στρες λόγω της τεχνολογίας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει εξαιτίας της φύσης των ατόμων με υψηλή ανθεκτικότητα και την ικανότητα προσαρμογής τους ώστε να μπορούν να είναι συνεπείς στις εργασιακές τους υποχρεώσεις. Με αυτόν τον τρόπο, συχνά αγνοούν τις εξαντλητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην ψυχική τους υγεία.

Ο κόσμος μας είναι όλο και πιο εξαρτημένος από την τεχνολογία. Για αυτό όλοι ψάχνουν τρόπους για να καταπολεμήσουν τις επιδράσεις του technostress στην ψυχική υγεία.

Προσαρμογή στην αλλαγή

Η ταχεία πρόοδος της ψηφιοποίησης της κοινωνίας τον 21^ο αιώνα συχνά έχει την ονομασία Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση. Η προσαρμογή σε αυτές τις δραστικές αλλαγές μπορεί να είναι μια πρόκληση, ειδικά στους χώρους εργασίας όπου η πίεση για την ολοκλήρωση των εργασιών και των προθεσμιών είναι μεγάλη.

Περιορισμός των επιπτώσεων του technostress

Οι επιχειρήσεις είναι ανάγκη να αναγνωρίσουν την επίδραση του παρατεταμένου χρόνου μπροστά από τις οθόνες στην σωματική και ψυχική υγεία. Βέβαια, οι εργαζόμενοι είναι ανάγκη να κάνουν συχνά διαλείμματα από τη δουλειά τους. Αυτό είναι ωφέλιμο για την παραγωγικότητά τους μακροπρόθεσμα. Ο περιορισμός της εργασίας πέρα από το ωράριο βοηθά τους εργαζόμενους να διαχωρίσουν την προσωπική από την επαγγελματική τους ζωή. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την εργασία εξ΄ αποστάσεως.

Το technostress επηρεάζει αρνητικά την ισορροπία μεταξύ προσωπικής ζωής και δουλειάς. Επίσης, όταν υπάρχει φυσικό περιβάλλον στο χώρο εργασίας αυτό βελτιώνει την απόδοση των εργαζομένων. Το φυσικό περιβάλλον είναι γνωστό ότι έχει θετικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία, τονώνει τη διάθεση και βελτιώνει τις γνωστικές λειτουργίες. Αυτές οι επιδράσεις μπορεί να περιορίζουν τα συναισθήματα της κόπωσης και του στρες από την υπερβολική χρήση της τεχνολογίας.

Μια άλλη πτυχή του technostress είναι ότι οι εργαζόμενοι μπορεί να νιώθουν ανεπαρκείς όσον αφορά τις νέες τεχνολογίες. Συνήθως οι επιχειρήσεις θέλουν οι εργαζόμενοι να γνωρίζουν να χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνολογίες. Η εκπαίδευση από τις επιχειρήσεις είναι ουσιαστική ώστε να μην υπάρχει αυτό το στρες για τους εργαζόμενους, και να μην νιώθουν σύγχυση και ανησυχία για την τεχνολογία στο ωράριο εργασίας τους.