Βαλσαμόλαδο / Σπαθόλαδο

Βαλσαμόλαδο

Το βαλσαμόχορτο, γνωστό ως σπαθόχορτο ή Υπερικόν το διάτρητον (Hypericum Perforatum) είναι ένα άγριο φυτό που φυτρώνει ​​στα χωράφια και στους επαρχιακούς δρόμους της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Τα λουλούδια του, με πέντε κίτρινα πέταλα και πολλούς μακριούς στήμονες. Συνήθως κάνουν την εμφάνισή τους από τον Ιούνιο ως τον Αύγουστο, και η συλλογή τους μπορεί να γίνει το φθινόπωρο. Η κοινή του Αγγλική ονομασία St John's wort,  προκύπτει από τη συγκομιδή στις 24 Ιουνίου,  στην εορτή του Αγίου Ιωάννου.

Τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές έχουν πολλές χρήσεις στην βοτανοθεραπεία. Από το βαλσαμόχορτο προκύπτει το βαλσαμόλαδο που είναι γνωστό γιασ τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

Βαλσαμόλαδο ή σπαθόλαδο

Το βαλσαμόλαδο μπορεί κάποιος να το φτιάξει αν βάλει το βαλσαμόχορτο σε κάποιο έλαιο για 30-90 ημέρες και στη συνέχεια φιλτράρει καλά το βαλσαμόχορτο.

Πιο συγκεκριμένα, το σπαθόλαδο παρασκευάζεται με το μούλιασμα των λουλουδιών του σπαθόχορτου σε παρθένο ελαιόλαδο (25-30 γραμμάρια λουλουδιών σε περίπου 100ml ελαιόλαδου) για 6 εβδομάδες σε καλά κλεισμένα μπουκάλια, σε θερμοκρασία δωματίου, και στη συνέχεια  έκθεση στον ήλιο μέχρι το σκεύασμα να πάρει ένα ρουμπινί χρώμα (οφείλεται στην υπερικινίνη).

Οι διαδικασίες στη συνέχεια περιλαμβάνουν το φιλτράρισμα και η φύλαξη σε σκούρα γυάλινα μπουκάλια. Το παρθένο ελαιόλαδο είναι το καλύτερο για την παρασκευή του βαλσαμόλαδου. Ωστόσο,  και το ηλιέλαιο επίσης εξασφαλίζει την καλή εκχύλιση των δραστικών συστατικών,  είναι λιγότερο λιπαρό και έχει καλή ρευστότητα.

Τα κύρια δραστικά συστατικά του βαλσαμόλαδου είναι η υπερικίνη και η υπερφορίνη που υπάρχουν στα φύλλα και στα άνθη του φυτού. Υπάρχουν και κάποια άλλα αντιοξειδωτικά και έλαια στο βαλσαμόλαδο με επουλωτικές ικανότητες.

Ιδιότητες και χρήσεις βαλσαμόλαδου

Το βαλσαμόλαδο ή σπαθόλαδο είναι ένα εξαιρετικό έλαιο για καλλυντική χρήση και δρα στην κεράτινη στοιβάδα της επιδερμίδας. Έχει τις εξής ιδιότητες:

• Είναι ενυδατικό, καταπραϋντικό, αναγεννητικό, επανορθωτικό για όλους τους τύπους επιδερμίδας, ειδικά για τα ευαίσθητα δέρματα. Είναι γνωστό για την στυπτική του δράση στο ερυθρό και ευαίσθητο δέρμα, την τονωτική του δράση στο κουρασμένο δέρμα και την αναγεννητική του δράση στο γερασμένο δέρμα.
• Είναι επουλωτικό σε περιπτώσεις φλεγμονής στο δέρμα, τραυματισμών, εγκαυμάτων, εξανθημάτων, εκζέματος, πληγών κατάκλισης, ελκών στα πόδια, διαστρεμμάτων, τσιμπημάτων από έντομα. Είναι ευρέως γνωστή η χρήση του στο μασάζ για την ανακούφιση του πόνου στους μύες και στις αρθρώσεις. Όπως στην αρθρίτιδα και στους ρευματισμούς, τον πόνο στη μέση, και τον πόνο εξαιτίας φλεγμονής στα νεύρα, όπως η ισχιαλγία.  Το βαλσαμόλαδο μειώνει τα συμπτώματα του πόνου μετά από τοπική χρήση, τις μέτριες φλεγμονώδεις αντιδράσεις, προστατεύει τους κατεστραμμένους ιστούς χωρίς να διακυβεύεται η ζωτικότητα και χωρίς να προκαλεί κατακράτηση υγρών. Συμβάλλει στην επούλωση του επιδερμιδικού ιστού. Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε και την αντισηπτική του δράση.
• Προστατεύει το δέρμα από τον ήλιο. Οφείλει την προστατευτική του δράση ενάντια στο φως του ήλιου στη δράση φίλτρου που έχουν τα αιθέρια έλαια και στην υπερικίνη , που είναι υπεύθυνη για τις ενυδατικές ιδιότητες του βαλσαμόλαδου, που επιταχύνουν την ενεργοποίηση της μελανίνης, και κατ΄ επέκταση το μαύρισμα. Ενώ η υπερίνη δρα ως αγγειοπροστατευτικό , και μειώνει τον κίνδυνο των ηλιακών εγκαυμάτων
• Έχει αντιμικροβιακή δράση, και παλιότερα το χρησιμοποιούσαν στις χειρουργικές επεμβάσεις για την αποστείρωση των τραυμάτων.
• Επουλώνει τους τραυματισμούς στο στήθος. Μπορεί μια γυναίκα να τοποθετήσει ένα βαμβάκι με βαλσαμόλαδο στις θηλές, και πριν το θηλασμό μπορεί να το ξεπλύνει.

Ποια είναι τα οφέλη του βαλσαμόλαδου στις μεταδοτικές ασθένειες;

Το βαλσαμόλαδο έχει αντιϊκές και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες που είναι ωφέλιμες για πολλές λοιμώξεις:

• Έρπητας: η τοπική εφαρμογή του βαλσαμόλαδου βοηθά στη μείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας της λοίμωξης από τον ιό του έρπητα.
• Λοιμώξεις από τραύματα: μπορεί να προλαμβάνει ή να θεραπεύει τις μικρές μολύνσεις των πληγών και να συμβάλλει στην γρηγορότερη επούλωση τους.

Ποια είναι τα οφέλη του βαλσαμόλαδου στην πέψη;

Το βαλσαμόλαδο έχει πολλά οφέλη για την πέψη:

• Ανακούφιση της δυσπεψίας: το έλαιο ανακουφίζει τα συμπτώματα της δυσπεψίας, όπως το φούσκωμα και η δυσφορία.
• Σπασμολυτική δράση: το σπαθόλαδο έχει αντισπασμωδικές ιδιότητες που ανακουφίζουν από τις κράμπες και τους σπασμούς στην πεπτική οδό.

Ποια είναι τα οφέλη του σπαθόλαδου για τα μαλλιά;

Το σπαθόλαδο μπορεί να κάνει θαύματα στα μαλλιά σας:

• Ενισχύει την ανάπτυξη των μαλλιών: η τακτική χρήση του ελαίου διεγείρει τους θύλακες της τρίχας και προάγει την ανάπτυξη των μαλλιών.
• Συμβάλλει στην υγεία του τριχωτού της κεφαλής: ενυδατώνει το τριχωτό της κεφαλής, μειώνει την πιτυρίδα και την ξηρότητα, και αφήνει τα μαλλιά υγιή και λαμπερά.

Έχει παρενέργειες το βαλσαμόλαδο;

Αν και το βαλσαμόλαδο έχει πολλά οφέλη, μπορεί να έχει και κάποιες παρενέργειες και να χρειάζεται προσοχή στη χρήση του:

• Φωτοευαισθησία: μια από τις πιο συχνές παρενέργειες είναι ότι αυξάνει την ευαισθησία στο φως του ήλιου. Όσοι χρησιμοποιούν τοπικά το βαλσαμόλαδο πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο.
• Αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα: το βαλσαμόλαδο μπορεί να αλληλεπιδρά με συγκεκριμένα φάρμακα, όπως τα αντισυλληπτικά και τα αντικαταθλιπτικά χάπια.
• Αλλεργικές αντιδράσεις: κάποιοι άνθρωποι μπορεί να εμφανίζουν κάποια αλλεργική αντίδραση στο βαλσαμόλαδο τοπικά.

Ποιοι πρέπει να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν βαλσαμόλαδο;

Υπάρχουν κάποια άτομα που δεν πρέπει να χρησιμοποιούν ή να αποφεύγουν τη χρήση του βαλσαμόλαδου:

• Οι έγκυες και οι θηλάζουσες γυναίκες: οι γυναίκες στην εγκυμοσύνη και στο θηλασμό πρέπει να μην χρησιμοποιούν βαλσαμόλαδο λόγω των πιθανών κινδύνων για το μωρό.
• Τα παιδιά: το βαλσαμόλαδο δεν συστήνεται για χρήση στα παιδιά χωρίς την καθοδήγηση του γιατρού.
• Οι άνθρωποι με διπολική διαταραχή: το βαλσαμόλαδο μπορεί να επιδεινώνει τα συμπτώματα των ανθρώπων με διπολική διαταραχή.

Αντικαταθλιπτική δράση 

Το βαλσαμόχορτο θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά αντικαταθλιπτικά βότανα και έχει χρησιμοποιηθεί για πολλούς αιώνες για τη βελτίωση της διάθεσης και τη συνολική ευεξία, και έχει θεραπευτικές εφαρμογές για καταστάσεις ψυχικής υγείας.

Παρόλο που το βαλσαμόχορτο είναι αποτελεσματικό ενάντια σε κάποιες μορφές κατάθλιψης, ο μηχανισμός δράσης του δεν είναι απολύτως ξεκάθαρος. Πιστεύεται ότι το βαλσαμόχορτο αντισταθμίζει τις επιδράσεις της κατάθλιψης με το δραστικό συστατικό υπερικίνη.

Η υπερικίνη δρα τροποποιώντας  τους υποδοχείς ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Ωστόσο, πλέον γνωρίζουμε ότι ένα άλλο δραστικό συστατικό η υπερφορίνη , είναι ένα ακόμη κύριο συστατικό με αντικαταθλιπτική δράση.