Πυραμίδα του Maslow

Πυραμίδα του Maslow

Η Πυραμίδα του Maslow ή η Ιεράρχηση των Αναγκών κατά Maslow, είναι μια θεωρία που περιγράφει τις ανθρώπινες ανάγκες. Από τις πιο ουσιαστικές ανάγκες μας, είναι οι φυσιολογικές ανάγκες, οι ανάγκες ασφάλειας, η αγάπη και η αίσθηση του ανήκειν, και η αυτοπραγμάτωση. Είναι αναγκαία η κάλυψη των βασικών αναγκών για την ικανοποίηση των υψηλότερων αναγκών.

Η βασική ιδέα της Πυραμίδας του Maslow

Η Πυραμίδα του Maslow είναι μια δημοφιλής θεωρία για το κίνητρο, την ευτυχία και την επιβίωση. Οι άνθρωποι είμαστε πολύπλοκα όντα και έχουμε ανάγκες που ποικίλλουν σε πολυπλοκότητα. Σύμφωνα με την Πυραμίδα του Maslow , οι άνθρωποι έχουν κίνητρο από μια ιεραρχία αναγκών. Η κάλυψη των αναγκών που είναι στη βάση της πυραμίδας αποτελεί προτεραιότητα.

Για παράδειγμα, μπορεί να πεινάτε. Αν δεν έχετε καλύψει μια φυσιολογική ανάγκη όπως η πείνα είναι πολύ δύσκολο να κάνετε οτιδήποτε άλλο. Επομένως, είναι απίθανο να έχετε κίνητρο να ικανοποιήσετε τις ανάγκες που είναι πιο πάνω στην πυραμίδα, όπως η αυτοβελτίωση. Σύμφωνα με τον Maslow τα ανώτερα επίπεδα της πυραμίδας κρύβουν την ευτυχία.

Η πυραμίδα έχει ως βάση της την ιδέα ότι συγκεκριμένες βασικές ανάγκες πρέπει να καλυφθούν πριν ένα άτομο προχωρήσει σε πιο πολύπλοκες ανάγκες. Φυσικά, η ιεράρχηση των αναγκών έχει τις φυσιολογικές ανάγκες στη βάση της πυραμίδας. Μετά είναι η ασφάλεια, η αγάπη, και η αυτοπραγμάτωση.

Φυσικά, η διάσημη πλέον πυραμίδα έκανε την εμφάνισή της από τον Abraham Maslow, έναν ψυχολόγο, το 1943 στην εργασία του,  “Μια θεωρία της ανθρώπινης παρακίνησης”. Σε αυτή την περίοδο, ο Maslow ένιωθε απογοήτευση από τους δύο δημοφιλείς κλάδους της ψυχολογίας, την ψυχανάλυση του Φρόυντ και την συμπεριφορική ψυχολογία. Ο Maslow πίστευε ότι και οι δύο κλάδοι ήταν απαισιόδοξοι και είχαν στο επίκεντρο τις προβληματικές συμπεριφοράς. Αντί για τις θετικές πτυχές της ανθρώπινης φύσης,  όπως η ευτυχία. Φυσικά, δεν είχε μονάχα ο Maslow αυτούς τους προβληματισμούς, και μαζί με άλλους ανέπτυξε τον τρίτο κλάδο της ψυχολογίας, την ανθρωπιστική ψυχολογία. Η ανθρωπιστική προσέγγιση έβλεπε τον άνθρωπο ως ολότητα, και όχι μόνο από την πλευρά των ψυχικών νόσων.  Οι υποστηρικτές της ανθρωπιστικής ψυχολογίας πιστεύουν ότι η ψυχανάλυση και η συμπεριφορική ψυχολογία μπορεί να είναι απάνθρωπες.

Ανάγκες στην Πυραμίδα του Maslow 

Η θεωρία του Maslow για το κίνητρο προσπάθησε να εξετάσει τι κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους και τους δίνει κίνητρο να δρουν με αυτό τον τρόπο. Ο Maslow πίστευε ότι οι θεμελιώδεις ανθρώπινες ανάγκες είναι καθολικές, παρόλο που ορισμένες επιθυμίες μπορεί να είναι μοναδικές. Εξαιτίας αυτής της πεποίθησης, χώρισε τις ανθρώπινες ανάγκες σε πέντε κατηγορίες με βάση πόσο σημαντική ήταν η κάθε μία στην ανθρώπινη συνείδηση, με αποτέλεσμα την πυραμίδα ιεράρχησης των αναγκών:

1. Φυσιολογικές ανάγκες: βασικές βιολογικές ανάγκες, όπως η τροφή , το νερό και ο ύπνος
2. Ανάγκες ασφάλειας: η ανάγκη για ασφάλεια, σωματική, ψυχική και οικονομική
3. Ανάγκες αγάπης/ανήκειν: η ανθρώπινη επιθυμία για να έχει κάποιος φίλους και αγαπημένα πρόσωπα ώστε να νιώθει αποδεκτός
4. Ανάγκες εκτίμησης: ανάγκη για εκτίμηση, σεβασμό που ενισχύουν την αυτοεκτίμηση
5. Ανάγκες αυτοπραγμάτωσης: η ανάγκη να φτάσει ένα άτομο στο μέγιστο των ικανοτήτων του και να βρει το νόημα και το σκοπό στη ζωή του, ώστε να φτάσει στην ευτυχία.

Η πυραμίδα υποδηλώνει ότι τα πρώτα τέσσερα στάδια είναι όλα ανάγκες ανεπάρκειας, πράγμα που σημαίνει ότι προκύπτουν λόγω έλλειψης. Οι ανάγκες ανεπάρκειας γίνονται πιο έντονες όσο περισσότερο δεν ικανοποιούνται. Το τελευταίο στάδιο της αυτοπραγμάτωσης, αφορά την εξέλιξη, την αυτοβελτίωση και προκύπτει εξαιτίας της επιθυμίας ενός ατόμου να γίνει καλύτερο.

Κάθε επίπεδο αναγκών πρέπει να ικανοποιείται ώστε ένας άνθρωπος να έχει το κίνητρο να καλύψει τις πιο πολύπλοκες ανάγκες.

Ουσιαστικά, ο Maslow πίστευε ότι για να καλυφθούν οι ανάγκες για εξέλιξη, πρέπει να έχουν καλυφθεί όλες οι άλλες ανάγκες προηγουμένως. Η πυραμίδα δίνει απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα των ψυχολόγων, για το πως οι άνθρωποι θέτουν προτεραιότητες. Επίσης, η πυραμίδα έχει ένα ρυθμιστικό στοιχείο, βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν ότι η αυτοπραγμάτωση είναι εφικτή, αν πρώτα καλύψουν όλες τις άλλες ανάγκες τους. Η ιεράρχηση των αναγκών είναι ένας οδηγός για την επίτευξη της ευτυχίας , ένας στόχος για τους ανθρωπιστικούς ψυχολόγους.

Συνέπειες

Η Πυραμίδα του Maslow είχε σημαντικές επιπτώσεις στο πεδίο της ψυχολογίας. Καθώς έριχνε φως σε πτυχές που αγνοούσαν οι ψυχαναλυτές, ειδικά η ευτυχία. Η θεωρία του Maslow είχε στο επίκεντρο την μοναδικότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Συγκριτικά με την συμπεριφορική ψυχολογία, η οποία συχνά βάσιζε τις θεωρίες της σε μελέτες σε ζώα.

Ακόμη και σήμερα, η σύγχρονη ψυχολογία ασχολείται με θέματα όπως η ευτυχία, η ελπίδα, η αισιοδοξία, η αγάπη. Η ιεράρχηση των αναγκών είχε μεγάλες επιπτώσεις στην μεθοδολογία της ψυχολογίας και άνοιξε το δρόμο για αυτό που ονομάζουμε σήμερα θετική ψυχολογία. Η επιθυμία του Maslow ήταν οι άνθρωποι να μπορούν να φτάνουν στο μέγιστο των ικανοτήτων τους, να είναι η πυραμίδα πηγή έμπνευσης για την ψυχολογία.

Η Πυραμίδα του Maslow έφερε κοντά τις πεποιθήσεις για το σκοπό στη ζωή μας. Οι άνθρωποι που εστιάζουν αποκλειστικά στα πνευματικά κίνητρα μπορεί να ξεχνούν πιο βασικές ανάγκες, όπως η δίψα και ο ύπνος. Ενώ οι πραγματιστές αγνοούν ανάγκες όπως η αγάπη και η αποδοχή. Η πυραμίδα δείχνει πιο ολιστικά την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων αναγκών και πόσο πολύπλευροι είναι οι άνθρωποι. Η Πυραμίδα του Maslow έδωσε πολλά στοιχεία στην ανθρωπιστική ψυχολογία ότι οι άνθρωποι δεν είναι απλώς προϊόντα του περιβάλλοντος τους, αλλά ότι οι συμπεριφορές τους έχουν σχέση με τα συναισθήματα και την εικόνα για τον εαυτό τους.

Επιδράσεις της Πυραμίδας του Maslow 

Η Πυραμίδα του Maslow επίσης είχε σημαντικές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και αποτέλεσε το θεμελιώδες πλαίσιο για πολλά επιχειρηματικά μοντέλα. Όπως οι άνθρωποι, έτσι και οι επιχειρήσεις έχουν ένα εύρος αναγκών που πρέπει να ικανοποιούν για να είναι επιτυχημένες. Στη βάση είναι η ροή χρήματος. Από τη στιγμή που μια επιχείρηση θα καλύπτει αυτή την ανάγκη, μπορεί να καλύψει και πιο υψηλές ανάγκες όπως η καινοτομία, η δημιουργικότητα και η εταιρική κουλτούρα. Η πυραμίδα υπενθυμίζει στις επιχειρήσεις ότι πρέπει πρώτα να υπάρχει κάλυψη των βασικών αναγκών πριν κάνουν βήματα για την εξέλιξη.

Η πυραμίδα δίνει επίσης πληροφορίες στις επιχειρήσεις για το πως μπορούν να βελτιώνουν την παραγωγικότητα τους. Βέβαια, η πυραμίδα δείχνει ότι οι άνθρωποι δεν θα δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό αν δεν υπάρχει κάλυψη των βασικών τους αναγκών. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι θα έχουν τον χρόνο για ξεκούραση. Θα νιώθουν ασφάλεια στη δουλειά τους, θα έχουν κοινωνικές επαφές, και θα έχουν επιβράβευση και ανταμοιβή.

Η Πυραμίδα του Maslow είναι ένας οδηγός για την προσωπική ανάπτυξη και εξέλιξη, θέματα που είναι πολύ σημαντικά για κάθε άτομο και για τις επιχειρήσεις.

Σημεία αντιπαράθεσης

Το κυριότερο θέμα αντιπαράθεσης είναι το γεγονός ότι πρέπει να υπάρχει κάλυψη των βασικών αναγκών για την ικανοποίηση των υψηλότερων. Κάποιες έρευνες επιβεβαιώνουν τα διαφορετικά είδη αναγκών που παρακινούν την ανθρώπινη συμπεριφορά.  Ωστόσο,  δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για το σχηματισμό της ιεράρχησης των αναγκών. Η πυραμίδα προκαλεί κάποιες ηθικές ανησυχίες, καθώς δείχνει ότι μόνο οι προνομιούχοι άνθρωποι (που έχουν καλύψει τις βασικές τους ανάγκες) μπορούν να φτάσουν στην αυτοπραγμάτωση.

Μετά από αυτή την κριτική, ο Maslow συνέχισε να προσαρμόζει τις θεωρίες του. Έτσι, άρχισε να δηλώνει ότι η δομή της ιεράρχησης δεν ήταν τόσο άκαμπτη. Το 1987, δήλωσε ότι η συμπεριφορά έχει πολλαπλά κίνητρα, και δεν οδηγείται μόνο από μια ανάγκη, και πρότεινε ότι οι κατηγορίες μπορεί να αλληλεπικαλύπτονται. Ο Maslow στη συνέχεια πρόσθεσε νέα στοιχεία στην ιεραρχία, όπως οι γνωστικές, οι αισθητικές και οι υπερβατικές ανάγκες.

Ο Maslow δέχτηκε κριτική ότι πρότεινε μια ενιαία αντίληψη για τα ανθρώπινα κίνητρα. Αυτό όμως αποτυγχάνει να αναγνωρίσει πως επηρεάζει τα κίνητρα η κουλτούρα, το φύλο ή η ηλικία. Ο Maslow αναγνώρισε αυτή την αστοχία και δήλωσε ότι η δομή είναι ευέλικτη και ότι κάθε επίπεδο μπορεί να είναι διαφορετικό για τον κάθε άνθρωπο. Για παράδειγμα, η εκτίμηση μπορεί να είναι προτεραιότητα έναντι της αίσθησης του ανήκειν σε κάποιους ανθρώπους ή κουλτούρες.

Επιπλέον, ο Maslow δέχτηκε κριτική επειδή η πυραμίδα δεν βασιζόταν σε επιστημονική μεθοδολογία. Ο Maslow κατέληξε στην ιδέα της αυτοπράγματωσης αφού εξέτασε τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που πίστευε ότι είχαν φτάσει σε αυτό το επίπεδο. Αυτή η ανάλυση είναι σαφώς υποκειμενική, πράγμα που σημαίνει ότι ο ορισμός της αυτοπραγμάτωσης ίσως να μην είναι καθολικός.