Διαταραχές προσαρμογής

Διαταραχές προσαρμογής

Οι διαταραχές προσαρμογής είναι μια ισχυρή συναισθηματική ή συμπεριφορική αντίδραση στο στρες ή σε μια τραυματική εμπειρία. Προκαλούν συμπτώματα που διαρκούν λίγο , για παράδειγμα μπορεί ένα άτομο να κλαίει εύκολα ή να νιώθει ότι δεν έχει ελπίδα. Κάποιοι άνθρωποι καταφεύγουν σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές ή αντιδρούν παρορμητικά. Οι συμπεριφορές και τα συναισθήματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

Μερικές φορές, ένα γεγονός μπορεί να προκαλεί συμπτώματα των διαταραχών προσαρμογής. Άλλες φορές, πολλαπλά γεγονότα μπορεί να προκαλούν συμπτώματα. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μετά από έξι μήνες.

Ποιοι είναι οι τύποι των διαταραχών προσαρμογής;

Οι τύποι των διαταραχών προσαρμογής και τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Διαταραχή προσαρμογής με καταθλιπτική διάθεση: συναισθήματα θλίψης, απελπισίας, κλάμα και έλλειψη χαράς για πράγματα που πριν απολαμβάνατε.
• Διαταραχή προσαρμογής με άγχος: συναισθήματα ανησυχίας, άγχους, αναστάτωσης. Υπάρχουν δυσκολίες στη συγκέντρωση. Το άγχος αποχωρισμού είναι ένα κυρίαρχο σύμπτωμα στα παιδιά.
• Διαταραχή προσαρμογής με άγχος και καταθλιπτική διάθεση: συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης.
• Διαταραχή προσαρμογής με διαταραχή της συμπεριφοράς: συμπεριφορικά συμπτώματα όπως οι επαναστατικές, καταστροφικές και παρορμητικές συμπεριφορές.
• Διαταραχή προσαρμογής με διαταραχή των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς: άγχος, κατάθλιψη και θέματα συμπεριφοράς.
• Διαταραχή προσαρμογής μη καθορισμένη: σωματικά συμπτώματα όπως ο πονοκέφαλος, οι πόνοι στο σώμα, οι γαστρεντερικές διαταραχές, η ταχυπαλμία ή η αϋπνία.

Πόσο συχνές είναι οι διαταραχές προσαρμογής;

Υπολογίζεται ότι οι διαταραχές προσαρμογής επηρεάζουν το 2% των ανθρώπων παγκοσμίως.

Ποια είναι τα συμπτώματα των διαταραχών προσαρμογής;

Τα συμπτώματα των διαταραχών προσαρμογής επηρεάζουν διαφορετικά κάθε άτομο και περιλαμβάνουν:

• Κατάθλιψη (θλίψη, χαμηλά επίπεδα ενέργειας, απελπισία και κλάμα)
• Ανησυχία (νευρικότητα και τρέμουλο)
• Παρορμητικές ή ριψοκίνδυνες συμπεριφορές
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Ταραχή, εκνευρισμό
• Αίσθημα κόπωσης χωρίς να μπορείτε να κοιμηθείτε (αϋπνία)
• Πόνοι στο σώμα (πονοκέφαλος, στομαχόπονος)
• Ταχυπαλμία ή αρρυθμία

Ποιες είναι οι αιτίες των διαταραχών προσαρμογής;

Το στρες ή ένα τραυματικό γεγονός μπορεί να προκαλούν τις διαταραχές προσαρμογής. Κάποια παραδείγματα περιλαμβάνουν:

• Συνταξιοδότηση, γάμος ή απόκτηση παιδιού
• Θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου
• Αλλαγές στις σχέσεις, χωρισμοί, οικογενειακά προβλήματα, διαζύγιο
• Προβλήματα υγείας
• Δυσκολίες στο σχολείο ή στη δουλειά
• Οικονομικές αλλαγές
• Φυσικές καταστροφές
• Ανικανοποίητες σωματικές ή συναισθηματικές ανάγκες

Το άγχος επηρεάζει διαφορετικά τον κάθε άνθρωπο. Μερικές φορές, πολλά συμβαίνουν και οι άνθρωποι δεν έχουν χρόνο να φροντίσουν τον εαυτό τους. Δεν είναι όλες οι πηγές άγχους τραυματικές.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που ενεργοποιούν τις διαταραχές προσαρμογής;

Είναι τα ερεθίσματα που υπενθυμίζουν την ψυχοπιεστική κατάσταση ή το τραύμα. Για παράδειγμα μπορεί να είναι μια δυνατή ανάμνηση που επηρεάζει τα συναισθήματα. Οτιδήποτε μπορεί να ενεργοποιεί την διαταραχή προσαρμογής:

• Μια φωτογραφία
• Ένα τραγούδι
• Η μυρωδιά ή η γεύση ενός συγκεκριμένου φαγητού
• Ένα ρούχο

Αυτή η λίστα δεν έχει τέλος, καθώς κάθε άνθρωπος μπορεί να επηρεάζεται από διαφορετικά πράγματα. Τα συμπτώματα των διαταραχών προσαρμογής μπορεί να ποικίλουν από ήπια ως σοβαρά, ανάλογα με την κατάσταση.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τις διαταραχές προσαρμογής;

Οι διαταραχές προσαρμογής μπορεί να επηρεάζουν τον κάθε άνθρωπο σε οποιαδήποτε ηλικία, από τα παιδιά μέχρι τους ενήλικες. Τα ακόλουθα μπορεί να αυξάνουν τις πιθανότητες να εμφανίσετε διαταραχές προσαρμογής:

• Την προσωπικότητα και το ταμπεραμέντο.
• Τις εμπειρίες της ζωής.
• Το οικογενειακό ιστορικό και τα γονίδια
• Άλλες ψυχικές διαταραχές (όπως η κατάθλιψη, το άγχος ή το μετατραυματικό στρες)

Ποιες είναι οι επιπλοκές των διαταραχών προσαρμογής;

Οι επιπλοκές των διαταραχών προσαρμογής μπορεί να είναι απειλητικές και να οδηγούν σε:

• Αυτοκτονικές σκέψεις ή αυτοτραυματισμός
• Χρήση ουσιών
• Κατανάλωση αλκοόλ

Πώς γίνεται η διάγνωση των διαταραχών προσαρμογής;

Η διάγνωση των διαταραχών προσαρμογής μπορεί να γίνει από έναν ψυχίατρο μετά από αξιολόγηση.

Τα κριτήρια για τις διαταραχές προσαρμογής περιλαμβάνουν:

• Τα συναισθηματικά ή συμπεριφορικά συμπτώματα που αναπτύσσονται μέσα σε τρεις μήνες από το ψυχοπιεστικό γεγονός.
• Τα συναισθηματικά ή συμπεριφορικά συμπτώματα είναι κλινικά σημαντικά. Αυτό σημαίνει ότι το άγχος πρέπει να υπερβαίνει το φυσιολογικό και να προκαλεί σημαντικά προβλήματα στη δουλειά, στο σπίτι ή στην κοινωνική σας ζωή.
• Τα συμπτώματα δεν πληρούν τα κριτήρια για κάποια άλλη ψυχική διαταραχή και δεν επιδεινώνουν μια υπάρχουσα ψυχική διαταραχή.
• Τα συμπτώματα δεν είναι κομμάτι της φυσιολογικής διαδικασίας του πένθους.

Οι διαταραχές προσαρμογής μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες:

• Οι οξείες διαταραχές προσαρμογής σημαίνουν ότι τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο από έξι μήνες.
• Οι χρόνιες διαταραχές προσαρμογής σημαίνουν ότι τα συμπτώματα διαρκούν έξι μήνες ή περισσότερο.

Θεραπεία των διαταραχών προσαρμογής

Η θεραπεία για τις διαταραχές προσαρμογής περιλαμβάνει:

Ψυχοθεραπεία: η ψυχοθεραπεία βοηθά τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τον τρόπο προσαρμογής τους στο στρες. Η ατομική, οικογενειακή ή η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι πολύ βοηθητικές. Η οικογενειακή ψυχοθεραπεία είναι η προτεινόμενη θεραπεία για τα παιδιά ή τους εφήβους.

Φαρμακευτική αγωγή: η φαρμακευτική αγωγή εξαρτάται από τα συμπτώματα. Τα φάρμακα βοηθούν αν ένα άτομο νιώθει κατάθλιψη, άγχος ή έχει θέματα στον ύπνο για παράδειγμα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία περιλαμβάνει συνδυασμό θεραπειών. Η φαρμακευτική αγωγή δεν πρέπει να είναι η μοναδική θεραπεία. Πολλοί άνθρωποι κάνουν μόνο ψυχοθεραπεία και δεν έχουν ανάγκη τα φάρμακα.

Φάρμακα για τις διαταραχές προσαρμογής

Η φαρμακευτική αγωγή εξαρτάται από τα συμπτώματα:

• Αγχολυτικά φάρμακα (βενζοδιαζεπίνες)
• Αντικαταθλιπτικά φάρμακα (επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης)

Μετά από πόσο καιρό θα αισθανθώ καλύτερα;

Τα συμπτώματα των διαταραχών προσαρμογής συνήθως υποχωρούν μετά από έξι μήνες. Σε κάποιες περιπτώσεις επιμένουν για πάνω από έξι μήνες (χρόνια διαταραχή προσαρμογής). Η ψυχοθεραπεία μετά το πέρας αυτού του χρονικού διαστήματος βοηθά στη μείωση του κινδύνου επανεμφάνισης των συμπτωμάτων όταν συμβεί κάποιο άλλο γεγονός.

Πρόληψη των διαταραχών προσαρμογής

Υπάρχουν κάποια βήματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε το στρες και να προσαρμόζεστε καλύτερα στις αλλαγές, όπως:

• Δημιουργήστε ένα υποστηρικτικό δίκτυο: η οικογένεια, οι φίλοι και οι συνεργάτες σας μπορούν να σας βοηθήσουν όταν δεν νιώθετε καλά. Η επικοινωνία επιτρέπει στους αγαπημένους σας να γνωρίζουν πως νιώθετε ώστε να σας βοηθήσουν όταν το έχετε ανάγκη.
• Φροντίστε τον εαυτό σας: αφιερώστε χρόνο στην αυτοφροντίδα. Κάντε ένα ζεστό μπάνιο, διαβάστε ένα βιβλίο, γράψτε στο ημερολόγιο σας, βγείτε μια βόλτα και κάντε δραστηριότητες που απολαμβάνετε.
• Διατηρήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής: ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή, κάντε άσκηση.

Τι να περιμένω αν έχω κάποια διαταραχή προσαρμογής;

Μια διαταραχή προσαρμογής είναι μια κατάσταση που διαρκεί λίγο. Μπορεί ωστόσο να επηρεάζει πολλές πτυχές της ζωής σας, την σωματική και την ψυχική σας υγεία. Επίσης, μπορεί να επηρεάζει τις σχέσεις σας και την ικανότητα να τηρείτε τις δεσμεύσεις σας.

Με την κατάλληλη θεραπεία, η ανάρρωση είναι δυνατή. Η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε πότε κάνουν την εμφάνισή τους οι αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα και πως να αντιδράτε σε αυτά με υγιείς τρόπους. Βέβαια, δεν είναι εύκολο κάποιος να ανοιχτεί και να μοιραστεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους με έναν ψυχοθεραπευτή, αλλά ο σκοπός της ψυχοθεραπείας είναι να νιώσετε καλύτερα.

Πόσο διαρκούν οι διαταραχές προσαρμογής;

Οι διαταραχές προσαρμογής υποχωρούν με τον καιρό όταν προσαρμόζεστε στους παράγοντες που σας προκαλούν στρες. Κατά μέσο όρο, η κατάσταση υποχωρεί σε έξι μήνες. Μπορεί όμως να συνεχίζει αν το στρες επιμένει. Σίγουρα θα νιώσετε καλύτερα με την θεραπεία.