Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2024

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας - 10 Οκτωβρίου

Η 10η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής υγείας. Φέτος το μήνυμα είναι "Η Ψυχική Υγεία στο Εργασιακό Περιβάλλον". Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας είναι η ευαισθητοποίηση για τα θέματα ψυχικής υγείας σε όλο τον κόσμο και την προσπάθεια για την βελτίωση της ψυχικής υγείας.

Τι είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας;

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας έχει ως σκοπό την ευαισθητοποίηση για την ψυχική υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι μια ευκαιρία να κάνουμε ανοιχτές συζητήσεις για τα θέματα ψυχικής υγεία, το στίγμα γύρω από τις ψυχικές νόσους και να προάγουμε την υποστήριξη για την διαχείρισή τους. Το θέμα κάθε χρόνο είναι διαφορετικό για διάφορες πτυχές της ψυχικής υγείας με σκοπό την ευαισθητοποίηση και τη δράση.

Φέτος το θέμα είναι η ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας και υπογραμμίζει την τεράστια σημασία της ψυχικής υγείας στο εργασιακό περιβάλλον.

Σκοπός είναι να γίνει μια μεγάλη συζήτηση που θα περιλαμβάνει εργαζόμενους, εργοδότες, οργανισμούς που θα προωθεί την ψυχική ευεξία στο χώρο εργασίας. Η ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για όλους.

Πότε καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας;

Το 1948 ήταν μια πολύ σημαντική χρονιά για τα ανθρώπινα δικαιώματα επειδή η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 1948 από την γενική συνέλευση του ΟΗΕ: "Όλοι οι άνθρωποι έχουν γεννηθεί ελεύθεροι και ισότιμοι όσον αφορά την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματά τους. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση και πρέπει να ενεργούν ο ένας απέναντι στον άλλο με πνεύμα αδελφοσύνης."

Σε αυτό το άρθρο δεν γίνεται ειδική αναφορά στην ψυχική υγεία. Ωστόσο, το 1966 εγκρίθηκε ένα άλλο άρθρο το οποίο έλεγε: "Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να έχει υψηλά επιτεύξιμα πρότυπα για την σωματική και την ψυχική του υγεία."

Το 2007 ο ΟΗΕ ενέκρινε ένα όραμα σχετικά με τους ανθρώπους με αναπηρίες. "Να προάγουμε, να προστατεύουμε και να διασφαλίζουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες για όλα τα άτομα με αναπηρίες. Και να προάγουμε τον σεβασμό στην εγγενή αξιοπρέπειά προς όλους τους ανθρώπους με μακροχρόνιες σωματικές, πνευματικές, διανοητικές ή αισθητηριακές αναπηρίες."

Ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας είναι μια ευκαιρία για όλους να ξεκινήσουν μια συζήτηση για τα προβλήματα ψυχικής υγείας που έχουν σχέση με τη δουλειά, και τι μπορεί να γίνει ώστε η ψυχική υγεία να αποτελεί προτεραιότητα παγκοσμίως.

Η ψυχική υγεία έχει άμεση σχέση με την εργασία. Το ασφαλές, υγιές εργασιακό περιβάλλον αποτελεί έναν προστατευτικό παράγοντα για την ψυχική μας υγεία. Αντίθετα, το ανθυγιεινό εργασιακό περιβάλλον που περιλαμβάνει στίγμα, διακρίσεις, το εργασιακό μπουλινγκ (mobbing), τη σεξουαλική παρενόχληση και τις κακές συνθήκες εργασίας, εγκυμονεί κινδύνους και επηρεάζει την ψυχική υγεία, την ποιότητα ζωής και κατά συνέπεια την παραγωγικότητα στη δουλειά. Το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού εργάζεται, για αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνουν βήματα για την προστασία της ψυχικής υγείας στους χώρους εργασίας για ένα καλύτερο μέλλον.

Burnout

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, αποτελεί μια υπενθύμιση για να αναλάβουμε δράση ώστε να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις της επαγγελματικής εξουθένωσης/burnout.

To burnout επηρεάζει όλους τους ανθρώπους. Στους γρήγορους ρυθμούς της εποχής μας οι περισσότεροι εργαζόμενοι βιώνουν χρόνιο στρες που τους οδηγεί στο burnout.

Το burnout δεν είναι κάτι που συμβαίνει σε μια νύχτα. Εξελίσσεται σταδιακά πριν το καταλάβουμε. Δεν επηρεάζει μόνο την ευεξία μας, αλλά έχει σοβαρές συνέπειες και στη δουλειά μας.

Όλοι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας. Από τους εργοδότες, τους εργαζόμενους, τους διευθυντές. Πρέπει να εκπαιδεύουμε τον εαυτό μας ώστε να αναγνωρίζει τα σημάδια του burnout και να ζητάμε υποστήριξη . Έτσι, θα μπορούμε να έχουμε ένα πιο υγιές εργασιακό περιβάλλον, στο οποίο η ψυχική υγεία θα αποτελεί προτεραιότητα.

Ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον είναι ένα περιβάλλον εξέλιξης, στο οποίο οι εργαζόμενοι μπορούν να ευημερούν και να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό.

Αιτίες burnout

Στο σύγχρονο τρόπο ζωής, το στρες είναι αναπόφευκτο. Το περιορισμένο στρες, είναι στην πραγματικότητα θετικό, καθώς μας δίνει ενέργεια και κίνητρο να αναλάβουμε δράση ώστε να επιτύχουμε τους στόχους μας. Αλλά τι συμβαίνει όταν το στρες γίνεται χρόνιο; Μπορεί να μας οδηγήσει στην υπερκόπωση ή στο burnout;

Το burnout είναι η συναισθηματική, ψυχική και σωματική εξουθένωση που προκαλείται από το έντονο και παρατεταμένο στρες. Είναι μια σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει σημαντικά την υγεία, τις σχέσεις και την συνολική μας ευεξία.

Το burnout είναι αποτέλεσμα χρόνιου συσσωρευμένου στρες που κατακλύζει πλέον τον εργαζόμενο και σταδιακά εκμηδενίζει τα ψυχικά και σωματικά αποθέματα και τα κίνητρα. Όταν κάποιος βιώνει πολύ εργασιακό άγχος (ή βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση) για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν μπορεί να επαναφορτιστεί αρκετά συναισθηματικά και σωματικά, τότε κάποιος μπορεί σιγά σιγά να βρεθεί σε burnout. Τα άτομα που βιώνουν burnout συχνά αναφέρουν αισθήματα εξάντλησης, κόπωσης, γνωσιακά προβλήματα (έλλειψη συγκέντρωσης, κακή μνήμη), έλλειψη κινήτρων και δημιουργικότητας. Επίσης, τα άτομα που βιώνουν burnout μπορεί να γίνουν κυνικά, ευερέθιστα. Η εμπειρία τραυματικών ή πολύ αγχωτικών γεγονότων μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία του burnout, επειδή είναι πιο δύσκολο να επικεντρωθεί κανείς στις δικές του ανάγκες.

Το εργασιακό burnout είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού των παρακάτω παραγόντων, και δεν οφείλεται σε ένα μεμονωμένο λόγο. Ακολουθούν οι κύριες αιτίες για την εμφάνιση του burnout:

• Πολλές ώρες εργασίας
• Υψηλός φόρτος εργασίας
• Χαμηλός έλεγχος αντικειμένου εργασίας
• Προβλήματα ιεραρχίας, οργάνωσης, αδικίες
• Το στυλ ηγεσίας του εργοδότη/διευθυντή
• Σύγκρουση εργασίας με οικογένεια
• Τραυματικά γεγονότα

Αντιμετώπιση burnout

Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι οι λιγοστές διακοπές και οι άδειες δεν είναι η λύση στο εργασιακό burnout. Το να κάνετε περισσότερες διακοπές ή να πάρετε άδεια άνευ αποδοχών για παράδειγμα, δίνει μια παροδική λύση, δεν αντιμετωπίζει το burnout. Είναι απλώς μια γρήγορη λύση και δεν φτάνει στη ρίζα του προβλήματος. Οι διακοπές μπορεί να είναι ένας πολύ καλός τρόπος αποσυμπίεσης, αλλά αν επιστρέφετε στις ίδιες συνθήκες που σας οδήγησαν στην εξάντληση, ο κύκλος θα επαναληφθεί.

Για την αντιμετώπιση του burnout χρειάζεται απαραιτήτως να ληφθούν ατομικά αλλά και εταιρικά μέτρα (μείωση ωρών εργασίας, επανπροσδιορισμός ρόλων, ομάδες υποστήριξης).

Τα ατομικά μέτρα περιλαμβάνουν:

• Ενδυνάμωση της προσωπικότητας, φροντίδα εαυτού
• Καλλιέργεια δεξιοτήτων χαλάρωσης (πχ διαφραγματικές αναπνοές, διαλογισμός, ενσυνειδητότητα)
• Άσκηση (αερόβια κατά προτίμηση)
• Σωστή διατροφή
• Κοινωνική στήριξη (συνεργάτες, υπεύθυνοι εργασίας, οικογένεια)
• Βελτίωση δεξιοτήτων διαπροσωπικής επικοινωνίας και διεκδίκησης
• Δεξιότητες αποτελεσματικής διαχείρισης χρόνου

Μπορεί να είναι δύσκολο να προβλέψετε πόσο θα διαρκέσει και τι βήματα είναι ανάγκη να κάνετε για να αναρρώσετε από την υπερκόπωση. Αν και μπορεί να μην αποδέχεστε ότι χρειάζεστε βοήθεια ή να μη θέλετε να το γνωστοποιήσετε στους συναδέλφους σας, είναι ανάγκη να αποδέχεστε ότι όλοι χρειαζόμαστε βοήθεια κάποιες φορές. Επίσης, δεν θα μπορέσετε να βγείτε από την εξουθένωση αν δεν αλλάξετε τόσο εσείς όσο και οι συνθήκες στο εργασιακό σας περιβάλλον. Πιέζοντας τον εαυτό σας θα κάνετε τα πράγματα χειρότερα. Η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει:

• Να προλάβετε το burnout αν κινείστε προς αυτή την κατεύθυνση, ή να επιταχύνετε τη διαδικασία ανάρρωσης.
• Να κατανοήσετε ποια δικά σας θέματα σας οδήγησαν στην επαγγελματική εξουθένωση (πχ τελειομανία, θέματα φιλοδοξιών, ανταγωνισμού, χαμηλής αυτοπεποίθησης, η δυσκολία να πείτε "όχι", κλπ), και να δημιουργήσετε ένα πλάνο πρόληψης για το μέλλον.