Ζήστε τις στιγμές, αφήστε τις φωτογραφίες

Ζήστε τις στιγμές, αφήστε τις φωτογραφίες

Στην εποχή μας ο σκοπός της φωτογραφίας έχει αλλάξει. Το γεγονός ότι πλέον όλοι μας έχουμε τη δυνατότητα να αποθανατίζουμε στιγμές της ζωής μας με τα κινητά έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε για τις φωτογραφίες. Έχει γίνει ένας τρόπος για να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες μας, αντί να φυλάμε μια στιγμή, και αυτό είναι κάτι τελείως καινούργιο. Βγάζουμε τις φωτογραφίες, αλλά χάνουμε τις αναμνήσεις, δηλαδή το έντονο συναισθηματικό αποτύπωμα, γιατί απλά δεν είμαστε "εκεί" να το ζήσουμε στο έπακρο, καθώς η προσοχή μας είναι σε μεγάλο βαθμό στη φωτογραφία.

Σίγουρα σας έχει τύχει να βρίσκεστε στην παραλία την ώρα του ηλιοβασιλέματος και να θέλετε να αποθανατίσετε με το κινητό σας την τέλεια αυτή στιγμή για να την θυμάστε. Όμως, οι μελέτες δείχνουν ότι το να βγάζουμε φωτογραφίες δεν είναι το τέλειο εργαλείο για τη διατήρηση μιας ανάμνησης όπως πιστεύουμε.

Η λήψη πάρα πολλών φωτογραφιών θα μπορούσε πραγματικά να βλάψει την ικανότητα του εγκεφάλου να διατηρεί αναμνήσεις. Αυτό μπορεί να συμβεί με δύο τρόπους.  Είτε αποφορτίζουμε την ευθύνη να θυμόμαστε στιγμές όταν τις φωτογραφίζουμε ή είμαστε τόσο απορροφημένοι στη διαδικασία της λήψης μιας φωτογραφίας που χάνουμε τη στιγμή.

Αυτό που έχει αξία είναι να ζήσετε τις στιγμές και να αφήσετε τις φωτογραφίες. Φυσικά, όσοι βγάζετε φωτογραφίες δεν είναι ανάγκη να απελπίζεστε. Αν σκόπιμα βγάζετε φωτογραφίες, τότε μπορεί να αιχμαλωτίσετε τη στιγμή που θέλετε να θυμάστε.

Οι αναμνήσεις μέσα από τις φωτογραφίες

Η διαδικασία του να ξαλαφρώνουμε τη μνήμη μας εύστοχα ονομάζεται ως φαινόμενο λήψης φωτογραφιών που προκαλεί βλάβη. Πώς λειτουργεί αυτό;

Όταν οι άνθρωποι βασίζονται στην τεχνολογία για να θυμούνται κάτι, τότε αναθέτουν τη μνήμη τους σε εξωτερικές πηγές. Γνωρίζουν ότι η κάμερα θα αιχμαλωτίσει τη στιγμή για αυτούς, έτσι δεν δίνουν σημασία σε αυτή ώστε να μπορούν να τη θυμούνται.

Ένα ανάλογο παράδειγμα είναι όταν γράφουμε το τηλέφωνο κάποιου, είναι λιγότερο πιθανό να το θυμόμαστε επειδή ο εγκέφαλος μας λέει ότι δεν είναι ανάγκη να το κάνουμε. Όλα είναι καλά μέχρι να χάσουμε αυτό το κομμάτι χαρτιού.

Το φαινόμενο αυτό ανακαλύφθηκε το 2013 σε μια μελέτη που έγινε και έδειξε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονταν  να θυμηθούν τα εκθέματα που έχουν δει σε ένα μουσείο όταν τα έβγαζαν φωτογραφίες. Η μελέτη επαναλήφθηκε το 2017 και το 2021.

Τα ευρήματα αυτά είναι παρόμοια με αυτά του "Google effect" όπου οι άνθρωποι δεν θυμούνται πληροφορίες καθώς μπορούν να τις αναζητήσουν οποιαδήποτε στιγμή στο διαδίκτυο.

Όπως συμβαίνει και με τις πληροφορίες, το ίδιο συμβαίνει όταν βγάζουμε φωτογραφίες, βασίζουμε την μνήμη μας σε εξωτερικές συσκευές.

Χρησιμοποιείτε την κάμερα και χάνετε τις στιγμές

Η άλλη εξήγηση για την εξασθένηση της μνήμης όταν βγάζετε φωτογραφίες είναι η αποδέσμευση της προσοχής.

Είναι αυτό που συμβαίνει όταν μας αποσπά την προσοχή η διαδικασία της λήψης μιας φωτογραφίας, το πως θα κρατήσουμε το τηλέφωνο, ποιο θα είναι το κάδρο, αν θα χαμογελούν όλοι στη φωτογραφία, όλα αυτά απαιτούν την χρήση γνωστικών ικανοτήτων ή της προσοχής που διαφορετικά θα χρησιμοποιούσαμε για να διατηρήσουμε μια ανάμνηση.

Δυστυχώς, η αποδέσμευση της προσοχής είναι πιθανό να συμβεί στη διάρκεια στιγμών-ορόσημων, όπως όταν κάποιος παίρνει πτυχίο ή ένα παιδί σβήνει τα κεράκια στην τούρτα του. Αυτές τις στιγμές αν και θέλουμε να τις αποθανατίσουμε, τελικά τις χάνουμε καθώς προσπαθούμε να βγάλουμε την τέλεια φωτογραφία.

Ο εγκέφαλος μας συγκεντρώνεται στο να βγάλει την τέλεια φωτογραφία αντί να διατηρήσει αυτή την  τέλεια ανάμνηση.

Η διάρκεια της έκθεσης σε μια ανάμνηση επίσης επηρεάζει το πόσο καλά μπορούμε να την ανακαλέσουμε αργότερα. Για παράδειγμα, μια σύντομη επίσκεψη στο πάρκο όπου αποθανατίζετε με την κάμερα συνεχώς τα παιδιά σας δεν είναι μια ανάμνηση που θα διατηρηθεί.

Μπορεί να έχετε μια φωτογραφία που να αποδεικνύει ότι ήσασταν εκεί, αλλά ο εγκέφαλός σας δεν θα το θυμάται αυτό.

Μια πιο μεγάλη βόλτα στο πάρκο όπου θα βγάλετε μόνο μια ή δύο φωτογραφίες, είναι πολύ πιο πιθανό να καταγραφεί στη μνήμη σας.

Πώς η σκόπιμη λήψη φωτογραφιών μπορεί να βοηθήσει τη μνήμη;

Υπάρχουν και κάποια πλεονεκτήματα στο να βγάζει κάποιος φωτογραφίες, ειδικά όταν το κάνει με ενσυνειδητότητα.

Γνωρίζουμε από πολλές μελέτες ότι οι φωτογραφίες μας θυμίζουν όμορφες στιγμές. Έτσι, η ιδέα ότι το να βγάζουμε φωτογραφίες είναι κακό δεν είναι τόσο απλή.

Οι φωτογραφίες μας βοηθούν να ανακαλούμε αναμνήσεις, και οι μελέτες δείχνουν ότι η λήψη φωτογραφιών μπορεί στην πραγματικότητα να ενισχύει τις αναμνήσεις μας κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.

Αν και η διαδικασία της λήψης μιας φωτογραφίας μπορεί να μας αποσπά την προσοχή, η προετοιμασία για τη λήψη μιας φωτογραφίας και η συγκέντρωση στις λεπτομέρειες έχει κάποια θετικά.

Όταν κάποιος κάνει zoom σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο που ελπίζει να θυμάται, η ανάμνηση αυτή καταγράφεται βαθιά στο υποσυνείδητο.

Ένα άλλο όφελος των φωτογραφιών είναι ότι μας βοηθούν να θυμόμαστε στιγμές με μεγαλύτερη ακρίβεια. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι ένα παθητικό σύστημα αποθήκευσης. Είναι ένα ενεργό και δυναμικό σύστημα. Ο εγκέφαλος δεν βιντεοσκοπεί τις εμπειρίες μας. Τις κατασκευάζει με βάση τις πεποιθήσεις, την αντίληψη και τις προκαταλήψεις μας.

Όταν θυμόμαστε κάτι, αυτό είναι μια ανάμνηση που έχει ανακατασκευαστεί μέσα από ένα φίλτρο νέων πληροφοριών, νέων εμπειριών και νέων απόψεων. Με αυτό τον τρόπο, οι φωτογραφίες ή τα βίντεο μας βοηθούν να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τις στιγμές όπως έχουν συμβεί.

Οι αναμνήσεις ξεθωριάζουν και μπορεί να χαθούν όταν δεν υπάρχει οπτικό υλικό να τις υποστηρίζει. Μια φωτογραφία είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να ανακαλούμε μια στιγμή στο μυαλό μας.

Πώς οι φωτογραφίες μπορούν να βοηθήσουν και όχι να βλάψουν τη μνήμη;

Να σας βγάζει κάποιος άλλος φωτογραφίες. Αυτό είναι το κλειδί. Ζητήστε από ένα φίλο σας ή ένα μέλος της οικογένειας να σας βγάλει φωτογραφίες σε σημαντικές στιγμές σας ώστε εσείς να απολαύσετε κάθε στιγμή.

Να βγάζετε σκόπιμα φωτογραφίες. Καλό είναι να επιλέγετε τι θα φωτογραφίζετε. Όταν έχετε αποφασίσει τι θα φωτογραφίσετε αυτό ενισχύει τη μνήμη. Επίσης, είναι σημαντικό να γνωρίζετε γιατί βγάζετε μια φωτογραφία. Αν έχετε συγκεκριμένους στόχους όταν βγάζετε φωτογραφίες, μπορείτε να βελτιώσετε τις αναμνήσεις από τις εμπειρίες σας.

Επικεντρωθείτε στις λεπτομέρειες. Αν μείνετε συγκεντρωμένοι στις λεπτομέρειες μιας σκηνής όταν προετοιμάζεστε να βγάλετε μια φωτογραφία, αυτή η διαδικασία βοηθά να δημιουργήσετε κεντρικές αναμνήσεις. Όταν αποφασίζουμε τι θα αποθανατίσουμε σε μια φωτογραφία είναι πιο πιθανό να θυμόμαστε τις λεπτομέρειες ως ανάμνηση. Η λήψη φωτογραφιών μπορεί να ενισχύσει την μνήμη για συγκεκριμένες λεπτομέρειες σε μια εμπειρία.

Βγάλτε μερικές καλές φωτογραφίες και αφήστε στην άκρη το κινητό σας. Αν ο στόχος σας είναι να θυμάστε ένα ταξίδι ή ένα γεγονός, περιορίστε το χρόνο που θα ασχοληθείτε με την κάμερα. Μπορεί να θέλετε να βγάλετε μερικές φωτογραφίες στην αρχή, αλλά μετά βάλτε στην άκρη το κινητό σας και απολαύστε την εμπειρία.

Ρίξτε τακτικά μια ματιά στις φωτογραφίες σας. Οι φωτογραφίες είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την ανάκληση αναμνήσεων μόνο αν τις κοιτάμε, πράγμα που πολλές φορές δεν κάνουμε. Είναι ανάγκη να ρίχνουμε μια ματιά στις φωτογραφίες μετά από τις εμπειρίες που έχουμε αποθανατίσει.

Οργανώστε τις φωτογραφίες σας σε άλμπουμ. Ο καλύτερος τρόπος για να βεβαιωθείτε ότι θα ρίχνετε μια ματιά στις φωτογραφίες σας είναι να τις έχετε οργανώσει σωστά σε λίστες ή άλμπουμ.