Εργοθεραπεία

Εργοθεραπεία

Η εργοθεραπεία είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους ανθρώπους όλων των ηλικιών να ζουν όσο το δυνατόν πιο ανεξάρτητα. Όσον αφορά τα παιδιά, η εργοθεραπεία διαδραματίζει έναν μοναδικό και ουσιαστικό ρόλο. Στη ζωή ενός παιδιού, η εργοθεραπεία αφορά το παιχνίδι, τη μάθηση, την κοινωνικοποίηση και την αυτονόμηση του.

Η εργοθεραπεία επικεντρώνεται στην ενίσχυση των ικανοτήτων των παιδιών να συμμετέχουν στις δραστηριότητες της καθημερινότητας, και έτσι να έχουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Τα παιδιά με κάποια μαθησιακή δυσκολία, διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας ή κάποια αναπηρία μπορούν να μάθουν πολλές δεξιότητες στην εργοθεραπεία ώστε να ζουν καλύτερα.

Είδη εργοθεραπείας

Τα τρία πιο βασικά είδη της εργοθεραπείας είναι η εργοθεραπεία στην:

• Παιδιατρική: αφορά τα παιδιά και τους εφήβους. Ο αρχικός στόχος της είναι να βοηθήσει στην ανάπτυξη των γνωσιακών, αισθητηριακών και κινητικών δεξιοτήτων. Οι εργοθεραπευτές δουλεύουν μαζί με τα παιδιά για να τα βοηθήσουν να συμμετέχουν στο σχολείο και σε κοινωνικές εκδηλώσεις.
• Γηριατρική: έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους ηλικιωμένους να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους. Οι εργοθεραπευτές επικεντρώνονται σε δεξιότητες που έχουν σχέση με τις δραστηριότητες της καθημερινότητας, όπως η κινητικότητα, οι γνωστικές ικανότητες, η ποιότητα ζωής.
• Ορθοπαιδική: επικεντρώνεται στη βελτίωση των δεξιοτήτων ενός ατόμου που έχουν επηρεαστεί από έναν τραυματισμό, μια χειρουργική επέμβαση ή μια ασθένεια. Οι θεραπευτές σχεδιάζουν προγράμματα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να ανακτήσουν τις δεξιότητες, τη δύναμη και την ανεξαρτησία τους στην καθημερινότητα.

Πότε ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία;

Για παράδειγμα, ένα παιδί που δυσκολεύεται με τη γραφή λόγω των αδύναμων λεπτών κινητικών δεξιοτήτων του και του κακού συντονισμού ματιών-χεριού, μπορεί να χρειάζεται εργοθεραπεία.

Ένας εργοθεραπευτής θα εξετάσει διεξοδικά τις ανάγκες και τις δεξιότητες ενός παιδιού. Με βάση την αξιολόγηση, θα σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πλάνο για να δουλέψουν μαζί τα θέματα του παιδιού. Οι δραστηριότητες μπορεί να περιλαμβάνουν παιχνίδια με χάντρες, με πλαστελίνη, οι οποίες ενισχύουν τους μύες των χεριών του παιδιού και βελτιώνουν τις λεπτές κινητικές του δεξιότητες.

Ένα άλλο παράδειγμα μπορεί να είναι ένα παιδί με θέματα αισθητηριακής επεξεργασίας. Οι εργοθεραπευτές χρησιμοποιούν τεχνικές για να βοηθήσουν το παιδί να διαχειριστεί αυτές τις αισθητηριακές προκλήσεις, ώστε να νιώσει πιο άνετα με το περιβάλλον.

Ενδείξεις για εργοθεραπεία

Ο σκοπός της εργοθεραπείας στην παιδιατρική είναι να αυξήσει την συμμετοχή και τη δέσμευση των παιδιών σε δραστηριότητες της καθημερινότητας. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές παρεμβάσεις και στρατηγικές.

Η εργοθεραπεία στα παιδιά επικεντρώνεται στο πως μια ασθένεια και περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να αποδίδει καλά σε καθημερινές καταστάσεις (όπως στο σχολείο, στο σπίτι, στην παιδική χαρά) και σε ρόλους (όπως μέλος στης οικογένειας, μαθητής).

Για τα παιδιά που έχουν μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη των κινητικών τους δεξιοτήτων , δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία ή θέματα συντονισμού, η εργοθεραπεία είναι πολύ σημαντική. Για να καθοριστεί εάν ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία, είναι σημαντικό να το παρατηρούν οι γονείς στη διάρκεια της ημέρας και να σημειώνουν πως αλληλεπιδρά με το χώρο γύρω του. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα παιδιά δεν μπορούν να φάνε μόνα τους ή να γράψουν.

Αξιολόγηση παιδιών

Ο εργοθεραπευτής αξιολογεί τις λεπτές κινητικές δεξιότητες, την κίνηση των ματιών και τις αδρές κινητικές δεξιότητες. Μια αξιολόγηση για να ολοκληρωθεί πρέπει ο εργοθεραπευτής να κάνει κάποια πράγματα με το παιδί ή να συμπληρώσουν οι γονείς ένα ερωτηματολόγιο.

Κάποια εργαλεία αξιολόγησης στην εργοθεραπεία περιλαμβάνουν:

• Αξιολόγηση κινητικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων επεξεργασίας (AMPS)
• Αισθητηριακό προφίλ εφήβων/ενηλίκων
• Κλίμακα Bayley για την ανάπτυξη των παιδιών (BSID)
• Τεστ ανάπτυξης Berry-Buktenica (BEERY VMI)
• Αναπτυξιακό τεστ της οπτικής αντίληψης (DTVP-2)
• Hawaii Early Learning Profile (HELP)
• Αισθητηριακό προφίλ βρεφών/νηπίων (Sensory Profile 2)
• Αξιολόγηση Miller για παιδιά προσχολικής ηλικίας (MAP)
• Κινητική αξιολόγηση Peabody Developmental Motor Scale (PDMS-2)
• Παιδιατρική αξιολόγηση Paediatric Evaluation of Disability Inventory (PEDI)
• Αξιολόγηση της λειτουργικότητας στο σχολείο (FSA)
• Τεστ PRAXIS
• Bruininks-Oseretsky Test of Motor Proficiency (BOT-2)
• Κλίμακες Vineland (Vineland-II ή VABS)

Η αξιολόγηση από ένα εργοθεραπευτή καθορίζει αν ένα παιδί μπορεί να εκτελέσει οποιαδήποτε ή όλες τις ακόλουθες εργασίες που είναι κατάλληλες για την ηλικία του:

• Κινήσεις
• Δεξιότητες των χεριών
• Αντίληψη και επεξεργασία των αισθήσεων
• Αντίληψη της όρασης
• Ψυχοκοινωνικά προβλήματα
• Κινήσεις για να φάει
• Δεξιότητες για να ηρεμεί
• Διασκέδαση
• Δεξιότητες γραφής
• Κινητικότητα
• Απαίτηση για βοηθητικές συσκευές/τεχνολογία

Τι προσφέρει η εργοθεραπεία;

Οι εργοθεραπευτές είναι εξειδικευμένοι στην ανάπτυξη του ανθρώπου και δίνουν έμφαση στις κοινωνικές, συναισθηματικές και φυσιολογικές επιδράσεις μιας ασθένειας.

Χρησιμοποιούν ένα εύρος δραστηριοτήτων για την ενίσχυση των ικανοτήτων των παιδιών.

Υπάρχουν κάποιες βασικές δεξιότητες που απαιτούνται για δραστηριότητες όπως το άλμα και το τρέξιμο (αδρές κινητικές δεξιότητες) ή λεπτότερες όπως το γράψιμο (λεπτές κινητικές δεξιότητες). Οι εργοθεραπευτές χρησιμοποιούν μεθόδους όπως παιχνίδια με μπάλες, παζλ και χειροτεχνίες ώστε τα παιδιά να αναπτύξουν αυτές τις σημαντικές δεξιότητες.

Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου χρειάζεται εργοθεραπεία;

Η εργοθεραπεία βοηθά τα παιδιά να γίνουν ανεξάρτητα και συμβάλλει στην ανάπτυξη τους. Για κάθε παιδί υπάρχει ένα εξατομικευμένο πλάνο σύμφωνα με τις ανάγκες και τις δεξιότητές του.

Αν ένα παιδί χρειάζεται βοήθεια για τις λεπτές κινητικές δεξιότητες, τότε η εργοθεραπεία είναι ωφέλιμη.

Διαδικασία αξιολόγησης του παιδιού

1. Αξιολόγηση του παιδιού

Ένας εργοθεραπευτής θα κάνει μια λεπτομερή αξιολόγηση για να κατανοήσει τις ανάγκες και τις δεξιότητες του παιδιού. Αυτή η αξιολόγηση περιλαμβάνει παρατήρηση, συνέντευξη των γονιών και κλινικές μετρήσεις.

2. Σχεδιασμός εξατομικευμένου θεραπευτικού πλάνου

Από τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, ο εργοθεραπευτής σχεδιάζει το θεραπευτικό πλάνο. Αυτό το πλάνο σχεδιάζεται σύμφωνα με τις μοναδικές ανάγκες του παιδιού, ώστε να δουλεύει τις αδυναμίες του ενώ ενισχύει τις δυνάμεις του.

3. Διεξαγωγή της συνεδρίας

Η συνεδρία μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική, ανάλογα με το τι ταιριάζει καλύτερα σε ένα παιδί. Ο εργοθεραπευτής παρακολουθεί την πρόοδο του παιδιού, προσαρμόζει τη θεραπεία. Επίσης, δουλεύει με τους γονείς, τους δασκάλους και τους άλλους φροντιστές ώστε να υποστηρίζουν κατάλληλα την ανάπτυξη του παιδιού.

4. Παρακολούθηση της προόδου 

Η ζωή ενός παιδιού είναι γεμάτη με νέες δεξιότητες. Από το να κρατά το πιρούνι μέχρι να δένει τα κορδόνια του, από το να κάνει ποδήλατο μέχρι να γράφει ένα διαγώνισμα, όλες αυτές είναι δεξιότητες που ένα παιδί μαθαίνει σταδιακά. Όταν ένα παιδί δυσκολεύεται σε κάτι αυτό μπορεί να υπονομεύει την αυτοπεποίθηση και την ανεξαρτησία του. Και σε αυτό βοηθά η εργοθεραπεία.

Οι εργοθεραπευτές είναι εξειδικευμένοι ώστε να αναγνωρίζουν την αιτία της δυσκολίας των παιδιών για συγκεκριμένα πράγματα. Είτε πρόκειται για τις αδρές κινητικές δεξιότητες όπως ο συντονισμός και η ισορροπία ή οι λεπτές κινητικές δεξιότητες όπως η ευκινησία και η ακρίβεια, οι εργοθεραπευτές μπορούν να αναγνωρίσουν και να δουλέψουν αυτά τα προβλήματα.

Η εργοθεραπεία βοηθά στα αισθητηριακά θέματα;

Τα παιδιά με θέματα στην αισθητηριακή επεξεργασία μπορούν  να ωφεληθούν από την εργοθεραπεία.

Η αισθητηριακή επεξεργασία είναι η ικανότητα του εγκεφάλου να ερμηνεύει τις αισθητηριακές πληροφορίες σωστά. Ένα παιδί με θέματα στην αισθητηριακή επεξεργασία μπορεί να είναι υπερευαίσθητο στους ήχους, στο άγγισμα, στις κινήσεις, ή αντίθετα να αναζητά πιο έντονες αισθητηριακές εμπειρίες.

Η εργοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει αυτά τα παιδιά να διαχειρίζονται τις αισθητηριακές πληροφορίες καλύτερα.

Τεχνικές που χρησιμοποιούν οι εργοθεραπευτές 

Με τα παιδιά και τις οικογένειές τους, οι εργοθεραπευτές προχωρούν στην επιλογή των στρατηγικών που είναι λειτουργικά και αναπτυξιακά κατάλληλες για τα παιδιά.

Οι ακόλουθες έξι στρατηγικές εργοθεραπείας είναι οι πιο συχνές:

1. Σχεδιασμός των δραστηριοτήτων

Οι εργοθεραπευτές σχεδιάζουν μια δραστηριότητα λαμβάνοντας υπόψη τις πνευματικές, σωματικές και συναισθηματικές απαιτήσεις και στη συνέχεια, δημιουργούν ένα σχέδιο δράσης για να τροποποιήσουν τη δραστηριότητα στις δυνατότητες του παιδιού. Για παράδειγμα, μπορεί να ψάχνουν για τρόπους που να αυξάνουν ή να μειώνουν το βαθμό δυσκολίας μιας δραστηριότητας.

2. Κατάλληλος εξοπλισμός

Ο εξοπλισμός, όπως για παράδειγμα οι πατερίτσες, τα μπαστούνια που βοηθούν στην κινητικότητα αποτελούν ένα τροποποιήσιμο εργαλείο.

3. Τροποποίηση του περιβάλλοντος

Οι εργοθεραπευτές συνεργάζονται με τους ανθρώπους για να αλλάξουν το περιβάλλον τους ώστε να είναι πιο ασφαλές και εύκολα προσβάσιμο. Για παράδειγμα, μπορεί να μετακινούν κάποια έπιπλα ή να έχουν μια καρέκλα στην ντουζιέρα.

4. Τεχνολογική βοήθεια

Οι εργοθεραπευτές μπορεί να προτείνουν κάποιες τεχνολογικές συσκευές στους ασθενείς τους και να τους δείχνουν πως να τις χρησιμοποιούν. Υπάρχουν συσκευές που βοηθούν τους ασθενείς με φωνητική ενεργοποίηση να αναγνωρίζουν την ομιλία. Με αυτό τον τρόπο οι ασθενείς μπορούν να επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά.

5. Αποκατάσταση

Η άσκηση είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο που βοηθά τους ανθρώπους να ενισχύσουν τις δεξιότητες τους, όπως η ισορροπία, η δύναμη , η ευελιξία και ο συντονισμός.

6. Καθοδήγηση

Οι εργοθεραπευτές εκπαιδεύουν τους ασθενείς και τις οικογένειές τους ώστε να χρησιμοποιούν τον κατάλληλο εξοπλισμό, να αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα και να κάνουν δραστηριότητες με ασφάλεια.