Τα πιο σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα

Τα πιο σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα

Υπάρχουν περίπου 80 διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα, που επηρεάζουν διάφορα σημεία στο σώμα μας. Κάποια είναι σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα που επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ανθρώπου, και άλλα είναι απειλητικά για τη ζωή. Νοσήματα όπως ο  συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας) έχουν σημαντικούς κινδύνους για την υγεία. Βέβαια, με την εξέλιξη των θεραπειών υπάρχει ελπίδα για την καλύτερη αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων.

Μια μελέτη του 2023 έδειξε ότι περίπου 1 στους 10 ανθρώπους έχουν κάποιο αυτοάνοσο νόσημα.

Υπάρχουν ορισμένα συχνά αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά μόνο μερικά από αυτά είναι επικίνδυνα και μπορεί να οδηγούν σε επιπλοκές που μπορεί να είναι θανατηφόρες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι αναγκαία η άμεση βοήθεια.

1. Γιγαντοκυτταρική μυοκαρδίτιδα

Η γιγαντοκυτταρική μυοκαρδίτιδα είναι ένα από τα πιο σπάνια αυτοάνοσα νοσήματα που προκαλεί φλεγμονή στην καρδιά, και επηρεάζει περίπου 0,13 ανθρώπους στους 100000. Εξελίσσεται γρήγορα και μπορεί να είναι θανάσιμη, επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα των ανθρώπων. Τα αρχικά συμπτώματα περιλαμβάνουν δύσπνοια, πόνο στο στήθος, ταχυκαρδία, κόπωση, οίδημα στους αστραγάλους, και όλα αυτά κάνουν την καθημερινότητα δύσκολη.

Οι άνθρωποι με τη διάγνωση αυτού του νοσήματος χρειάζονται μεταμόσχευση καρδιάς, και οι μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά επιβίωσης μετά την μεταμόσχευση είναι περίπου 60-70% για πέντε χρόνια.  Τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα είναι η θεραπεία πρώτης γραμμής επειδή μειώνουν την φλεγμονή και αποτρέπουν την επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος στον ιστό της καρδιάς. Έτσι, μπορεί να σταθεροποιείται η κατάσταση μέχρι να γίνει η μεταμόσχευση. Χωρίς θεραπεία, οι επιπλοκές που είναι απειλητικές για τη ζωή μπορεί να εμφανιστούν μέσα σε 5 μήνες από την έναρξη των συμπτωμάτων. Αυτό το θανάσιμο αυτοάνοσο νόσημα συχνά εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 20-40 ετών.

2. Αγγειίτιδα

Η αγγειίτιδα είναι ένα σπάνιο και πιθανώς θανατηφόρο αυτοάνοσο νόσημα  , και είναι ένα από τα χειρότερα αυτοάνοσα νοσήματα, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα στα αιμοφόρα αγγεία, και προκαλεί φλεγμονή. Υπάρχουν πολλές μορφές αγγειίτιδας, μερικές από τις οποίες έχουν σοβαρές συνέπειες, όπως η κοκκιωμάτωση με πολυαγγειίτιδα (GPA) και η αρτηρίτιδα Takayasu.

Τα συμπτώματα είναι ανάλογα με το ποια αιμοφόρα αγγεία και όργανα επηρεάζονται, αλλά πολύ συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν την μειωμένη όρεξη, την κόπωση, τους γενικευμένους πόνους και τον πυρετό. Η θεραπεία για την αγγειίτιδα περιλαμβάνει  την κυκλοφωσφαμίδη σε συνδυασμό με υψηλές δόσεις γλυκοκορτικοειδών. Αυτή η προσέγγιση είναι αποτελεσματική για το 70-90% των ασθενών. Ωστόσο, η κυκλοφωσφαμίδη μπορεί να προκαλεί λευκοπενία, σοβαρές λοιμώξεις, καρκίνο και ωοθηκική ανεπάρκεια.

Η αγγειίτιδα μπορεί να συνυπάρχει με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή το σύνδρομο Sjogren. Η κύρια φαρμακευτική αγωγή που χρησιμοποιείται σε σοβαρές περιπτώσεις είναι τα στεροειδή και τα τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα. Σε μερικές σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να μπλοκαριστεί η ροή του αίματος και αυτό να οδηγεί σε καταστροφή των οργάνων ή θάνατο.

3. Πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας)

Στην πολλαπλή σκλήρυνση, το υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα καταστρέφει το  περίβλημα των νεύρων στον εγκέφαλο και στο νωτιαίο μυελό. Μπορεί να προκαλεί μυϊκή αδυναμία, προβλήματα όρασης, και έλλειψη ισορροπίας. Η πολλαπλή σκλήρυνση επηρεάζει ανθρώπους ηλικίας 20-30 ετών και οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο από τη νόσο από ότι οι άνδρες. Είναι η πιο συχνή αιτία αναπηρίας σε νεαρούς ενήλικες.

Μια μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι με πολλαπλή σκλήρυνση έχουν  προσδόκιμο ζωής γύρω στα 76 έτη, συγκριτικά με τα 83 έτη για τους ανθρώπους χωρίς τη νόσο. Αυτό δείχνει ότι η πολλαπλή σκλήρυνση μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης, αλλά πολλοί άνθρωποι που έχουν τη νόσο ακόμη ζουν στα 70 τους χρόνια.

Αν και η πολλαπλή σκλήρυνση από μόνη της δεν είναι θανατηφόρα, μπορεί να προκαλεί σοβαρές επιπλοκές  λόγω λοιμώξεων του θώρακα ή της ουροδόχου κύστης και των δυσκολιών στην κατάποση. Τα κορτικοστεροειδή και η ψυχοθεραπεία βοηθούν στην διαχείριση των συμπτωμάτων. Με την εξέλιξη των φαρμάκων πολλοί άνθρωποι με σκλήρυνση κατά πλάκας ζουν μια ποιοτική ζωή.

4. Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος

Ο  συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, γνωστός ως λύκος, είναι ένα χρόνιο αυτοάνοσο νόσημα που προκαλεί φλεγμονή και πόνο σε όλο το σώμα. Υπολογίζεται ότι περίπου 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, ειδικά γυναίκες, ηλικίας 15-45 ετών έχουν την νόσο. Τα πιο συχνά συμπτώματα του λύκου περιλαμβάνουν τα εξανθήματα, τον πόνο στις αρθρώσεις, τον πυρετό και την επίμονη κόπωση.

Συγκεκριμένες μορφές του λύκου, όπως η νεφρίτιδα του λύκου, μπορεί να προκαλεί σοβαρές επιπλοκές όπως η βλάβη στους νεφρούς, προβλήματα στην καρδιά και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων, που μπορεί να είναι απειλητικά για τη ζωή. Η θεραπεία επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη της βλάβης στα όργανα, και περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη φάρμακα, υδροξυχλωροκίνη και στεροειδή. Με την εξέλιξη στις θεραπείες και την πρώιμη διάγνωση, πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν μια υγιή ζωή.

5. Eγκεφαλίτιδα θετική για αντισώματα έναντι του υποδοχέα NMDA

Σε αυτό το αυτοάνοσο νόσημα, τα αντισώματα που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθενται στους υποδοχείς NMDA στον εγκέφαλο, οι οποίοι παίζουν κύριο ρόλο στη μνήμη. Επηρεάζει κυρίως νέους ανθρώπους,  και περίπου το 40% των περιπτώσεων αφορά ανθρώπους κάτω των 18 ετών. Επίσης, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν την νόσο από ότι οι άνδρες.

Συχνά, τα αρχικά συμπτώματα είναι λιγότερο σοβαρά και εξελίσσονται γρήγορα σε σημείο που να είναι αναγκαία η νοσοκομειακή περίθαλψη. Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι τα προβλήματα στην ομιλία, οι επιληψίες, τα γνωστικά προβλήματα, η απώλεια της συνείδησης, οι αλλαγές στη συμπεριφορά, οι ανώμαλες κινήσεις στα χέρια, στο στόμα και στα πόδια. Μερικοί άνθρωποι με την διαταραχή επίσης έχουν κάποιον όγκο, συνήθως ένα τεράτωμα στις ωοθήκες των γυναικών.  Περίπου το 50% των ασθενών έχει κάποιον όγκο, ο οποίος επηρεάζει την πρόγνωση και τα αποτελέσματα της θεραπείας.

Η αφαίρεση του πλάσματος, η θεραπεία με ανοσοσφαιρίνη, τα στεροειδή, και η αφαίρεση των όγκων είναι οι θεραπευτικές επιλογές για αυτή τη νόσο. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως μέσα σε δύο χρόνια από την εμφάνιση της νόσου, με το 6% να πεθαίνει από τη νόσο.

Είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα θανατηφόρα;  

Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να προστατεύει το σώμα μας από επικίνδυνα παθογόνα όπως τα βακτήρια, οι ιοί, και οι μύκητες. Ωστόσο, μερικές φορές, επιτίθεται λανθασμένα στα κύτταρα του σώματος, και αυτό οδηγεί στα αυτοάνοσα νοσήματα.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα από μόνα τους δεν είναι θανατηφόρα, αλλά μπορεί να επηρεάζουν σημαντικά την υγεία και την ποιότητα ζωής ενός ατόμου. Αυτά τα νοσήματα, εμφανίζονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα στους ιστούς του σώματος, πράγμα που οδηγεί σε ένα εύρος συμπτωμάτων και πολλές πιθανές επιπλοκές. Η σοβαρότητα των αυτοάνοσων νοσημάτων διαφέρει, και κάποια μπορούν να αντιμετωπιστούν με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Συγκεκριμένα αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο για λοιμώξεις ή για άλλες απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις εξαιτίας του αδύναμου ανοσοποιητικού συστήματος ή τις επιδράσεις των θεραπειών όπως τα ανοσοκατασταλτικά. Για παράδειγμα, καταστάσεις όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να οδηγούν σε επιπλοκές όπως η βλάβη των νεφρών ή τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα οποία μπορεί να είναι θανατηφόρα αν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα.

Η πρώιμη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία είναι σημαντική για τα αυτοάνοσα νοσήματα και μειώνει τον κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές.

Μπορεί το στρες να προκαλεί αυτοάνοσα νοσήματα;  

Το στρες μπορεί να συμβάλλει στην έναρξη και στις εξάρσεις των αυτοάνοσων νοσημάτων καθώς επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα. Το χρόνιο άγχος μπορεί να προκαλεί φλεγμονή και να παρεμβαίνει στην ικανότητα του σώματος να ελέγχει τις ανοσολογικές αντιδράσεις.