Adolescence – Εφηβεία (Netflix)

Adolescence - Εφηβεία: η νέα σειρά του Netflix

Από την ψυχολογική σκοπιά, η νέα σειρά Adolescence του Netflix είναι πολύ σημαντική για την αναγνώριση ζητημάτων που επηρεάζουν τους εφήβους στη σημερινή κοινωνία, ιδιαίτερα τα νεαρά αγόρια. Η σειρά Adolescence εμβαθύνει σε θέματα της εφηβείας, όπως η βία στους ανηλίκους, η ψυχολογική επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η τοξική αρρενωπότητα και η εξάπλωση τοξικών ιδεολογιών, προσφέροντας μια ματιά στον περίπλοκο και συχνά παρεξηγημένο κόσμο των εφήβων.

Η σειρά αποτελείται από 4 επεισόδια, διάρκειας μίας ώρας το καθένα και ο πρωταγωνιστής είναι ο 13χρονος Τζέιμι (Jamie Miller). Όταν ο Τζέιμι κατηγορείται για τη δολοφονία μιας συμματήτριάς του, η οικογένειά του, η ψυχολόγος και ο ντεντέκτιβ της υπόθεσης αναρωτιούνται τι συνέβη πραγματικά.

Η σειρά είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που ευαισθητοποιεί σχετικά με προβληματικά φαινόμενα της εποχής μας που αφορούν τους εφήβους. Οι δημιουργοί της σειράς Adolescence θέλανε να επικεντρωθούν στην κατανόηση των παραγόντων που οδηγούν στη βία τους ανηλίκους, ιδιαίτερα μάλιστα τις περιπτώσεις εκείνες όπου νεαρά αγόρια επιτίθενται σε κορίτσια. Και να ευαισθητοποιήσουν τους γονείς, για προβλήματα που μπορεί να αφρούν τα παιδιά τους, και που δεν έχουν αντιληφθεί ακόμα.

Ποια είναι όμως τα βασικά θέματα με τα οποία τονίζει η σειρά Adolescence;

1. Η ψυχολογική επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Η σειρά παρουσιάζει πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαμορφώνουν την εφηβική ταυτότητα, την αυτοεκτίμηση και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Ο Τζέιμι, ο 13χρονος πρωταγωνιστής, επηρεάζεται βαθιά από τις διαδικτυακές σχέσεις και αλληλεπίδραση με άλλους, συμπεριλαμβανομένου του διαδικτυακού εκφοβισμού (cyberbullying) και του εξευτελισμού. Αυτές οι εμπειρίες μεγαλώνουν τα συναισθήματα απόρριψης και ανεπάρκειας, συμβάλλοντας τελικά στο βίαιο ξέσπασμά του.

Από την ψυχοθεραπευτική άποψη, αυτό υπογραμμίζει την μεγάλη ανάγκη οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας να πάρουν πολύ σοβαρά την ψηφιακή ζωή των εφήβων, και να αντιμετωπίσουν τις συναισθηματικές συνέπειες αυτής.

2. Τοξική αρρενωπότητα και καταστολή συναισθημάτων

Η σειρά διερευνά το πως οι κοινωνικές προσδοκίες γύρω από τον ανδρισμό μπορούν να διαστρεβλώσουν τη συναισθηματική ανάπτυξη των αγοριών. Ο αγώνας του Τζέιμι με την αυτοεκτίμηση και την ανάγκη του για αναγνώριση, επιδεινώνονται από απαρχαιωμένη και δογματική αντίληψη για το τι εστί ανδρισμός, που εξισώνει την ευαλωτότητα με την αδυναμία (τοξική αρρενωπότητα). Οι αλληλεπιδράσεις του Τζέιμι με τον πατέρα του και τον ψυχολόγο αποκαλύπτουν ένα αγόρι που διψά για αναγνώριση αλλά ανίκανο να εκφράσει τα συναισθήματά του με υγιείς τρόπους.

Αυτό αντανακλά ευρύτερες ανησυχίες στην ψυχοθεραπεία σχετικά με το πως οι παραδοσιακές απόψεις για τα φύλλα εμποδίζουν τη συναισθηματική έκφραση στα αγόρια, οδηγώντας συχνά σε θυμό ή βίαιη συμπεριφορά, ως μοναδική διέξοδο για τα καταπιεσμένα συναισθήματα, και πως ο ανεπίλυτος ψυχικός πόνος μπορεί να κλιμακωθεί σε εγκληματική βία όταν αφεθεί ανεξέλεγκτος.

3. Η σημασία της οικογένειας

Η σειρά δείχνει πως οι συμπεριφορές θυμού και καταπίεσης συναισθημάτων μεταφέρονται διαγενεακά, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του Τζέιμι. Η ανεπίλυτη οργή του πατέρα του και οι προσπάθειες να διαμορφώσει τον Τζέιμι σε μια παραδοσιακή «ανδρική» φιγούρα, επιδεινώνουν τις ανασφάλειες του Τζέιμι.

Ψυχοθεραπευτικά, αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της οικογένειας στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των εφήβων και την ανάγκη για ψυχολογικές παρεμβάσεις που αφορούν όχι μόνο τους εφήβους, αλλά συμπεριλαμβάνουν και το οικογενειακό τους πλαίσιο.

4. Αναζήτηση ταυτότητας

Οι επανειλημμένες δηλώσεις του Τζέιμι ότι είναι «άσχημος» κατά τη διάρκεια της ψυχολογικής του αξιολόγησης υποδεικνύουν βαθιά ριζωμένες αρνητικές πεποιθήσεις σχετικά με την αυτοεικόνα και την ταυτότητά του. Η εφηβεία είναι μια κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξη της αίσθησης του εαυτού, και οι πιέσεις —είτε από τους συνομηλίκους, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή την οικογένεια— μπορεί να εκτροχιάσουν την ανάπτυξη μιας υγιούς προσωπικότητας και τη σχέση με τον εαυτό.

Η σειρά δείχνει με οδυνηρό τρόπο πως αυτές οι πιέσεις μπορούν να οδηγήσουν σε καταστροφικές συμπεριφορές αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.

5. Η επιρροή των τοξικών ιδεολογιών - ανδρόσφαιρα

Η σειρά αναφέρεται επίσης στην εξάπλωση των τοξικών ιδεολογιών μέσω του διαδικτύου. Η έκθεση του Τζέιμι μέσω της "Manosphere" (ανδρόσφαιρα) δηλαδή site και forum που προωθούν την τοξική αρρενωπότητα, τον μισογυνισμό, τον σεξισμό και στην incel κουλτούρα, αντανακλά την αυξανόμενη ανησυχία μεταξύ των ψυχοθεραπευτών για το πως τέτοιες ιδεολογίες διαμορφώνουν τις αντιλήψεις των νέων για τις σχέσεις και τους ρόλους των φύλων.

Δείχνοντας πως αυτές οι τοξικές ιδέες μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα στον πραγματικό κόσμο, το Adolescence τονίζει την ανάγκη για συζητήσεις για την έκθεση στο διαδίκτυο και την κριτική σκέψη για το ότι διαβάζουμε.

Γιατί έχει σημασία η σειρά Adolescence για την ψυχολογία;

• Κίνδυνοι του διαδικτύου: η σειρά αυξάνει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ψυχολογικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι σήμερα λόγω της μεγάλης έκθεσής τους στο διαδίκτυο.
• Ενθαρρύνει τον διάλογο: με την ρεαλιστική απεικόνιση των προβλημάτων που συναντούν οι έφηβοι, η σειρά καλεί σε συζητήσεις τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας για θέματα που συχνά ίσως θεωρούνται ταμπού μέχρι σήμερα.
• Ανάγκη για έγκαιρη παρέμβαση: η σειρά υπογραμμίζει τη σημασία της αναγνώρισης προειδοποιητικών σημείων —όπως η απόσυρση, η χαμηλή αυτοεκτίμηση ή η έκθεση σε τοξικές ιδεολογίες— και η παρέμβαση πριν αυτά κλιμακωθούν.
• Αντιμετωπίζει το στίγμα: η εξήγηση για τα όσα περνάει ο Τζέιμι χωρίς όμως να δικαιολογούνται οι πράξεις του, καλλιεργεί την ενσυναίσθηση και μειώνει το στίγμα γύρω από την αναζήτηση βοήθειας για τα ψυχολογικά προβλήματα.